Morgunblaðið - 05.12.1978, Blaðsíða 24

28
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 1978
Þingfréttir í stuttu málit
jr
Arneshreppur
á Ströndum og
nýting rekaviðs
borvaldur Garðar Kristjánsson
þakkar þingmönnuin það traust
er honum var sýnt með því að
kjósa hann forseta efri deildar
Alþingis í gær.
Bragi Sigurjónsson kvaðst vilja
endurtaka það er hann hefði áður
sagt um ástæður afsagnar sinnar.
Ólafur Jóhannesson forsætisráð-
herra sagðist alls ekki geta fallist
á rök Braga fyrir afsögn hans.
Ljósm. Kristján.
Fundir voru í báðum þingdeild-
um í gær. Sá einstæði atburður
gerðist í efri deild að einn af
þingmönnum stjórnarandstöð-
unnar, Þorvaldur Garðar
Kristjánsson, var kjörinn sam-
hljóða forseti deildarinnar. Frá
þeim atburði er sagt á fréttasíðu
Mbl. í dag. Þá urðu miklar
umræður um stjórnarfrumvarp
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
kjörinn forseti efri deildar.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson (S) var í gær kjörinn forseti efri
deildar, í stað Braga Sigurjónssonar (A), sem sagði af sér
forsetaembætti í mótmælaskyni við efnahagsstefnu rikisstjórnarinnar
sem kunnugt er. Mun þetta vera í fyrsta sinn sem forseti þingdeildar
er úr hópi stjórnarandstæðinga.
Áður en kjör forseta fór fram, óskaði varaforseti deildarinnar,
Þorvaldur Garðar Kristjánsson, eftir því við þingmenn, deildarinnar
að þeir segðu til um hvort þeir vildu gefa Braga leyfi frá
forsetastörfum, og þar með leysa hann undan þeirri skyldu er á hann
var lögð er hann var kjörinn forseti í þingbyrjun í haust. Stefán
Jónsson (Abl) óskaði eftir því að nafnakall væri viðhaft, og var það
gert.
Eftirtaldir þingmenn voru því
meðmæltir að leysa Braga undan
forsetastörfum samkvæmt hans
eigin ósk:
Bragi Sigurjónsson (A),
Alexander Stefánsson (F), Ágúst
Einarsson (A), Bragi Níelsson (A),
Eyjólfur K. Jónsson (S), Guð-
mundur Karlsson (S), Jón Helga-
son (F), Halldór Blöndal (S), Karl
Steinar Guðnason (A), Eiríkur
Alexandersson (S), Ólafur Ragnar
Grímsson (Abl), Ólafur Jóhannes-
son (F), Ragnhildur Helgadóttir
(S), Stefán Jónsson (Abl), Vil-
hjálmur Hjálmarsson (F), og
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
(S).
Ragnar Arnalds (Abl) sat hjá og
greiddi ekki atkvæði, og fjarstadd-
ir voru þeir Geir Gunnarsson
(Abl), Helgi F. Seljan (Abl) og
Kjartan Jóhannsson (A).
Nokkrir þingmenn gerðu grein
fyrir atkvæði sínu.
Ragnar Arnalds (Abl) sagði, að
það væri skoðun sín, að eðlilegast
væri að sá háttur væri á hafður, að
deildin ákvæði það sjálf, hvaða
málsmeðferð skyldi á höfð. Væri
þá eðlilegast að það væri gert með
því að kanna hug þingdeildar-
manna með nafnakalli.
Hins vegar sagði Ragnar það
sína skoðun, að Bragi Sigurjóns-
son hefði gert mikil mistök er
hann ákvað að segja af sér
forsetaembætti, og rugla þannig
saman störfum forseta og atburð-
um á þingi. Hér hefði forsetaem-
báettið verið misnotað, en slíkt
mætti aldrei henda. Kvaðst Ragn-
ar að lokum harma það hvernig
þetta mál væri til komið, en sagði
það skoðun sína að erfitt væri að
neyða nokkurn mann til forseta-
starfa gegn vilja hans sjálfs.
Kvaðst Ragnar ekki greiða at-
kvæði í máli þessu.
Bragi Sigurjónsson (A) sagðist
vilja árétta það, og enginn gæti
misskilið það, að þegar þingflokk-
ar þeir er að núverandi stjórnar-
samstarfi standa, hefðu á sínum
tíma gert samkomulag um stjórn-
armyndun, þá hafi einn þáttur
þess verið samkomulag um kjör
forseta deilda Alþingis. Það hefði
verið hluti samkomulagsins, og því
hefði hann sem forseti efri deildar
verið tákn um samstarf þessara
flokka. Kvaðst Bragi ekki vilja
vera samstarfstákn þessarar ríkis-
stjórnar. Hins vegar kvaðst hann
vilja taka það fram, að hann hefði
aldrei litið á sig sem einingartákn,
það væri hann ekki, og hefði aldrei
sagst vera það, orð sín hefðu verið
rangtúlkuð í blöðum, meðal annars
í dagblaðinu Tímanum.
Kvaðst Bragi vilja endurtaka
það, að vegna misþóttunar á
ráðstöfunum stjórnarinnar í efna-
hagsmálum, þá vildi hann ekki
vera tákn um samstarf ríkis-
stjórnarflokkanna, og því hefði
hann sagt af sér.
ólafur Jóhannesson (F)
íorsætisráðherra, sagði, að sér
væri Ijúft að verða við beiðni
Braga um að létta af honum
forsetastörfum, en það væri hins
vegar langt frá því að hann féllist
á þau rök er Bragi hefði sett fram.
Ragnhildur Helgadóttir (S)
kvaðst segja já, með skírskotun til
greinargerðar Braga Sigurjóns-
sonar.
Stefán Jónsson (Abl) sagðist
ekki hafa trúað því að Bragi segði
af sér forsetaembætti, er hann
fyrst heyrði um þetta mál á
skotspónum. Kvaðst hann ekki
hafa lagt á það trúnað að Bragi
notaði slík rök til að segja af sér,
enda hefði öllum verið það ljóst er
hann var kjörinn í þingbyrjun í
haust, að þar hefði verið kosinn
forseti deildarinnar, og ekkert
annað. Kvaðst Stefán alltaf hafa
talið, að unnt yrði að fá Braga til
að endurskoöa afstöðu sína.
Taldi Stefán að Bragi hefði
notað forsetastöðu sína á óeðlileg-
an hátt, og ræða sú eða greinar-
gerð er hann flutti, hefði ekki átt
að flytjast úr ræðupúlti forseta,
heldur úr ræðustól þingdeildar-
innar.
Atkvæði fóru þannig, að Þor-
valdur Garðar Kristjánsson var
kjörinn forseti efri deildar, hlaut
hann 16 atkvæði. Einn seðill var
auður, en þrír þingmenn voru ekki
viðstaddir atkvæðagreiðsluna.
Er atkvæði höfðu verið talin
sagði Þorvaldur Garðar:
„Háttvirtir þingdeildarmenn.
Eg vil þakka traust það, sem þið
hafið nú sýnt mér með því að kjósa
mig forseta efri deildar Alþingis.
Forseti er embættismaður þing-
deildarinnar og gegnir hlutverki
sínu í umboði hennar. Forseta ber
því að rækja störf sín í þágu
deildarinnar í heild, , en ekki
einstakra stjórnmálaflokka ríkis-
stjórna eða stjórnarandstöðu.
Ég mun leitast við á sama veg og
áður að verða þess trausts verður,
sem háttvirt efri deild Alþingis
hefir nú enn á ný vottað mér.“
Að loknum þessum orðum til-
kynnti Þorvaldur að fyrir yrði
tekið næsta mál á dagskrá. Virtust
þeir Ólafur Jóhannesson og Ragn-
ar Arnalds ekki vilja una því, og
spurðu hvort ekki ætti að kjósa
varaforseta deildarinnar.
Benti hinn nýkjörni forseti þeim
þá á það, að það mál hefði alls ekki
verið á dagskrá fundarins, þar
hefði aðeins verið rætt um kosn-
ingu forseta. Kosning varaforseta
yrði hins vegar tekin fyrir við
fyrsta tækifæri, og þá samkvæmt
boðaðri dagskrá.
Virtust þeir Ólafur og Ragnar
gera sig ánægða með þessa með-
ferð málsins.
MÞMGI
um fuglaveiðar og fuglafriðun
(endurflutt frá sfðasta þingi).
Stefán Jónsson (Abl) taldi ekki
rétt að afgreiða frumvarpið í núv.
mynd.
í neðri deild mælti Jóhanna
Sigurðardóttir fyrir tveimur
frumvörpumi 1) að Húsnæðis-
málastofnun hafi heimild til að
veita lán til byggingar dag-
vistunarheimila og 2) að al-
mannatryggingar greiði ferða-
styrki til psoriasissjúklinga, sem
nauðsynlega þurfa, að mati sér
fræðinga, að njóta loftlagsmeð-
ferðar sem komi í stað sjúkrahús-
vistar. Þá mælti Matthfas Bjarna-
son fyrir frumvarpi til breytinga
á söluskattslögum, að nýting
rekaviðar verði undanþegin
skattinum.
Framkvæmd eftir 28 ár
Matthías Bjarnason (S) sagði
söluskatt fyrst hafa verið lagðan á
árið 1947. 28 árum síðar hafi
söluskattur fyrst verið lagður á
rekavið og vinnslu úr rekaviði í
einu skattumdæmi landsins — og
þá 4 ár aftur í tímann
(1970—1974). Frumvarpið leggur
til að gera vinnslu á rekaviði
undanskilda söluskatti og í heim-
ildarákvæði ‘er fjármálaráðherra
heimilað að endurgreiða söluskatt
ál. 1975—1978. Færði framsögu-
maður rök að því að sízt væri
minni ástæða til að undanþiggja
þessa vinnslu söluskatti en bygg-
ingarvinnu á byggingarstað — eða
hey eða annað það er bændur
selja. Hér væri um erfiða vinnslu
að ræða, er sparaði gjaldeyri, og
þjóðhagslega væri hagkvæmt, að
ekki legðist af.
Ríöur baggamuninn
Skúli Alexandersson (Abl)
sagði m.a. að rekaviður væri
unninn á þeim svæðum, sem væru
„útverðir byggðar" í landinu.
Nýting hans gæti riðið baggamun-
inn um, hvort þessi svæði héldust í
byggð. Naumast væri ástæða til að
skattleggja menn við að bjarga
verðmætum, eins og hér væri um
að ræða. Spurði SkA, hvort
geðþóttaákvarðanir réðu ferð við
skattlagningu, það væri fram-
kvæmt í einu skattumdæmi, sem
látið væri vera í öðru? Ræddi hann
í löngu máli um þessa starfsgrein í
Árneshreppi í Strandasýslu og
hvern veg hefði verið að byggða-
málum þar staðið. Þetta frumvarp
væri spor í rétta átt, þó fyrr hefði
mátt fram koma. Og meira þyrfti
eftir að fylgja.
10 þingmenn
með yfir 20
ára þingferil
Það 100. löggjafarþing þjóðar-
innar, sem nú situr, er jafn-
framt 40. þing Lúðvíks Jóseps-
sonar, sem í senn er formaður
Alþýðubandalags og þingsflokks
þess. Enginn núverandi þing-
maður á lengri þingferil að baki.
Næstur honum kemur Gunnar
Thoroddsen, form. þingflokks
sjálfstæðismanna, en þetta er
38. þing hans. — Milli þessara
tveggja og næstu manna að
þingsetu er nokkurt bil. — Þetta
100. löggjafarþing okkar er
jafnframt 25. þing Halldórs E.
Sigurðssonar (F) og Vilhjálms
Hjálmarssonar (F). Það er 24.
þing Benedikts Gröndals, form.
Alþýðuflokksins. Ólafur Jó-
hannesson, forsætisráðherra,
form. Framsóknarflokksins, sit-
ur nú 23. þing sitt ásamt Eðvarð
Sigurðssyni (Abl.) og Geir
Gunnarssyni (Abl.); Matthías Á.
Mathiesen (S) situr sitt 22. þing
og Ingvar Gíslason (F) sitt 21.
og Björn Jónsson (A) sitt 22.
þing, en hann hefur ekki enn
komið til þings, sökum veikinda.
Tíu af núverandi þingmönnum
hafa því setið meir en 20 þing og
8 af þeim gegnt ráðherraemb-
ættum.
Árneshreppur
Steingrímur Hermannsson (F)
sagði ýmislegt hafa verið gert til
stuðnings Árneshreppi. Nefndi
hann vegamál, sem gjörbreytt
hefðu aðstæðum þar. Þá væri
rafvæðing komin þangað. Hafnar-
gerð í Norðurfirði væri á hafna-
áætlun. Ég geri varla ráð fyrir því
að Sk.A. ætlist til að þrjár hafnir
verði byggðar í Árneshreppi (SkA:
jú, jú, jú). Ætli það sé ekki um of
að byggja þrjár hafnir fyrir 200
íbúa. Ég held naumast að íbúar
hans ætlist til þess.
Gangur málsins
Matthías Bjarnason (S) sagði að
það hefði fyrst verið á sl. sumri
sem ríkisskattanefnd hefði kveðið
upp úrskurð um, að þessi sölu-
skattsálagning sé lögum sam-
kvæmt. Þá fyrst var tímabært að
flytja frumvarp um málið, þegar
fyrir lá, að ekki var hægt að fella
niður álagninguna með öðrum
hætti. Ymislegt hefur verið gert
fyrir Árneshrepp, rétt er það, en
margt er þar enn ogert. Gott er að
fá liðsauka úr öðrum kjördæmum í
því efni, eins og nú frá SkA.