Morgunblaðið - 20.12.1978, Blaðsíða 30

62
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 1978
Laugarásbíót Jaws II, am.
1978. Þriðjudaginn 19. des.
mun Laugarásbíó hefja
sýningar á jólamynd sinni í
ár, sem er framhald (eða
endurtekning) á þeirri vin-
sælu mynd, Okindin. Leik-
stjóri í þetta sinn er þó ekki
Steven Spielberg heldur
Jeannot Szwarc, en myndin
er byggð á sömu persónum
og Peter Benchley skóp í
Ókindinni. Ray Scheider
leikur hér aftur sitt fyrra
hlutverk, lögreglustjórann í
sama ferðamannaþorpinu
og baðstrandarlífinu er enn
á ný ógnað af annarri
ókind.
Barnamynd/íslenskt nmhverfi

Háskólabíói Heaven Can Wait Am, 1978. Gerð eftir sögu
Harry Segall um íþróttamanninn, sem af misgáningi var
færður of snemma til himna. Hann neitar þessum
mistökum og segist alls ekki vera dauður og er þá reynt
að leiðrétta þessi mistök, með því að finna honum annan
likama á jörðu niðri. Líkami hans sjálfs hafði þá þegar
verið brenndur. — Áður hefur verið gerð kvikmynd eftir
þessari sömu sögu, árið 1941, og hét hún Here comes Mr.
Jordan. Höfundar nýja handritsins eru þau Elaine May
og Warren Beatty, en Beatty er einnig leikstjóri ásamt
Buck Henry (báðir leikstýra hér í fyrsta sinn).
Bróðir minn, Ljónshjarta,
sænsk, 1978.
Leikstjórii Olle Hellbom.
Gerð eftir sögu Astrid
Lindgren.
Barnamyndir hafa öðru
hvoru verið til umræðu, og þá
sérstaklega hversu lítið væri
sýnt af góðum barnamyndum
í íslenskum kvikmyndahús-
um. í viðtali við Mbl. þriðjud.
12. des. kvörtuðu þrír af
forráðamönnum kvikmynda-
húsanna yfir því, að jafnvel
þótt þeir tækju barnamyndir
til sýninga, þá væri bara
enginn áhugi á þeim, og
nefndu máli sínu til stuðn-
ings eitt dæmi, um myndina
Tom Sawyer. Það er vissu-
lega rétt, að það myndaúrval,
sem börnum er boðið upp á,
er áhyggjuefni. Einnig mun
vera nokkuð til í því, að góðar
barnamyndir liggja ekki á
lausu og að auki mun það
ekki óalgengt, að barnamynd,
sem þykir góð í sínu heima-
landi, er lítt skiljanleg börn-
um af öðrum þjóðernum. En
þótt báðir aðilar hafi þannig
nokkuð til síns máls, eru þeir
jafnframt sekir um nokkra
vanrækslu. Hingað hafa bor-
ist öðru hvoru nokkrar viðun-
andi barnamyndir en fæstar
hafa hlotið verulega aðsókn.
Áhorfendahópurinn bregst
og gagnrýnin á hið lélega
barnamyndaúrval er þar með
orðin hjáróma. En hvers
vegna bregst þessi hópur,
þegar ný barnamynd kemur
til landsins? Ef til vill er því
ekki einu um að kenna, að
þeim finnist þessar myndir
leiðinlegar, eins og kemur
fram í fyrrnefndu viðtali,
heldur getur þarna einnig
verið um að kenna sofanda-
hætti kvikmyndahúsanna. I
stað þess að lauma þessum
myndum inn á þrjú-sýningu
umyrðalaust, eins og gert
hefur verið, þá er nauðsyn-
legt fyrir viðkomandi kvik-
myndahús að hagnýta sér
fjölmiðla með fyrirfram
kynningu á myndinni og
umtali, sem næði til foreldr-
anna. Gott dæmi um svona
óundirbúna sýningu á nýrri
barnamynd er einmitt Bróðir
minn, Ljónshjarta, sem var
Um sætagjald og mynda-
hallæri — einföld lausn
í ágætu og tímahæru
viðtali í Mbl. 12. des. sl. við
3 stjórnarmenn Félags
kvikmyndahúseigenda
komu fram ýmsar gagn-
legar upplýsingar og
skoðanir. Þó var þar að
finna tvennt, sem mér
þykir vert að gera frekar
að umtalsefni.
í fyrsta lagi er það sú
yfirlýsing, að kvikmynda-
framleiðslan hafi dregist svo
saman, að kvikmyndahúsin
hafi neyðst til að sýna fleiri
lélegar myndir en áður. Það
mun vera rétt, að þau
dreifingarfyrirtæki, sem
kvikmyndahúsin hér heima
eru í tengslum við, hafa færri,
myndir til dreifingar en áður,
en hins vegar segir það
ekkert um myndaúrval
annarra fyrirtækja. Sjálfsagt
er að þakka það sem vel er
gfert, m.a. þá afstöðu, að
reyna eftir megni að halda
lélegustu klámmyndunum
utan íslenskrar landhelgi.
Hins vegar er margt annað
klám en saklausar kynlífs-
lýsingar og í þeim flokki eru
margar ótrúlega vondar
myndir, yfirfullar af ofbeldi
og blóði, en þessar myndir
eru því miður oft verulegur
hluti þessara lélegu mynda,
sem minnst var á hér að
framan. Það hljómar
óneitanlega dálítið ankanna-
lega, að níu kvikmyndahús á
íslandi, sem sýna rúmlega
200 myndir á ári skuli kvarta
yfir myndahallæri, þegar
þúsundir kvikmynda eru
framleiddar árlega. Það sem
hér vantar er aðeins meiri
víðsýni, út fyrir ameríska
einkavininn, sem hefur færri
myndir að bjóða en áður. Það
er ljóst af afstöðu kvik-
myndahúseigenda gegn
klámmyndunum, að mynda-
valið er aðeins spurning um
afstöðu og að það má bæta
þetta myndaval ef viljinn er
fyrir hendi. I öðru lagi er það
sætagjaldið, sem er kvik-
myndahúseigendum þyrnir í
auga og ég er fyllilega
sammála þeim, að þessi
skattheimta er algjörlega út í
hött. Hins vegar er til einföld
leið til að laga þessi tvö
atriði, sem ég hef gert hér að
umtalsefni, myndahallærið
og sætagjaldið. í stað þess að
sætagjaldið renni til borgar-
innar á það að renna í hinn
nýstofnaða kvikmyndasjóð.
Með aðstoð þessara peninga
er hægt að leggja grundvöll
að innlendri kvikmyndagerð,
og íslenskar kvikmyndir
koma þá til móts við að
minnka þetta myndahallæri,
sem kvikmyndahúsin kvarta
yfir, auk þess sem ein íslensk
kvikmynd mundi sennilega
jafnast á við 5 eða 6 lélegar
erlendar myndir hvað aðsókn
snertir.
SSP.
Bróöir minn
Ijónshjarta
Bröderna '"'""'’K
LEJONHJAKTA
Kn filnibersittelse i
, * ASTRII)
PT" undc;rkn
Kegi
OI.I.K HRI.I.IIOM
Sænsk úrvals mynd, sagan eftir
Astrid Lindgren var Ie6in í
útvarpi 1977. Myndin er aö
hluta tekin á íslandi.
Sýnd kl. 3.
frumsýnd sunnud. 10. des., að
vísu kl. 3., á hinum dæmi-
gerða barnamyndatíma, en
ekkert annað í auglýsingu á
myndinni benti sérstaklega
til þess, að hér væri um
barnamynd að ræða, aðeins
vísað til þess, að sagan hefði
verið lesin í útvarpi í fyrra og
að nokkur atriði væru tekin á
íslandi. Ef til vill er þetta
efni þekktara en ég geri mér
fyllilega grein fyrir, en nokk-
ur umfjöllun um myndina
fyrirfram hefði varla verið
verri.
Erfitt er að spá um það,
hvernig myndin muni falla
íslenskum ungmennum, þrátt
fyrir það, að hér er um mjög
góða mynd að ræða. Myndin
byrjar mjög rólega, með
lýsingu á umhverfi þeirra
bræðra, Jóhanns og Karls, á
veikindum Karls, sem munu
draga hann til dauða og
sögum Jóhanns um ævintýra-
landið Nangijala, þar sem
Karl litli muni leika sér, eftir
að hann deyr. Örlögin haga
því þó þannig, að Jóhann
deyr á undan og í banaleg-
unni dreymir Karl um endur-
fundi við Jóhann í Nangijala
— eða fer hann þangað um
leið og hann deyr? Þeirri
spurningu er • látið ósvarað,
enda skiptir hún litlu hér.
Mestur hluti myndarinnar
gerist síðan í ævintýra-
landinu Nangijala, en í þessu
ævintýralandi, eins og öllum
klassískum ævintýralöndum
stendur yfir barátta milli
góðs og ills. Bræðurnir gerast
helstu baráttumenn hinna
góðu afla og sigra að lokum
— þó sigurinn sé tvíræður.
Tæknilega hefur Svíum
tekist hér allvel upp, mynda-
takan ber yfirleitt keim
ævintýranna, þó að setja
megi út á einstaka atriði eins
og málaðan bakgrunn, frem-
ur ótrúlegt skrímsli og ís-
lenskan hest, sem verður á
einu andartaki að sænskum
hesti. Það er ef til vill
táknrænt, að íslenskt lands-
lag er fengið að láni til að
mynda umhverfi hinna illu
afla í Nangijala, þar býr
Þengill hinn illi og svörtu
riddararnir hans, skrýmslið
Katla og þar eru sjóðandi
hverir og fordæðu fljót. Þó að
íslensku atriðin væru flest
mjög vel kvikmynduð var það
fyrst hér, að ég hætti að lifa
mig inn í frásögnina, sem
hafði þó tekist fram til þessa.
Skyndilega stendur maður
frammi fyrir sínu eigin
landslagi, stöðum, þar sem
maður hefur sjálfur verið og
blekkingavefurinn, sem áður
hefur verið ofinn með
óþekktu umhverfi, hrynur
bókstaflega fyrir framan
mann. Það er hreint ekki
hægt að trúa á riddara í
svörtum klæðum og drengi í
ævintýrabúningum spranga
um þetta þekkta landslag. Áð
sjálfsögðu vekur þetta aðeins
þessa tilfinningu hjá mér
sem íslendingi og sennilega
eru þetta mjög trúverðug
atriði erlendis. Hins vegar
leiðir þessi niðurstaða
óhjákvæmilega til þeirra
hugleiðinga, hvort þetta sé
ekki meiri-háttar vandamál,
t.d. þegar við ætlum sjálfir að
nota þetta land fyrir fornar
hetjur í litklæðum. Ef við
þekkjum landslagið, þá
hreinlega trúum við ekki á
þennan leikaraskap og það
stendur í vegi fyrir því, að við
getum lifað okkur inn í
viðkomandi frásögn. Um-
hverfið myndar þá sjónræn-
an varnarvegg gegn þeirri
blekkingu, sem kvikmyndinni
er nauðsynleg í þessum
tilvikum, til að fá áhorfand-
ann til að trúa skilyrðislaust.
SSP.