Morgunblaðið - 22.12.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 1978
63
nna á Alþingi:
Friðrik Sophusson:
Olafur Ragnar vill
gera einkarekstur í
landinu tortryggilegan
Umræðum um ncfnd þing-
manna til að kanna rekstur
Fluííleiða ok Eimskipafélags ís-
lands með tilliti til einokunarað-
stöðu. var íram haldið á fundi í
sameinuðu Alþingi á þriðjudag.
Til máls tóku þingmennirnir
Friðrik Sophusson (S). Vilhjálm-
ur Iljálmarsson (F) ok Albert
Guðmundsson (S).
Talsverða athvgli vakti. að
flutningsmaður tillögunnar,
ólafur Ragnar Grímsson (Abl),
var ekki viðstaddur umræðurnar,
en honum sást þó bregða fyrir í
dyragættinni nokkrum sinnum á
meðan umræðurnar stóðu yfir.
Friðrik Sophusson (S) hóf mál
sitt á því að gagnrýna á hvern hátt
tillaga Ólafs Ragnars er lögð fram
á Alþingi. Sagði F'riðrik, að forseti
sameinaðs þings hefði séð sig
knúinn til þess á fyrsta fundi er
fjallaði um tillöguna að gera
athugasemd þess efnis, að sú
rannsóknarnefnd er tillagan gerir
ráð fyrir að kosin verði, sé alls
ekki rannsóknarnefnd, heldur
venjuleg lausanefnd í skilningi 15.
greinar þingskaparlega. Þetta
væri þeim mun athyglisverðara,
þar sem í þingskjali því sem hér
um ræddi, segir að nefndin sem
gert er ráð fyrir að kosin verði,
skuli hafa rétt til að krefjast
skýrslugerða og vitnisburða, bæði
munnlegra og skriflegra hjá hlut-
aðeigandi aðilum og öðrum fyrir-
tækjum, embættismönnum og ein-
staklingum.
Friðrik minnti á, að þingdeild-
irnar einar geti kjörið rann-
sóknarnefndir er hafi vald til þess
að stefna til sín embættismönnum
eða öðrum einstaklingum, en það
geti sameinað þing ekki. Sagði
hann að af þessum ástæðum
virtist undirbúningi málsins vera
áfátt, nema að málinu hafi aldrei
verið ætlað annað hlutverk en að
auglýsa sjálfan flutningsmanninn.
Friðrik Sophusson sagði, að
Alþingi væri í lófa lagið að snúa
sér til viðkomandi ráðuneyta og
afla upplýsinga um umrædd fyrir-
tæki, enda eigi íslenska ríkið hlut
og stjórnarmenn í báðum fyrir-
tækjunum eins og allir viti. Því
hefði Ólafur Ragnar getað fengið
umbeðnar upplýsingar með því að
bera fram fyrirspurnir til sam-
göngu-, fjármála- og viðskiptaráð-
herra.
níða þá niður persónulega. Kvaðst
hann harma það ef slíkt yrði aftur
tekið upp, en margt benti til þess.
Harðneskjulegar tillögur, órök-
studdar fullyrðingar og allt að því
ruddaleg framkoma í spurninga-
þáttum í sjónvarpi benti í þessa
átt.
Þá sagði þingmaðurihn, að
ekkert af því sem fram hefði
komið í þingskjali eða ræðu Ólafs
Ragnars, væri að sínum dómi næg
ástæða til að Alþingi hefjist handa
um rannsókn.
Albert Guðmundsson (S) kom
með örstutta athugasemd, og sagði
hann, að þingmönhum þyrfti alls
ekki að koma á óvart að tillögur
um rannsóknarnefndir kæmu
fram á Alþingi. En án þess að
hann vildi leggja á það dóm hvort
samþykkja ætti skipan slíkra
nefnda, þá vildi hann minna á, að
samkvæmt skattalögunum sem
samþykkt voru á síðast liðnu vori,
þá væri heimilt að taka til
rannsóknar hin ýmsu fyrirtæki.
Að lokinni athugasemd Alberts
var umræðunni frestað.
Friðrik Sophusson
' Þá gerði þingmaðurinn einnig að
umtalsefni, að í tillögunni kæmu
ærið oft fyrir orðin
markaðsdrottnun og
einokunaraðstaða. Mætti því ætla
að flutningsmanni væri efst í huga
að standa vörð um frjálsa sam-
keppni í samgöngumálum þjóðar-
innar. Annað kæmi þó í ljós þegar
málið væri skoðað niður í kjölinn,
flutningsmanni gengur það helst
til að auglýsa sig í fjölmiðlum og
að vinna sig í álit hjá flokksmönn-
um þess flokks er hann nú heiðrar
með félagsskap sínum um
stundarsakir, sagði Friðrik. Þá
virðist það einnig vera tilgangur
Ólafs að gera einkarekstur í
landinu tortryggilegan, og í fram-
tíðinni vill flutningsmaður síðan
þjóðnýta umrædd fyrirtæki, sagði
Friðrik ennfremur. Las hann
meðal annars kafla úr samtali við
Ólaf Ragnar í dagblaðinu Vísi,
þessari fullyrðingu til stuðnings.
Þá sagði Friðrik enn fremur, að
það gæti haft slæm áhrif á
viðskiptaaðila þessara fyrirtækja
erlendis, ef það kæmi í ljós að
þjóðþing íslendinga hefði þau til
sérstakrar rannsóknar.
í ræðu sinni gagnrýndi Friðrik
einnig málflutning flutnings-
manns, þar sem hann ræddi um
það er hann nefndi einokun á
leiðum félaganna, og einnig vísaði
hann á bug þeirri fullyrðingu að
Atlantshafsflugið sé baggi á Flug-
ieiðum og að það bitni á ferða-
löngum til Evrópu.
Þingmaðurinn ræddi einnig um
hið mikla landkynningarstarf sem
félögin ræktu, einkum Flugleiðir,
og þann hagnað sem Islendingar
hafa af því. Þá minntist hann á
eignaraðild Flugleiða í ýmsum
fyrirtækjum hér innanlands, svo
sem flugfélögum og hótelum.
Sagði hann að það væri augljós
hagnaður að því fyrir viðkomandi
fyrirtæki og byggðarlög að komast
í samstarf við Flugleiðir, vegna
þeirrar reynslu og tækni sem
markaðsdeildir fyrirtækisins ráði
yfir. /
Varðandi Eimskipafélag ís-
lands, þá sagði Friðrik, að
flutningsmaður hefði farið með
rangt mál, er hann sagði að félagið
hefði keypt skip yfir markaðs-
verði.
Friðrik ræddi einnig um þá
fullyrðingu Ólafs Ragnars, að
Flugleiðir hefðu fest kaup á
flugvél sem ekki væri sú hag-
kvæmasta á markaðnum í dag, auk
þess sem það hefði verið æskilegra
að nota áfram þotur af sömu gerð
og Loftleiðir nota nú. Sagði hann
að þó þær vélar væru vissulega
ágætir farkostir, þá hefðu þær
ekki sama aðdráttarafl fyrir
farþega og breiðþotur, auk þess
sem engar siíkar þotur væru nú á
markaðnum. Strax eftir hið
hryggilega slys á Sri Lanka hefði
það mál verið kannað, og hefði þá
komið í ljós að ein vél af þessari
gerð var til sölu, en um hana hafi
20 félög keppt, og að lokum hafi
hún verið keypt á 12.7 milljónir
bandaríkjadala, sem sé langt yfir
markaðsverði.
Einnig ræddi Friðrik um við-
gerðarþjónustu á Keflavíkurflug-
velli. Sagði hann að aðstöðuleysi
þar kæmi í veg fyrir umfangs-
mikla flugvirkjastarfsemi þar, en
ekki samningar Flugleiða viö
bandaríska flugfélagið Seaboard
World. Síðan sagði Friðrik:
„Spyrja má hins vegar í þessu
sambandi: Hvað yrði um alla hina
færu og ágætu flugvirkja, ef til
fjöldauppsagna kæmi hjá Flug-
leiðum vegna þess ástands sem
upp kæmi hjá félaginu ef farið
yrði að ráðum Ólafs Ragnars, og
hætt þátttöku í Norður-Atlants-
hafsfluginu?"
í sambandi við fargjaldamál
sagði Friðrik, að þar væri um að
ræða varhugaverða röksemda-
færslu hjá flutningsmanni. Hann
hefði stillt upp lægsta fargjaldi til
New York á móti hæsta fargjaldi
til Kaupmannahafnar, og þannig
fundið út að mun hagstæðara sé að
fljúga til Bandaríkjanna en til
Norðurlandanna. Einnig sagði
• Friðrik, að þær fullyrðingar að
Islendingum væri mismunað á
verði flugfargjalda til Glasgow og
London, væru tilhæfulausar, og
nefndi hann í því sambandi hvað
slíkar ferðir kostuðu.
Undir lok ræðu sinnar sagði
Friðrik, að flutningsmaður teldi
það vera til marks um það hve
sjálfsögð rannsóknin væri, og
raunar einnig fyrirhuguð rann-
sókn á S.Í.S., að forstjórar þessara
þriggja fyrirtækja hefðu sagt að
þeir hefðu ekkert að fela. Þetta
taldi hann ekki vera nein rök fyrir
rannsókn. Kvaðst Friðrik vita um
mörg fyrirtæki, þar sem forráða-
menn þeirra segðust ekki hafa
neitt að fela, en ekki væri þar með
séð að neitt benti til þess að
rannsaka þau þrátt fyrir slikar
yfirlýsingar. „Þótt háttvirtur
flutningsmaður segist ekkert hafa
að fela og einhver beiðist rann-
sóknar á heimili hans, mundi ég
ekki greiða því atkvæði nema
sérstakar mjög mikilvægar ástæð-
ur væru fyrir hendi,“ sagði
Friðrik.
„í því máli sem hér er til
umfjöllunar," sagði Friðrik enn
fremur, „er hægt að fá allar
upplýsingar án nokkurrar rann-
sóknar, enda er tillagan ekki fluttá
þeim tilgangi að bæta samgöngu-
mál þjóðarinnar, heldur er hún
liður í niðurrifsstarfi róttæklinga í
menntamannastétt."
Að lokum sagði Friðrik vona að
mál þetta fengi ósköp venjulega
afgreiðslu í fastanefnd, er afli sér
upplýsinga um þessi fyrirtæki hjá
viðkomandi ráðuneytum, sem
skipa menn í stjórnir og eiga að
annast eftirlit með starfsemi
þeirra. Það væri svo annað mál, að
það mætti meta flutningsmanni,
Ólafi Ragnari Grímssyni, það til
vorkunnar, að hann hefði mikinn
áhuga á samgöngum, þar sem
hann væri nú mesti förumaður
milli stjórnmálaflokka, þeirra
manna er nú eiga sæti á Alþingi!
Olla og
Stefán J.
Stefánsson,
forseti Þjóð-
Þjóð-ræknis-
féla í Vestur-
heimi. og
Marjorie og
Kristján T.
Arnason,
bæjarstjóri á
Gimli. sem
voru hér á
ferð síðastlið-
ið sumar,
hafa heðið
blaðið að
færa öllum
frændum og
vinum beztu
jóla- og
nýárskveðj-
Allt á krakkana í Karrnbæ
Telpnakjólar ný sending tekin upp í dag
bamabuxur meÖ axiaböndum voru aÖ koma
Unglingadeild
mKARNABÆR
Austurstræti 22. Sími frá skiptiboröi 28155
OPIÐ TIL
KL. 10
í KVÖLD.