Morgunblaðið - 23.12.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. DESEMBER 1978
Jólatréð
Eitt hinna ytri tákna jóla-
haldsins á flestum heimilum
er jólatréó. Er þá notaó greni-
eóa furutré eóa eftirlíking af
Þeim úr misjafnlega varan-
legu efni.
Laust fyrir síóustu aldamót
komst sá sióur á aó hafa
jólatré. Þessi sióur barst
hingað meó erlendum kaup-
mönnum og farmönnum, en
breiddist mjög hægt út og pá
fyrst og fremst til efnaheimila
eða beirra sem nánust sam-
skipti höfðu við útlendinga.
Fremur var sjaldgæft að sjá
lifandi tré á heimilum lands-
manna. Algengast var að trén
væru heimatilbúin og pá á
mjög einfaldan hátt: Smiðað
var pyramidalagað „stativ“,
stofn úr tré, tæpur metri á
hæð með þremur eða fjórum
mismunandi löngum pinna-
krönsum, einnig úr tré.
Pinnarnir voru venjulegar fjór-
ir í hverjum kransi, stystir í
þeim efsta síðan ofurlítið
lengri í þeim næsta og svo
koll af kolli. Þar með var
komin eftirlíking af grenitré,
einkum þó pegar hægt var að
vefja greinar og stofn með
lyngfléttum, aðallega úr
sortulyngi eða beitilyngi.
Sumsstaðar mun einir hata
verið notaður í sama skyni. En
væri ekkert af þessu tiltækt
var tréð prýtt með mislitum
pappír eða einfaldlega litað
grænt.
íslendingar hafa síaukið
notkun lifandi jólatrjáa, eink-
um nú hin síðustu ár. Á þessu
varð veruleg breyting eftir
1950. í dag er reiknað með að
notkunin sé 25—30 pús. tré.
Meiri hlutinn er innfluttur, en
innanlands eru nú framleidd
af Skógrækt ríkisins o.fl.
10—11 þús. jólatré.
Jólatréð er tákn þess vilja
að flytja hið græna líf inn í
híbýli manna í skammdeginu,
og ylja sér við vonina um
bjartari og hlýrri daga. Ljós-
um prýtt jólatréð tendrar eld
kærleikans í brjóstum heil-
brigðra manna, og fögnuður
ungra sem aldinna sálna fylla
heiminn ólýsanlegri hamingju
á sömu stundu. Birtan, ilmur-
inn, tign og trú á hið besta í
manninum sameina alla í
lotningu.
íslands börn eru svo
sannarlega börn lífs og Ijóss
sem tileinka sér samheldni á
jólahátíðinni og syngja saman
jólasöngva við fót jólatrésins
græna.
Gleðileg jól! K-S.
0
0
Vcrtu nú prúúur og' litlilssamur. Óli minn! Fólkift fyrir
nrónri okkur oi; hinum mcgin vii5 /liliÓ kunn nö þnkkn
okkur þfi<5.
Engir
tveir
ein-
stakl-
ingar
eru
eins
Börn eru
mismunandi
Svo stórkostlegur er maður-
inn sem sköpunarverk, að hvergi
er unnt að finna tvo einstakl-
inga, sem eru nákvæmlega eins.
Þannig er það einnig með börnin
allt frá fæðingu. Við heyrum
enda marga foreldra og forráða-
menn barna segja um systkini:
Þau eru eins og svart og hvítt —
Annað er kvöldhrafn, hitt er
morgunhani o.s.frv.
Börn vaxa og þroskast með
mismunandi hraða. Sum eru
tilfinninganæmari en önnur.
Mörg börn eru framtakssöm og
þurfa sífellt að vera bjástra
eitthvað og dunda, en önnur eru
rólyndari og dunda sér best við
það, sem þau þekkja.
Sum börn þola álag betur en
önnur og takast gjarna á við
vandann. Önnur draga sig held-
ur í hlé frá erfiðleikunum. Sum
börn leita eftir hjálp hjá hinum
fullorðnu, en önnur draga sig
inn í skel einmanaleikans.
Þannig mætti lengi telja og
benda á, hvernig börn eru
mismunandi allt frá fæðingu
bæði að líkamlegum og andleg-
um gjörvileik.
Vandi uppalendanna verður
því fyrst og fremst sá að þekkja
börnin sem best, vita og finna
út, hvað þeim er fyrir bestu, svo
að þau vaxi og þroskist á sem
heilbrigðastan hátt.
Gleðin yfir
heilbrigðu barni
Flestir foreldrar þekkja gleð-
ina yfir því að eiga heilbrigð
börn. Hjörtu okkar eru fyllt
þakklæti yfir dásemdarverki
sköpunarinnar — því að um leið
vitum við, að mörg börn fæðast
þroskaheft á einn eða annan
hátt.
Það er alltaf sorglegt, þegar
slíkt hendir. í fyrstu viljum við
helst ekki trúa því, að svo sé. Við
bíðum og vonum, að það verði
einhver breyting á til batnaðar.
Kvíðinn gagntekur okkur og
sorg fyllir hjörtu okkar. Óróleiki
vex, við vitum ekki, hvern við
eigum að spyrja eða til hvers við
eigum að leita. Stundum brýst
út beiskja og reiði: Af hverju
gerir Guð okkur slíkt? Þetta
hlýtur að vera úr þinni ætt?
Höfum við bæði brugðist?
o.s.frv.
Hvern á ég
að spyrja?
Allt hefur sinn tíma. Líka
beiskja, reiði, kvíði, efi og
óróleiki. Ef mæður liggja á
fæðingadeild og brenna inni
með spurningar og efasemdir, er
eðlilegast að biðja um viðtal við
eftir ÞÓRI S.
GUÐBERGSSON
lækni. Því lengur, sem það
dregst, þeim mun erfiðara verð-
ur að ákveða það. Læknirinn er
bundinn þagnarheiti, hann hef-
ur góða þekkingu og e.t.v.
reynslu á þessu sviði, sem getur
orðið dýrmæt, þegar þannig
stendur á.
Þannig væri líka rétt að leita
til læknis eða ungbarnaeftirlits,
ef foreldrum finnst barnið vera
sérstaklega seinþroska á ein-
hverju sviði.
Barn, sem er þroskaheft á
einhvern átt, er ekki minna virði
en hitt, sem er heilbrigt. Viðhorf
til þeirra hefur breyst mjög til
batnaðar á undanförnum árum.
Og við þurfum að læra að
umgangast þau á eðlilegan hátt.
Foreldrar og
fæðing
- Sem betur fer hefur það mjög
færst í vöxt, að feður hafa verið
viðstaddir fæðingu barna sinna.
Slíkt var óþekkt fyrir fáeinum
árum. Feður hafa ekki alltaf
haft svo mikinn áhuga fyrir því,
hvernig fæðingin gengur í raun
og veru — og yfirvöldin hafa
ekki alltaf haft á því skilning,
hvaða þýðingu það getur haft
fyrir báða foreldrana, ef faðir-
inn er viðstaddur, þegar barnið
hans fæðist.
Feður hafa ekki skipt sér svo
mikið af uppeldi barna sinna
heldur á undanförnum árum.
Einnig það er að breytast.
Mönnum er það nú sífellt
ljósara, að þáttur föðurins hefur
mikið gildi í uppeldinu. I bók-
inni „Börnin okkar“ segir m.a.:
„Það sem hefur einkennt marg-
an föður síðustu tuttugu árin, er
fjarvera hans. Hann er sívinn-
andi. Hann er duglegur atorku-
maður, sífellt að keppa við
tímann. Hann er alltaf að græða
peninga nótt sem nýtan dag,“
(bls. 21).
Hlutverk beggja foreldra í
uppeldinu er óðum að breytast,
og óhætt er að fullyrða, að tími
var kominn til að sambandið og
tengslin milli föður og barns
styrktist að mun, þar sem svo
mörg börn hafa „misst af“
feðrum sínum, þar sem þeirra
gat að öðru leyti notið. Og það
má einnig orða þetta á hinn
veginn: Margir feður hafa farið
mikils á mis, er þeir rönkuðu
ekki við sér, fyrr en ungarnir
voru flognir úr hreiðrinu.
Trúarlegur
þáttur uppeldis
Fjölmörg eru þau heimili á
okkar landi, sem halda enn þeim
sið að kenna börnum sínum
bænir, kenna þeim að trúa á
góðan Guð, og færa þeim þannig
arf, sem gengið hefur frá
kynslóð til kynslóðar.
Þegar börnin vaxa og þrosk-
ast, vakna hjá þeim ótal spurn-
ingar, sem fullorðið fólk á erfitt
með að svara, og hefur stundum
ekki sjálft brotið til mergjar.
Mun ég koma nánar inn á
þennan þátt uppeldisins í næstu
greinum, þó að hvorki honum né
öðrum þáttum verði gerð nein
tæmandi skil.
Þó er óhætt að leggja ríka
áherslu á það í upphafi, að
aðalatriðið er þó fyrst og
fremst, að við séum hreinskilin,
sjálfum okkur samkvæm og
eðlileg gagnvart börnum okkar.
Við vitum ekki allt, getum ekki
svarað öllu — en við getum rætt
málin, tekið þátt i rannsóknar-
þörf barnanna, leikið okkur með
þeim í stað þess að vísa þeim
alltaf frá okkur — og reynt á
þann hátt að nálgast þau og
heim þeirra, sem þau lifa og
hrærast í.