Morgunblaðið - 29.12.1978, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 1978
Löngum hefur verið litið á
Norðurlandabúa sem sérstakan
þjóðflokk, ljósan yfirlitum og
hávaxinn. En síðan í heims-
styrjöldinni síðari hafa æ fleiri
„utan að komandi" bætzt í hóp
Norðurlandabúa. Mest hefur
verið um innflytjendur til
Svíþjóðar en þangað flytjast nú
um 19.000 manns að meðaltali á
ári frá löndum öðrum en
Norðurlöndunum. Á aðeins
nokkrum áratugum hefur sú
breyting orðið á sænsku þjóðfé-
lagi að þar býr ekki lengur ein
þjóð sem talar eina tungu
heldur búa þar einnig mörg
þjóðarbrot hvert með sína tungu
og siði.
Fólksflutningar eiga sér einn-
ig stað frá hinum Norðurlönd-
unum til Svíþjóðar og að meðal-
tali flytjast nú um 21.000
Norðuriandabúar til Svíþjóðar á
ári en þar eru Finnar í miklum
meirihluta. Ekki setjast allir að
í Svíþjóð fyrir lífstíð en sá
hópur er stór eða um 24.000
manns að meðaltali á ári. Hinn
mikli fjöldi innflytjenda hefur
krafist nýrrar lagasetningar
sem tryggir rétt innflytjend-
anna og á að auðvelda þeim
dvölina hér. Mikil umræða hófst
um miðjan sjöunda áratuginn
um innflvtjendur þegar lögin
voru í smíðum og hún heldur
áfram enn. Sífellt er reynt að
bæta aðstæður innflytjendanna
og mikið skrifað um þá í bækur
og blöð.
F.JÓRDA HVERT
UNGABARN
AF ERLENDIJM UPI'RUNA
í dag búa rúmlega 8.250.000
manns í Svíþjóð en þar af er um
ein milljón innflytjendur eða
börn þeirra innflytjenda sem
komu eftir stríð. 45% af fólks-
fjölguninni á árunum
1944 — 1977 má rekja til innflytj-
enda og fjórða hvert barn fætt í
Svíþjóð í dag er af erlendum
uppruna.
Á stríðsárunum voru innflytj-
fjölskyldumeðlimir sem fylgja
með og námsfólk.
FJÖLDIINNFLYTJENDA
TAKMARKAÐUR
Helzta ástæðan til þess að svo
mjög hefur dregið úr flutning-
um fólks til Svíþjóðar frá öðrum
löndum en Norðurlöndunum í
atvinnuleit er sú að síðan 1967
þurfa allir nema Norðurlanda-
búar að verða sér úti um
atvinnuleyfi áður en þeir flytj-
ast til landsins. Innflytjenda-
ráðuneytið veitir atvinnuleyfJ..
samkvæmt ráðleggingum at-
vinnuráðuneytisins sem gefur
ráð með tilliti til sjónarmiða
verkalýðsfélaganna. Fjöldi inn-
flytjenda er takmarkaður fyrst
og fremst til að auðvelda
atvinnulausum Svíum sem aðal-
lega eru konur, ungt fólk og
eldri verkamenn að finna störf.
I nokkur ár hefur verið mjög
erfitt að fá atvinnuleyfi og
aðeins 5% innflytjenda hafa
komið þannig inn í landið að
r ra aioKKnoimi — gamia hænum.
Anna Bjarnadóttir skrifar frá Svíþjód:
Innftytjendur eru
ein milljón af átta
endurnir að mestu flóttamenn
frá Evrópu og að stríðinu loknu
höfðu 100.000 flóttamenn sezt
hér að, flestir frá Finnlandi og
Eystrasaltslöndunum. Á árun-
um eftir stríð var mikil eftir-
spurn eftir vinnuafli vegna
aukins iðnaðar, styttri vinnu-
dags og síaukinnar menntunar
og var þá leitað til annarra
Evrópubúa. Innflytjendur frá
hinum Norðurlöndunum urðu
fleiri en áður en þó sérstaklega
eftir 1954 þegar samningur var
gerður um frjálsa flutninga og
atvinnu íbúa landanna þeirra á
milli.
Á sjöunda áratugnum voru
fólksflutningar til Svíþjóðar
meiri en nokkru sinni. í fyrsta
skipti kom mikill fjöldi Suð-
ur-Evrópubúa, aðallega frá
Júgóslavíu, Grikklandi og Tyrk-
landi, hingað til starfa. Síðari
hluta áratugsins kom einnig
fjöldinn allur af Finnum í
atvinnuleit. Á árunum
1968—1970 fluttust 166.000 út-
lendingar til Svíþjóðar en þar af
voru 100.000 Finnar.
Siðan 1970 hafa fæstir inn-
flytjendanna frá öðrum löndum
en Norðurlöndunum flutzt til
Svíþjóðar vegna atvinnu sem
hér er að fá. Innflytjendurnir
hafa á síðustu árum aðallega
verið ættingjar þeirra sem
þegar hafa setzt hér að, börn og
makar sem biðu heima í nokkur
ár á meðan einn aðilinn reyndi
fyrir sér í nýju landi; fólk frá
löndum þar sem stríð herjar,
þeir sem flýja herþjónustu og
pólitískir flóttamenn; börn sem
eru ættleidd og námsmenn.
Fjórðungur allra innflytjenda
til Svíþjóðar eru börn. —
Helmingur Norðurlandabúanna
sem hingað flytjast koma í
atvinnuleit en hinir eru aðallega
undanförnu. Atvinnuleyfið gild-
ir í eitt ár og er bundið við
ákveðið starfssvið en ekki við
ákveðið starf. Að ári liðnu má
sækja um leyfi til áframhald-
andi aðseturs í landinu og þá um
óákveðinn tíma. Ef búsetuleyfi
er veitt eins og oftast er raunin
er atvinnuleyfi ekki nauðsynlegt
lengur. Nánir ættingjar inn-
flytjenda og flóttafólk þurfa
ekki á atvinnuleyfi að halda til
að setjast að í Svíþjóð og
námsmenn geta dvalið hér og
unnið á sumrin án sérstakra
leyfa en þeir verða að fara úr
landi að námi loknu.
Dauðaslys á vinnu-
svæði malbikunarflokks
Föstudaginn 25. júní 1976 var
lögreglunni í Reykjavík tilkynnt
um umferðarslys á tengibraut
sem er á milli Seljabrautar og
Breiðholtsbrautar. Sjö ára
gamall drengur á reiðhjóli hafði
lent á vinstri hlið vörubifreiðar.
fallið undir hana og orðið undir
vinstri afurhjólum hennar.
Drengurinn var strax fluttur á
slysadeild Borgarspítalans. en
var látinn er þangað var komið.
Viirubifreiðin var stödd á tengi-
D0MSMAL
Umsjón:
Ásdís J. Rafnar
brautinni á vegum Reykjavíkur-
borgar en verið var að vinna
þarna við malhikun. I>á voru á
götunni og við hana auk vörubif-
reiðarinnar önnur vörubifreið,
tvær dráttarvélar og valtari, er
slysið átti sér stað. Veður var
skýjað og rigning.
I september sama ár var X.
iikumaður vörubifreiðarinnar,
ákærður fyrir að hafa orðið
drengnum að bana af gáleysi með
því að aka án nægjanlegrar
varkárni miðað við aðstæður á
slysstað.
Framburður ökumannsins
og vitna
Fyrir sakadómi skýrði
ökumaðurinn X svo frá atvikum,
að hann hefði þurft að færa bifreið
sína úr stað vegna annarrar
bifreiðar og þegar hann hefði
gengið frá þeirri bifreið að sinni,
hefði hann séð dreng, sem sat kyrr
á reiðhjóli nokkuð á ská fyrir
aftan sína bifreið og utan við
götuna. Ekki kvaðst hann hafa
veitt drengnum sérstaka athygli,
enda taldi hann ekki hættu á
ferðum fyrir drenginn, þar sem
hann hefði ætlað að færa bif-
reiðina beint áfram. Hann hefði
sett bifreiðina í gang og rúðu-
þurrkurnar og ekið hægt af stað
áfram. Ekki hefði hann séð hættu
á ferðum fyrir framan bifreiðina
eða til hliðar við hana þegar hann
ók af stað. Hann hefði aðeins ekið
örstuttan spöl áfram, þegar hann
fann að afturhjól bifreiðarinnar
vinstra megin lyftist upp og
nærstaddir æptu upp yfir sig. Hafi
hann þá strax farið út og þá séð
drenginn liggja í götunni rétt
aftan við vinstra afturhjólið.
Verkamaður, sem stóð á götunni
skáhallt fram undan vinstra fram-
horni bifreiðar ákærða X, kvaðst
hafa séð bifreiðina aka af stað
frekar hægt. Kvaðst vitnið hafa
gengið meðfram vörubifreiðinni,
þegar henni var ekið af stað og var
á móts við vinstra framhorn
hennar, þegar dráttarvél var
gangsett. Vitnið sneri sér við
augnabliki síðar þegar það heyröi
flaut frá vörubifreiðinni aftan við
bifreið X og sá dráttarvélinni ekið
hægt aftur á bak ofan af moldar-
barði sem hún hafði staðið á.
Samtímis sá hann lítinn dreng á
hjóli renna aftur á bak fram
undan dráttarvélinni í átt að
vörubifreið X. Rann drengurinn
viðstöðulaust á hjólinu, þannig að
afturhjól þess lenti undir vinstra
afturhjóli vörubifreiðarinnar. Féll
hjólið í götuna og drengurinn um
leið. Fóru vinstri afurhjól bif-
reiðarinnar yfir bæði drenginn og
hjólið.
Ökumaður vörubifreiðarinnar,
sem var aftan við bifreið X, skýrði
svo frá að hann hefði verið að
ræða við X, sem hefði síðan haldið
að sinni bifreið til þess að færa
hana áfram. Þegar X var á leið að
bifreið sinni, hefði litill drengur
komið hjólandi fram með bifreið X
og að bifreið vitnisins. Þar hefði
drengurinn snúið við og hjólað upp
á moldarbarð á vinstri hönd, séð
frá vitninu, en þar stóð dráttarvél.
Þegar drengurinn kom að vinstri
hlið vélarinnar var hún ræst. Þá
hefði virst sem fát kæmi á
drenginn og hann hrökk aftur á
bak á hjólinu og samtímis rann
dráttarvélin lítils háttar aftur-
ábak. Þegar vitnið sá þetta gaf það
hljóðmerki, en það skipti engum
togum, að drengurinn rann aftur á
bak á hjólinu og undir vinstra
afturhjól bifreiðar X, sem var á
hægri ferð áfram.
Fleiri báru vitni fyrir réttinum.
Sakadómur —
aðgæzluleysi
X um að kenna
I niðurstöðum sakadóms
Reykjavíkur segir m.a., að það
væri ljóst af því sem fram væri
komið í málinu, að X hafi séð
drenginn á hjólinu áður en hann