Morgunblaðið - 29.12.1978, Síða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. DESEMBER 1978
A thugasemd við
myndlistargagnrýni
í Morgunblaðinu þann 10.
desember er gagnrýni eftir Braga
Ásgeirsson um myndlistarsýningu
Guðmundar Björgvinssonar í Nor-
ræna húsinu. Grein þessi er
skrifuð af slíku ábyrgðarleysi og
vanvirðingu við listamanninn að
það er ekki hægt að láta þessu
ósvarað.
Tæplega helmingur dómsins fer
í Ieiðinlegt nöldur yfir því að í stað
sýningarskrár eru nöfn myndanna
rituð á miða víð hlið þeirra.
Fróðlegt er að bera saman hvaða
meðferð þetta atriði fær annars
vegar í gagnrýni Aðalsteins
Ingólfssonar í Dagblaðinu 8.
desember og Braga hins vegar. I
lok greinar Aðalsteins er stutt og
vinsamleg ábending til lista-
mannsins um að sýningarskrá sé
Á næsta ári er áformað að
úthluta í Reykjavík nýjum
lóðum til almcnnings undir 202
íbúðir, fyrir utan þær lóðir sem
þegar hefur verið ráðstafað.
Þetta kom fram í ræðu borgar-
stjóra við framlagningu fjár-
hagsáætlunar fyrir næsta ár.
Gerði borgarstjóri grein fyrir
lóðum undir 761 íbúð og taldi
upp hverjum þeirra hefði þegar
verið ráðstafað.
Lóðirnar, sem koma til úthlut-
unar, eru 14 raðhús á Eiðis-
granda, 30 íbúðir í fjölbýli í
Nýjum miðbæ, en þar hefur
„til hagræðis fyrir sýningargesti
og geti verið ómetanleg heimild
síðar meir“. En Bragi virðist aftur
á móti álíta sem svo að sýningar-
skrá sé það sem mestu máli skiptir
á myndlistarsýningum og gengur
svo langt að varpa þeirri
spurningu fram „hvort þessi hroð-
virknislegi umbúnaður sé ekki
vanvirða við hin virðulegu salar-
kynni er hýsa sýninguna." Ég hef
hingað til litið á sýningarskrár
sem algjört aukaatriði í sambandi
við sýningar þannig að þessi skrif
koma mér vægast sagt mjög
spánskt fyrir sjónir.
Bragi talar um að myndir
Guðmundar séu flausturslega
unnar. Hann er líkast til einn um
þá skoðun því mér hefur virst fólk
einhuga um að góð vinnubrögð séu
sterkasti þáttur þessarar
borgarráð að auki gefið tveimur
hópum aldraðra fyrirheit um
allt að 100 íbúðir. I Seljahverfi
er áformað að úthluta 34
raðhúsum við Mýrar- og Melsel.
Og loks eru 100 íbúðir í
blandaðri byggð norðan Jaðar-
sels (fjölbýli og raðhús), sem er
eins konar framhald af Mjóu-
mýrarskipulaginu, sem
byggingarmeistarar hafa fengið.
í febrúarmánuði sl. var út-
hlutað í 12. áfanga 60 einbýlis-
og raðhúsalóðum í Seljahverfi og
verða þær gerðar byggingar-
hæfar. Byggingarmeistarar þeir,
sem fengu úthlutað til byggingar
sýningar. Og ég er sammála Jónasi
Guðmundssyni í Tímanum þann 7.
des. þegar hann segir að „óvenju
gott handbragð" sé á myndunum. I
svipaðan streng tekur Aðalsteinn
Ingólfsson: „Listamaðurinn hefur
náð nokkuð góðum tökum á
þessum miðli."
Það sem er þó alvarlegast í
gagnrýni Braga og lýsir hvað
mestu ábyrgðarleysi í umfjöllun
hans er það þegar hann fer að
dylgja um tilgang listamannsins
með myndum sínum. Hann gefur í
skyn að nektarmyndunum sé ætlað
að vekja upp ástarfýsn hjá
skoðandanum og lýsir því með
ofhlöðnu orðskrúði hvernig lista-
manninum mistekst að sannfæra
sig um „að hér sé um ástþrungið
konuhold að ræða, brúsandi blóð
og brennandi fýsnir“. Hérna er
svæði í Mjóumýri á sl. ári, gera
byggingarhæfar lóðir fyrir 217
íbúðir.
Þá verða lóðir í Selási gerðar
byggingarhæfar fyrir 178
einbýlishús, en landeigendur
eiga sjálfir þessar lóðir og koma
þær því ekki til úthlutunar hjá
borginni.
Þannig eru byggingarlóðir,
þegar allt er talið 761, en þar af
óráðstafað lóðum fyrir 202.
Lóðum fyrir 338 er þegar ráð-
stafað, og 217 eru á þegar
úthlutuðu svæði til byggingar-
meistara.
Bragi að gefa sér forsendur sem
eru gjörsamlega úr lausu lofti
gripnar og koma raunár málinu
ekkert við. Þetta er kjaftavaðall
sem á ekki heima í gagnrýni. Það
hvarflaði aldrei að mér þegar ég
virti fyrir mér þessar nektar-
myndir að listamaðurinn væri að
reyna að vekja upp ástarfýsnir eða
neinar aðrar tegundir fýsna. Hins
vegar get ég tekið undir með
Aðalsteini þar sem hann segir um
þessar myndir: „Það er innileg
erótík og væntumþykja í þessum
myndum."
Bragi verður að gera sér grein
fyrir að það er mikill ábyrgðar-
hluti að skrifa gagnrýni í út-
breiddasta blað landsins. Skrif
hans hafa ómæld áhrif á hugsun
fjölda fólks og það er alvarlegt mál
ef hann fer að nota þennan
vettvang til að fá útrás persónu-
legra tilfinningaumbrota.
Einar Guðmundsson
Ásvallagötu 10A
Athugasemd
Mbl. þótti rétt að gefa gagnrýn-
anda sínum tækifæri til að svara
athugasemdinni og fer svar
Braga hér á eftir>
Það setur listrýni óneitanlega i
nokkurn vanda er leikmenn mis-
skilja, rangtúlka og snúa út úr
skrifum þeirra, beina vandlætingu
sinni svo að þeim á opinberum
vettvangi. Þótt slík bréf séu í
flestum tilvikum léttvæg og naum-
ast svaraverð skal hér gerð
undantekning, þar sem hér er
skrifað undir fullu nafni, og auk
þess meinlaust að skilgreina list-
rýni af og til.
Listrýnir er kemur inn á list-
sýningu verður fyrir ákveðnum
hughrifum og það er væntanlega
mennilegast að hann skrifi gagn-
rýni sína út frá þeim hughrifum
einum — eigin hughrifum og
tilfinningaumbrotum en t.d. ekki
annarra gagnrýnenda. Varðandi
umrædda sýningu þá urðu heildar-
áhrifin mér áleitnara tilefni
umfjöllunar en einstakar myndir
t.d. í þá veru, að sterkustu
myndirnar væru þær er G.B. legði
mesta alúð við, — en að flestar
myndirnar væru unnar með hraða
er hinn ungi maður veldur
auðsjáanlega ekki ennþá. Hér
þótti mér skorta reynslu og
listræna ögun, og það er jafnframt
vissulega einnig ábyrgðarhluti
gagnvart ungum listamanni, að
láta sjást yfir þau atriði í skrifum
sínum.
Því fylgir, að menn gera all-
nokkrar kröfur til þeirra er sýna í
virtasta sýningarsal höfuðborgar-
svæðisins, m.a. lágmarkskröfur
varðandi umgerð sýninga — eitt
atriði er hér sýningarskrá, sem
auðveldar þeim er skoðar að átta
sig á sýningunum og hefur auk
þess ótvírætt heimildagildi. Því
miður hef ég of oft þurft að benda
á augljósa hnökra í sýningar-
skrám, sem virðist séríslenzkt
fyrirbæri, en sjaldan hefur skrá
vantað alfarið sem í þessu tilviki.
— Það er engin óvirðing við
einn né neinn að benda á augljósa
hnökra við sýningar þeirra — til
þess er m.a. einmitt opinber
umræða og rýni á listavettvangi.
Þá er það frá minni hálfu alls
engin niðrandi gagnrýni að vísa til
þess að fletir og form höfði til
„frygðarlegra" (ástleitinna)
kennda og engin óvirðing í því.
Rismikil listaverk hafa verið gerð
um áraþúsundir, sem höfða beint
og óbeint til holdlegra kennda.
Nafnkenndur erlendur upp-
fræðari í myndlist sagði oft, „að
það væri m'kilsverðara að geta
gætt dautt efni sem gips lífi í
teikningum sínum en að teikna
eftir lifandi fyrirsætum í þá veru
að þær yrðu sem lífvana gips.“ Hér
er um markvissan orðaleik að
ræða, sem jafnvel leikmenn ættu
að skilja.
— Þá fer naumast á milli 'mála
til hvers m.a. listamaður höfðar í
verki sínu, er hann teiknar t.d.
nakta liggjandi konu með áberandi
ögrandi sköp sín, sem eru auk þess
stórlega ýkt og stílfærð. Áréttar
það svo á miða við hlið myndar-
innar, að hér sé kona sem bíður.
Vill nú einhver halda því fram, að
veigurinn í myndinni sé sá, að
stúlkan bíði eftir strætisvagni?
Hvort sem um lífmikla, vel-
teiknaða eða málaða mynd er að
ræða eða lostfagra hofróðu er
þannig hagræðir líkama sínum,
segir mér svo hugur, að það teljist
öllu eðlilegri viðbrögð, að slíkt
höfði í einhverjum mæli til
karlmennsku viðkomandi en t.d.
hugleiðinga um næsta vagn á
Laugarásinn.
Virðingarfyllst,
Bragi Ásgeirsson.
Nýjar lóðaúthlutanir 202
í Reykjavík á næsta ári
„Allt orkar tvímæl-
is þá gjört er”
Blaðinu hefur borizt eítirfar-
andi frá Kjararáði Hjúkrunar-
félags Islandsi
Allmikil blaðaskrif hafa verið
að undanförnu um úrskurð Kjara-
dóms í kjaradeilu hjúkrunarfræð-
inga með próf frá Háskóla Islands.
Kjör félaga og aukafélaga
Hjúkrunarfélags Islands, HFÍ
hafa talsvert verið tekin til
umfjöllunnar í skrifum þessum og
hefur því kjararáð HFI ákveðið, að
koma á framfæri fáeinum atriðum
er varða þau.
Úrskurður Kjaranefndar í
kjaradeilu HFI var kveðinn upp í
feb. s.l. Samkvæmt úrskurðinum
er byrjunarlaunaflokkur
hjúkrunarfræðinga 11 1. fl. BSRB.
Við samanburð á mánaðarlaunum
hjúkrunarfræðinga HFÍ og B.S.
hjúkrunarfræðinga kemur í ljós,
að síðarnefndi hópurinn hefur
verið úrskurðaður í launaflokk,
sem er sambærilegur við 13 l.fl.
BSRB þ.e.a.s. eftir níu mánaða
starfsreynslu.
Þann 1. des. s.l. eru byrjunar-
laun hjúkrunarfræðinga HFI kr.
231. 931.00. Byrjunarlaun B.S.
hjúkrunarfræðinga eru fyrstu níu
mánuðina eftir lokapróf kr.
232.470.00, en síðan kr. 249.026.00.
Þegar öllum launahækkunum
vegna starfsaldurs hefur verið náð
eru laun hjúkrunarfræðinganna
þessi: HFÍ hjúkrunarfræðingar kr.
259.128.00. B.S. hjúkrunarfræðing-
ar kr. 276.101.00.
Tölur þessar sýna, að launamun-
ur er nokkur milli hjúkrunarfræð-
inganna eða sem svarar a.m.k.
tveim launaflokkum í launakerfi
BSRB. Það er ekki ætlun kjara-
ráðs, að verja gerðir Kjaradóms
enda hefur hann með nýjasta dómi
sínum dæmt hærri laun til
hjúkrunarfræðinga en félagar HFÍ
hafa. Hins vegar má vera, að vandi
dómsins hafi verið nokkur að
þessu sinni þar sem hann várð að
gera upp við sig, hvort vægi meira
námsmat BHM eða það réttlætis-
sjónarmið, að sömu laun skuli
greiða fyrir sömu vinnu.
Það er mikil einföldun máls, að
telja það alfarið misrétti og það
herfilegt misrétti, þegar Kjara-
dómur virðist að einhverju leyti
hafa valið síðari kostinn. Ef
Kjaradómur hefði farið eftir
námsmati BHM hefði dómurinn
sennilega verið misrétti og það
herfilegt misrétti gagnvart félög-
um HFI, en innan þess félags eru
um 1050 starfandi hjúkrunarfræð-
ingar.
Hjá því verður ekki komist, að
um leið og verið er að leggja mat á
störf háskólamenntaðra
hjúkrunarfræðinga til launa, er
verið að ieggja mat á störf félaga
HFI. Hjúkrunarfræðingarnir geta
sjálfsagt verið sammála um, að
þetta mat er mjög lágt:
Af því sem hér hefur verið rakið
er það furðulegt svo ekki sé meira
sagt, að þrír félagar HFI hafa
ritað í dagblöðin og lýst mikilli
hneykslan á margnefndum kjara-
dómi.
Grein Ingibjargar R. Magnús-
dóttur námsbrautarstjóra
hjúkrunarnámsbrautar Háskóla
Islands í Morgunblaðinu 5 des. s.l.
nefnist: Kjaradómur — Mistök eða
hvað? Meginefni þeirrar greinar
fjallar um þann dóm Kjaradóms,
að „hjúkrunarfræðingar braut-
skráðir frá Háskóla Islands skuli
ljúka níu mánaða starfsreynslu
áður en þeir taki laun samkvæmt
þeim launaflokki er þeim er síðan
skipað í,“ eins og segir í greininni.
Kjararáð HFI tekur undir það
hjá námsbrautarstjóranum, að
það eru einkennileg vinnubrögð, að
nefna ekki í dómnum byrjunar-
launaflokk hjúkrunarfræðing-
anna. Samkvæmt upplýsingum
fjármálaráðuneytisins fá þessir
hjúkrunarfræðingar greidd laun
eftir launaflokki 102 BHM fyrstu
níu mánuðina eftir lokapróf, en sá
launaflokkur gefur svipuð laun og
12 l.fl. BSRB. í grein Ingibjargar
og öðrum blaðaskrifum um þetta
málefni er marg tekið fram, að
nemendur námsbrautar Háskólá
Islands njóti aldrei námslauna og
er því erfitt að skilja, hvers vegna
námsbrautarstjórinn kallar þenn-
an byrjunarlaunaflokk nemalaun.
Nemendur Hjúkrunarskóla ís-
lands fá visst hlutfall af launum í
11 l.fl. BSRB og er þetta hlutfall
nákvæmlega tiltekið í grein náms-
brautarstjórans. Námsbrautar-
stjórinn heldur því fram, að laun
nemenda HSI á þriðja ári séu hin
sömu og laun B.S hjúkrunarfræð-
inga og það sýni, að „þekking
nemenda við Hjúkrunarskóla Is-
lands að loknu tveggja ára námi sé
lögð að jöfnu við þekkingu
hjúkrunarfræðinga með fjögurra
ára nám við Háskóla íslands níu
mánaða starfsreynslu." Þetta
endurtekur námsbrautarstjórinn í
viðtali í Vísi þ. 7. des. s.l.
Námsmat er oft haft til hlið-
sjónar við ákvörðun launa, en það,
að laun ákvarði þekkingu eins og
námsbrautarstjórinn heldur fram,
eru ný sannindi í herbúðum þeirra
sem um kjaramál fjalla.
Það er alls ekki rétt með farið,
að nemendur HSI hafi sömu laun
og B.S. hjúkrunarfræðingur með
níu mánaða starfsreynslu.
Laun nemenda á þriðja námsári
eru 57,80% af 11 l.fl. 2 þrepi.
Mánaðarlaun þeirra eru því nú kr.
134.056.00, en laun hjúkrunarfræð-
inganna eru aftur á móti kr.
249.026.00. Mismunur er kr.
114.970.00.
í yfirvinnu eða á aukavöktum
hafa þessir nemendur full byrj-
unarlaun hjúkrunarfræðinga HFI.
Hjúkrunarfélag Islands hefur vit-
að um þetta samningsákvæði og
ekki talið ástæðu til að gera
athugasemd við það, enda öllum
sem þekkja til náms og starfs
hjúkrunarnemenda ljóst, hvað að
baki þess býr. Benda má á, að
nemendur námsbrautar hafa sömu
möguleika á að taka aukavaktir og
fá þá væntanlega greitt fyrir þær.
Nemendur HSÍ berjast nú fyrir
því, að námslaun þeirra verði
afnumin og þeir fái rétt til
lánstöku úr Lánasjóði íslenskra
námsmanna.
Betra nám og bætt aðstaða til
náms er þessum nemendum meira
virði en léleg námslaun.
Ingibjörg R. Magnúsdóttir hefur
haft samband við ýmsa aðila, sem
hún taldi geta gefið upplýsingar
um uppruna þeirrar „kröfu“ að
B.S. hjúkrunarfræðingar skuli
ljúka níu mánaða starfsreynslu
áður en þeir fái laun skv. l.fl. 103.
Kjararáð HFÍ telur því rétt að
taka fram, að það hefur engin
afskipti haft af kjarasamningum
háskólamenntaðra hjúkrunar-
fræðinga.
Tveir aðrir félagar HFÍ hafa
skrifað í blöðin um þennan kjara-
dóm. Þeir eru María Pétursdóttir,
í Morgunblaðinu 23. nóv. s.l. og
Elín Eggerz-Stefánsson, í dags-
skrágrein í Þjóðviljanum 14. des.
s.l.
Báðar komust þær að þeirri
niðurstöðu, að laun þau sem BS
hjúkrunarfræðingum er úthlutað,
séu langt fyrir neðan það sem
þeim beri.
Elínu Eggerz-Stefánssyni finnst
dómurinn vera „herfilegt misrétti"
og að hann „beri vott um djúp-
stætt vanmat á þjóðfélagslegu
gildi hjúkrunar innan heilbrigðis-
þjónustunnar og talsverðri til-
ætlunarsemi gagnvart starfsfram-
lagi hjúkrunarfræðinga og kvenna
almennt".
Urskurður Kjaranefndar varð-
andi flokkaröðun félaga HFÍ kom í
febr. s.l. og eins og fyrr er frá
greint eru laun þeirra nokkru
lægri en þeirra sem Kjaradómur
fjallaði um. Hjúkrunarfélag Is-
lands mótmælti ekki þessum
úrskurði af ástæðum sem ekki
verða raktar hér. Það er skylt að