Morgunblaðið - 31.12.1978, Blaðsíða 16

20 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 1978
samneyzlu og fjárfestingu og á hvoru tveggja
þarf vel að halda og í hóf stilla. Vissulega er
arðsemismælikvarðinn í þeim efnum ekki
ávallt nægilega öruggur sem viðmiðun við
ákvörðunartöku, en er þó því fremur nauðsyn-
legur sem þrýstingur hagsmunahópa kemur til,
þar sem stjórnvöld verða að meta hann með
öðrum hætti en með atkvæðaöflun í huga.
X - X - X
Fjárfesting hins opinbera og einkaaðila
hefur verið of mikil og ekki nægilega arðbær.
Fráfarandi ríkisstjórn tókst að minnka
fjárfestingu sem hlutfall af þjóðarframleiðslu
úr 33—34% í 26'/2% og almenn samstaða
sýnist vera um að lækka þetta hlutfall niður
fyrir fjórðung af þjóðarframleiðslu. Hins vegar
greinir stjórnmálaflokka á um, hvernig það
skuli gert.
Svokallaðir vinstri flokkar vilja draga úr
fjárfestingu einstaklinga og atvinnufyrirtækja
með valdboði, lánsfjárskömmtun og mismun-
andi skattlagningu.
Við Sjálfstæðismenn viljum, að allar
atvinnugreinar og einstaklingar sitji við sama
borð, en hljóti að hlíta þeim fjármagnskostnaði
sem framboð og eftirspurn segir til um.
Skilyrði þess að framkvæmdir séu fjár-
magnaðar er að sparnaður eigi sér stað í
landinu. Þeir, sem spara, eiga að fá a.m.k.
jafnverðmikla peninga endurgreidda. Lántak-
endur eiga ekki að græða á kostnað þeirra, sem
spara. Þeir, sem fá peninga að láni, verða að
nýta þá svo vel, að þeir geti endurgreitt þá
lánveitendum að skaðlausu. Með þessum hætti
er bezt séð fyrir sparnaði í þjóðfélaginu og um
leið eru stöðvaðar óarðbærar verðbólgufjár-
festingar, en framkvæmdum beint í þá farvegi,
sem hagkvæmastir eru þjóðarheildinni. Með
þeim hætti einum er unnt að skapa aukið
svigrúm fyrir einkaneyzlu, auknum kaupmætti
launa og bættum lífskjörum.
x-x-x
En eftir sem áður er spurt um tekjuskipting-
una milli stétta og starfshópa. Hver hyggur
auð í annars garði. Launþegasamtökin eiga hér
vissulega mikilvægu hlutverki að gegna að
gæta hagsmuna félagsmanna sinna, þegar
afrakstri þjóðarbúsins er skipt.
Því miður bendir reynsla liðins árs til þess að
kommúnistar og kratar hafi misnotað trúnað-
arstöður sínar innan launþegasamtakanna í
þröngu flokkspólitísku hgasmunaskyni.
Stefna núverandi ríkisstjórnar og gervi
samráð við verkalýðshreyfinguna eru ekki í
samræmi við hagsmuni launþega. Þótt samn-
ingar ASÍ félaga og vinnuveitenda hafi runnið
út 1. desember hefur ekki verið sezt að
samningaborði með vinnuveitendum heldur
treyst á einhliða ákvarðanir ríkisvaldsins
gagnstætt fyrri stefnu launþegasamtakanna,
sem lagði áherzlu á samningsfrelsi og
sjálfsákvörðunarrétt verkalýðsfélaga í kjara-
málum. Þótt stjórnvöld í blekkingarskyni fjalli
um félagslegar umbætur og verkalýðsforingjar
láti sér vel líka í orði kveðnu, þá kunna þeir að
vera að skapa fordæmi og afsala sér og
umbjóðendum sínum frjálsum samningsrétti í
framtíðinni. Þótt þeir telji sig ekkert hafa að
segja við vinnuveitendur nú, gæti sá tími
komið, að hagkvæmara væri fyrir launþega að
semja við vinnuveitendur en sterkt miðstýrt
ríkisvald eins og sósialistar í hópi allra
stjórnarflokkanna vilja koma á hér á íslandi.
Hlutverk verkalýðsforingja kommúnista og
krata á liðnu ári hefur'minnt á hlutverk
svokallaðra verkalýðsforingja austan tjalds,
þar sem hlutverk þeirra er að gefa launþegum
fyrirskipanir frá ríkisvaldinu og láta þá sætta
sig við þær.
Hér á landi er meiri jöfnuður lífskjara en
alls staðar annars staðar hvort heldur litið er
austur fyrir tjald eða vestur. Við íslendingar
erum ein stór fjölskylda og við munum ekki
sætta okkur við skort annars vegar og ofgnægð
hins vegar.
En nokkur tekjumunur er sjálfsagður. Slíkur
tekjumunur er enginn mælikvarði á manngildi.
Menn eiga að vera sjálfráðir gerða sinna, sumir
fá fullnægingu í vinnu, ábyrgð eða áhættu og
því endurgjaldi, sem fyrir það fæst, aðrir kjósa
heldur að sinna hugðarefnum fyrir sjálfan sig,
sem sérstakt endurgjald í peningum kemur
ekki fyrir en ánægja sem í öðru felst.
En það fer ekki á milli mála, að aflaskip-
stjórinn er verður launa sinna, framlag hans
kemur ekki honum einum til góða heldur og
áhöfn hans og landverkafólki, sem vinnur úr
aflanum. Með sama hætti er góður stjórnandi
gulls ígildi. Við þekkjum dæmi um tvö
fyrirtæki hlið við hlið, rekin við sömu skilyrði,
annað með tapi, hitt með ágóða. Veldur hver á
heldur. Það er sanngjarnt, að sá, sem leggur á
sig lengri vinnudag, meiri afköst, ábyrgð,
áhættu, hugkvæmni, framtak og menntun fái
fyrir það umbun í hærri tekjum, því að hann
bætir ekki eingöngu eigin hag heldur og þeirra
sem með honum vinna og raunar þjóðarinnar í
heild.
Frjáls samskipti manna á meðal, aðhald
launþegasamtaka og vinnuveitenda félagslegt
öryggi og hófleg tekjuskattlagning að hámarki
innan við 50% á jaðartekjur á að vera nægileg
trygging fyrir sanngjarnari skiptingu þjóðar-
tekna meðal einstaklinga.
x-x-x
Dæmi um oftrú sósialista á opinbera íhlutun
um tekjuskiptingu er, að Alþýðubandalagið og
Alþýðuflokkur létu það verða sitt fyrsta
stjórnarverk og Framsóknarflokkur fylgdi
stefnulaus með, að fresta framkvæmd mikil-
vægustu greinar nýju verðlagslaganna. Sam-
kvæmt henni skyldi afnema álagningarhöft, þar
sem samkeppni væri fullnægjandi. Afsökunin
fyrir frestuninni var sú, að á grundvelli
þessarar greinar gætu kaupmenn ákveðið
tekjur sínar sjálfir, en ekkert er fjær sanni.
Með þessu lagaákvæði var einmitt húsbónda-
valdið í verzluninni og vörukaupunum fært úr
höndum stirðnaðs ólífræns kerfis embættis-
manna og nefndarkónga í hendur neytenda
sjálfra. Með framkvæmd nýja ákvæðisins, sem
frestað var, hefðu kaupendur ákveðið hvaða
kaupmenn sinntu þörfum þeirra bezt og þannig
haft úrslitaorðið um afkomu einstakra verzl-
ana. En það er svokölluðum vinstri flokkum
líkt að treysta ekki fólkinu sjálfu til að dæma,
hvað því er fyrir beztu, heldur að færa forsjá
þess til ópersónulegs ríkisvalds. Með frestun
gildistöku nýja ákvæðisins er og vopn slegið úr
hendi okkar í baráttunni gegn verðbólgunni,
vopn, sem aðrar vestrænar þjóðir hafa beitt
með góðum árangri.
x-x-x
Við Sjálfstæðismenn berjumst fyrir frjálsu
framtaki og einstaklingsfrelsi, — ekki eins og
andstæðingar okkar segja til þess að örfáir
einstaklingar megi græða sem mest heldur
vegna þess að við erum sannfærðir um það, að
frelsi einstaklingsins er forsenda þess að
fjöldinn búi við andlega reisn og efnalega
velmegun.
Hinn 25. maí 1979 eru liðin 50 ár frá stofnun
Sjálfstæðisflokksins. Þá hétu stofnendur
flokksins:
1. Að vinna að því og undirbúa það, að ísland
taki að fullu öll sín mál í sínar eigin hendur og
gæði landsins til afnota fyrir landsmenn sína,
jafnskjótt og 25 ára samningstímabil sam-
bandslaganna er á enda.
2. Að vinna í innanlandsmálum að víðsýnni
og þjóðlegri umbótastefnu á grundvelli
einstaklingsfrelsis og atvinnufrelsis með
hagsmuni allra stétta fyrir augum.
Þessari stefnu hefur Sjálfstæðisflokkurinn
verið trúr.
Hvað fyrri þáttinn snertir, er á engan hallað,
þótt bent sé á, að sjálfstæðismenn gengu á
undan öðrum við stofnun lýðveldis 1944,
þátttöku í Atlantshafsbandalaginu 1949, sem
heldur hátíðlegt 30 ára afmæli 30. marz n.k. og
getur þakkað sér um leið frið í okkar
heimshluta, en síðast en ekki sízt áttu
Sjálfstæðismenn frumkvæði í útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar er lauk með lokasigri 200
mílnanna.
Seinni þátturinn er engu síður aðalsmerki
Sjálfstæðisflokksins. í stað stéttabaráttu
sósíalista boðar Sjálfstæðisflokkurinn þjóðar-
sátt, stétt með stétt.
Unnið er nú að víðtækri stefnumótun á
ýmsum sviðum af málefnanefndum, starfshóp-
um og samtökum innan flokksins, ásamt
þingflokki og miðstjórn á grundvelli fyrr-
greindrar stefnuyfirlýsingar Sjálfstæðisflokks-
ins.
Munu tillögur liggja fyrir landsfundi í-
þessum efnum nú fyrir vorið og Sjálfstæðis-
menn munu þar minnast afmælis flokks síns
með því að helga landsfundinn umræðuefninu:
ísland að aldamótum.
Mun því jöfnum höndum í vetur mörkuð
stefna flokksins til úrlausnar vandamálum
nútíðar og framtíðar. Með þessum hætti
undirbúa Sjálfstæðismenn sig undir að halda
áfram því forystuhlutverki, sem þeir hafa
gegnt í íslenzkum stjórnmálum síðastliðna
hálfa öld. Um leið og við minnumst genginna
frumherja og forystumanna lítum við bjart-
sýnir fram á veg að okkur megi takast að fylkja
íslendingum saman undir merki þjóðfrelsis og
einstaklingsfrelsis.
Víst urðum við Sjálfstæðismenn fyrir
vonbrigðum og áföllum á liðnu ári, þeirra mest
að missa meirihlutann í borgarstjórn Reykja-
víkur, en við megum ekki missa móðinn, heldur
verðum að svara andstreyminu með því að taka
höndum saman og mynda órofa samstöðu til að
vinna á ný höfuðborg landsins og forystu í
landsstjórn.
Skarpari skil eru nú í íslenzkum stjórnmál-
um en oft áður og skilyrði geta því fremur
myndast og skilningur fólks opnast fyrir gildi
þess, að einn og sami flokkur fái meirihluta til
að reyna sig við stjórnvölinn án sambræðslu
margra flokka, sem nú hafa leitt yfir þjóðina
verðbólguvöxt og upplausnarástand, skatta-
áþján og stjórnleysi.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur einn íslenzkra
stjórnmálaflokka verið sjálfum sér samkvæm-
ur fyrir og eftir kosningar og gerðir andstæð-
inga hans, sem nú sitja í stjórn, hafa staðfest
réttmæti og nauðsyn þeirra aðgerða og stefnu,
sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur staðið að og
vill marka í framtíðinni.
Sjálfstæðismenn hljóta að vinna að því, að til
kosninga verði efnt sem fyrst eftir ráðþrot
núverandi ríkisstjórnar, svo að þjóðin geti
kveðið upp sinn dóm. Ég hvet alla Sjálfstæðis-
menn og aðra íslenzka frjálshyggjumenn hvar í
flokki, sem þeir standa, til að vera viðbúnir
kosningabaráttu á komandi ári og skapa þá
straumhvörf í íslenzkum þjóðmálum.
X -X -X - X
Á liðnu sumri lagði ég til að mynduð væri
þjóðstjórn með þátttöku allra flokka til þess að
leysa fyrst og fremst tvö verkefni sem brýnust
væru, annars vegar að vinna bug á verðbólg-
unni og hins vegar endurskoða stjórnarskrána
sérstaklega með það fyrir augum að jafna
kosningarétt og breyta fyrirkomulagi kosninga
til alþingis.
Við megum ekki missa sjónar á þessum
verkefnum, hvenær sem kosningar fara fram.
Og gæta skulum við þess íslendingar, að láta
ekki stjórnmálabaráttuna ganga út í þær öfgar
sem raun bar vitni um á síðasta ári. Virðum
lögin og leikreglur lýðræðisins og stofnum til
þjóðarsáttar, látum hið smærra víkja fyrir
hinu stærra, sem sameinar okkur sem þjóð, svo
að lýðveldi okkar og sjálfstæði eigi sér framtíð,
en heyri ekki sögunni til eins og hver önnur
tilraun, sem mistókst.
X - X - X
Sameinuðu þjóðirnar hafa ákveðið að 1979
verði ár barnsins. í yfirlýsingu Sameinuðu
þjóðanna um réttindi barnsins er m.a. komizt
svo að orði: „Barnið á rétt á að læra að verða
nýtur þjóðfélagsþegn og að þroska einstakl-
ingsbundna hæfileika sína.“
I þeirri von að okkur Islendingum takist að
skapa öllum landsins börnum ungum sem
öldnum skilyrði til að nýta þennan rétt og
„þroska einstaklingsbundna hæfileika sína“,
óska ég landsmönnum farsæls komandi árs.