Morgunblaðið - 31.12.1978, Blaðsíða 10

4 2 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. DESEMBER 1978
Úr bók
Peters M. Rinaldi
um líkklæðið
f rá T óríno
í jólablaði Morgunblaðsins birtist löng grein eftir brezka rithöfundinn lan
Wilson, og fjallar hún um Toríno-líkklæðið svonefnda, sem álitið er aö beri
sanna svipmynd af líkama Frelsarans í gröfinni. Þessi grein lan Wilsons
birtist fyrst í fylgiriti hins virta Lundúnablaðs „The Sunday Times“.
Mjög ítarlegar rannsóknir hafa begar farið fram á allri gerð svipmyndanna
á Toríno-líkklæöinu, og hefur enn sem komið er alls engin vísbending
fundist um aö pær kunni aö hafa verið gerðar af manna höndum. Þótt okkur
efagjörnum nútímamönnum kunni pví að Þykja heldur of djúpt tekiö í árinni,
i pá hníga öll rök, sem fram hafa komið um tilurð líkklæðis Þessa, í Þá átt að
sjálf gerð svipmyndanna hljóti aö teljast yfirnáttúrulegs eðlis.
I Eins og fram kom í greininni í jólablaöinu var á síðastliðnu hausti haldin
sýning á hinu helga líkklæði í dómkirkjunni í Toríno í tilefni Þess, að 400 ár
voru liöin frá Því Þessi gripur hafði komizt í eigu Savoy-fjölskyldunnar, en
allt frá peim tíma hefur líkklæðið verið varöveitt í dómkirkju Toríno-borgar
sem hin helgasti dómur. Sýningar fyrir almenning á Toríno-líkklæöinu eru
mjög fátíöar eöa sem svarar Þrisvar til fjórum sinnum á hverri öld og telst
Því mikill merkisatburöur.
Óhætt er að fullyröa, aö Þessum helga dómi, Toríno-líkklæðinu, hafi aldrei
verið veitt jafn gífurleg athygli á opinberum vettvangi víða á Vesturlöndum
eins og einmitt á Þessu ári, og hafa spunnizt mjög miklar umræður manna á
milli um pennan halga dóm.
Rithöfundurinn lan Wilson er annars engan veginn sá eini, sem ritaö hefur
bók um Toríno-líkklæðiö, Því Það hafa allmargir fræðimenn gert löngu á
undan honum. Ein merkasta bókin um hið helga líkklæði kom út í New York
1972 og er rituð af M. Rinaldi, S.D.B. Ber bókin titilinn „Það er Frelsarinn“.
Hér á eftir fer örstuttur útdráttur úr Þessari bók Rinaldis.
„Það er Frelsarinn"
Hluti af líkklæðinu.
Gerð klæðisins
í rauninni ætti að vera unnt að
ákvarða, hvort líkklæðið sé upp-
runalegt og ósvikið eða ekki, með
því að rannsaka sjálft efnið í
líkklæðinu og þá aðferð, sem notuð
var við vefnað þess. Hefur eitthvað
verið gert í þessu efni? Og hvers
vegna skyldi ekki einnig vera beitt
rannsóknaraðferð þeirri, sem köll-
uð er kolefna-geislun til þess að
ákvarða aldur líkklæðisins?
Hið helga líkklæði er úr líndúk,
sem þannig er ofinn, að þremur
þráðum er ýmist brugðið undir
einn þráð, eða einum þræði undir
þrjá, og myndast við þessa aðferð
svokallað hanafóts-mynstur á
yfirborði klæðisins.
Dr. Wilhelm Geilmann, fyrruAi
prófessor við háskólann í Mainz í
Vestur-Þýzkalandi, er sérfræðing-
ur í gerð ofinna dúka af Öllu tagi.
Geilmann prófessor fullyrðir, að
Torínó-líkklæðið sé að öllu leyti af
sömu gerð og fjölmargir fornir
efnisdúkar, sem til eru frá hinum
nálægari Austurlöndum, og full-
víst er að ofnir hafa verið á fyrstu
til þriðju öld e. Kr.
Það er einnig athyglisvert, að
það hafa alls engin ummerki né
sagnir fundizt í Frakklandi um
klæðisdúka með áþekku vefnaðar-
lagi hvorki á 14. öld, né heldur
fyrir þann tíma. Þeir, sem halda
fast við þá skoðun, að Toríno-lík-
klæðið sé gert af 14. aldar
listamanni í Frakklandi, verða því
að leita sér annarra skýringa á
uppruna klæðisins.
Það hefur margsinnis verið lögð
fram beiðni til viðkomandi kirkju-
yfirvalda um leyfi þeirra til þess,
að rannsóknaraðferð þeirri, sem
nefnist kolefna-geislun verði beitt
við vísindalegar athuganir á aldri
og uppruna líkklæðisins.
Rannsóknin er í stórum dráttum
í því fólgin, að geiger-teljari er
látinn mæla magn vissra kol-
efna-ísótópa (C14) í efni klæðisins,
en vitað er, að plöntur taka þetta
efni til sín svo lengi lífsskeið
þeirra varir. Kolefni þetta er
geislavirkt, og því er með mæl-
ingum unnt að ákvarða helming
þess tímaskeiðs sem kolefnið helzt
geislávirkt, en út frá þessu hálfa
tímaskeiði er svo aftur hægt að sjá
heildaraldur þeirrar plöntu, sem
kolefnasambandið finnst í.
En það er augljós ókostur
bundinn við prófun af þessu tagi.
Fyrst og fremst ber að nefna, að
það þarf að brenna allmiklu af
þeim efnis-sýnum, sem notuð eru
við rannsóknina. Auk þess má svo
reikna með fráviki sem getur
numið allt að 500 árum við þessa
aðferð til aldursákvörðunar. Sum-
ir fuUyrða, að hvað
Toríno-líkklæðinu viðvíki kunni
frávikið við tímaákvörðunina jafn-
vel að verða enn meira vegna
þeirrar illu meðferðar og þess
hnjasks, sem klæðið hefur sætt á
umliðnum öldum. Þannig vitum
við til dæmis, að eftir Chamb-
ery-brunann árið 1532 var hið
samanbrotna líkklæði dregið stór-
skemmt upp úr rauðglóandi, hálf-
bráðnuðu silfurskríni því, sem það
var geymt í, og var klæðið þá
rennbleytt með vatni. Svo notuð
séu ummæli Johns Walshs, þá
hefur hið helga líkklæði sannar-
lega „ekki notið þeirrar óröskuðu, ■
lofttæmdu tilveru sem Dauða-
hafs-bókfellin nutu“.
Við verðum því að fallast á
röksemdir Bulsts, að það sé afar
ólíklegt að nokkurn tíma verði
fórnað svo stórum hluta af hinu
helga Iíkklæði sem þarf til við
aldursákvörðun með kolefna-geisl-
un, nema því aðeins að
C14-aðferðin verði verulega endur-
bætt og magnið af sýnum til
rannsóknarinnar sé stórlega
minnkað.
Blóðflekkirnir
Eru nokkur sýnileg ummerki um
blóð á Toríno-líkklæðinu?
Eins og allir þeir, sem séð hafa
hið helga líkklæði og rannsakað af
gaumgæfni, þá minnist höfundur
bókarinnar þess, hve blóðblettirnir
frá sárunum skáru sig einkar
greinilega úr á hinum annars
óljóst mörkuðu svipmyndum af
líkama Frelsarans. Við sáum því,
hve auðgreindar allar undirnar
voru, einmitt vegna blóðflekkj-
anna, sem liggja út frá þeim. Þetta
á ekki aðeins við um hin auðsæu
sár á höndum og fótum og í síðu,
heldur einnig um blóðstraumana,
sem flætt hafa úr greinilegum
áverkum á enni og á bakhöfði,
einnig úr skrámum og skurðum
eftir húðstrýkinguna.
Blóðflekkirnir eru með daufum
rauð-gulum lit; liturinn á blóð-
flekkjunum á þeim sárum sem eru
á síðu og á höndum er sérstaklega
sterkur.
Hið helga líkklæði var athugað
ítarlega með gagnrýnum huga og
skörpum augum víðfrægs skurð-
læknis, dr. Pierre Barbet að nafni.
Þegar dr. Barbet ræðir um blóð-
blettina, beinir hann athygli okkar
strax að þeirri staðreynd, að þessir
blóðblettir birtast aUganu beint,
og því komnir rakleitt frá líkam-
anum á klæðið, alveg ólíkt sjálfum
svipmyndunum af líkamanum,
sem birtast auganu sem negatív
mynd á ljósmyndaplötu.
Dr. Barbet fullvissar okkur auk
þess um, að jafnvel lausleg athug-
un leiði í ljós, að blóðblettirnir
sýni að þeir séu til orðnir af
blóðkekkjum, sem ennþá hafi verið
nýrunnir og að mestu leyti rakir,
þegar þeir mynduðu blettina. I
gröfinni rann aðeins blóð frá
fótunum. Jafnvel stóri blóðflekk-
urinn aftan á mjóhrygg líkamans
hefur myndast af blóðkekkjum,
sem enn voru ferskir og rakir,
þegar líkið var lagt til á líkklæð-
inu. „Þeir skildu mjög auðveldlega
för eftir sig með greinileg um-
merki blóðvökva allt í kringum
flekkina,“ skrifar dr. Pierre Barb-
et.
' Hvernig mynduðust svo þessir
blóðblettir? Það verður aftur
vitnað í ummæli dr. Barbets:
Mér virðist afar líklegt, að
blóðkekkir, sem náö höfðu að
þorna að meira eða minna leyti,
gætu í hæfilega röku lofti hafa
orðið nægilega þvalir til að þeir
hafi svo breyzt í eins konar mjúka
kvoðu. Eftir að þeir hefðu breytzt
þannig, hefðu þeir vel gdtað runnið
inn í línklæðið, sem þeir snertu, og
skilið eftir ummerki sín á því með
allgreinilegum útlínum, er sýndu
lögun blóðkekkjanna. Liturinn á
þessum flekkjum mundi þá vera
misjafn að styrkleika allt eftir því
hve þykkir kekkirnir voru.
Við komumst því að sömu
niðurstöðu um þetta efni og dr.
Davis, nefnilega, að enginn sá, sem