Morgunblaðið - 21.02.1979, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. FEBRÚAR 1979
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiösla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aöalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2500.00 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 125 kr. eintakið.
Þegar kommún-
istar berjast
I nnrás Kínverja í Víetnam sýnir enn einu sinni, að kommúnist-
ar kika ekki við að láta vopnin tala í stað þess að leysa
ágreiningsefni með friðsömum hætti. Allar meiriháttar
hernaðaraðgerðir í veröldinni frá lyktum síðari heimstyrjaldar-
innar má rekja til yfir gangs kommúnista, ef litið er fram hjá
átökum ísraelsmanna og Araba. Innrásin í Víetnam hefur
sérstöðu að því leyti, að þar ráðast kommúnistar ekki á þá, sem
við annað þjóðskipulag búa. Kínverjar hafa sótt gegn þeim í eigin
skiðanahópi, sem kommúnistar um allan heim hafa talið
hrjáðasta allra af styrjöldum og stríðsrekstri. Eð breyttist
viðhorfið til Víenama við innrásina, sem þeir gerðu í Kambódíu?
Á það hefur verið bent, að í átökunum í Kambódíu hafi verið
reynt með sér Rússar og Kínverjar án þess að etja fram eigin liði.
Rússar studdu Víetnama en Kínverjar stóðu með Pol Pot og
félögum. Þar áttust við kommúnistar um leifar þeirrar þjóðar,
sem byggt hefur kambódíu, en talið er, að kommúnismi Pol Pots,
hafi fækkað íbúum landsins um allt að 3 milljónir, úr tæpum 7 í
um það bil 4 milljónir manna. Vinir Rússa báru sigur úr býtum í
kambódíu. Kínverjar bíðu lægri hlut og gátu ekki látið þar við
sitja. Þeir urðu að sýna hvers þeir eru megnugir. Innrásin í
Víetnam er liður í þeirri viðleitni Kínverja að ávinna sér aftur
traust meðal nágranna sinna. Jafnframt vilja Kínverjar sýna
þjóðunum á þessu slóðum, að ekki sé ástæða fyrir þær að treysta
um of á fagurgala Kremlverja um gagnkvæma aðstoð.
Sovétmenn og Víetnamar hafa gert með sér vináttusamning,
þar sem þess eg getið, að þeir skuli koma hvirir öðrum til
hjálpar, ef á annan er ráðist. Kínverjum var ljóst, þegar þeir
hófu hernaðaraðgerðir sínar, að Sovétmenn ættu ekki auðvelt
með að sta'nda við skuldbindingar sínar gagnvart Víetnömum.
Rússar hefðu ekki bolmagn til að flytja vopn og liðsafla til
Víetnams. Kínverjar mundu aldrei þola slíka flutninga, á tök
yrðu milli sósíalísku þursanna, — líklega utan landamæra
Víetnams. Álitaefnið væri því, hvort Rússar teldu sig svo
aðþrengda, að þeir yrðu að ráðast á Kínverja úr norðri til að
halda virðingu sinni.
Fregnir herma, að Kínverjar hafi hætt hernaðaraðgerðum,
þegar þeir voru komnir nokkra kílómetra inn fyrir laiidamæri
Víetnams. Séu þessar fréttir réttar renna þær stoðum undir þá
skoðun, að Kínverjar hafi ekki sízt verið að sýna fram á, hve
fallvalt það getur verið að setja traust sitt á Rússa. Hernaðarleg-
ur tilgngur innrásarinnar er greinilega ekki aðalatriðið úr því að
staðnæmst er rétt handan við landamærin. Víetnamar eru
þekktir fyrir flest annað en að hætta stríðsrekstri þótt þeir hafi
verið hraktir nokkra kílómetra. Kínverjar leggja áherzlu á
sálræn áhrif innrásarinnar. Þeir vilja sýna, að þei hræðast ekki
rússnesk pappírstígrisdýr í Víetnam frekar en annars staðar.
En hvað gerist nú, spyrja menn. Margir hafa talið ólíklegt, að
hatrið á Rússum yrði það eina, sem ekki breyttist í Kína. Hér í
blaðinu var því haldið fram af fréttaskýranda og sérfærðingi um
síðustu helgi, að þess mætti sjá merki, að Rússar og Kínverjar
væru að leita leiða til sátta. Styrjöldin á landamærum Kína og
Víetnams bendir ekki til þess. Þvert á móti vakna við hana
spurningar eins og þessi? Hvenær reyna þeir með sér
milliliðalaust sósíalísku þursarnir? Komi til slíkra átaka, hver
getur þá gripið í taumana og stillt til friðar?
Við Evrópumenn þurfum ekki að líta til annarra álfa til að sjá
dæmi þess, hvernig kommúnistar láta vopnin tala jafnt við
hugsjónalega „bandamenn" og aðra. Ungverjaland og
Tékkóslóvakía tala sínu máli. Hvað aftrar átökum milli Rússa og
Kínverja? Er það hlutskipti Bandaríkjanna, bandamanna þeirra
í Vestur-Evrópu og Japana að leika þá jafnvægislist, sem kemur í
veg fyrir stríðsspennu milli Rússa og Kínverja? Er svo komið
málum, að tilvist Atlantshafsbandalagsins er besta tryggingin
fyrir því, að eldflaugum verði ekki skotið á milli Moskvu og
Peking?
Nú líður að því, að þess verði minnst, að Atlantshafsbandalag-
ið hefur verið við lýði í 30 ár — 30 friðarár á bandalagssvæðinu.
Ef að líkum lætur munu þeir hér á landi sem í öll þessi ár hafa
neitað að viðurkenna sögulegar staðreyndir, hafa uppi tilburði til
að mótmæla Atlantshafsbandalaginu í tilefni afmælisins. Þeir
munu sækja afl sitt í hugsjónir Heimsfriðarráðsins, og þeir
munu sitja á rökstólum um það, hvort innrásin í Víetnam var
„góð“ eða „vond“ á sama hátt og þeir hafa fjallað um innrásina
og fjöldamorðin í Kambódíu. Sem betur fer hafnar meirihluti
íslendinga þeim gerviheimi, sem þetta fólk lifir í, og gerir sér
grein fyrir, að öryggi lands og þjóðar er best tryggt í í samvinnu
við vestrænar þjóðir.
Efnahagsstefna Sjálfstœðisflok/cs:
Dregið úr opmberum af-
skiptum á öUum sviðum
Stóraukið frjálsræði í viðskipta- og athafnalífi
SAMEIGINLEGUR fundur miðstjórnar og þingflokks
Sjálfstæðisflokksins samþykkti síðastliðinn laugar-
dag nýja stefnuyfirlýsingu Sjálfstæðisflokksins, þar
scm sett eru fram helztu markmið, sem flokkurinn
vill keppa að og hvaða leiðir hann vill fara til þess að
ná þeim. Stefnuyfirlýsingin, sem ber heitið: „Endur-
reisn í anda frjálshyggju“, er svohljóðándi:
„Lífskjörum á íslandi er nú teflt í tvísýnu vegna
þrálátrar verðbólgu, óhagkvæmrar nýtingar fjármagns
og náttúruauðlinda.
Stuðningsflokkar ríkisstjórnarinnar sjá fátt annað
til úrbóta en aukin ríkisafskipti og meiri skattheimtu.
Sjálfstæðismenn hafna þessum vinnubrögðum sem
leiða til áframhaldandi verðbólgu og versnandi lífs-
kjara. Þess í stað vilja Sjálfstæðismenn auka frelsi
einstaklingsins til að ráðstafa eigin aflafé og hvetja
hann til dáða. Þeir telja almennar reglur heppilegri en
boð og bönn og vilja draga úr miðstýringu með því að
flytja verkefni frá ríki til sveitarfélaga, fyrirtækja og
einstaklinga. Þeir vilja nýta kosti frjálsra viðskipta og
markaðskerfis og tryggja að ákvarðanir séu teknar af
ábyrgð og þekkingu. Á grundvelli þessarar stefnu
leggur Sjálfstæðisflokkurinn fram tillögur sínar um
helstu markmið í efnahagsmálum og leiðir til að ná
þeim.
Helstu markmið
1. Verðbólgan kveðin niður þannig að krónan öðlist
traust innanlands og utan.
2. Verðmætasköpun aukin með skynsamlegri nýtingu
náttúruauðlinda.
3. Jöfnuður í viðskiptum við aðrar þjóðir.
4. Dregið úr spennu á vinnumarkaði jafnframt því sem
næg atvinna haldist. Yfirvinna minnkuð en kaup-
máttur á vinnustund aukinn.
5. Skattheimta minnkuð og dregið úr opinberum
afskiptum þannig að frjáls atvinnustarfsemi geti
eflst og einstaklingar fengið meiri ráðstöfunarrétt
yfir tekjum sínum.
Helstu leiðir
1. Gengisskráning og sveiflujöfnun
Gengisskráning verði sveigjanleg og miðist við að
halda jafnvægi í erlendum viðskiptum, draga úr
áhrifum ytri sveiflna og tryggja afkomu atvinnuvega.
Jafnframt gengisskráningu verði verðjöfnunarsjóði
fiskiðnaðarins beitt til sveiflújöfnunar. Viðmiðunar-
verð hans ákveðist í samræmi við verð á erlendum
markaði, en ekki til að jafna metin milli innlendrar
verðbólgu og gengisskráningar eins og nú er. I því skyni
að ná betri tökum á sveiflujöfnun og tryggja atvinnu,
verði fyrirtækjum heimilað að leggja fé í bundna og
verðtryggða varasjóði gegn skattfrelsi eða frestun
skattlagningar.
2. Vextir, verðtrygging, fjárfesting
og sparifjármyndun
Dregið verði úr opinberum afskiptum á peninga-
markaði. Ákvörðunarvald um kjör almennra innlána og
útlána flytjist frá Seðlabanka til viðskiptabanka,
sparisjóða og annarra fjármagnsstofnana. Frjálst verði
að semja um tengingu fjárskuldbindinga við skráð
gengi erlends gjaldmiðils eða verðtryggingu með öðrum
hætti. Seðlabankinn ákveði eftir sem áður vexti og
önnur kjör útlána sinna og innlána. Einnig fylgist hann
náið með breytingum peningamagns og sjái til þess að
þær stuðli að hjöðnun verðbólgu.
I kjölfar þessarar grundvallarbreytingar í skipan
peningamála eykst sparifjármyndun og stuðlað er að
hagkvæmari nýtingu fjár. Þessi breyting er ein
meginforsenda þess að takast megi að vinna bug á
verðbólgu, örva atvinnulíf, auka arðsemi og bæta þar
með þjóðarhag. Þegar þessi leið hefur skilað árangri er
rétt að staðfesta hana með myntbreytingu.
3. Starfsemi viðskiptabanka
og fjárfestingarlánasjóða
Sett verði ný lög um starfsemi viðskiptabanka, þar
sem m.a. séu ákvæði um stöðu eigin fjár og lausafjár.
Jafnframt skuli gerðar strangar kröfur til þess að
eðlilegra viðskiptasjónarmiða gæti í lánveitingum og
aðhald verði í rekstri bankanna. Endurkaup Seðla-
banka á afurðalánum og rekstrarlán hans til iðnaðar
falli niður. Öll slík lán verði hjá viðskiptabönkum og
öllum atvinnugreinum skal gert jafnhátt undir höfði.
Samtímis verði innlánabinding felld niður en fjárbind-
ingu komið á í sambandi við útlán. Andvirði afurðalána
í landbúnaði verði greitt beint til bænda eða eftir því
sem þeir sjálfir mæla fyrir um.
Lög um fjárfestingarlánasjóði verði endurskoðuð í
því skyni að tryggja hagkvæmari nýtingu fjár og
samræmi milli lánskjara einstakra atvinnugreina.
Lánskjör íbúðabygginga verði við það miðuð að unnt sé
að standa 'undir afborgunum og vöxtum af almennum
launatekjum.
4. Ríkisumsvif og f jármál hins opinbera
Komið verði á jafnvægi í fjármálum ríkisins,
jafnframt því sem dregið er úr skattheimtu og
umsvifum hins opinbera. Fjárveitingar á fjárlögum
verði árlega endurskoðaðar frá grunni og uppskurður
gerður á ríkisbákninu. Opinberar stofnanir og fyrirtæki
verði gerð ábyrgari fyrir rekstri og fjármálum en nú ei.
Þau lúti aðhaldi markaðarins í auknum mæli og þeim
gert að skila tiltekinni arðsemi. Jafnframt sé þá tekið
tillit til þess að hve miklu leyti félagsleg sjónarmið
skuli hafa áhrif á rekstur þeirra og fjárfestingu.
Hagræðingarstarfsemi fjárlaga- og hagsýslustofnunn-
ar verði efld og ríkisendurskoðun sett undir Alþingi.
Verkaskipting ríkis og sveitarfélaga verði skýrari
þannig að hver málaflokkur verði á hendi annars hvors
aðila eftir því sem við verður komið en ekki beggja.
Verkefni verði færð frá ríki til sveitarfélaga og
annarra aðila til að tryggja að saman fari staðar-
þekking, frumkvæði, fjármálaábyrgð og framkvæmd.
Sveitarfélögin taki m.a. að sér grunnskólann og ýmsa
þætti félags- og íþróttamála. Til að standa straum af
auknum kostnaði fái sveitarfélögin aukna hlutdeild í
söluskatti.
Opinberum stofnunum og fyrirtækjum verði fækkað.
Rekstur þeirra verði falinn öðrum, þau seld eða lögð
niður, ef þau þjóna ekki lengur upphaflegum tilgangi
sínum.
Skattamál.
Felld verði niður sú aukna og nýja skattheimta sem
núverandi stjórnarflokkar hafa lögfest.
Tekjuskattur einstaklinga verði lækkaður þegar í
stað með hækkun skattvísitölu þannig að almennar
launatekjur verði tekjuskattsfrjálsar. Opinber gjöld af
viðbótartekjum fari ekki yfir 50%. Skattar á eignir
verði lækkaðir. Vörugjald, nýbyggingargjald og sér-
stakur skáttur á verslunar- og skrifstofuhúsnæði verði
afnuminn og handahófskennd skerðing afskrifta felld
niður.
Til að vega upp á móti tekjutapi ríkissjóðs vegna
lækkunar skatta verði dregið úr niðurgreiðslum,
rekstrarkostnaði og framkvæmdum ríkisins.
Virðisaukaskattur verði tekinn upp í stað söluskatts
jafnframt því sem jöfnunargjald á innfluttar iðnaðar-
vörur félli niður.
Nauðsyn bar til að þegar samþykktar breytingar um
jafnrétti í skattlagningu hjóna og skattlagningu
söluhagnaðar ásamt eðlilegum afskriftum komi til
framkvæmda eins og ráð var fyrir gert.
I stjórnarskrá verði sett skýr ákvæði um, að hvorki
megi setja íþyngjandi reglur um breytta eða nýja
skattstofna.
G. Gjaldeyris- og verðlagsmái
Flýtt verði gildistöku nýju vérðlagslaganna sem fela í
sér frjálsa verðmyndun og stuðla þannig að lægra
vöruverði. Fyrirkomulag gjaldeyrisviðskipta veri gert
frjálslegt, einfalt og fljótvirkt. Allir bankar og
sparisjóðir geti fengið heimild til gjaldeyrisviðskipta að
fullnægðum ákveðnum skilyrðum. Erlendur gjald-
frestur verði heimill í öllum vöruflokkum eftir sömu
reglum. Frjálslegar reglur gildi um erlendar lántökur.
Gjaldeyrisdeild bankanna sem fer með leyfisúthlutun
verði lögð niður.
7. Áætlunargerð
Áætlanir verði gerðar um þjóðarhag til nokkurra ára,
er sýni svigrúm til neyslu og fjármunamyndunar
einstaklinga, fyrirtækja og opinberra aðila, og verði
notaðar til viðmiðunar við stefnumótun og ákvarðanir.
Jafnframt verði gerðar og raunsæjar áætlanir um
þróun atvinnuvega og byggða til lengri tíma litið.
8. Kjaramál.
Almennir kjarasamningar verði á ábyrgð aðila, eigi
sér sem mest stað samtímis, taki mið af þjóðhagsvísi-
tölu og samrýmist þeim markmiðum að verðbólga
minnki og afkoma atvinnuveganna verði trygg.
Samráði aðila vinnumarkaðarins verði beint í fastan
farveg.
Leitað verði samkomulags við aðila vinnumarkaðar-
ins um nýtt verðbótakerfi, kjaravísitölu. Óbeinir
skattar og niðurgreiðslur hafi þar ekki áhrif. Verðbæt-
ur miðist við breytingar á viðskiptakjörum.
Unnið verði að því að koma á hlutfallskosningum í
stéttarfélögum og bæta starfsaðferðir við gerð kjara-
samninga. Allir landsmenn fái verðtryggðan lífeyri.
Kaupmáttur á vinnustund verði aukinn með
sveigjanlegum vinnutíma, starfshvatningu og hag-
ræðingu. Jafnframt fái þeir sem skerta starfsorku hafa
bætta aðstöðu á vinnumarkaði.
Þátttaka launþega og alls almennings í atvinnu-
rekstri verði örvuð með því að gera eignaraðild að
fyrirtækjum aðgengilega og arðbæra."