Morgunblaðið - 21.02.1979, Blaðsíða 17
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. PEBRÚAR 1979
17
Á blaðamannafundi sem Sjálf-
stæðisflokkurinn efndi til í gær,
sagði Geir Hallgrímsson mikinn
mun vera á stefnu Sjálfstæðis-
flokksins í efnahagsmálum og
stjórnarflokkanna þriggja — að
svo miklu leyti, sem unnt væri að
tala um efnahagsstefnu þeirra.
Hann kvað stjórnarflokkana ekki
sjá nein önnur úrræði en að auka
ríkisumsvif og skattheimtu.
Sjálfstæðisflokkurinn legði hins
vegar áherzlu á minni miðstýr-
ingu, að halda jafnvægi í erlend-
um viðskiptum og draga úr
áhrifum ytri sveiflna og tryggja
afkomu atvinnuveganna. Hann
vildi að viðmiðunarverð verð-
jöfnunarsjóðs ákvæðist í sam-
ræmi við verð á erlendum mark-
aði, en ekki mætti nota hann til
þess að jafna metin milli inn-
lendrar verðbólgu og gengis-
skráningar. Gera þyrfti fyrir-
tækjum kleift að leggja fé á
bundna og vel tryggða varasjóði,
frysta það og verðtryggja gegn
Frá blaðamanna-
fundinum í gær er
efnahagsstefna
Sjálfstæðisflokks-
ins var kynnt. Frá
v. Jónas Ilaralz,
Geir Hallgrímsson,
Gunnar Thorodd-
sen, Ólafur G.
Einarsson.
væri unnt að halda áfram, sem
gert hefði verið.
En þarf þá ekki að hækka
útsvör? — var spurning frá
blaðamanni. Með því að færa
verkefnið til þeirra, sem reikn-
inginn eiga að borga og njóta
eiga þjónustunnar, töldu þeir
félagar, hagræðingu og sparnaö
myndu koma til móts við aukinn
kostnað. Allt myndi ganga betur,
væri það ekki fjarstýrt frá
ríkinu. Um lítil sveitarfélög
kváðu þeir geta komið til sam-
vinnu fleiri sveitarfélaga og enn-
Efnahagsstefna Sjálfstœðisflokksins kynnt:
Viðbótarskattarnir
verða felldir niður
sagði Geir Hallgrímsson á blaðamannafundi í gœr
skattfrelsi eða frestun skattlagn-
ingar.
Fleiri verk-
efni til sveit-
arfélaga
Geir Hallgrímsson sagði, að
Sjálfstæðisflokkurinn vildi að
kjör almennra inn- og útlána
ákvæðust af frjálsum markaði og
að bann við gengistryggingu og
annarri verðtryggingu yrði af-
numið. í því sambandi sagði
hann að nauðsynlegt yrði að
setja ný lög um starfsemi við-
skiptabanka og að afurðalán
yrðu flutt til þeirra og að fjár-
binding kæmi af útlánum í stað
innlána.
Sjálfstæðisflokkurinn vill gera
uppskurð á ríkisbákninu — sagði
Geir Hallgrímsson og lagði
áherzlu á að flokkurinn vildi kom
á jafnvægi í fjármálum ríkisins.
Verkefni verði flutt frá ríki til
sveitarfélaga, fyrirtækja og ein-
staklinga, framkvæmdaákvarð-
anir yrðu í sömu höndum og
þeirra er ábyrgðina bæru gagn-
vart kjósendum. Nefndi hann
sem dæmi að sjálfstæðismenn
vildu t.d. að grunnskólar lands-
ins yrðu reknir af sveitarfélög-
um, sem þekktu betur til að-
stæðna en ríkið, sem fjarstýrði
skólunum. Hann kvað stjórnend-
ur sveitarfélaganna hafa miklu
meiri staðarlega þekkingu, sem
oft og tíðum gæti aukið hag-
kvæmni í rekstri skólanna. Enn-
fremur kvað hann sjálfstæðis-
menn vilja halda áfram könnun
þeirri, sem fyrrverandi ríkis-
stjórn hóf á möguleikum þess að
einstaklingar og fyrirtæki tækju
að sér ýmsa þá þjónustu, sem
ríkið innti af hendi nú. Hann
kvað t.d. á umræðustigi innan
Sjálfstæðisflokksins, hvort ekki
væri ráð að leyfa einstaklingum
og fyrirtækjum að annast þá
heilbrigðisþjónustu, sem ekki
færi fram inni á spítölunum, en
þetta atriði væri þar þó enn á
umræðustigi.
Nýju skattarnir
felldir nidur
Þá sagði formaður Sjálfstæðis-
flokksins, að það væri stefna
flokksins að fella niður þá auknu
og nýju skattheimtu, sem núver-
andi stjórnarflokkar hefðu lög-
fest. Jafnframt kvað hann flokk-
inn vilja fella niður tekjuskatt af
öllum almennum launatekjum og
að tekjuskattar færu aldrei um-
fram 50% mark. Þá vill og
flokkurinn að virðisaukaskattur
komi í stað söluskatts og jöfn-
unargjalds á innfluttar iðnaðar-
vörur. Niðurgreiðsla vöruverðs
verði lækkuð.
Þá er ákveðið að Sjálfstæðis-
flokkurinn beiti sér fyrir því að
stjórnarskrá Islands verði breytt
á þann veg að óheimilt verði að
leggja á skatta, sem virki aftur
fyrir sig. Stefnt er að því að
gjaldeyrisafgreiðsla verði gerð
einföld og fljótvirk, fyrirkomulag
gjaldeyrisviðskipta frjálslegt og
gjaldeyrisdeild bankanna lögð
niður.
Geir Hallgrímsson sagði og að
Sjálfstæðisflokkurinn vildi gefa
verðlag frjálst, en hafa það undir
eftirliti. Flokkurinn vill beita sér
fyrir því að áætlanir verði gerðar
um þjóðarhag til nokkurra ára,
svo og almennar áætlanir um
þróun atvinnuvega og byggða til
lengri tíma litið.
Nýtt verö-
bótakerfi
Leitað verði samkomulags um
nýtt verðbótakerfi, kjaravísitölu
og að almennir kjarasamningar
milli aðila vinnumarkaðarins
verði teknir upp að nýju, sem
taki mið af þjóðhagsvísitölu og
verði þeir á ábyrgð aðila. Sam-
ráðum við aðila vinnumarkaðar-
ins verði komið í fastan farveg.
Óbeinir skattar og niðurgreiðslur
fari út úr grundvelli vísitölunn-
ar.
Þá kvað Geir Hallgrímsson
það stefnu Sjálfstæðisflokksins
að komið yrði á hlutfallskosning-
um í verkalýðsfélögum og að allir
landsmenn fengju verðtryggðan
lífeyri. Flokkurinn vildi jafn-
framt vinna að því að auka
kaupmátt á hverja vinnustund
með sveigjanlegri vinnutíma,
starfshvatningu og hagræðingu
og að lokum að þátttaka alls
almennings í atvinnurekstri
verði örvuð með því að gera
eignaraðild að fyrirtækjum
aðgengilega og arðbæra.
Fyrsta spurning, sem borin var
fram á blaðamannafundinum
var, hvort Sjálfstæðisflokkurinn
stefndi að því að leggja niður
lögin um bann við okri. Geir
Hallgrímsson kvað það vera eðli-
lega afleiðingu af þessum stefnu-
miðum, en hins vegar þyrfti að
halda ýmsum þáttum laganna
við. Hann benti á þá mótsögn,
sem viðgengist í þjóðfélaginu i
dag að skuldabréf gengju þar
kaupum og sölum með miklum
afföllum. Samt væri það talið
löglegt.
Spurt var, hvort ekki kæmi
upp vandamál í sambandi við
verðtryggð spariskírteini ríkis-
sjóðs, ef innlán yrðu verðtryggð í
bönkum og sparisjóðum, sem þá
yrðu ekki bundin til ákveðins
tíma eins og skírteinin. Jónas
Haralz, formaður efnahagsmála-
nefndar Sjálfstæðisflokksins,
svaraði því til að óeðlilegt væri
að ríkisvaldið hefði einkarétt á
að bjóða slík kjör. Afleiðingin
yrði einfaldlega að fjármagnið
streymdi frá atvinnuvegunum
fyrir í sjóði ríkisins og til opin-
berra framkvæmda. Afleiðingin
væri óeðlileg efling ríkisvaldsins.
Bankar og sparisjóðir myndu
með stefnumiðum Sjálfstæðis-
flokksins finna margvíslegar
leiðir til sparnaðarforms og gætu
þar með boðið útlán af mismun-
andi tagi. Bönkum og sparisjóð-
um væri í þessu efni bezt trúandi
til þess að finna nýjar leiðir til
sparnaðar og útlána. Um afurða-
lán kvað hann nýbúið að breyta
lögum, þau væru nú að hluta
gengistryggð, en verðtrygging
þeirra myndi að sjálfsögðu fara
eftir verðbólgustigi.
Þá var spurt, hvað Sjálfstæðis-
flokkurinn teldi almennar launa-
tekjur, en stefnumið flokksins er
að afnema tekjuskatt af slíkum
tekjum. Geir Hallgrímsson kvað
átt við meðaltekjur í þeim efn-
um. Hann kvað viðreisnarstjórn-
ina á sínum tíma hafa tekið
viðmiðunina verkamannakaup að
tveimur eftirvinnustundum við-
bættum. Menn vildu nú fara
eitthvað hærra, taka mið af
meðaltekjum, en unnt væri að
færa sig upp á skaftið í þessum
efnum og hækka markið eftir því
sem mögulegt væri í áföngum.
„Við erum sannfærðir um,“ sagði
Geir Hallgrímsson, „að þegar sé
unnt að fella niður viðbótar-
skatta núverandi ríkisstjórnar."
Efnahags-
frumvarp á
næsta leiti
Þá kom það fram, að þegar
núverandi ríkisstjórn hafi tekið
við, hafi fjárlög ríkisins fyrir
árið 1978 verið í algjöru jafn-
vægi. Núverandi ríkisstjórn hefði
stóraukið útgjöld ríkisins og
fyrirsjáanlegt væri að jafnvægi
komist ekki einu sinni á fjármál
ríkisins árið 1979 af þeim sökum.
Þetta vandamál hefði þó ekki
verið fyrir hendi, þegar ríkis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar tók
við.
Forystumenn Sjálfstæðis-
flokksins voru þá spurðir að því,
hvort flokkurinn væri tilbúinn
með efnahagsmálafrumvarp og
fullmótaðar tillögur til lausnar
efnahagsvandanum. Geir Hall-
grímsson kvað svo skýrt kveðið á
í þessari stefnuyfirlýsingu, að
unnt yrði með tiltölulega stutt-
um fyrirvara að semja upp úr
henni frumvarp. Annars kvað
hann þingflokk Sjálfstæðis-
flokksins myndu ræða þessi mál
og taka ákvarðanir um þau á
næstunni. Þá sagði Geir, að í
frumvarpi Ólafs Jóhannessonar
hefði gagnrýni sjálfstæðismanna
á aðgerðirnar í september og
desember verið staðfest. Þær
hefðu falist í aukinni niður-
greiðslu á vöruverð, en í frum-
varpinu væri gert ráð fyrir að
draga úr henni aftur. „Gagnrýni
sjálfstæðismanna um að stjórnin
hafi reist sér hurðarás um öxl er
þannig að renna upp fyrir sum-
um stjórnarsinnum,“ sagði Geir
Hallgrímsson.
Ofvöxtur
hlaup-
inn í opinbera
starfsemi
Þá ræddi Geir nokkuð stefnu-
mál flokksins um uppskurð á
ríkisbákninu, sem áður er getið. I
því sambandi benti Jónas Haralz
á að í nágrannalöndum okkar
væri nú að renna upp ljós fyrir
mönnum, sem sæju að ofvöxtur
væri hlaupinn í opinbera starf-
semi. Hér yrði einnig að breyta
til og koma ný vinnubrögð. Jónas
kvað nauðsynlegt að menn hugs-
uðu á annan hátt, hvernig leysa
ætti vandamálin. Því væri nauð-
synlegt að flytja ýmsa þjónustu,
sem ríkið hefði leyst af hendi yfir
til sveitarfélaga, fyrirtækja og
einstaklinga. Hér þyrfti að koma
til hugarfarsbreyting, því að ekki
fremur gæti jöfnunarsjóður
sveitarfélaga hlaupið undir
bagga með smæstu sveitarfélög-
unum. Nú væri t.d. hver mála-
flokkur í höndum beggja aðil-
anna og oft og tíðum óljóst, hvor
frumkvæðið ætti.
Frumkvæði og
ábyrgð á
sömu hendi
Gunnar Thoroddsen, formaður
þingflokks Sjálfstæðisflokksins,
kvaðst vilja gera nokkuð nánari
grein fyrir tilurð þess plaggs,
sem þeir félagar kynntu. I fyrstu
kvað hann málefnanefnd flokks-
ins í efnahagsmálum hafa verið
falið að gera drög að yfirlýsing-
unni. Þegar þau drög lágu fyrir
var haldinn fundur í þingflokkn-
um, hinn 24. janúar, þar sem
frumdrög voru til umræðu. Síðan
hafa verið haldnir margir fundir,
og loks sameiginlegur fundur
þingflokks og miðstjórnar. Hann
kvað sjálfstæðismenn telja
margt markvert og ítarlegt í
frumvarpi Ólafs Jóhannessonar,
en þar kvað hann einnig vera
margt, sem ekki væri hægt að
fallast á. Þar væri einnig margt,
sem óþarft væri að setja í lög,
sumt ætti heima í yfirlýsingum
og annað í blaðagreinum.
Um efnahagsmálayfirlýsingu
Sjálfstæðisflokksins kvað hann
einn þátt hafa birzt fyrir jól í
nefndaráliti á Alþingi um vexti
og verðtryggingu. Hins vegar
kvað hann verkaskiptingu ríkis
og sveitarfélaga hafa verið rædd
undanfarna áratugi, en aldrei
hefði þó verið lögð jafnmikil
vinna í það verkefni, en eftir að
verkaskiptingar nefnd félags-
málaráðuneytis og Sambands
íslenzkra sveitarfélaga hefði
verið sett á stofn. Þessi nefnd
hefði nú skilað fyrstu skýrslu
sinni, tillögum, sem byggðar
væru á ítarlegri rannsókn.
Kanna þyrfti og hvaða mál væru
betur komin hjá sveitarfélögum
og til þess að svara kostnaðarhlið
þess máls gæti einnig komið til
aukin hlutdeild sveitarfélaga í
söluskatti. Meginatriðið væri að
flytja þyrfti verkefni frá ríki til
sveitarfélaga — stundum væri
ekki ljóst, hvar frumkvæðið lægi,
hjá ríki eða sveitarfélagi. Nauð-
synlegt væri að frumkvæði og
ábyrgð væru á sömu hendi.