Morgunblaðið - 22.02.1979, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1979
Einar Ágústsson í Norðurlandaráði:
Brýnt að nýta
orkulindir
Norðurlanda

Frá Jóhannesi Tómaasyni blaöamanni
MorxunblaÖHÍns í Stokkhólmi.
EINAR Ágústsson flutti í fyrra-
dají ranlu á þingi Norðurlanda-
ráðs og flutti í upphafi hpnnar
kveðjur ólafs Jóhannessonar for-
saetisráðherra, sem sökum anna
heima fyrir kom því ekki við að
sækja þingið.
Einar gat þess í ræðu sinni að
íslenzkur efnahagur væri mjög
háður fiski og því hefðu verðsveifl-
ur og aflasveiflur mikil áhrif á
afkomu þjóðarinnar. Þá sagði
hann, að innflutningur íslands
væri mun meiri en innflutningur
til hinna Norðurlandanna og hann
benti einnig á, að íslenzkur iðnað-
ur hefði verri samkeppnisaðstöðu
en iðnaður annarra Norðurlanda
vegna styrkja. Einar rakti síðan
nokkuð hvernig íslendingar hefðu
smám saman aukið þátttöku sína í
norrænu samstarfi og væri það
gleðiefni að áhugi Norðurlandanna
beindist nú meira að vesturhlutan-
um, þ.e.a.s. að íslandi, Færeyjum
og Grænlandi. Kvað hann Islend-
inga margt hafa lært af norrænu
samstarfi og áreiðanlega gætu
önnur lönd eitthvað lært af íslend-
ingum svo og Grænlendingum.
Einar lýsti stuðningi íslenzku
ríkisstjórnarinnar við hugmyndir
um samvinnu á sviði atvinnumála
Norðurlandanna, en varaði við að
aðgerðir í einu landi hefðu nei-
kvæð áhrif á atvinnu í öðru landi.
Einar nefndi í ræðu sinni að
mikilvægt væri fyrir Norðurlanda-
ráð að taka til umræðu nefndarálit
samgöngunefndar um bílaferju
milli Norðurlandanna, þ.e. nem£
Svíþjóðar og Finnlands, og lagð
áherzlu á að svo yrði næsta ár. Þá
nefndi Einar orkumálin, sem nú
væru í brennidepli vegna hækk-
andi olíuverðs, og nefndi að leggja
þyrfti alla áherzlu á að nýta þær
orkulindir er Norðurlöndin hefðu
yfir að ráða. Að síðustu kvaðst
Einar vonast til að á hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna yrði
hægt að komast að samkomulagi,
er allir gætu sætt sig við, og
kvaðst gera sér grein fyrir hversu
mikilvægt norrænt samstarf væri,
enda væri hann hlynntur því, að
fulltrúum frá minni þjóðunum
yrði fjölgað og sagði að þótt
vandamálin hefðu ólík nöfn væru
þau mjög hin sömu og því mætti
ekki gleyma.
Olof Palme, fyrrum forsætisráðherra Svíþjóðar, en hann er
núverandi forseti Norðurlandaráðs. (t.v. á myndinni).
Hluti þingfulltrúa í fundarsal Norðurlandaráðs í Ráðhúsi Stokkhólmsborgar.
Kjartan Jóhannsson á þingi Norðurlandaráðs:
Áhugi íslendinga á síldarstofn-
inum ætti að vera sameiginleg-
ur öllum Norðurlöndunum
Frá Jóhanncsi Tómassyni
blaðamanni Morirunhlaósins
í Stokkhólmi
ÞEIR Kjartan Jóhannsson sjávar-
útvegsráðherra og Ragnar
Arnalds menntamálaráðherra
tóku þátt í umræðum á þingi
Norðurlandaráðs á miðvikudags-
morgun.
I upphafi ræðu sinnar gerði
Ragnar Arnalds að umræðuefni
samstarf á sviði íþróttamála og
kvað íslenzkt íþróttafólk eiga
óhægt með keppni við íþróttafólk á
hinum Norðurlöndunum vegna
mikils kostnaðar við ferðalög.
Ekki sízt kvað Ragnar þetta gilda
um þá staði er afskekktastir væru
á Norðurlöndunum og hefði nefnd
haft þessi mál til athugunar og
væri þýðingarmikið að viðhalda
íþróttasamstarfi. Ragnar ræddi
stuttlega Norræna húsið og sagði
það hafa rækt hlutverk sitt sem
miðill milli Norðurlandanna. Þá
kvaðst Ragnar gleðjast yfir því að
í undirbúningi væri að reisa
norrænt hús í Færeyjum og á
Álandseyjum, um leið og hann
lýsti stuðningi sínum við fulla
aðild Færeyja að Norðurlandaráði.
Kjartan Jóhannsson gat í
upphafi ræðu sinnar um það,
hvernig Norðurlöndin hefðu oft
náð árangri í alþjóðlegum sam-
tökum, en vissulega kæmi það oft
fyrir að árekstrar yrðu þegar
kæmi að efnahagsmálum. Væri
samvinna oft auðveldari í
menningarmálum, en þó mætti
nefna fjárfestingarsjóðinn sem
dæmi um árangursríkt samstarf.
Kjartan sagði að þó mætti ekki
láta hér við sitja. Finna yrði sífellt
nýjar leiðir til samvinnu, ekki sízt
á sviði efnahagsmála og ýtti
ástandið í alþjóðamálum ekki
minnst á eftir því. Sagði Kjartan
að þrátt fyrir innbyrðis samkeppni
og árekstra á vissum sviðum yrðu
Norðurlöndin að þróa með sér
álíka sterka samvinnu á sviði
efnahagsmála og á sviði
menningar- og stjórnmála. Hann
nefr.di einnig fiskimálin og sagði
að áhugi íslendinga á síldarstofn-
inum ætti að vera sameiginlegur
áhugi allra Norðurlandanna.
Á miðvikudagskvöld sitja full-
trúar í Norðurlandaráði boð
stjórnmálaflokkanna og blaða-
menn þiggja boð sænska utan-
ríkisráðuneytisins. Auk umræðna
um hin ýmsu mál á fimmtudag
verða nefndafundir, en um kvöldið
verður boð sænsku ríkisstjórnar-
innar. Þingi Norðurlandaráðs
lýkur síðdegis á föstudag.
Erlendur Patursson á þingi Norðurlandaráðs:
Blóðugur óréttur að
útiloka Færeyinga
frá Norðurlandaráði
Frá Jóhanncsi Tómassyni hlaóa-
manniMorgunblaðsins (Stokkhólmi
í UMRÆÐUM á þingi Norðurlanda-
Adresseavisen í Noregi:
Miðlína eða sameiginleg efna-
hagslögsaga viðJanmayen
Alþýðubandalagið notar málið til árása á samstarfsflokkana
Adrcsseavisen í Noregi birti nýlega forystugrein um Jan Mayen
og þær hugmvndir sem uppi eru um efnahagslögsögu þar. Blaðið
telur tvær lausnir koma til greina, — í fyrsta lagi að miðlína milli
íslands og Jan Mayens verði látin gilda, o„ , öðru lagi að á svæðinu,
sem myndast á milli 220 sjómílna frá ströndum íslands og
eyjarinnar, verði sameiginleg efnahagslögsaga íslands og Noregs.
Blaðið telur nægjanlegar upplýsingar enn ekki liggja fyrir svo
hægt sé að taka annan kostinn fram yfir hinn, en brýnt sé að
stjórnir ríkjanna hefji sem fyrst undirhúning að þvi að útkljá
málið.
Síðan segir í forystugreininni:
„Svæðið umhverfis Jan Mayen
hefur hingað til verið nýtt sem
opið haf, en síðan norskur
hringnótabátur fann þar veru-
lega loðnu í fyrra er þörfin á
reglum, sem tryggt geta vernd
og rétta hagnýtingu þessarar
auðlindar, orðin knýjandi."
„Bezt fer á því að þessum
markmiðum verði náð með sam-
vinnu þessara tveggja Norður-
landa, og telja má víst að ein-
mitt Norðmenn og Islendingar
séu færastir um að skipuleggja
veiðar á þessum stofni. Báðar
þjóðir eru fiskveiðiþjóðir og
háðar því að rétt sé staðið að
nýtingu þessara auðlinda.
Norska stjórnin hefur komizt að
þeirri niðurstöðu að þjóðarrétt-
ur geri ráð fyrir því að heimild
sé fyrir útfærslu slíkrar lög-
sögu. Jan Mayen er í samræmi
við þá skilgreiningu á eyjum,
sem rætt er um í drögum að
nýjum hafréttarsáttmála. Á
eynni hafa norskir borgarar
fasta búsetu og eyjan er hagnýt-
anleg í efnahagslegum skiln-
ingi.“
„Á Islandi er hið vinstrisinn-
aða Alþýðubandalag að gera
þetta mál að pólitísku baráttu-
máli. Krafa Norðmanna er sögð
fáránleg, og því er haldið fram
að Jan Mayen sé ekki annað en
klettur í hafinu, sem hvorki sé
hægt að grundvalla á kröfur um
landgrunnsréttindi eða efna-
hagslögsögu. Skoðun Alþýðu-
bandalagsins á málstað Norð-
manna er fremur grundvölluð á
sjónarmiðum sem varða innan-
landspólitík á íslandi en að tillit
sé tekið til þjóðarréttar. Hér er
um að ræða árás Alþýðubanda-
lagsins á samstarfsflokka þess í
íslenzku ríkisstjórninni.. .
Ástæða er til að vona, að mál-
flutningur Alþýðubandalagsins
fái ekki hljómgrunn hjá hinum
flokkunum á Sögueynni. Þá
mundu Norðmenn neyðast til að
taka einhliða ákvörðun um út-
færslu við Jan Mayen. Slík
ráðstöfun mundi hafa slæm
áhrif á samstarfið milli þessara
tveggja Norðurlanda og valda
erfiðleikum á því að unnt verði
að setja veiðum á þessum slóð-
um nauðsynlegar skorður. En
finnist ekki önnur lausn á mál-
inu, komast Norðmenn ekki hjá
því að taka slíka ákvörðun."
ráðs í gær minnti Erlcndur Paturs-
son á að fyrir þinginu lægi tillaga
um fuila aðild Færeyinga að ráðinu,
og benti á að Færeyingar væru
sjálfstæð þjóð með sjálfstæða menn-
ingu. Færeyingar gætu ekki átt
heima í sendinefnd neins annars
lands. Sú stefna væri löngu liðin
undir lok að gera Færeyinga að að
einhvers konar Dönum, en nú ætti
þó að vekja upp þann draug að nýju
í Norðurlandaráði. Sagði Erlendur
Patursson að það að útiloka
Færeyinga frá Norðurlandaráði
væri blóðugur óréttur og brot á
hugmyndafræði, sem Norðurlanda-
ráð ætti að byggja á. Kvaðst hann
vona að ráðið hindraði ekki baráttu
Færeyinga fyrir þessu markmiði
Meðal þeirra mála, er komu til
umræðu á þinginu síðdegis í gær, var
stofnun norræns iðnþróunarsjóðs
fyrir Færeyjar. Jóhannes Antonsson
mælti fyrir áliti efnahagsnefndar, en
það var á þá leið að ekki ætti að
stofna slíkan sjóð, en Erlendur
Patursson mælti fyrir tillögu þar
sem því var beint til Norðurlanda-
ráðs að það gengist fyrir stofnun
slíks sjóðs. Sverrir Hermannsson
lagði orð í belg í þessum umræðum
og kvað Færeyingum nauðsyn á að fá
sjóð sem þennan og vitnaði til
reynslu íslendinga af iðnþróunar-
sjóði. Nefndi Sverrir meðal annars,
að atvinnuvegir Færeyinga væru
aðallega bundnir við fiskveiðar og
þeir hefðu enn ekki mikinn fiskiðnað
sem slíkan. Fleiri tóku ekki til máls í
þessari umræðu og er tillagaErlends
Paturssonar var borin upp var hún
felld með 37 atkvæðum gegn 9, og
var því ekki greitt atkvæði um álit
efnahagsnefndarinnar.