Morgunblaðið - 24.02.1979, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1979
21
2500 íslendingar við
störf— 5000 bandarískir
Vallarbúar — 2
„hermenn” á Vellinum
— 6000 millj. kr. í laun
til íslendinga hjá hernum
Undarlegt sambland af
bœ, flugstöð og herstöð
Byggðin á Keflavíkurflugvelli er í raun-
inni undarleg blanda af bæ, flugstöð og
herstöö. Á íslenzkan mælikvarða er þetta
líklega stærri bær en margur gerir sér
grein fyrir, því láta mun nærri að á
Vallarsvæðinu séu daglega um
7000—7500 manns. Þar af eru um 5000
Bandaríkjamenn, einkum fjölskyldufólk,
og um 2500 íslendingar vinna á Vellinum
og flestir þeirra hafa unnið þar um árabil.
Liðlega 1000 íslendingar vinna hjá Varn-
arliðinu þannig aö segja má að um 25%
Varnarliðsins séu íslendingar. Af íslend-
ingunum eru % búsettir á Suöurnesjum,
en hinir eru frá Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Byggðin á Keflavíkurflugvelli hefur allt
sem einn bær þarf að hafa, þjónustufyrir-
tæki, verzlanir, kirkju, sjúkrahús og margs
konar tómstunda- og félagsaðstöðu, en
þáttur íslendinganna er fremur í þá átt að
þeir gegni þarna störfum í stóru fyrirtæki
þar sem markmiöið er tvíþætt, flugsam-
göngur við landið og öryggl íslands á
taflborði þjóða heims. Morgunblaðiö
heimsótti Keflavíkurflugvöll fyrir skömmu
til þess aö ræða við íslendinga sem vinna
á Vellinum störf sem eru tengd Varnarlið-
inu, en að sjálfsögðu er hér aðeins um
sviþmynd að ræöa, því á svæðinu vinna ef
svo má segja allar stéttir landsmanna.
Bandaríski herinn greiddi á s.l. ári um 6
milljarða króna í laun til um 1000 íslenzkra
starfsmanna sinna og sýnir það hve miklu
máli þessi vinna skiþtir fyrir mikinn fjölda
fólks. Fyrir nokkru tilkynnti Bandaríkjaher
að í herstöðvum víða um heim yrði tekin
upp sú regla að ráða aðeins einn nýjan
starfsmann í staðinn fyrir hverja fimm sem
hættu. Þetta var hugsað sem langtíma-
áætlun þar sem lítil hreyfing er ávallt í
starfsliði í slíkum stöðvum eins og reynsl-
an hefur sýnt hér á landi, því flestir
íslenzkir starfsmenn Varnarliösins hafa
unnið mjög lengi á Vellinum. íslenzk
stjórnvöld fóru fram á það að þessi regla
yrði ekki látin gilda hér á landi og var
komið til móts við það þannig að í staðinn
fyrir hverja tvo sem hætta, verði einn
ráðinn. Þeir sem þekkja vel til þessara
mála telja þó að þessi reglugerð komi vart
til framkvæmda í raun, því ekki er útlit í
bráð fyrir að unnt sé að fækka starfsfólki
við hin ýmsu mikilvægu störf.
Það sem er m.a. sérstætt við störf
íslendinga fyrir Bandaríkjaher er það, að
þar gildir ótakmarkaður aldur til starfa
svo fremi að menn geti unnið og vilji það.
Elztu íslenzkir starfsmenn Varnarliðsins
eru á áttugasta aldursári, en nýlega hætti
einn 82 ára gamall. í þessum efnum er
einstaklingurinn látinn gilda, en ekki
kerfiö og reynt er að meðhöndla öll slík
mál á manneskjulegan hátt. Mun það
sjónarmið ríkjandi í þessum efnum að þaö
sé mannréttindasvipting að banna heil-
brigðu fólki aö vinna. Þá er mikið um það
að starfsfólk á miðjum aldri og eldra sæki
um störf sem henta því vel á Vellinum og
nú eru biðlistar í ýmis störf sem enginn
vildi vera í áður, svo sem ýmis verka-
mannastörf, ræstingu og fleira. Öll
ábyrgðarmeiri störf fyrir Varnarliðið eru
auglýst til þess að gefa fólki möguleika á
að skipta um starf og hljóta viðurkenningu
fyrir góða þjónustu. Þá hefur það tíðkast
að veita starfsverðlaun fyrir 10, 15, 20 og
25 ára starf.
Hjá íslenzkum aðalverktökum starfa nú
um 400 manns á Vellinum að undirverk-
tökum meðtöldum svo sem málurum,
smiðum, pípulagningamönnum, rafvirkj-
um og fleirum. Meirihluti starfsmanna
Aðalverktaka eru Suðurnesjamenn, en
fyrirtækið vinnur aðallega við nýbyggingar
og einnig viðhald bygginga. Vinnutími
starfsmanna er frá kl. 7.20 til 6 alla virka
daga nema föstudaga en þá er unnið til 4.
Vinnuvikan miðast við 40 stundir í dag-
vinnu og 9 stundir í eftirvinnu. Mötuneyti
Aöalverktaka er mjög stórt, en á 22 ára
tímabili sem Friðrik Eiríksson hefur verið
yfirbryti hefur hann afgreitt yfir 15 milljón
matar- og kaffiskammta.
Af 5000 Bandaríkjamönnum sem nú eru
á Vellinum eru um 3000 sem gegna
störfum á vegum Bandaríkjahers, en
menn skemmta sér stundum yfir því á
Vellinum að sýna fram á það að á
Vellinum séu aðeins tveir hermenn, því
þegar talað er um hermenn (soldiers) í
Bandaríkjaher er átt við menn úr landher
og það eru aðeins tveir slíkir á Vellinum
nú. Aftur á móti eru 1000 flughermenn,
um 1800 úr sjóhernum, 110 úr landgöngu-
liðinu og 3 úr strandgæzluliðinu. Allir
Bandaríkjamennirnir búa nú innan Vallar-
svæðisins nema 35 fjölskyldur óbreyttra
starfsmanna, þ.e. þeirra sem ekki gegna
herþjónustu.
Hér fara á eftir samtöl við nokkra
íslendinga úr þeim fjölmörgu greinum og
stéttum sem vinna störf tengd Varnarliö-
inu á Keflavíkurflugvelli:
Grein: Árni Johnsen og Sighvatur Blöndahl — Mgndir: Ragnar Axelsson, greinarhöfundar og fleiri