Morgunblaðið - 24.02.1979, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR1979 3 3
stuðlað verði að því að- hrepps-
nefndir og baejarstjórnir vandi val
forðagæslumanna enn betur en nú
er og að vinna að því með öllum
ráðum að horfellir heyri sem fyrst
liðinni tíð á Islandi. I bréfi sínu
með þessu erindi bendir stjórn
S.D.Í. á að þrátt fyrir lagareglur
um góðan viðurgjörning við dýr sé
það reyndin að þúsundir íslenskra
húsdýra lifi árið um kring á
útigangi og oft sé lítið sem ekkert
eftirlit með þessum dýrum.
Hvernig má hraða
uppbyggingu innlends
íóðuriðnaðar?
Þeir Gunnar Oddsson, Guð-
mundur Jónasson og Egill Bjarna-
son beina því til búnaðarþings í
erindi, sem þeir leggja fram að
þingið taki til rækilegrar athugun-
ar á hvern hátt megi frekast hraða
uppbyggingu innlends fóðuriðnað-
ar. I því sambandi minna þeir á
álit fóðuriðnaðarnefndar, en það
er að því er segir í erindinu enri
óafgreitt hjá landbúnaðarráðu-
neytinu. Þá leggja þeir sérstaka
áherzlu á, að hið allra fyrsta verði
hafin bygging graskögglaverk-
smiðjunnar í Hólminum í Skaga-
firði. Sömu menn leggja einnig
fram tillögu á búnaðarþingi um
það beiti sér fyrir því að tekin
verði upp jöfnun á raforkuverði
hið allra fyrsta og hraðað verði
endurbótum á dreifikerfi raforku í
sveitum og því breytt í þrífasa
lagnir.
Aukin aðstoð við
að koma upp
súgþurrkun
Stjórn Búnaðarsambands
Suðurlands hefur lagt fram tillögu
um aukna aðstoð við bændur til að
koma upp súgþurrkun og miðast
þær við þeir styrkir, sem bændur
fá út á þessar framkvæmdir verði
greiddir fyrr og þá hugsanlega
fyrst með láni, sem styrkur gengi
til greiðslu á en einnig er sett fram
hugmynd um boðið yrði upp á lán,
t.d. fyrir % af kostnaði að frá-
dregnum styrknum, sem greiddist
að fullu á tveimur árum. Þá er lagt
til að bændur eigi kost á ódýrara
rafmagni til súgþurrkunar enda sé
þarna um að ræða notkun á orku,
þegar notkun til heimila er í
lágmarki.
Bændum gert kleift
að stunda loðdýrarækt
sem aukabúgrein
Þá liggja fyrir búnaðarþingi
tillögur loðdýraræktarráðunauts
Búnaðarfélagsins um breytingu á
lögum og reglugerð um loðdýra-
rækt og miðast þær við að gera
bændum kleift að stunda loðdýra-
rækt sem aukabúgrein. Er í því
sambandi gerð tillaga um að þvi
ákvæði að forstöðu fyrir loðdýra-
búi sé í höndum manns, sem hefur
að baki a.m.k. eins árs reynslu í
hirðingu, fóðrun og meðferð dýr-
anna, verði breytt í þá veru að
skilyrði verði að sá, sem veitir búi
forstöðu, hafi notið kennslu í
hirðingu, fóðrun og meðferð dýr-
anna, sem að mati veiðistjóra og
löðdýraræktarráðunauts er full-
nægjandi. Er í þessu sambandi
bent á að það sé mjög óhentugt
fyrir venjulegan bónda, sem 'hefur
hug á því að setja upp loðdýrarækt
sem aukabúgrein ð dvelja um eins
árs skeið fjarri búi sínu og jafnvel
erlendis en hins vegar megi með
samvinnu Búnaðarþingsins og
bændaskólanna standa fyrir
fræðslu um þessi efni, sem sé
nægjanleg. Þá er lagt til að lág-
marksstærð á loðdýrabúi verði 100
læður en ekki 250 læður eins og nú
er enda er talið að bú með 250
læðum verði ekki rekið sem auka-
búgrein. I þessu sambandi má geta
þess að talið er að 100 læður ásamt
hvolpum og högnum þurfti áþekkt
húspláss að því er snertir stærð og
100 ær.
Fundir búnaðarþings eru haldn-
ir í fundarsal á annarri hæð
Bændahallarinnar og eru fundir
venjulega árdegis. Eru fundirnir
opnir og þeim, sem áhuga hafa,
frjálst að hlýða á uniræður.
- t.g.
Frá búnaðarþingi:
Ver ða nýj ar hugmyndir
til lausnar vanda land-
búnaðarins viðraðar?
EKKI ER að efa að framlciðslu-
og markaðsmál landbúnaðarins
og þær tillögur, sem fram hafa
verið settar um það efni að
undanförnu verða höfuðviðfangs-
efni þess búnaðarþings, sem nú
situr í Reykjavík. Enn á ný er
fóðurbætisskatturinn og kvóta-
kerfið komið á dagskrá á
Búnaðarþingi og nú vegna frum-
varps landhúnaðarráðherra um
þessi efni, sem lagt hefur verið
fyrir þingið. Þingið hefur einnig
fengið til umsagnar tillögu sem
Eyjólfur Konráð Jónsson hefur
lagt fram í landbúnaðarnefnd
neðri deildar Alþingis við frum-
varpið um breytingar á fram-
leiðsluráðslögunum.
I tillögu Eyjólfs Konráðs segir:
„I stað frumvarpsins verði ákveð-
ið, að hluti niðurgreiðslna og
útflutningsbóta verði greiddur
beint til bænda, t.d. 6 millj. kr. að
hámarki til hvers bónda árlega eða
500 þús. kr. á mánuði miðað við
verðlag 1978. Rækileg skoðun fari
síðan fram á því hvernig afgangin-
um yrði ráðstafað."
Með öllu er óvíst hvaða afstöðu
búnaðarþing tekur að þessu sinni
en í fyrra mælti það með fóður-
bætisskattinum og kvótakerfinu
en ýmislegt bendir til þess að
ríkisstjórn og alþingismenn hafi í
hyggju að viðra nýjar leiðir í
þessum efnum fyrir búnaðarþings-
fulltrúum, þó ekki sé enn ljóst í
hvaða formi þær verða.
Rekstrarkostnaður
Búnaðarfélagins
1978 rúmar 246 millj. kr.
Eins og endranær er þess að
vænta að margvísleg mál af vett-
vangi landbúnaðarins komi fyrir
búnaðarþing en eins og kunnugt er
þá er þingið eins konar fulltrúaráð
og er verkefni þess að stjórna
Búnaðarfélagi íslands. Er verkefni
þingsins sem Búnaðarfélagsins að
vera í forsvari fyrir hinni faglegu
hlið landbúnaðarins og vera
stjórnvöldum til ráðuneytis um
þau efni en það er hins vegar
verkefni Stéttarsambands bænda
að að vera í forsvari að því er
varðar stéttarmálefni bænda. Á
þinginu eiga sæti 25 fulltrúar
kjörnir af félögum búnaðarfélag-
anna innan viðkomandi búnaðar-
sambands. Fulltrúar af svæði
hvers búnaðarsambands eru ýmist
einn eða tveir nema hvað fulltrúar
af félagssvæði Búnaðarsambands
Suðurlands eru fimm. Búnaðar-
þing kemur árlega saman fyrir lok
febrúarmánaðar og stendur það
oftast í um þrjár vikur.
I upphafi búnaðarþings gerði
Halldór Pálsson búnaðarmála-
stjóri grein fyrir reikningum
Búnaðarfélagsins fyrir árið 1978
og reyndust niðurstöðutölur
rekstrarreiknings vera rúmar 246
milljónir króna. Eignir félagsins
eru samkvæmt efnahagsreikningi
tæpar 582 milljónir króna. Með
reikningunum fylgja einnig reikn-
ingar Nautastöðvar Búnaðar-
félagsins og eru niðurstöðútölur
þeirra rúmar 28 milljónir króna og
nemur rekstrarhagnaður á árinu
1978 4,3 milljónum króna.
Er sauðfjárbúskapur
ekki líklegur til að hjarga
þvísem bjargað verður
Áður hefur verið greint frá hér í
blaðinu nokkrum þeirra mála, sem
þegar hafa verið lögð fram á
Lagðar hafa verið fram tillögur um breytingar á lögum og reglugcrð um loðdýrarækt, sem ætlað er að
auðvelda bændum að leggja stund á loðdýrarækt sem aukabúgrein.
Búnaðarþingi og verður hér á eftir
getið um nokkur til viðbótar en
alls eru það um 20 mál, sem þegar
hafa borist. Skagfirðingarnir Egill
Bjarnason og Gunnar Oddsson
hafa lagt fram tillögu þar sem því
er beint til búnaðarþings að taka
til rækilegrar athugunar, á hvern
hátt megi tryggja framtíð sauð-
fjárbúskapar í landinu og auka
hann a.m.k. sem svarar þeim
samdrætti, sem verða þarf á sviði
mjólkurframleiðslunnar, þannig
að hún miðist að mestu við innan-
landsneyzlu.
í greinargerð með tillögu sinni
vitna þeir Egill og Gunnar til
þeirra miklu umræðna, sem orðið
hafa um nýja stefnumörkun í
landbúnaði og fram hafi komið að
markmið hinnar nýju stefnu ætti
að vera:
1. Að miða framleiðslu land-
búnaðarafurða við innanlands-
markaðinn og auka fjölbreytni
hennar.
2. Að skapa þeim, sem
landbúnað Stunda, sambærilega
afkomu miðað við aðra þegna
þjóðfélagsins.
3. Að viðhalda byggðinni í land-
inu með svipuðum hætti og nú er.
Þá segir í greinargerðinni:
„Það liggur ljóst fyrir, að til
þess að framleiða það magn mjólk-
ur og kindakjöts, sem markaður er
fyrir innanlands, þarf ekki nema
hluta af því fólki, sem nú vinnur
að þessari framleiðslu. Sem dæmi
þar um má benda á, að 1250
bændur með 20 kúabú og 4000 kg.
innlegg eftir kúna framleiða það
mjólkurmagn, sem selst á innlend-
um markaði. Sama bændatala með
400 kinda bú og 20 kg af kjöti eftir
vetrarfóðraða kind framleiða það
magn af kindakjöti, sem innlendi
markaðurinn nýtir.
Því er augljóst, að hvorki auka-
búgreinar né samdráttur í fram-
leiðslu í stærstu búunum nægir til
þess að vega upp á móti þeim
samdrætti, sem verða þarf í
mjólkur- og kindakjötsfram-
leiðslunni til þess, að hún miðist
við innanlandsneyzluna.
Loðdýrarækt kann að leysa ein-
hvern vanda, en allt bendir til, að
ef ekki er unnt að stunda hér
sauðfjárbúskap og flytja út dilka-
kjöt á viðunandi hátt, eigi sér stað
stórfelld fækkun þeirra, er land-
búnað stunda og byggja sveitir
landsins.
P’lestir munu sammála um, að
verðbólgan eigi mesta sök á því,
hvernig komið er varðandi út-
flutning búvara.
Víst er, að þessi sama verðbólga
verkar bæði á aukabúgreinar og
nýjar búgreinar, sem kunna að
verða teknar upp. Því er næsta
ótrúlegt, að allur vandi verði
leystur með þeim.
Hitt er líklegra, að hægara sé að
styðja en reisa, og því beri að
rannsaka til hlítar, hvort sauð-
fjárbúskapurinn sé ekki líklegast-
ur til þess að bjarga því, sem
bjargað verður, og efling hans því
eina leiðin til þess að ná þeim
markmiðum hinnar nýju stefnu að
tryggja bændum viðunandi af-
komu og viðhalda byggðinni."
Tillaga er komin fram á búnaðarþingi um að kannað verði með hvaða
hætti megi hraða uppbyggingu innlcnds fóðuriðnaðar.
Útigangur búfjár
_______leggist niður
Stjórn Sambands dýra-
verndunarfélaga íslands hefur
beint því til þingsins, að það beiti
sér fyrir því að útigangur á búfé
verði niðurlagður á Islandi, að