Morgunblaðið - 04.04.1979, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. APRÍL 1979
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. ó mónuði innanlands.
I lausasölu 150 kr. eintakiö.
Sameinuð standa
lýðræðisríkin
Eftirleikur síðari heimsstyrjaldarinnar í Evrópu var sá, að
Sovétríkin innlimuðu Eystrasaltsríkin þrjú, lögðu undir sig
finnsk landamærahéruð, hluta af landi ýmissa A-Evrópuríkja; auk
þess sem öll A-Evrópuríkin voru sett undir kommúnískar minni-
hlutastjórnir í skjóli rauða hersins. Þingræði, lýðræði og þegnrétt-
indi, í vestrænum skilningi þessara orða, hafa allar götur síðan verið
fótum troðin í þessum ríkjum. Þetta er nauðsynlegt að hafa í huga
þegar minnt er á tvíþættan tilgang með stofnun varnarbandalags
vestrænna ríkja, Atlantshafsbandalagsins. Annars vegar að stöðva
útþenslu Sovétríkjanna í Evrópu og hins vegar að tryggja frið,
þingræði og þegnréttindi í okkar heimshluta. Þessi tvíþætti
tilgangur hefur náðst í skjóli valdajafnvægis í álfunni og
varnarsamstöðu þeirra þjóða, sem varðveita vilja borgaralegt
lýðræði og almenn mannréttindi. Þessa er skylt að minnast á 30 ára
afmæli Atlantshafsbandalagsins.
Norðurlöndin þrjú, sem voru stofnaðilar að Atlantshafsbandalag-
inu, Danmörk, Noregur og Island, voru öll hernumin í heimsstyrjöld-
inni síðari, þrátt fyrir yfirlýsingar um ævarandi hlutleysi. Haldleysi
hlutleysis í viðsjálum heimi var þá algjört. — Þeim var því
nauðsynlegt að framfylgja þeirri frumskyldu hverrar sjálfstæðrar
þjóðar, að tryggja varnaröryggi sitt, með öðrum og tryggari hætti.
Þær völdu þann kostinn, sem beinast lá við, að ganga í
varnarbandalag með öðrum vestrænum ríkjum, sem þeim voru
skyldust að þjóðfélagsgerð, menningu og viðhorfum til persónulegra
og samfélagslegra réttinda hvers einstaklings. Virkjun á varnarsam-
stöðu vestrænna ríkja hefur sannað gildi sitt á þessum 30 árum, sem
liðin eru frá stofnun Atlantshafsbandalagsins með þeim hætti, að
jafnvel kommúnistaflokkar á Ítalíu og í Frakklandi, sem áður voru
andvígir bandalaginu, viðurkenna nú gildi þess fyrir valdajafnvægi
og frið í álfunni. Þeir vinstri sósíalistar einir, sem hallastir eru undir
Sovétríkin, hafa ekkert lært af þeirri áþreifanlegu reynslu, sem m.a.
kemur fram í 30 ára friði í V-Evrópu.
Þrátt fyrir þriggja áratuga frið í V-Evrópu hafa ófriðaröldur
hrjáð mannkynið fram á okkar daga. Þau ríki, sem tekið hafa upp
kommúnískt þjóðskipulag, hafa undantekningarlítið verið þar í
bakgrunni, ef ekki í sjálfri eldlínunni. Átök milli kommúnískra ríkja
hafa heldur ekki verið einsdæmi. í heimi, þar sem samgöngu- og
hernaðartækni hafa þurrkað út fjarlægðir og fært öll þjóðlönd
saman í hringiðu heimsviðburða, er ófriður, hvar sem hann geisar, í
hlaðvarpa allra þjóða. Atlantshafsbandalagið hefur því hlutverki að
gegna, varðandi varnaröryggi aðildarríkja, ekkert síður í dag en
þegar til þess var stofnað. Það hlutverk kemur ekki sízt til góða þeim
smáríkjum, sem eiga hnattstöðu á samgöngulega- og hernaðarlega
mikilvægum svæðum jarðar, en hafa ekki bolmagn til að tryggja
varnaröryggi sitt af eigin rammleik.
Vonandi þróast sambúðarmál mannkyns á þann veg, að ófriður
einnar þjóðar á hendur annarri heyri til sögulegri fortíð. En
viðblasandi staðreyndir líðandi stundar eru í þá veru, að vegir
lýðræðisþjóða heims hljóta að liggja til áframhaldandi varnarsam-
starfs og varnaröryggis innan Atlantshafsbandalagsi'ns. Það
samstarf er einn af hornsteinum fullveldis þeirra á líðandi stund.
• •
Ongþveiti í launamálum
Það er nú orðið deginum ljósara að ríkisstjórnin er búin að missa
öll tök á launamálunum. í gær lagði hún fram breytingartillögu
við efnahagsfrumvarpið, þar sem kveðið er á um það, að einungis
félagsménn í BSRB og BHM eigi kost á að fá 3% grunnkaups-
hækkunina 1. apríl, að vísu að undangenginni allsherjaratkvæða-
greiðslu. Á hinn bóginn kveða tillögur ríkisstjórnarinnar skýrt á um
það, að bankamenn skuli ekki eiga neir.na slíkra kosta völ. Þeir mega
raunar þakka fyrir, ef 3% hækkunin nú verður ekki dregin af
launum þeirra í maí. Og það eins þótt það verði ofan á í BSRB og hjá
BHM að taka grunnkaupshækkunina fram yfir breytinguna á
samningsréttinum, sem er mjög vafasamt að feli í sér réttarbót fyrir
opinbera starfsmenn, eins og fram kemur í ályktun Félags íslenzkra
símamanna.
Þá er uppi ágreiningur um það innan ríkisstjórnarinnar, hvernig
taka skuli á flugmannadeilunni, en Farmanna- og fiskimannasam-
bandið hefur lagt fram kröfur um gífurlegar launahækkanir.
Þannig ber allt að sama brunni. Ríkisstjórnin hefur misst öll tök á
launamálunum. Misréttið veður uppi og gert er upp á milli einstakra
Jaunþegahópa, eftir því sem stendur á Norðfjarðarmána ríkisstjórn-
arinnar.
Samþykkt VSÍ:
Forsenda samningavid
ræðna að k jarasamn-
ingar séu í heild opnir
Vinnuveitendasamband íslands
lýsti því yfir í gær, að það neitaði
öllum viðræðum um kauphækk-
anir að svo stöddu og með hlið-
sjón af því að það telur rétt að
fylgja fram kjaramálastefnu
ríkisstjórnarinnar um óbreytt
grunnkaup á þessu ári telur VSÍ
ógerlegt að ganga til kjarasamn-
inga á meðan samningar eru að
hluta til ákveðnir í lögum og ekki
að öllu leyti opnir.
Þessi yfirlýsing var samþykkt á
framkvæmdastjórnarfundi VSÍ,
sem haldinn var í hádeginu í gær.
Yfirlýsing Vinnuveitendasam-
bands Islands er svohljóðandi:
„I lok síðastliðins árs markaði
ríkisstjórnin stefnu í kjaramálum,
er byggðist á því, að á árinu 1979
kæmi ekki til almennra kauphækk-
ana. Jafnframt lagði ríkisstjórnin
áherzlu á, að verðbótakerfi á laun
yrði breytt í því skyni að draga úr
vixlhækkunum kaupgjalds og verð-
lags. Að mati Vinnuveitendasam-
bands íslands var hér um að ræða
kjaramálastefnu, sem gat haft
mikla þýðingu í baráttunni við
verðbólguna.
Ljóst er að ekki hefur tekist að
framfylgja þeirri stefnu, sem ríkis-
stjórnin ákvað í lok síðasta árs, að
því er varðar verðbætur á laun.
Fyrir dyrum stendur að lögákveða
verðbætur, sem festa munu yfir
40% verðbólgu í sessi næstu tvö ár.
Á undanförnum mánuðum hafa
verið lagðar miklar kostnaðarálög-
ur á atvinnureksturinn. Hér er m.a.
um að ræða íþyngjandi skattaregl-
ur eftir breytingar á fyrningar-
ákvæðum, hækkun tekjuskatts, tvö-
földun eignaskatts, hækkun fast-
eignagjalda og álagningu nýbygg-
ingargjalds. Þar að auki hafa verið
teknar einhliða ákvarðanir um
lögbindingu ýmiss konar félags-
legra útgjalda, er lúta að samn-
ingssviði launþega og vinnuveit-
enda og leiða munu til mikillar
útgjaldaaukningar í atvinnu-
rekstri. Almennar breytingar á
kjarasamningum eru því útilokaðar
vilji menn stemma stigu við enn
frekari verðbólgu.
Þá er á það að líta, að Vinnuveit-
endasamband íslands telur óger-
legt að setjast að samningaborði
um kaup og kjör eftir að höfuð-
þættir kjarasamninga, grunnlaun
og verðbætur, hafa verið ákveðnir
með lögum. Það er forsenda samn-
ingaviðræðna að kjarasamningar
séu í heild opnir, en ekki lögákveðn-
ir að hluta.
Með hliðsjón af þessum aðstæð-
um og af þeim sökum að það er
raunhæft markmið hjá ríkisstjórn-
inni að ekki komi til almennra
grunnlaunahækkana á þessu ári
lýsir Vinnuveitendasamband ís-
lands því yfir að það getur ekki að
svo stöddu tekið þátt í viðræðum
við samtök launþega eða einstök
verkalýðsfélög um neins konar
hækkun launa eða launakostnað-
ar.“
Pétur er líklega fyrsti íslendingurinn, sem á frumútgáfu bókar sinnar á japönsku. Á myndinni má sjá
bak- og forsíðu bókarinnar. Tekið skal fram, að myndin af höfundi er á baksiðu því japanska er lesin
frá hægri til vinstri, öfugt við íslenzku.
, Islendingur kennir
í slendingum og Asíu-
búum að slappa af
ÍSLENZKUR félagssálfræðing-
ur, dr. Pétur Guðjónsson. kenn-
ir á námskeiði hjá Stjórnunar-
félagi íslands 5. og 6. apríl n.k.
tækni ti! að forðast streitu,
vanlíðan og innri spennu. Pét-
ur er forstöðumaður sérhæfðr-
ar stofnunar á þessu sviði í
Bandarikjunum. Gefin heíur
verið út bók eftir hann á jap-
önsku í 30 þús. eintökum og er
önnur útgáfa væntanleg í
milljón eintökum. Hann hefur
haldið námskeið um þessa
tækni hjá mörgum heimskunn-
um fyrirtækjum.
Námskeiðið á vegum Stjórn-
unarfélagsins verður haldið 5,
og 6. apríl að Hótel Esju og
stendur frá kl. 13.30—18.30
hvorn dag. Námskeiðið er öllum
opið, en takmarka þarf tölu
þátttakenda við 50.
Dr. Pétur Guðjónsson er fé-
lagssálfræðingur að mennt, lauk
prófi í þeim fræðum frá Har-
vard-háskóla. Doktorsgráðu
hlaut hann frá háskóla í Santi-
ago, Chile. Hann hefur einnig
M.A. gráðu í stjórnmálafræðum
frá Harvard-háskóla. Hann
vann um skeið hjá Sameinuðu
þjóðunum áður en hann varð
forstöðumaður „Synthesis Insti-
tute“.
Pétur hefur haldið fyrirlestra
um allan heim og sem árangur
af námskeiðahaldi í Japan var
útkoma bókar hans, „Bókin um
hamingjuna", sem nýkomin er
út í 30 þús. eintökum, en Pétur
mun halda til Japans í lok
aprílmánaðar til að semja um
endurútgáfu í milljón eintökum.
Bókin er væntanleg á fleiri
tungumálum, s.s. ensku og
frönsku.
Stofnunin „Synthesis Insti-
tute“ hefur skrifstofur í um 40
löndum og er markmið hennar
að sögn Péturs að kenna fólki að
losna við streitu með einföldum,
raunhæfum aðferðum, sem hafa
verið uppgötvaðar eftir rann-
sóknir og tilraunir í rúman
áratug.
Stjórnendur fyrirtækja um
allan heim hafa sýnt þessum
námskeiðum áhuga og meðal
fyrirtækja, sem Pétur hefur
starfað fyrir má nefna N.B.C.
útvarpsstöðina, Air India, First
City Bank í Los Angeles, I.B.M.,
Freeport Hospital og Pan Amer-
ican.
Allar nánari upplýsingar um
námskeiðið og skráning þátttak-
enda eru hjá Stjórnunarfélagi
Islands.