Morgunblaðið - 05.04.1979, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 1979
19
Hér er verid aö spinna nælonefni i porska- og
kolmunnatroll.
Magnús Gústafsson (t.h.) og Hannes Pálsson athuga
hvort möskvarnir eru mótulegir.
Þessir Þræöir ásamt blýÞræöi mynda biýteininn sem Hampiöjumenn hafa nýlega hafiö framleiðslu á.
Ein af 4 válasamstæðum sem breytir plastkornun- Hér má sjá eina af 5 japönskum netahnýtingar-
um í filmu sem síöan er skorin í ræmur og undin í vélum, sem eru mjög afkastamiklar, en von er á
pætti. Þeirri 6. á árinu.
þessum árum og sumir viljað
leggja fyrirtækið niður, en af því
hefði þó ekki orðið.
— Það hafði lengi verið leitað
gerviefna til netaframleiðslu,
sagði Hannes. Þegar togaraskip-
stjórar tóku að nota slíkt garn í
trollin tók breytingin ekki nema
nokkra mánuði og má segja að á
tveimur árum, 1964 og 1965, hafi
algjörlega verið skipt um vélakost
í verksmiðjunni til að taka upp
þessa nýju framleiðsluhætti. Við
ákváðum einnig að framleiðslan
skyldi vera alveg frá grunni, þ.e.
að við keyptum hráefnið til að
framleiða úr þræðina í net og
línur. Erlendis önnuðust margar
verksmiðjur framleiðsluna þannig
að þær keyptu að nokkru unnið
hráefnið, en við töldum ekki hægt
annað en framleiða frá grunni
hérlendis.
Hráeínið
plastkorn
Og hér tekur Gunnar Svavars-
son við og greinir frá framleiðsl-
unni eins og hún er í dag:
— í dag gengur veiðarfæra-
framleiðslan þannig fyrir sig í
stórum dráttum, að hráefnið kaup-
um við mest frá Þýzkalandi,
Norðurlöndum og Bandaríkjunum,
en það eru plastkorn úr poly-
propylene og polyethylene og eru
þau brædd og mótuð í filmu sem
síðan klofnar og er fléttuð í þræði
sem notaðir eru í netagarn. Neta-
garnið er fléttað í fléttivéladeild
þar sem vinna 65 starfsmenn á
tvískiptum vöktum og fer síðan í
netahnýtinguna og þar vinna nú
um 30 starfsmenn á þrískiptum
vöktum til að hægt sé að anna
eftirspurn. Þegar netin hafa verið
hnýtt og strekkt fara þau í pökkun
eða skurð og frágang, en Hampiðj-
an setur einnig upp troll eftir
óskum viðskiptavina. I annarri
deild er unnið almennt garn, fiski-
lína, kaðlar, taumar og snúið
netagarn og auk filmunnar sem
kemur frá plastbræðsludeildinni í
þá deild er stundum blandað að-
keyptum efnum til að ná fram
þeim eiginleikum, sem þarf í hinar
Hampiði an
45
ára í dag:
ýmsu gerðir lína og kaðla. í þess-
ari deild vinna um 40 manns og er
yfirleitt unnið á tveimur 8 tíma
vöktum. Nýjasta deildin er svo
plastvörudeild, en þar starfa 7
menn við að framleiða plastvörur.
Rörin eru einkum skolprör, frá-
rennslisrör innanhúss og raf-
magnsrör, en að þessari fram-
leiðslu er ekki unnið nema 8
mánuði á ári, því þau afköst nægja
til að hægt sé að anna eftirspurn
hérlendis, meðan fleiri en einn
aðili annast framleiðsluna. Vær-
um við einir á markaðnum og
enginn innflutningur á þessum
gerðum röra, gæti þessi eina véla-
samstæða okkar séð markaðnum
fyrir öllum þeim rörum sem hann
þarfnast. Sést hér glöggt hversu
lítill íslenzki markaðurinn er í
raun. Það má einnig taka fram, að
þessi framleiðsla okkar, sem hófst
árið 1977, er ekki í samkeppni við
t.d. Reykjalund, þar sem rörin frá
þeim eru einkum til að leiða vatn
inn í hús en okkar frá húsum. Að
lokum má nefna, að nýjasta vélin
okkar er aðeins 5 daga gömul, en
hún framleiðir blýðþræðina sem
nú er farið að nota í stað neta-
steinanna á þorskanetin.
Framleiðsla þessara blýteina
hófst þó nokkru fyrr á árinu, eða í
janúar 1979, en þessi nýja vél
bætir mjög stöðu Hampiðjunnar
til að þjóna íslenzka markaðnum.
Nýtthúsnæði
aðkallandi
Hampiðjan er nú til húsa við
Stakkholt eða öllu heldur Stakk-
holt, Brautarholt og Stórholt og
var upphaflega byrjað þar í 450
fermetra húsnæði. Núverandi hús-
næði verksmiðjunnar er 8 þúsund
fermetrar og töldu þeir félagar
brýnt að huga að frekari stækkun,
markaðstækifæri kalla á nýjan
vélakost og aukið húsnæði. Ekki er
hægt að stækka frekar á núver-
andi lóð.
— Við höfum fengið vilyrði fyrir
lóð í Ártúnshverfinu og er í ráði að
framkvæmdir geti jafnvel hafizt
þar á næsta ári, sagði Magnús
Gústafsson. Lóðin er rúmir 40
þúsund fermetrar þannig að
möguleikar verða þar á góðri
aðstöðu, en mest er aðkallandi að
auka netaframleiðsluna. Eftir-
spurn hefur verið sívaxandi eftir
trolli og má segja að það sé stolt
okkar að geta sinnt þeim markaði
hérlendis. Um 25% netafram-
leiðsíunnar fara á erlendan
markað. Aukning í netaframleiðsl-
unni verður rakin til mikillar
stækkunar flotans, sem á nokkrum
árum fer úr kringum 20 togurum
upp í 80 og með því að heimamark-
aður hefur stækkað svo mikið
gefst meiri möguleiki á að þreifa
fyrir sér með útflutning.
Starfsmannafjöldi Hampiðjunn-
ar hefur vaxið jafnt og þétt þessi
45 ár, ef frá er talinn sá afturkipp-
ur sem kom eftir striðið. Var hann
á árunum 1957—1959 milli 50 og
60, en þá var kaðlaframleiðslan að
hefjast. Starfsmannafjöldinn er
nú tæplega 200. Eins og fram kom
fyrr er unnið á tví- eða þrískiptum
vöktum eftir því hversu mikil
eftirspurn er og hvernig nýta þarf
vélakost fyrirtækisins.
Að lokum eru þeir félgar beðnir
að skyggnast fram í tímann og
þeir spurðir hvort þeir geti litið
björtum augum til næstu 45 ára í
sögu fyrirtækisins:
— Það er oft kvartað yfir skiln-
ingsleysi stjórnvalda, en við telj-
um ekki ástæðu til þess þar sem
við höfum notið skilnings þeirra
og t.d. tollyfirvalda og lánastofn-
ana. Framundan eru ákveðnar
hugmyndir um byggingar,
aukningu og endurriýjun vélakosts
og það verða fjárfrekar fram-
kvæmdir, en við væntum sem fyrr
skilnings hluthafa og lánastofn-
ana á gildi þessara fjárfestinga.
— Það verður að segjast eins og
er, að okkur finnst byggðastefnan
oft hafa verið eins og ryksuga
þegar hún tekur til sín fjármagn
og vinnukraft til oft óarðbærra
fyrirtækja á sama tíma sem
arðbær fyrirtæki getur vantað
hvort tveggja. Hlýtur að teljast
tap fyrir þjóðarbúið ef iðngreinar
eru reknar með halla og við erum
þeirrar skoðunar að arðsemissjón-
armið eigi að ráða fjármögnun
fyrirtækja auk vilja eigenda til að
leggja fram áhættufé. Á þessum
45 árum sem Hampiðjan hefur
starfað hefur hlutafé hennar verið
aukið 15 sinnum og jafnað 7
sinnum, nú síðast úr 120 milljón-
um í 240 milljónir á þessu ári.
Þetts sýnir að fólk hefur haft trú á
fyrirtækinu, sem framleiðir svo til
ótollverndaðan varning í. sam-
keppni við söluskattsfrjálsa frí-
listavöru, enda hefur Hampiðjan
orðið að laga sig að aðstæðum
hverju sinni og er orðin ein
stærsta netaverksmiðja sinnar
tegundar í heiminum. Það sem
mest hefur skaðað er þegar gengis-
skráningin hefur af stjórnmála-
legum ástæðum ekki fylgt kostn-
aðarþróun innanlands. Á síðasta
ári nam heildarsala Hampiðjunn-
ar rúmum 1.460 milljónum króna.
Tæpur helmingur net, 10% rör og
afgangurinn lína, garn og kaðlar.
Nemur markaðshlutdeild okkar á
garni, línu og netum um 80%, en
er minni í köðlum. Auk þess að
efla enn útflutninginn leggjum við
höfuðáherzlu á að auka hlutdeild
okkar innanland í köðlum og huga
að nýjum gerðum neta, þ.e. flot-
trolla úr næloni.