Morgunblaðið - 05.04.1979, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. APRIL 1979
35
Á blaðamannafundi orkuráðs fyrir skömmu: Talið frá vinstri: Páll Hafstað, Gunnar Ámundason, Jakob
Björnsson orkumálastjóri, Þorvaldur Garðar Kristjánsson alþingismaður og formaður orkuráðs, Valur
Arnþórsson, Páll Flygenring, Jón Bergmundsson og Guðjón Guðmundsson. Ljósm: Andrés Peppé.

þýðingu fyrir búsetu í strjálbýli.
Án hennar væru án efa margar
blómlegar byggðir fyrir löngu
komnar í eyði.
Rafvæðing sveitanna hefur
kostað mikið fé. Langsamlega
stærsti hluti þess hefur komið frá
ríkinu gegnum Orkusjóð sem
óendurkræft framlag. Afgangur-
inn er heimtaugargjöld notenda.
Þessi háttur á fjármögnum hefur
ráðið úrslitum um raforkuverð í
sveitum. Án hans hefði það orðið
með öllu óviðráðanlegt fyrir not-
endur.
Frá upphafi hefur verið lögð
áhersla á að koma sem flestum
notendum i samband við samveit-
ur fyrir þá fjárhæð sem til ráð-
stöfunar var ár hvert, og var
hönnun dreifikerfisins við þetta
miðuð. Það leiddi hins vegar til
þess að flutningsgeta þess varð
minni en verið hefði ef meira hefði
verið í það borið og minna hirt um
að ná til sem flestra. Meðan
raforkunotkun í sveitum var lítil
og að mestu bundin við lýsingu og
almenna heimilisnotkun ásamt
minniháttar búnotkun, en rafhit-
un lítil sem engin og meiriháttar
búnotkun, svo sem súgþurrkun
mjög takmörkuð, kom lítil flutn-
ingsgeta ekki svo mjög að sök, né
heldur það, að dreifikerfið er að
langmestu leyti einfasa. Fyrir
almenna heimilisnotkun skiptir
t.d. engu máli hvort um einfasa
eða þrífasa rafmagn er að ræða,
enda hafa flest heimili í þéttbýli
einfasa heimtaugar. Leikur ekki
vafi á að sú stefna, sem tekin var í
byrjun sveitarafvæðingarinnar
var rétt miðuð við kringumstæður
þá.
Eftir því sem notkun rafhreyfla
hefur breiðst út í sveitum, einkan-
lega stórra hreyfla til súgþurrkun-
ar, og eftir því sem hreyflum á
hverju heimili fjölgar með fjöl-
þættari notkun rafmagns, eftir því
verða ókostir einfasa kerfisins
tilfinnanlegri, því einfasa hreyflar
eru miklu mun dýrari en þrífasa.
Jafnframt hefur notkun raforku
til hitunar stóraukist í sveitum, og
önnur notkun einnig. Þetta hefur
leitt til þess, að dreifikerfið annar
víða ekki álaginu; spenna fellur;
töp verða óhæfileg og þjónusta
kerfisins við notendur rýrnar að
öðru leyti. Þeim svæðum fjölgar ár
frá ári, sem svo er ástatt. Þegar
hitun í sveitum flyst að fullu yfir á
raforku, en olíuhitun hverfur,
ræður núverandi dreifikerfi ekki
með nokkru móti við álagið. Jaðrar
nú orðið sumsstaðar við hálfgert
neyðarástand.
Rafmagnsveitur ríkisins hafa
reynt að bæta úr þessum ágöllum
með lagfæringum á dreifikerfinu,
og hafa snúið sér til Orkusjóðs
með fjárbeiðnir í því skyni, svo
sem eðlilegt er. Lengi vel var
sjóðnum ekkert fé ætlað til þessa
verkefnis. Á síðari árum hefur
nokkuð ræst úr, en fjárþörfin
hefur vaxið enn meir, og Orkuráð
hefur því ekki getað orðið við
nema litlum hluta styrkingar-
beiðnanna. Ráðinu varð ljóst, að
hér var meiriháttar viðfangsefni á
ferðinni, sem myndi vaxa mjög á
næstu árum, og stjórnvöld yrðu að
taka sérstökum tökum. En til þess
var nauðsynlegt að gera sér heild-
armynd af viðfangsefnum og
kostnaði við það. Það var gert með
þeirri athugun sem gerð var. Þeg-
ar hún var fengin var kominn
grundvöllur til að móta stefnu um
hvernig á málinu skyldi tekið og
viðfangsefnið leyst. Ályktun Orku-
ráðs frá 1. mars er tillaga þess til
stjórnvalda um framtíðarlausn á
þeim vanda að koma nægri og
góðri raforku til notenda í hinum
strjálu byggðum þessa lands. Það
verk má vel kalla aðra rafvæðingu
sveitanna."
Fólksbflakerrur
Góöar kerrur — til flutninga og feröalaga.
Hestaflutningakerrur, serstaklega traustar og
vandaöar, flytja 2—3 hesta (2,2 tonn).
Dekk 750x16 (8 laga).
Áhlaups- og handbremsa, Ijós, 55 mm kúla,
langar, sterkar, 5 blaöa fjaörir.
Gísii Jónsson & Co. h.f.
Sundaborg. — Simi 86644.
Ef tekur framanaf
fingri, þá geymið
ekki stúfínn í munni
Fyrir nokkru birtist athygl-
isverð grein í tímariti danska
Rauða krossins, „Förste
hjælp“.
Torben Reumert læknir
bendir þar á ákveðna skyndi-
hjálp, sem leikmenn gætu
beitt, ef þeir kæmu fyrstir
manna að þeim gerðum slysa,
sem greinin fjallar um, en
jafnframt segir hann frá
möguleikum lækna til hjálp-
ar f slíkum tilvikum og end-
urbættri tækni. Alfreð Gísla-
son læknir sneri grein Torb-
en Reumert á íslenzku.
J.O.J.
Við slys geta meiðsli orðið þann
veg, að hluti líkamans, stór eða
smár, skerist eða rifni alveg frá
honum. Oftast vill þetta til á
útlimum, sjaldnar að hold tætist
af annarsstaðar á líkamanum. I
slíku tilviki vaknar strax spurn-
Háskólafyrir-
lestur hjá
Heimspekideild
LESZEK Kolakowski, prófessor í
heimspeki við All Souls College í
Oxford, sem kemur hingað til lands í
boði Eélags áhugamanna um heim-
speki, flytur opinberan fyrirlestur í
boði heimspekideildar föstudaginn 6.
apríl 1979 kl. 17.15 í stofu 101 í
Lögbergi.
Fyrirlesturinn nefnist: „On the
Paradox of Liberalism" og verður
fluttur á ensku. Öllum er heimill
aðgangur.
(Frétt frá Háskóla fslands)
ingin um, hvort unnt verði að
græða hinn missta flipa eða stúf á
sinn rétta stað.
Erfitt hefur það löngum reynst,
en með endurbættri tækni hafa
líkurnar vaxið á síðustu árum. Þá
skiptir miklu máli, hvernig við er
brugðist strax og slysið hefur
orðið. Áður var talið nauðsynlegt,
að hinn afrifni líkamshluti varð-
veittist í röku og hlýju umhverfi,
unz igræðslan gæti hafist. Var þá
stundum gripið til þess að ráðs að
geyma stúfinn í munninum. Þessi
aðferð er nú talin forkastanleg. í
munninum er sýklagróður, sem
orðið getur til tjóns, auk þess, sem
mikill raki dregur til sín lífsnauð-
synleg efni úr hinum lausa líkams-
hluta. Þess vegna er nú ráðlagt
þeim, sem veita fyrstu hjálp, að
koma flipanum eða stúfnum strax
fyrir í hreinum þunnum plastpoka,
sem síðan er lokað þétt og komið
fyrir í íláti, t.d. öðrum plastpoka
með ísköldu vatni í. Slíka plast-
poka ber að hafa til reiðu í þurri
hirzlu, þar sem gögn til skyndi-
hjálpar eru geymd. Ef ekki er unnt
að koma þessari meðferð við, er
það næstbezta það, að leggja hinn
afrifna stúf í handklæði, lítið eitt
rakt, sem síðan skal halda eins
svölu og kostur er á.
Um sár eftir slíka sköddun skal
búið með þurrum, sótthreinsuðum
umbúðum, er leggjast þétt að, en
þvingunarlaust þó. Vilji svo til, að
hinn rifni eða skorni stúfur hafi
ekki með öllu losnað frá líkaman-
um, heldur hangi á holdræmu, skal
auk umbúðanna leggja spelkur við
hinn skaddaða líkamshluta, svo að
ekkert haggist í flutningi hins
særða til næstu lækningastöðvar.
UTAVER — LITAVER — LITAVER — LITAVER — LITAVER —
einnig
100% nylon
20 mismunandi stærðir frá 0,60—120m til 3—3,90m
Lítiö víð í
Litaverí,
Því t>ad hefur
ávallt borgaö sig.
11111
Grensásvegi, Hreyfilshúsinu. Simi 82444.
LITAVER — LITAVER — LITAVER — LITAVER — LITAVER —
ÞARFTU AÐ KAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?

M AIGLYSIR IM ALLT LAND ÞEGAR
M Al'GLYSIR I MORGINBLADINL