Morgunblaðið - 05.04.1979, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. APRÍL 1979
Þorv. Garðar Kristjánsson:
Hljóðir og hógværir þingmenn
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags
Á þingsíðu Mbl. sl. þriðjudag
er rakið upphaí umræðna um
efnahagsfrumvarp ólafs
Jóhannessonar, sem afgreitt var
frá efri deild í fyrradag. Rakin
var framsaga Jóns Helgasonar
(F) f.h. meirihluta viðkomandi
þingnefndar, framsaga Jóns G.
Sólness (S) f.h. minnihlutans og
fyrri hluti ræðu Þorvalds
Garðars Kristjánssonar (S). Hér
er fram haldið þar sem frá var
horfið.
Teygt út í
tilgangsleysið
Þorv. Garðar Kristjánsson (S)
vakti athygli á því, að nákvæmir
útreikningar á áhrifum 8. kafla
frv. væru ekki til staðar. I febrúar-
útgáfu frv. hafi verið talið að
meðalhækkun framfærsluvísitölu
1979 yrði 33% og 30% frá upphafi
til loka árs. Nú séu þessar sömu
tölur 34% og 33%. í fyrri útgáfu
var kaupmáttur talinn standa í
stað frá fyrra ári, en aukast um
1%. Þessir útreikningar séu meir
en vafasamir þegar af þeirri
ástæðu, að þeir eru byggðir á
forsendum, sem engin trygging er
fyrir að haldist. Þessir út-
reikningar eru angi af þeirri
viðleitni eða veikleika stjórnarinn-
ar, að halda því að þjóðinni, að
hægt sé að gera verulegt átak gegn
verðbólgu án þess að það komi við
nokkurn mann.
Kaflinn um vinnumarkaðsmál
(9. kaflinn) gerir ráð fyrir nýrri
stofnun, vinnumálaskrifstofu, inn-
an félagsmálaráðuneytis.
Spurningin er, hvort hér sé verið
að stofna til nýs bákns í ríkiskerf-
inu. Ég vara sérstaklega við 54. gr.,
sem skyldar vinnuveitendur til að
tilkynna með 2ja mán. fyrirvara
hugsanlegan samdrátt í rekstri.
Hvern veg getur t.d. frystihús
gefið upplýsingar með 2ja mán.
fyrirvara um samdrátt, sem t.d.
stafar af ófyrirséðum aflabresti.
Það er tilgangslaust að setja laga-
bóstaf, sem ekki getur orðið annað
en orðin tóm.
Kaflinn um verðlagsmál (10.
kaflinn) innleiðir þrengingu verð-
lagshafta í stað frjálsrar verð-
myndunar skv. lögum nr. 56/78,
sem koma eiga til framkvæmda í
nóvember n.k. Hann gengur því
þvert á það, sem gert er ráð fyrir í
nýrri löggjöf, sem fv. viðskipta-
málaráðherra og núverandi for-
sætisráðherra beitti sér fyrir í
„Hvar
eru
fuglar
þeir
er
/
a
sumri
sungu?”
samstarfi við Sjálfst.fl. Frjáls
veðmyhdun, þar sem samkeppni er
næg, hefði verið stórt spor til
réttrar áttar frá verðlagshöftum,
sem fyrir löngu hafa gengið sér til
húðar og eru hluti af óheilbrigðri
dýrtíðarþróun hérlendis.
Kaflinn um verðjöfnunarsjóð
sjávarútvegs (11. kaflinn), er að
sumu leyti góðra gjalda verður.
Hins vegar er sú spurning mjög
áleitin, hvort ekki sé verið að
ofbjóða getu Aflatryggingarsjóðs,
þar sem núv. stjórnvöld hafa skert
tekjustofn hans, hvort t.d. ákvæði
63. gr. eigi ekki frekar við Verð-
jöfnunarsjóð en Aflatryggingar-
sjóð. Aflatryggingarsjóður þarf að
búa að nokkurri getu til að mæta
hugsanlegum skakkaföllum.
Þorv. Garðar Kristjénsson
stjórnarflokkarnir þráttuðu um
þetta frv. hrönnuðust upp óaf-
greidd merk þingmál, vegna þess
að allur tími þingflokka stjórnar-
innar fór í innbyrðis deilur og
þjark.
Oddur vék að því, að mergurinn
málsins væri að krónan héldi
kaupmætti sínum, eða svo töluðu
þingmenn. En rétt væri að athuga
þetta mál nánar.
O.Ól. sagði einkabílinn fjöl-
skyldunauðsyn ekki sízt á þétt-
býlissvæðum, þar sem meirihluti
þjóðarinnar byggi, þar sem
drjúgur vegur væri milli heimilis
og vinnustaðar. Þetta tæki er tekið
inn í vísitölu sem 11.7% heildarút-
gjalda fjölskyldu. En hvað hefur
verið að ske? Frá því á liðnu sumri
Oddur Ólafsson
Oddur vék og að olíumálum,
tryggingamálum, búvörumálum,
og ýmsum fleiri þáttum, sem
snerta haga hins almenna
borgara. Taldi hann þetta
frumvarp hvergi nærri leysa
„vanda hinna lægst launuðu,
kjaraskerðing þeirra sé miklu
meiri en við höfum gert okkur
grein fyrir" síðasta misserið.
Næg atvinna —
verðhjöðnun
Jón Helgason (F) taldi megin-
tilgang í stefnu stjórnarinnar vera
að tryggja næga atvinnu, halda
verðlagi í skefjum, stuðla að jafn-
Jón Helgason
Þriðja umræða
í efri deild
Þriðja umræða um efnahags-
frumvarpið fór síðan fram í fyrra-
dag. Þá töluðu Þorv. Garðar
Kristjánsson (S), Jón Ásbergsson
(S), Olafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra og Jón G. Sólnes (S).
Ræða Jóns Ásbergssonar, sem var
frumræða hans á Alþingi (er hann
er 1. varaþingmaður Sjálfstæðisfl.
í Norðurlandskjördæmi vestra),
verður birt í helztu efnisatriðum
hér á þingsíðu síðar.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins
spurðu m.a., hvort ákvæði frv. og
breytingatill., sem varða BSRB og
BHM, næðu t.d. til bankamanna og
blaðamanna, sem einnig væru með
ólafur Jóhannesson
Annað væri óráð. Rakti ræðu-
maður í ítarlegu máli tilgang,
stöðu og starfsreglur Aflatrygg-
ingarsjóðs, sem hér er ekki rúm til
tíunda frekar.
Loks sagði ÞGKr að frumvarp
af þessu tagi, sem fæli í sér
heildarstjórn á efnahagsmálum,
hefði verið til bóta. Þetta frv. nær
engan veginn þeim tilgangi. Þar
ægir saman ólíkustu efnum, en
öðrum mikilvægum, s.s. skatta-
málum, vandamálum landbúnaðar
o.fl., er sleppt. Þetta frv. er
nokkurs konar ruslakista, þar sem
mikilvæg atriði eru teygð út í
tilgangsleysi til að ná samkomu-
lagi milli flokka með gjörólík
efnahagssjónarmið. Hér er ekki
heildarstefna í efnahagsmálum,
heldur útþynnt sjónarmið, sem
lítils megna sem verðbólguhömlur.
Eftirvænting og
vonbrigði
Oddur Ólafsson (S) sagði
nokkra eftirvæntingu hafa verið
hjá þingi og þjóð meðan beðið var
eftir þessu frumvarpi, bæði vegna
örðugleika í efnahagsmálum og
heimilisástands stjórnarflokk-
anna. Þessi eftirvænting átti og
rætur í gagnrýni núv. stjórnar-
flokka á fyrri stjórn vegna efna-
hagsaðgerða. Nú átti að mæta
vandanum þann veg, að hlutur
launþega yrði tryggður. Á meðan
hefur bensín hækkað um 40% og
aðrir rekstrarliðir svipað, sumir
minna, aðrir meira. Það eru ekki
bara hátekjumenn sem nota
bifreiðar, heldur allur þorri fólks.
Ríkisvaldið hefur m.a. auðveldað
ýmsum hópum þjóðfélagsins sem
verst eru settir að eignast þessi
tæki, sem gott er. Að tala um að
krónan hafi haldið sínum kaup-
mætti varðandi þessi heimilisút-
gjöld er hrein fjarstæða.
Kostnaður við notkun bifreiða
hins almenna borgara, er á bilinu
30—50% af launum og gerist þá
viðhald kaupmáttarins einkenni-
legt.
vægi í viðskiptum út á við og
greiða fyrir félagslegum og efna-
hagslegum framförum og bættum
lífskjörum.
Hann taldi gagnrýni stjórnar-
andstæðinga ekki fela neitt nýtt í
sér. Með þessu frumvarpi og fyrri
gjörðum stjórnarinnar væri verið
að dreifa byrðum, vegna nauðsyn-
legra efnahagsaðgerða, og þeir
skattar, sem lagðir hefðu verið á
atvinnureksturinn, væru hluti af
þeirri viðleitni.
Svars vant
Þorv. Garðar Kristjánsson (S)
taldi á skorta, að ekki hefði komið
fram, hvað ríkisstjórnin hygðist
gera í vandamálum landbúnaðar,
hvernig færa ætti með birgðir,
sem nú væru óseldar. Þá hefði
heldur ekki komið fram, hvað við
væri átt með „hæfilegu jafnvægi" í
breytingartillögu meirihlutans.
Hvað er „óhæfilegt jafnvægi"?
spurði hann. Þá vantaði enn upp-
lýsingar um fyrirmynd að 5. kafla
laganna, sem ekki ætti fordæmi í
löggjöf lýðræðisríkja. Þorvaldur
sagði að þingmenn Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags hefðu setið
hljóðir og hógværir í dag, við þessa
umræðu, og væri það við hæfi.
umsamdar áfangahækkanir.
Forsætisráðherra sagði að frv.ákv.
næðu einvörðungu til BSRB og
BHM. Hins vegar hindruðu
frumvarpsákvæði ekki samnings-
rétt annarra aðila við vinnu-
veitendur þeirra. Þá var spurt,
hvort BSRB héldi áfangahækkun,
ef samkomulagið við fjármála-
ráðuneytið yrði fellt. Ekki fékkst
svar við þeirri spurningu.
Þá var deilt á að félagslegar
umbætur, sem þjóðfélagið teldi sig
hafa efni á að veita, væru nýttar
sem verzlunarvara og seldar gegn
afsali umsaminna launahækkana.
Var þeirri „sölu“ jafnað við sölu
aflátsbréfa fyrr á tíð.
Ólafur Jóhannesson forsætis-
ráðherra sagði frumvarp þetta
ekki ná til allra þátta efnahags-
mála. Frumvarp um gjaldeyrismál
væri hinsvegar væntanlegt á
næstunni og skattamál væru í
athugun.
Hins vegar væri þetta frv.
tilraun til að ná betri stjórnun á
efnahagsmálum, tryggja jafnvægi
og atvinnu og hamla gegn verð-
bólgu. Það færi að því leyti saman
við efnahagsaðgerðir fyrri ríkis-
stjórnar. Frumvarpið var síðan
afgreitt frá nefndinni með 13 atkv.
gegn 5 og gengur nú til neðri
deildar.
Framkvæmdasjóður öryrkja:
Klýfur flokka og fylkingar
FRUMVARP Jóhönnu Sigurð-
ardóttur um Framkvæmdasjóð
öryrkja (markaður tekjustofn
af sölu ÁTVR) var samþykkt
til 3ju umræðu í neðri deild
Alþingis í gær, að viðhöfnu
nafnakalli um flestar frum-
varpsgreinar. Frumvarps-
greinar vóru samþykktar með
fjórum breytingartillögum,
sem meirihluti félagsmála-
nefndar deildarinnar flutti:
1) að c-liður 3. gr. falli niður,
2) að kostnaður við starf-
rækslu sjóðsins greiðist af tekj-
um hans, 3) að ákvörðun sjóðs-
stjórnar um fjármögnun bygg-
ingarframkvæmda skuli háð
samþykki ráðherra og 4) að
lög þessi skuli endurskoðuð að
6 árum liðnum frá gildistöku.
Frumvarpið hlaut stuðning
þingmanna úr öllum flokkum,
en éinnig andstöðu margra, sem
fyrst og fremst byggðist á því,
að markaðir tekjustofnar eiga
andstöðu að mæta í þinginu;
þeir eru taldir skerða ráðstöf-
unarvald þingsins við gerð fjár-
laga. í efnahagsfrumvarpi for-
sætisráðherra er t.d. gert ráð
fyrir að endurskoða alla mark-
aða tekjustofna í lögum.
Frumvarpið gengur nú til 3ju
umræðu og síðan væntanlega til
efri deildar.