Morgunblaðið - 06.04.1979, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 1979
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. APRÍL 1979
21

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aöalstræti 6, sími 10100.
Aöalstræti 6, sími 22400.
Áskriftargjald 3000.00 kr. á mánuói innanlands.
í lausasölu 150 kr. eintakið.
Afsal samnings-
réttarins
Eins og Geir Hallgrímsson vakti athygli á við efnahags-
umræðurnar á Alþingi, er nú komið annað hljóð í
strokkinn hjá þeim forystumönnum verkalýðshreyfing-
arinnar, sem fylgja Alþýðuflokki eða Alþýðubandalagi.
Fyrir ári töluðu þeir um, að samningsréttur verkalýðsfé-
laganna væri heilagur og að ekki mætti skerða gildandi
ákvæði kjarasamninga að einu eða neinu leyti.
Samningar flestra verkalýðsfélaga rann út 1. desember
sl. Báðir aðilar vinnumarkaðarins hafa viðurkennt, að
núgildandi verðbótaákvæði kjarasamninga eru óraunhæf
og til þess eins fallin að torvelda raunhæfar aðgerðir til
viðnáms gegn verðbólgu. Miðað við fyrri orð og gerðir var
þess að vænta, að verkalýðsforystan yrði einhuga um, að
leysa þessi mál við samningaborðið og freista þess, hvort
ekki næðist samkomulag við vinnuveitendur um raunhæft
fyrirkomulag verðbóta. Með því eina móti að reyna slíkt,
hefði verkalýðsforystan sýnt, að henni var alvara á sl. ári,
þegar hún talaði um heilagan samningsrétt sinn um kaup
og kjör. Ef slíkar samningaviðræður hefðu farið út um
þúfur, hlaut að koma til kasta löggjafans að höggva á
hnútinn. En slíkt er alltaf neyðarúrræði.
En eins og Geir Hallgrímsson benti á, hvarflaði aldrei að
þeim forystumönnum verkalýðshreyfingarinnar, sem
fylgja Alþýðuflokki eða Alþýðubandalagi, að reyna
samningaleiðina fyrst. Þvert á móti hafa þeir látið sér
lynda að kaup og kjör séu ákveðin einhliða af stjórnvöld-
um, en í því felst í raun afsal samningsréttarins til
ríkisvaldsins, svo sem tíðkast austan járntjaldsins, þar
sem verkalýðsfélögin eru eins og peð á taflborði valdhaf-
anna.
Undirlægjuháttur ýmissa verkalýðsleiðtoga gagnvart
valdhöfunum er auðsær. Þeir reyna að vísu að manna sig
upp annað slagið og tala þá gjarna um, að stjórnvöld hafi
„krukkað" í gildandi kjarasamninga, en allt er það með
hálfum huga gert, enda fylgir gjarna ástarjátning til
ríkisstjórnarinnar slíkri umkvörtun og raunar beiðni um,
að hún sitji áfram. Jafnaðarlega er síðan klifað á, að rétt
sé að styðja ríkisstjórnina til góðra verka, en minna fer
fyrir hinu, að tíunduð séu verk hennar. Það mun líka vera
svo, að góðu verkin eru flest óunnin, þótt ríkisstjórnin hafi
komið mörgu til leiðar.
Skuldasöfnun
ríkissjóðs
Menn minnast þess, að meðan síðasta ríkisstjórn sat að
völdum, sætti hún harðri gagnrýni af hálfu þáverandi
stjórnarandstöðu fyrir skuldir ríkissjóðs við Seðlabank-
ann. Þess var því að vænta, að reynt yrði að standa við hin
stóru orðin og minnka þessa skuldabyrði, sem sérstaklega
hefði átt að vera unnt, þegar tekið er tillit til þess að
skattheimta hefur verið stóraukin, en dregið úr opinberum
framkvæmdum.
Eins og fram kom í ræðu Matthíasar Á. Mathiesen á
Alþingi í vikunni er fjarri því að svo sé. I lok marz voru
skuldir ríkissjóðs við Seðlabankann 50% hærri en sl. ár
eða hækkuðu úr 24,7 milljörðum í 36,7 milljarða.
nallgrímur Sigurðsson forstjóri Samvinnutrygginga (t.h.) afhcndir
Stefáni Jasonarsyni „silfurbflinn“ í gærkvöldi á fulltrúafundi
Landasamtakanna öruggur akstur. Ljósm. Kristján.
Stefán Jasonarson
hlaut „silfurbílinn”
LANDSSAMTÖKIN Öruggur akstur halda um þessar mundir fulltrúa-
fund sinn í Reykjavík og er hann sá sjöundi. Hófst fundurinn á hádegi í
gær og fluttu þá ræður og ávörp Hallgrímur Sigurðsson forstjóri
Samvinnutrygginga, hr. Sigurbjörn Einarsson biskup, Steingrímur
Hermannsson dómsmálaráðherra, óli H. Þórðarson framkvæmdastjóri
Umíerðarráðs, Jóhannes Bergsveinsson og flutt var ársskýrsla stjórnar
LKL.
Við kvöldverð í gærkvöldi fór
fram veiting „silfurbíls" Samvinnu-
trygginga og afhenti hann Hall-
grímur Sigurðsson. Viðtakandi
silfurbílsins að þessu sinni var
Stefán Jasonarson í Vorsabæ, en
hann er nú afhentur í 7. sinn. I
ávarpi sínu við hádegisverðinn gerði
Hallgrímur Sigurðsson m.a. að um-
talsefni ábyrgðartryggingar bíla og
sagði hann að útlit væri fyrir að
tryggingarfélögin hefðu tapað á
þeim þætti trygginga sl. ár um 400
milljónum króna. Væri ljóst að tap
það yrði að færa yfir á aðrar
tryggingagreinar og því mætti segja
að t.d. þeir er tryggðu t.d. hús tækju
á sig nokkurn hluta bílatrygginga.
Kvað Hallgrímur því nauðsynlegt að
þjónusta tryggingarfélaganna varð-
andi ábyrgðartryggingar yrði á
hverjum tíma seld á kostnaðarverði,
en jafnan væri erfitt að halda í við
þróunina þar sem verðið væri ákveð-
ið löngu áður en þjónustan sjálf
væri innt af hendi.
í dag fara fram nefndastörf á
fulltrúafundinum. Skila nefndir
áliti og síðan verða umræður um
tillögur. í lok fundarins fer fram
stjórnarkjör.
Aframhaldandi
norðanátt næstu
daga en hægari
Is lokar enn höfnum
— VIÐ reiknum með áframhald-
andi norðanátt næstu daga, þ.e.
föstudag og laugardag og jafnvel
út alla helgina, sagði Markús Á.
Einarsson veðurfræðingur í sam-
tali við Mbl. í gærkvöldi. Kvað
hann norðanáttina vera allhvassa
þá, en reiknaði með að heldur
myndi draga úr vindhraða næstu
daga. Hafísinn lokar enn höfnum
á Raufarhöfn, Siglufirði, Nes-
kaupstað að mestu og í Grímsey
og ís hefur einnig rekið inn á
Vopnafjörð. Hér fara á eftir
fréttir frá nokkrum stöðum norð-
an- og austanlands:
Vopnafirði 5. aprfl
ÍS BYRJAÐI að reka inn Vopna-
fjörð í gær og er fjörðurinn nú
þakinn ís nema höfnin, sem girt var
af með vír.. Er því heldur kuldalegt
um að litast, hvítt til lands og
sjávar.
Grásleppukarlar voru eitthvað
byrjaðir að leggja net sín og náðist
megnið af þeim áður en ís rak inn
fjörðinn en lítið sem ekkert virtist
vera af grásleppu. Tveir bátar, sem
voru á þorskanetum fóru suður á
land vegna íssins og gera út þaðan.
Togarinn Brettingur hefur aflað
nokkuð vel að undanförnu. Hann
landaði 85 tonnum sl. föstudag en
þar áður um 150 tonnum en alls
hefur hann fengið tæp 740 tonn
síðan um áramót.
Nýtt frystihús tók til starfa um
mánaðamótin febrúar / marz og
hefur næg vinna verið undanfarið.
Bræðslu lauk um mánaðamótin og
gekk hún vel. Brædd voru rúm 26
þúsund tonn. Slæmt ástand mun
skapast í atvinnumálum staðarins
ef ís verður lengi, því atvinna
byggist mikið á sjósókn og fiskverk-
un. Olía mun vera næg í mánaðar-
tíma en fóðurbætir af skornum
skammti.
— Fréttaritari.
Raufarhöfn, 5. aprfl.
ÍSINN hér hefur aðeins gliðnað, en
hann hefur legið alveg fyrir höfn-
inni. I gær og í dag hefur hann legið
á vírnum, sem strengdur er fyrir
hafnarmynnið og óttuðust menn um
tíma um bátana í höfninni. Þegar
ísinn lagðist að voru strax 4 bátar
drifnir upp á bryggjuna, en síðdegis
í dag gliðnaði ísinn og færðist
nokkuð frá höfninni aftur. Menn
eru þó að óttast að hann kunni að
leggjast á ný af fullum þunga á
vírinn með flóðinu í kvöld og nótt,
en vírinn var lagfærður nokkuð í
dag þegar hægt var að komat til
þess.
Rauðinúpur hefur verið að veið-
um suðaustur af landinu og býr
hann sig undir að sigla með aflann
ef ekki verður hægt að landa honum
í Vopnafirði, eins og menn höfðu
vonast til. Ef það verður ekki
stefnir allt í atvinnuleysi hér og
menn eru nú farnir að bíða eftir því
að þessi vágestur hverfi héðan.
Helgi.
Grímsey, 5.4.
HÉR hefur verið hríðarmugga í dag
og því fremur lítið sést til hafíss.
Hann er þó hér í grennd, hrafl á víð
og dreif, en greiðfært er við eyna.
Bátarnir hafa þó ekki farið á veiðar,
þar eð ísinn hrekst mjög hratt fyrir
vindum ef hann herðir og hafa því
sjómenn ekki talið ráðlegt að hreyfa
báta sína.
AllreA.
Neskaupstað, 5.4.
BÖRKUR komst út úr höfninni í
dag, en hann á að fara til Noregs til
vélaviðgerðar á næstunni. Búizt er
við norðanátt og því þótti rétt að
færa skipið yfir til Eskifjarðar, þar
sem síður er hætta á að hann lokist
inni. Heldur losnaði um ísinn í dag
en hann nær ekki nema út í miðjan
flóann.
Ásgelr.
Skagaströnd, 5.4.
LÍTIÐ hefur sést til hafíss í dag
vegna stórhríðar, en stakir jakar
voru hér úti á flóanum, sagði Adolf
Berndsen í samtali við Mbl. Haf-
ísinn er ekki kominn neitt að ráði
hingað inn að Skagaströnd, en hann
hefur truflað veiðar rækjubátanna
sem eru vestar í flóanum og við
Strandir. Hins vegar er hér
hánorðanátt þessa stundina og við
reiknum því alveg eins með að ísinn
fari að þrengja að og flóinn að
fyllast.
Hálfgert miðaldamyrkur í
ástandi íslenzkra flugvalla
— SEGJA MÁ að yfirvöld og þeir sem fjalla um flugmál séu allir af vilja gerðir til að sinna þcim málaflokki
eins og bezt verður á kosið, en einhverra hluta vegna hefur þó flugið ekki náð neinum vinsældum hjá
stjórnmálamönnum. Það er ausið fé í vegi og hafnir, en fjárveitingar til flugöryggismála eru í lágmarki og
samt ætlar allt af göflunum að ganga ef ekki er flogið dag og nótt. Þannig mælti Björn Guðmundsson
flugstjóri og formaður Félags ísl. atvinnuflugmanna í samtali við Mbl. í gær. Björn er nýlega kominn heim
frá ráðstefnu alþjóðasamtaka flugmanna, sem haldin var í Amsterdam, en ásamt honum sat ráðstefnuna frá
íslandi Kristján Egilsson.
Björn sagði, að þessi ráðstefna
væri haldin á vegum undirdeildar
alþjóðasamtakanna, Evrópudeild-
ar, og mæUi segja að sú deild
fjallaði frekar um kjara- og at-
vinnumál, en alþjóðasamtökin
meira um öryggis- og tæknimál-
efni.
— Við erum í nánu sambandi
við báðar þessar hreyfingar og á
fundinum var rætt um hvernig
hægt er að standa saman t.d. í
vinnudeilum og nú er t.d. ljóst að
komi til verkfalls hjá okkur og
leitað verður til útlanda eftir
leiguvélum, þá munu flugmenn
þessara samtaka ekki fljúga hing-
að á meðan. Við teljum okkur hafa
ótvírætt gagn af að vera í þessum
samtökum, ekki aðeins varðandi
kjaramál heldur öryggismál, því
þarna er samankomin öll sú
tækniþekking í flugmálum sem völ
er á. Snertir hún flugvélar, flug-
velli og öryggisbúnað þeirra t.d.
lendingartæki og margt fleira.
Þessi alþjóðasamtök verða að
leggja sínar hugmyndir um úrbæt-
ur fyrir ICAO sem er alþjóðasam-
band flugmálastjórna til að þær
hljóti viðurkenningu og það hefur
oft komið fyrir að flugmenn hafa
þannig getað náð fram með sínar
ábendingar í öryggismálum. Sem
dæmi má t.d. nefna að þegar rætt
var um það árið 1968 að minnka
aðskilnað, eða millibil milli flug-
véla á Atlantshafi, andmæltu flug-
mannafélögin og tók ICAO tillit til
þess og hætt var við að minnka
þetta bil. Síðan hefur samstarf
þessara aðila verið með ágætum,
en oft hefur það kostað mikla
baráttu og hörku af hálfu flug-
mannasamtakanna að ná fram
sínum öryggismálum.
í framhaldi af þessu var Björn
spurður um öryggismál á íslensk-
um flugvöllum. Taldi hann Kefla-
víkurflugvöll vera í nokkuð þokka-
legu ástandi, tekizt hefði að fá
fram ýmsar lagfæringar og endur-
bætur t.d. lengingu brauta á sínum
tíma, en jafnan væri erfitt að
knýja fram endurbætur vegna
fjárskorts svo og lítils skilnings
stjórnmálamanna:
— Mér finnst t.d. ríkja hálfgert
miðaldamyrkur varðandi. ástand
íslenzkra flugvalla og það er
furðulegt að ekki skuli vera nema
einn flugvöllur með varanlegu
slitlagi fyrir utan Reykjavík og
Keflavík, en það er Akureyri.
Malarvellirnir verða til þess að
hækka mjög allan viðhaldskostnað
flugvéla þar sem þær eru stöðugt í
grjótkasti.
Björn sagði að nokkuð hefði
verið rætt um áhafnaskipan flug-
véla, og væri það einkum vegna
tilkomu svonefnds „Airbus", sem
er um þessar mundir að koma í
notkun hjá mörgum flugfélögum.
— Á fundinum var ákveðið að
flugmenn skyldu ekki fljúga þess-
um „Airbus“-vélum nema það
fengist fram að þeir yrðu þrír í
stjórnklefa. Voru sendir fulltrúar
frá fundinum til framleiðenda
vélanna í Lyon til að gera þeim
þetta ljóst, en talið er mun örugg-
ara að í stjórnklefa flugvéla séu
allt flugmenn, en ekki tveir flug-
menn og einn flugvirki eða véla-
maður eins og nú er sums staðar.
Sú skipan er mjög á undanhaldi og
íslendingar eru meðal fárra þjóða
sem hafa hana enn. Vélamaður er
ekki talinn gera neitt sem flug-
menn geta ekki, en séu flugmenn
þrír getur komið upp sú staða að
sá þriðji hreinlega bjargi málum
og eru þess reyndar dæmi. Þróunin
er sú að vélamenn hverfi smám
saman úr stjórnklefanum og flug-
menn komi í staðinn og án efa
verður hún einnig þannig hérlend-
segir Björn
Guðmunds-
son flugstjóri
is. Þetta hefur ekki komið til
ennþá vegna þess að fyrrverandi
samgönguráðherra batt það í
reglugerð að flugmenn skyldu vera
tveir og vélamaður einn, en því
mótmæltum við flugmenn á sínum
tíma. En hvort þessi þróun kemur
til hér á næstu 2 eða 10 árum skal
ég ósagt látið, en geri ráð fyrir að
þegar svo verður þá komi flug-
menn smátt og smátt inn þegar
vélamenn hætta.
Þá sagði Björn að rætt hefði
verið á þinginu hvernig bregðast
skyldi við þegar flugumferðar-
stjórar færu í verkfall og flug-
öryggi væri stefnt í hættu af
svipuðum orsökum. Kvað hann t.d.
vera búið að boða verkfall meðal
franskra flugumferðarstjóra frá
15. maí n.k. sem myndi hafa áhrif
á allt flugumferðarstjórnarsvæði
Frakka og yrði t.d. til þess að
Spánarferðir frá íslandi tækju
mun meiri tíma þar sem krækja
þyrfti fyrir þeirra svæði. Kvað
Björn þá geta myndast flöskuhálsa
í nálægum flugstjórnarsvæðum
sem hefðu síðan áhrif á flug langt
út fyrir franska svæðið og hefði
verið rætt á þinginu að ekki þætti
ráðlegt að fljúga þegar slíkt
ástand kæmi upp.
Að lokum var vikið að fram-
tíðarhorfum íslenzkra flugmanna:
— Svo virðist sem Atlantshafs-
leiðin sé sú eina þar sem verðsam-
keppnin er komin út í miklar öfgar
og vissulega ógnar hún tilveru
allra minni flugfélaga. Ekki er enn
ljóst hvort hún heldur það lengi
áfram að aðeins stærstu flugfélög-
in í Bandaríkjunum og kannski
ríkisrekin flugfélög í Evrópu hafi
efni á að ausa fjármunum í sam-
keppnina, en þó að erfiðlega horfi
kannski nú um stund vona ég að
við getum verið bjartsýnir og
haldið okkar hlut. Um framtíðar-
horfur flugmanna er kannski
erfitt að segja, en fjölgun verður
áreiðanlega mjög hæg hjá Flug-
leiðum næstu árin. Erlend flug-
félög vantar hins vegar mjög menn
og kemur það til af því að nú eru
að hætta þeir árgangar sem fóru í
áætlunarflug að loknu stríðinu og
lítil endurnýjun kemur frá her-
flugmönnum nú á dögum. Má t.d.
nefna, að SAS vantar um 200
menn á næstu 2. árum og British
Airways allt að 800 á næstu 4—5
árum.
Stúdents-
efni
bregða
á leik
MINNSTI stúdentsár-
gangur úr Menntaskólan-
um í Reykjavík í um tvo
áratugi hélt í „upplestrar-
frí“ í gær — samtals 131
nemandi. Þeir kvöddu
kennara sína að hefð-
bundnum sið með kossum
og blómum og síðasta
tækifærið til að bregða á
leik áður en alvaran tekur
við var notuð til hins
ýtrasta.
Bekkjardeildirnar
klæddust hinum ólíkustu
búningum og farið var
vítt og breitt um bæinn á
þessum viðurkennda há-
tíðisdegi stúdentsefna.
Stúdentsefnin hafa
„upplestrarfrí“ fram yfir
páska, en eiga strax að
þeim loknum að mæta til
prófs og verður byrjað á
íslenzkunni. LjÓ8m. Eœll(a.