Alþýðublaðið - 05.03.1931, Blaðsíða 2

2
ASPlBlBSsJíBIS
Hver skapar pjéðaranðiim ?
Ern það Atgerðarmenn eða sjómenn?
Er íogarsstiiðvmiiii Eorleiknrinm að stofnnn ríkeslogreglci og banni
á verklýðssamtoknm?
Paö var loksins í gær, að út-
geröarmenn fimdu, að þeir þurftu
að reyna að bera hönd fyrir höf-
uð sér, gegn alnienningsálitinu.
sem iiggur eins og þungur dóm-
ur yfir þeim.
Þ eir, togarast öðvun armennirnir,
láta því blað sitt birta heillar
síðu grein, sern er lítið annað en
spurningar á spurningar ofan.
Spurningunum er ölluim stefnt til
útgerðarmanna, og á sú aðferð
að dyija það, að togarastöðvun-
armennirnir standi að rits'míðinni.
Greinarhöfundur byrjar með
því að játa það hiklaust, að ríki
og bæjarfélagi sé voði búinn af
þessu bölverki eirjkabraskaranna.
og virðist sú staðhæfing, sero
auðvitað er rétt, vera sett fraro
í þeint tiigangi einuro, að ógna
almenningi. Þarna tala togara-
stöðvunarmenn ákveðið um það.
'aö ekkert geti bjargað frá gjaid-
þroti ef skipin séu látin Mggja.
Virðist ósvífnin vera farin að
færast upji í bekkinn, þegar tog-
arastöðvunarmenn sjálfir glamra
með neybinni og hörmungunum,
sem af óbappaverkum þeirra geti
stafað. Hafa ekki útgerðarmenn
tekið á heröar sér ábyrgðina, sem
af rekstri togaraflotans stendur.
Eða þekkja þeir hana ekki? Sú
skýring virðist sannarlega liggja
harla nærri eftir öllum sólar-
merkjum að dæma. Og því er
það, að ábyrgÖin af, togarastöðv-
uninni kemur á herðar þeirra,
sem vaida henni, einkabraskar-
anna, sem ekki eru færir um að
sjá um reksturinn vegna fjár-
munasóunar, póiitískrar valda-
sækni og lítiis skilningns á skipu-
lagsmálum.
í sambandi við þessa umræddu
Mgbi.-grein væri rétt að leggja
spurnjngar fyrir Morgunblaðslið-
ið:
Hvar er nú öll áhætta útgerð-
armanna ?
Hvar er nú einistaklingsfram-
takið þeirra?
Pað virðist eins og alt af sé
að verða minna og aninna úr
þessu hvorutveggja.
Útgerðarmenn geta aldrei tal-
að um góða stjórn sína á þess-
um þýðingarmikiu atvinnutækj-
um, því að þeirra hlutverk í
rekstri þeirra og stjórn hingað
til hefir veriö lítils virði.
pieir hafa fengið lán í bönkun-
um til að kaupa eldgamia upp-
gjafakláfa a beim tímum, sem
íiskverð hefir verið hátt. Og það
hafa þeir gert í 'þeim tilgangi dn-
um, að ná í fljóttekinn gróða
af striti annara. Og þeir hafa
aklrei gælt þess, aö þessi skip
þurftu meira viðhaid heldur en
ný skip. Þegar þurft hefir að
endurbæta kláfana, þá hafa eig-
endurnir kvartað um féleysi og
kláfarnir látnir svo drasla ár frá
ári með undanþágu á undanþágu
ofan.
MorgunblaðsgTeinin er ekkert
annað en sultarvæl útgerðar-
rnanna um að útgerðin beri sig
ekki. En það vita allir óblind-
ir, að sú saga er xöng frá rót-
um. Rányrkja útgerðarmanna hef-
ir að vísu verið þröskuldur á
vegi útgerðarinnar. En það vita
allir, a'j þessir menn, sem nú
stöðva aðaiatvinnuveg þjóðarinn-
ar, halda sig ríkmannlegast allra
íslendinga. Þeir kaupa stærstu
hailirnar í Reykjavík, dýrustu
lóðirnar og jafnvei heiiar sveit-
ir, þar sem þeir rækta og setja
upp stærstu hérlend bú. Út af
fyrir sig er hægt að segja það,
að iSú leið sé rétt. En hins vegar
isannar þetta það, að útgerðin
skilar miklum gróða, gífurlegum
gróða, á hverju ári, miðað við
islenzkt auðmagn. — En meðan
giæsileikinn í einkaiifnaði einka-
braskaranna vex og magnast,
ryðga skipin niður hirðulítil, og
lítið er lagt í viðhaldskostnað,
svo að nú eru sum ski-pin stór-
hættuleg fyri-r líf sjómannanna,
sem útgerðarmenn eru alt af að
telja efti-r launin. — Það vill
isvo vel til, að meðal útgerðar-
manna sjálfra er hægt að benda
á: annars vegar geypi-gróða '—
þegar sæmileg er stjórnað, og
hi-nis vegar niðurníðslu: í Hafnar-
firði hafa tvö félög gert út tog-
ara. Skipin hafa verið með afla-
hæstu skipum og gengið mjög
líkt, en á sama tíma sem annað
féiagið er gert upp vegna skulida,
kaupir hitt félagið nýtízku tog-
ara til viðbótar, eða með öðr-
um orðum: einn togari skilar þar
verði sínu fyrir utan framleiðslu-
kostnað.
Skemtileg er sú upplýsing út-
gerðarmanna í nefndri grein, að
fiskurinn hlaupi ekki sjálfur í
land. Það er áreiðanlegt, að tog-
aramenn reka upp stór auigu.
Þeir hafa vanist því að þurfa a'ð
hafa fyrir því, að sækja þann
auð út á miðin, sem einkabrask-
jararnir í lati-di hafa svo spekúl-
-er-að með. Þeir eru líka vanir
því að h-eyra eftirtölur útger'ðar-
manna og ihaldsblaðanna nm
kaupið, sem þeir fá fyrir a'ö
sækja aflann, — og það er b-ezt'
'iyrir Morgunblaðjsliði'ð að storka
sjómönnunum sem minst með
landgöngu þeirra nú. Þeir þekkja
hætíur hafsins. og vita, að pad
parf ad sœkja pann gula. Þeir
vita, hve oft er skarð fyrir skildi
í stétt þeirra vegna þeirrar sókn-
ar.
Þessi greinarhöfundur í Morg-
unblaðinu í gær kemur með þá
gömlu tuggu, að togararnir hafi
alt af verið að tapa ár fra ári.
Síðar í greininni -segir hann, að
þessi atvinnuvegur sé lífæð þjóð-
arijnnar og alt sé un-dir því kom-
ilð, a'ð hún starfi. Hann siegir:
að ef hún hætti, verði landið
gjal-dþrota og alt leggist í auðn.
Hvernig í dauðanum getur
maðurinn sagt þetta:
TogaTarnir alt af að stórtapa
ár frá ári — og þó fer alt í
auðn ef þ-ei-r hætta.
Hvernig -er hægt að eta það
brauð, sem -ekki er til? — Hvern-
ig getur þjóðin lifað á því, ösem
ber sig ekki sjálft?
En tilfellið er, að togaraeig-
endur ern alt af að grœda. Það
er kjarninn í ihálinu. Þótt þ-eir
hins vegax myndu græða aniklu,
miklu meira til hagsældar fyrir
þjóðina sjálfa, ef einkabraskar-
arnir væru sviftir réttinum til að
stjórna þeim.
Greinarhöfundur segir, að sjó-
mannastéttin og verkamennirnir,
-sem skipa Alþýðuflokkinjn, níði
þennan aðalatvinnuveg þjóðar-
innar.
Hvernig má það vera?
Er ýfirleitt hægt að níða skipu-
lag þessa atvinnuvegar meir en
togar-astöðvunarmenn gera nú?
Varla.
Útgerðarmenn segja í nefndri
grein, að nú þurfi alljr að hlaupa
un-dir bagga með útgerðinni og
hjálpa h-enni, því hún sé í nauð-
um stödd.
Hven-ær hafa útgerðarmenn
boðist til að gera sjómenn að
hluttakendum í gróða þei-rra á
uppgri-paárunum ?
Þetta er* að eiris gamla sagan
um einkabras-karana: Engar byrð-
ar, að eins að láta bera sig. Það
er „morall“ lembættlinga' og stór-
burg-eisaklíku íhaldsins.
Enn fremur gefa útgerðarmenn-
irnir í Morgunblaðinu það í
skyn, að þeir stöðvi útgerðina
af því laun sjómanna séu of há.
En það er augljóst, að það -er
ekki- af þ-eim orsökum, að 'þeir
leggja skipunum dauðum nú.
Heldur af því, að einkabrask-
ararnir þykjast eiga „spekulati-
ons“-fisk, sem þeir vilja koma
út.
Þetta er lögmál auðvaldisþjóð-
félagsins.
Sjómennirnir framleiða af á-
huga og dugnaði en með iitl-
um launum, sem greidd eru me'@
eftirtölum. Þegar þeir eiga stór
einskis ills von -er þeim skipað
að hætta að framleiða og kaup-
i-nu er kipt af þekn.
Á þann hátt fara útgexðarmenn
að því, að g-era ekkert úr samn-
ingunum.
En hvað myndu útgeröarmenn
segja, ef sjómenn segðu allir
ei-nn góðan veðurdag, að nú ætl-
uðu þeir sér að taka eins mán-
aðaj frí?
Þá myndi heyrast í tálknum
Morgunblaðsins.
Alt er á eina bókina lært hjá
Mgbl. Og það er von, að þvi
taki-st misjafnlega að dylja hinn
isanna tiigang togarastöðvunar-
manna. Því að þess meir, sem
Mgbi. skrifax — því þyngra verð-
ur almenningsálitið og dóxniwr
þess.
Menn sjá það ljóslega, að hags-
munir togarastöðvunarmanna
'Standa nú * gegn hagsmunum
þjóðarinnar, og annaðhvort verð-
ur að víkja. Þjó'ðin — þ. e. al-
menningsálitið — ver sig og tog-
arastöðvunarmenn v-erja sig.
Hér í biaðinu var fyrrr fáum
-dögum flett ofan af ráðabruggi
íhal-dsmanna um að banna verk-
lýðsfélög nema þau, er væm
undir eftirliti ríkisins og öli
önnur félög, sem hefðu á stefnu-
skTá sinni gexbreytingu verandi
skipulags. — Síðasta afrek í-
haldsmanna: stöðvun togaraflot-
ans er eitt af áætlunarverkum
íhaldsins á þeirri braut. Þ-eir vita,
að nú er þröngt í búi fjölda
manna, að atvinnuleysið hefir
þjáð þetta bæjarfélag undanfarið,-
þeir vita, að alþýðufólk er kom-
Að í botnlausar skul-dir hjá mat-
vörukaupmönnum og að mat-
vörukaupmenn geta ekki- lánað
lengur þótt þeir gjarna vil-du. —•
Þess v-egna hyggja íhaldsmenn
nú gott til glóðarinnar: Þeir reka
1000 sjómenn í land, stöðva aðal-
atvi-nnuveginn, gera kreppuna óg-
urlegri, ástandið miklu v-erra. —
Það er sú kosmngalind, sem í-
haldsmenn ætla að lauga sig í.
— En ef þeir nú sökkva í laug-
inni?
fSvaS er að frétta ?
Farpegaskipin: Goðafoss kom
að norðan og vestan í gær.
Veðrið: Allar fregnir vantar frá
innlendum veðurstofum nema
Vestmannaeyjum. Lægð enn fyrir
suðvestan land og yfir Grænlands-
hafi. Hæð fyrir austan land. Hita-
stig hér 5 stig í morgun. Útlit
fyrir snðaustan storm og hláku
um iand alt.
Þór kom inn í gærkveldi með
15—20 tonn af fiski. Fiskur þessi
verður seldur bei-nt til neytenda
á morgun. Salan fer fram í bús-
um - Flo-sa Si-gurðssonar vfð
Klapparstíg. Síminn er 820.