Morgunblaðið - 21.04.1979, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. APRÍL 1979
Sigurður Guðjóns-
son kennari
In memoriam:
Fæddur 10. marz 1891.
Dáinn 11. apríl 1979.
Sigurður lést á Landakots-
spítala hátt á 88. aldursári eftir
nokkra vanheilsu, sjúkrahúsvist
hans var ekki löng, sjóndepra og
hár aldur, háðu honum lengi,
andlegum þrótti hélt hann að
mestu til hinstu stundar. Með
Sigurði er genginn sérstaeður per-
sónuleiki, sem lét sig varða heill og
hamingju þjóðar okkar.
Sigurður var kominn á miðjan
aldur þegar ég kynntist honum, er
ég giftist systurdóttur hans. Var
fljótt góður vinskapur á milli
okkar. Hann var mjög einarður
maður með fjölþætt áhugaefni. Að
vísu var hann máski talinn ein-
strengislegur, en við frékari kynni,
tel ég að sá eiginleiki hans, hafi
mátt teljast jákvæður, þegar
nánar var athugað. Mér fannst
alltaf leika um hann ferskur and-
blær. Hann var þjóðernissinni, í
þess orðs bestu merkingu, og
skoðaði mjög mál út frá þeim
sjónarhól.
Um langt árabil kenndi Sigurð-
ur sögu og landafræði fyrst í
Flensborgarskólanum og síðar í
Verzlunarskóla Islands. Var hann
í daglegu lífi sínu mjög mótaður af
þessum kennslugreinum sínum,
þannig tengdi hann liðna atburði
íslandssögunnar við líðandi stund,
þó án þess að nútíminn væri
dæmdur að ósekju. Hann var
gæddur sterkri skaphöfn, svo sem
ættmenn hans, hvar drengskapur
og ærlegheit voru í fyrirrúmi.
Sigurður var einstaklega sam-
viskusamur kennari og gekkst
mjög upp í kennarahlutverki sínu.
Þannig segir einn nemenda hans í
skólablaði Verslunarskólans um
veru sína þar: „Það var farið upp á
sunnudagsmorgnum í gönguferðir
hist og her, með Sigurð sem
fararstjóra, og á ég margar
skemmtilegar myndir frá þessum
ferðum, þegar maður hugsar um
svona lagað núna, þá veit maður
ekki hvað kennarar myndu gera í
dag , hvort þeir myndu gera þetta
án greiðslu. Þarna var ekkert verið
að tala um það, þetta var bara
ánægjan fyrir hann, og ekki síst
fyrir okkur líka að fá að fara í
þessar ferðir".
Þannig hygg ég að margir nem-
endur hans muni hann, sem fræð-
andi og áhugasaman um landsins
gagn og nauðsynjar, um að meta
landið og hlúa að því. Sjálfur á ég
margar mjög góðar endurminn-
ingar frá ferðum sem við fórum
saman, m.a. austur undir Eyja-
fjöll, hvar hann hafði verið í sveit
sem ungur, á myndarlegu sveitar-
heimili Stórumörk. Talaði hann
með einstökum hlýhug og virðingu
um bóndann Sæmund Einarsson,
en Sæmundur bjó stórbúi á Stóru-
mörk um langt árabil.
Þessar ferðir undir Fjöllin voru
fyrir mig einstaklega ánægjulegar,
því ég hafði einnig verið þarna í
sveitinni mörg sumur sem dreng-
ur. Alla bæi þekkti hann á leiðinni
austur eins og búendur þeirra um
tugi ára. Þegar komið var að
Markarfljóti, var eins og opnaðist
fyrir honum nýr heimur, nú var
hann kominn á æskustöðvarnar,
þar sem hann sagðist hafa orðið
fyrir hugarfarsbreytingu, sem
endast mundi honum æfina alla.
Hér var hann kominn á söguslóðir
Njálu, sem hann kunni spjaldanna
á milli og veitti nú samferðamann-
inum ótrúlegan fróðleik með ívafi
úr ljóðum Jónasar. Frásagnar-
hæfileika hafði hann góða og fór
ekki hjá því að hver sá sem heyrði
hann, hrifist með af áhuga hans og
kunnattu allri á þessu sviði. Þó
hann væri þannig mikill og ein-
lægur „Fjallamaður", þá var hann
fyrst og fremst góður Islendingur.
Eins og kom fram í ummælum
nemenda hans frá Verzlunar-
skólanum, þá veit ég að fyrir
ýmiskonar kennslu og ferðaleið-
sögn, hafði hann ekki arðsemis-
sjónarmið í huga, þar kom til
brennandi áhugi fyrir hlutverkinu
og hans þjóðlegi grunnur, sem
alltaf sat í fyrirrúmi.
Sigurður dvaldi lengi í
Danmörku við nám og síðar
kennslu. Var hann hrifinn af
landinu við sundin, og mlnn-
ingarnar frá þessum árum voru
honum dýrmætar og ferskar, enda
voru Lýðháskólar þá í miklum
metum í Danmörku. Þegar hann
kom heim frá dvöl sinni þar, í lok
fyrra stríðs, var hann mjög heill-
aður af Lýðháskólahugmyndinni
og flutti marga fyrirlestra um það
efni. Hann var alla tíð mjög
hrifinn af Skógarskóla, sem hon-
um virtist samrýmast hugmynd-
um sínum, og mun hann hafa
ánafnað þeim skóla bókasafn sitt,
sem er vandað vel, og ber hugar-
efnum hans gott vitni.
Þessar minningar set ég nú á
blað, um vin minn Sigurð Guðjóns-
son kennara, vegna þeirra áhrifa,
sem mér fannst ég verða fyrir frá
honum. Allt voru það jákvæðir
þættir frá hans hálfu. Hann sótt-
ist ekki eftir ríkdæmi en
þroskaðist með sjálfum sér, í
honum brann eldur, sem hélt
honum ferskum til hinstu stundar.
Hann lét sér ekki mikið varða
daglegt amstur og dýrkaði ekki
Mammon. Hann hafði byggt undir
sig traustan stöpul. A þessum
fasta grunni haggaðist hann ekki,
en fylgdist þó vel með öllum
daglegum málum. Einnig bar hann
mjög fyrir brjósti heill og ham-
ingju fjölskyldu sinnar og gaf
hverjum sem til hans leitaði góð
ráð.
Nú við fráfall hans, er systir
hans, frú Stefanía Guðjónsdóttir,
ekkja Lárusar Jóhannessonar
hæstaréttardómara, ein á lífi
þeirra fjögurra systkina. Henni
votta ég mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Sigurður verður jarðsettur frá
Stóradalskirkju undir
Vestur-Eyjafjöllum, þar mun
hann hvíla í skjóli fjallanna sem
honum þótti svo vænt um.
Góður maður er genginn, Guð
blessi minningu hans.
Aðalsteinn Jóhannsson.
Hinzta kveðjan!
Islenzk verzlunarstétt kveður í
dag sinn sterka bandamann. Sig-
urður Guðjónsson kenndi við
Verzlunarskóla Islands í rösk
þrjátíu ár. Hann elskaði landið og
trúði á æskuna. Sigurður hafði
karlmennsku til að standa með
hjarta sínu þrátt fyrir skipbrot í
heimsstyrjöld. Þess vegna gekk
hann hnarreistur sinn æviveg þótt
flestir-samferðamenn veldu skugg-
ann.
Hlýtt viðmót þessa góða manns
lifir bjart á meðal gamalla læri-
sveinav
Ásgeir Ilannes Eiriksson.
Laugardaginn fyrir páska, 14.
apríl s.l., andaðist á Landakots-
spítala í hárri elli sómamaður,
sem mörgum var að góðu kunnur,
Sigurður Guðjónsáon kennari, 88
ára að aldri.
Sigurður Guðjónsson varð sam-
ferðamönnum sínum á lífsleiðinni
minnisstæður, bæði nemendum og
öðrum, ekki sízt fyrir hinn brenn-
andi áhuga á velferðarmálum
þjóðarinnar, bæði í veraldlegum
og andlegum efnum. Hann var
gagntekinn bjartsýni og eldmóði
aldamótakynslóðarinnar.
Sigurður var fæddur 10. marz
1891 á Kalmanstjörn í Höfnum.
Um tvítugt fór hann utan til
Danmerkur og hóf nám við lýðhá-
skólann í Askov. Þar mun Sigurð-
ur hafa hlotið veganesti, sem hann
bjó að æ síðan. í tíð Sigurðar í
Askov var skólanum stjórnað af
víðkunnum og víðsýnum mennta-
frömuðum, sem vildu hlynna að
þjóðlegum menningarverðmætum.
Varð það líka ríkur þáttur í
kennslustarfi Sigurðar síðar að
glæða virðingu nemenda fyrir
andlegum fjársjóðum íslenzku
þjóðarinnar og fyrir afreksmönn-
um hennar fyrr og síðar.
Þegar heim kom, hóf Sigurður
að kenna við Flensborgarskólann í
Hafnarfirði. Og við þann skóla
kenndi hann frá 1919—1930. Árið
1930 byrjaði Sigurður að kenna við
Verzlunarskóla Islands og þar
kenndi hann óslitið til ársins 1966.
Kennslugreinar Sigurðar voru
danska, landafræði og saga. Gerði
hann þeim öllum góð skil. Einkum
mun mörgum nemendum hans
minnisstætt, er hann var að lýsa
sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar. Þá
færðist hann allur í aukana. Bar
hann þó djúpa virðingu fyrir
dönsku þjóðinni og menningu
hennar, en þegar um sjálfstæði
Islands var að tefla, kom enginn
afsláttur til greina.
Sigurður var mikill útivistar-
maður og tamdi sér holla lifnaðar-
hætti í hvívetna. Hann var því
tengdur landinu traustum bönd-
um. En mest unni hann þó Eyja-
fjallasveit, því að þar ólst hann
upp, enda var föðurkyn hans úr
Rangárþingi.
Voru ýmsar myndir og minning-
Minning:
Fædd 5. ágúst 1892.
Dáin 17. febr. 1979.
Guð komi sjálfur nú með náð,
nú sjái Guð mitt etni og ráð,
nú er már, Jesús, þðrf á þér,
þér hef ég treyst f heimi hér.
Þetta vers úr Passíusálmunum,
læt ég vera inngangsorð að minn-
ingum um tengdamóður mína
Ágústínu Ingibjörgu Kristjáns-
dóttur en á Passíusálmunum hafði
hún mikið dálæti alla ævi, og
höfundi þeirra Hallgrími Péturs-
syni.
Ágústína var fædd í Magnúsar-
búð í Bjarneyjum 5. ág. 1892,
dóttir hjónanna Kristjáns Eyjólfs-
sonar og Helgu Jónsdóttur sem
þar voru í húsmennsku. Sex ára
gömul missti hún föður sinn sem
drukknaði á leið úr Stykkishólmi
22. jan. 1898. Upp frá því dvelst
hún með móður sinni, meðan hún
dvaldist í Bjarneyjum og síðan
flyst hún með henni til Hellis-
sands, þar sem Helga gerist ráðs-
kona hjá Jónasi Jónassyni frá
Öxney, um 30 ára bil og þar er
Ágústína til fullorðins ára hjá
móður sinni.
Hinn 15. des. 1918 giftist Ágúst-
ína Hermanni Hermannssyni frá
Eyrarsveit. Voru þau Hermann og
Ágústína því búin að vera í hjóna-
bandi í rúm 60 ár. Þau eignuðust 6
börn, sem öll eru á lífi, 5 dætur og
einn son. Þau eru: Veronika, gift
Lúðvík Albertssyni, búa á Hellis-
sandi; Kristbjörg, gift Guðmundi
Ó. Bæringssyni, búa í Stykkis-
hólmi; Arnbjörg, giftist Magnúsi
Kristjánssyni sem nú er látinn,
býr í Ólafsvík; Kristín, gift
Sæmundi Bæringssyni, búa í
Reykjavík; Helga, gift Sævari
Friðþjófssyni, búa í Rifi; og Her-
mann ógiftur, býr nú með föður
sínum í Garði. Ágústína átti 5
systkini, 2 systur og 3 bræður, sem
öll eru látin nema Stefanía sem nú
dvelur á Sólvangi í Hafnarfirði, í
hárri elli. Ágústína og Hermann
byrjuðu búskap í Miðhúsum, enda
kennd við þau, og áttu þar heima
alla tíð, þar til Hermann sonur
þeirra keypti húsið Garð; þar hafa
þau búið síðan. Eins og áður segir
áttu þau sex börn, 5 dætur sem
allar giftust og áttu börn, og munu
nú barnabörn Ágústínu vera 29 og
barnabarnabörn 54. Má það teljast
mikið barnalán, og með eindæm-
um að þau hjón hafa engan misst
af sínum stóra afkomendahópi,
allt er þetta dugnaðar- og myndar-
fólk sem hefur komið sér vel
ar þessara æskuára undir Eyja-
fjöllum óafmáanlega greyptar í
minni hans, t.a.m. brúðkaupsveizla
ein þar í sveitinni. Þá frásögn og
ýmsar fleiri hefði átt að hljóðrita
og varðveita komandi kynslóðum
til fróðleiks og skemmtunar.
Sigurður var einkar kurteis í
framkomu og þægilegur í viðmóti.
Var hann hrókur alls fagnaðar ef
því var að skiptá. Munu gamlir
samkennarar Sigurður lengi minn-
ast ýmissa góðra samverustunda,
ekki sízt þeirra þegar Þorsteinn
bókari Bjarnason var líka við-
staddur.
Þegar Sigurður hætti kennslu
árið 1966, átti hann að baki 47 ára
kennsluferil, þar af 36 ár við
Verzlunarskóla Islands. Þó að
Sigurður kvæntist aldrei og eign-
aðist ekki afkomendur, má segja,
að hann hafi átt miklu barnaláni
að fagna. Hann unni nemendum
sínum sem væru þeir hans skilget-
in börn. Þeir voru líka ræktarsam-
ir við hann og sýndu þess vott við
ýmis tækifæri. Á sínum tíma gáfu
þeir t.a.m. Verzlunarskóla íslands
rismynd úr eir af Sigurði. Þá mynd
gerði Ríkarður Jónsson.
Sigurði Guðjónssyni fylgja að
leiðarlokum hlýjar kveðjur og
þakkir Verzlunarskóla íslands,
samstarfsmanna hans þar og nem-
enda fyrir giftudrjúgt starf og góð
kynni. Blessuð sé minning hans.
Jón Gfslason.
áfram í lífinu og vel metnir þegnar
í þjóðfélaginu.
Ævi Ágústínu, var eins og ann-
arra sjómannskvenna á þessum
árum, fábreytt og tilbreytingalítil.
Lífsbaráttan var hörð og erfið og
fóru konurnar ekki varhluta af
því. Afkoma fólks í sjávarþorpun-
um var undir því komin hvað
særinn var gjöfull á afla og gæftir.
Önnur atvinna var stopul.
Húsmóðirin varð því að vera nýtin
og sparsöm og það var Ágústína í
fyllsta máta, að nýta það sem
heimilunum áskotnaðist var talinn
mikill kostur, hvort sem það voru
föt eða annað, engu var kastað
meðan nokkurt gagn var að.
Ágústína stundaði lítilsháttar
vinnu við fiskþurrkun á sumrin
meðan bóndi hennar stundaði sjó,
á skútum yfir sumarið.
Eftir að þau fluttu í Garð
batnaði aðstaða húsmóðurinnar
mikið með auknu og betra húsnæði
en þrifnaðurinn var sá sami og í
Miðhúsum, alls staðar strokið og
hreint, því Ágústína var með
afbrigðum þrifin og reglusöm
húsmóðir enda var heimilið henn-
ar vettvangur alla ævi meðan
heilsan leyfði.
Vinum sínum var Ágústína trú
°K trygg en hún var fáskiptin og
ekki allra, vönduð var hún til orðs
og æðis og vildi í engu vamm sitt
vita, okkur tengdasonunum var
hún sem kærleiksrík móðir.
Ágústína dvaldi á sjúkrahúsi
Stykkishólms frá því í sept. 1976,
síðustu mánuðina var hún alveg
blind og líf hennar dvala kennt,
vissi lítið um lífið í kringum sig
það var því náð og miskunn er hún
fékk hina langþráðu hvíld.
Allir ástvinir nær og fjær, ætt-
ingjar og vinir, biðja Guð að blessa
minningu hennar.
Lúðvfk Albertsson.
SVAR MITT
EFTIR BILLY GRAHAM
Eg heyri andstæðar skoðanir á því, hvflík áhrif það, sem
snýst um saurlífi og klám, hefur á mannlega hegðun. Sumir
sálfræðingar (og ef til vill sumir þeir, sem sitja í hæstarétti)
telja, að þessi mál ráði engu um breytni manna. Hver er
yðar skoðun?
Biblían leggur áherzlu á, hversu miklu máli skipti, á
hverju sál okkar og hugur nærist. Hún segir: „Allt,
sem er satt, allt, sem er sómasamlegt, allt, sem er rétt,
allt, sem er hreint... hugfestið það“ (Fil. 4,8).
Það er hollt að hugsa um það, sem er gott, og á hinn
bóginn óhollt að hugsa um það, sem er vont.
Pamela Johnson reit bókina „On Iniquity". Þar er
bent á, að sakborningar í frægu morðmáli í Englandi
fyrir nokkrum árum hafi verið undir miklum áhrifum
klámrita enda alteknir í þá veru. Ungur vígamaður í
landi okkar rakti glæpahneigð sína til sjónvarps,
annar til teiknimyndabóka um glæpi.
Því kennir Biblían okkur, og raunar lífið sjálft, að
mikið veltur á því, hvers konar andlegs fóðurs við
neytum. Biblían talar um, að maðurinn sé það, sem
hann hugsar í hjarta sínu.
Þetta leggur mikla ábyrgð á herðar rithöfundum,
myndlistarmönnum, ritstjórum, útgefendum og öðr-
um, er vinna að skapandi list og framleiðslu. Biblían
segir, að enginn lifi sjálfum sér. Öll erum við háð
hvert öðru á þessari eyju í alheiminum, sem heitir
Jörð, og við verðum að láta okkur skiljast, að það, sem
við gerum, hugsum og segjum, hefur áhrif á annað
fólk.
Ágústína Ingibjörg
Kristjánsdóttir