Morgunblaðið - 22.04.1979, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. APRIL 1979
16
pltrgm Utgefandi ttttfafetíÞ hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aóalstræti 6, sími 22480.
Askriftargjald 3000.00 kr. ó mánuöi innanlands.
i lausasölu 150 kr. eintakió.
Sveitarstjórnir á
höfuðborgarsvæðinu
Skattastefna sveitar-
stjórna á höfuðborgar-
svæðinu fellur í mjög mis-
munandi farvegi. A sl. ári,
er sjálfstæðismenn réðu
ferð um álagningu gjalda í
höfuðborginni, voru fast-
eignagjöld af íbúðarhús-
næði, 0,42% af fasteigna-
mati, sem þýddi 20% afslátt
frá leyfilegri álagningu.
Síðan kemur stefnumótun
nýs vinstri meirihluta.
Þrátt fyrir 42% hækkun
fasteignamats milli áranna
1978 og 1979 hækkar hinn
nýi meirihluti álagningu í
0,5% þessi tvöfalda hækkun
gjalds og gjaldstofns þýðir
68,6% hækkun á fasteigna-
gjöldum heimila í höfuð-
borginni. Hækkunin á at-
vinnuhúsnæði var enn meiri
— eða 110,8%, sem var
aðeins ein atlaga af mörg-
um að atvinnuöryggi í
Reykjavík.
I sveitarfélögum á höfuð-
borgarsvæðinu, sem sjálf-
stæðismenn hafá meiri-
hluta í, Garðabæ, Seltjarn-
arnesi og Mosfellssveit, eru
fasteignagjöld áfram 0,375
— 0,4%, sem þýðir veru-
legra lægri fasteignagjöld
en í Reykjavík og Kópavogi.
Svipaðan samanburð má
gera á útsvörum. Vinstri
meirihlutar halda fast við
10% álag á útsvör, þ.e. 11%
álagningu, en sjálfstæðis-
menn fara vægar í sakir.
Hinn nýi vinstri meirihluti í
Reykjavík gerir jafnvel gæl-
ur við tólfta prósentustigið í
útsvarsálagningu og hugði á
sérstakt sorphirðugjald,
sem að vísu var fellt með
atkvæðum sjálfstæðis-
manna í borgarstjórn og
annars borgarfulltrúa Al-
þýðuflokksins. Þessi skatta-
gleði vinstri manna hefur
þegar skapað verulegan að-
stöðumun í búsetu hér á
höfuðborgarsvæðinu, eftir
því, hvort sjálfstæðismenn
eða vinstri menn ráða ferð.
Vinstri meirihlutar í
sveitarstjórnum feta því
troðna slóð vinstri ríkis-
stjórnar í harðari atlögu
með launaumslögum vinn-
andi fólks í landinu. Þessi
aukna skattheimta rýrir að
sjálfsögðu ráðstöfunarfé
heimila og einstaklinga,
sem halda eftir minni og
minni hluta af aflafé sínu.
Nýtt skattþrep vinstri
stjórnar afturvirkni skatta,
hækkun vörugjalds, hækk-
un verðjöfnunargjalds á
raforku og hækkun skatt-
heimtu um bensínverð eru
allt efnishlutar í þeirri
„ryksugu" vinstri stjórnar-
innar, sem beint er í launa-
umslög almennings í land-
inu.
Samhliða er vegið að at-
vinnuvegum þjóðarinnar í
þeim mæli, að rekstrarör-
yggi þeirra er teflt í tví-
sýnu. Nýir skattar á borð
við nýbyggingargjald hafa
þegar valdið verulegum
samdrætti í byggingariðn-
aði. Auknar byrðar á at-
vinnuvegi í nýjum hækkuð-
um sköttum núv. ríkis-
stjórnar eru taldar 6000
m.kr. á þessu ári. Vinstri
meirihlutinn í Reykjavík
bætti síðan ofan á þá þagga
1400 m.kr. í nýrri skattlagn-
Eðlilegt er að Reykvík-
ingar spyrji sig nú, eftir
nokkurn reynslutíma af
vinstri meirihluta í borgar-
stjórn, hvort eitthvað hafi
breytzt til hins betra í borg-
armálum. Hefur dagheimil-
um og leikskólum fjölgað?
Hefur unga fólkið fengið
betri aðstöðu til íþrótta eða
tómstundaiðju? Hefur eitt-
hvað verið gert, umfram
það sem sjálfstæðismenn
höfðu stofnað til, í málefn-
um aldraðra eða annarra,
sem minna mega sín í þjóð-
félaginu? Naumast er hægt
að svara þessum spurning-
um játandi, þegar þess er
gætt, að jafnvel fulltrúar
meirihlutans í æskulýðs- og
félagsmálaráðum borgar-
innar mótmæltu harðlega
naumum fjárveitingum til
þessara málaflokka við gerð
fyrstu fjárhagsáætlunar
hins nýja borgarstjórnar-
meirihluta.
ingu. Slíkt var framlag
vinstri stefnunnar í borgar-
stjórn og ríkisstjórn til at-
vinnuöryggis í landinu.
En Reykvíkingar og
landsmenn allir eru reynsl-
unni ríkari. — Og skoðana-
kannanir, sem fram hafa
farið, sýna, að menn hafa
dregið rétta lærdóma af
þessari reynslu.
Hins vegar fékk SÍS að
gera tilboð í tilteknu útboði
borgarinnar, eftir að út-
boðsfrestur var útrunninn
og tilboð annarra voru
kunngjörð. Þar kom siðgæði
hins nýja meirihluta í ljós.
Það kom og í ljós við póli-
tíska ráðningu nýs skrif-
stofustjóra hjá borginni,
þar sem gengið var fram
hjá umsækjendum úr hópi
borgarstarfsmanna.
Kjarvalsstaðadeilan minnir
og á sérstæð vinnubrögð
Alþýðubandalagsins, sem
mestu ræður í borgarstjórn-
armeirihlutanum. Aðförin
að útideild talar sínu máli.
Já, það er eðlilegt að spurt
sé: hvað hefur breytzt til
batnaðar hjá hinum nýja
borgarstjórnarmeirihluta?
En þótt leitað sé með log-
andi ljósi finnst það eitt,
sem vísar til hinnar verri
áttar.
Hvað hefur breytzt til
hins betra í Reykjavík?
Heimsókn, sem
stadfestir gód
samskipti
Það er rétt, sem Mondale varafor-
seti Bandaríkjanna, sagði í ræðu,
sem hann flutti, meðan hann
dvaldist hér á landi, að Islending-
ar og Bandaríkjamenn ættu ekki
við nein vandamál að stríða í
samskiptum sínum. En það er
jafn rétt, sem Ólafur Jóhannesson
forsætisráðherra benti á í sinni
ræðu, að vandasamt er fyrir báða
aðila að hafa erlent herlið í landi.
En forsætisráðherra bætti við, að
af fenginni reynslu teldi hann
æskilegt, að Bandaríkjamenn
legðu til liðsaflann í
varnarstöðinni.
Slík hafa samskipti landanna
verið frá því Islendingar óskuðu
eftir því í júlí 1941, að bandarískt
herlið kæmi hingað í miðri
styrjöld og tryggði öryggi lands-
ins, en þá var herverndar-
samningurinn milli ríkjanna gerð-
ur, eins og kunnugt er. Síðan hafa
Islendingar haft náið samstarf við
lýðræðisþjóðirnar á Vesturlöndum
og tryggt öryggi sitt með aðild að
Atlantshafsbandalaginu og dvöl
varnarliðs hér á landi. Engum
skyldi til hugar koma að aðild
íslands að Atlantshafsbandalag-
inu sé fyrir aðra en okkur sjálfa.
Þannig er dvöl varnarliðsins hér
þáttur í þeirri viðleitni okkar að
tryggja öryggi landsins og sjálf-
stæði á viðsjárverðum tímum. Við
erum ekki í varnarsamstarfi lýð-
ræðisríkjanna, Atlantshafsbanda-
laginu, vegna annarra þjóða og
höfum ekki heldur leyft varnarlið-
inu að dveljast hér á landi vegna
Bandaríkjanna, heldur sjálfra
okkar vegna og í því skyni að
treysta öryggi okkar eigin lands.
Að vísu hafði það mikið að segja,
þegar við gerðumst aðilar að
Atlantshafsbandalaginu, að
grannþjóðir okkar, Norðmenn og
Danir, tóku þátt í þessu varnar-
starfi lýðræðisríkjanna og mun
það á sínum tíma hafa ráðið
úrslitum um afstöðu einhverra
Islendinga. Og enginn vafi er á því,
að það hefur gert okkur auðveld-
ara að vera í þessum samtökum,
fyrst við á annað borð töldum, að
hlutleysi tryggði með engum hætti
sjálfstæði landsins og öryggi, eins
og raun varð á í heimsstyrjöldinni
síðustu. Reynslan kenndi okkur að
við urðum að tryggja öryggi okkar
með öðrum hætti en hlutleysi og af
þeim ástæðum höfum við tekið
þátt í þessu varnarsamstarfi
lýðræðisríkjanna, sem nú er 30 ára
gamalt og hefur allan þann tíma
tryggt frelsi og frið í þeim löndum,
sem eiga aðild að Atlantshafs-
bandalaginu, á sama tíma og
kommúnistar hafa lagt undir sig
hvert ríkið á fætur öðru í öðrum
heimshlutum, s.s. Afríku og Asíu-
löndum.
Hárrétt mat
Eysteins
Jónssonar
í tilefni af 30 ára afmæli
Atlantshafsbandalagsins fluttu
fjölmiðlar frásagnir og skoðanir
ýmissa þeirra, er þátt tóku í því að
móta stefnu Islands fyrir 30 árum
og samþykktu fyrir hönd flokka
sinna aðild okkar að Atlantshafs-
bandalaginu. Gunnar Thoroddsen
minntist á aðdragandann að stofn-
un Atlantshafsbandalagsins og
aðild okkar að því og drap á,
hversu haldlítil hlutleysisstefnan
hefði verið. Og Eystéinn Jónsson
sagði skýrt og skorinort, að Islend-
ingar hefðu fyrr eða síðar þurft að
taka ákvörðun um það, hvort þeir
stæðu með kommúnistaríkjunum
eða vildu hafa samstarf um
öryggis- og sjálfstæðismál við
önnur lýðræðisríki. Hann var ekki
í nokkrum vafa um, að við ís-
lendingar hefðum stigið rétt spor,
þegar við tókum af skarið og
lýstum yfir, að við vildum eiga
samstöðu með öðrum lýðræðisríkj-
um, m.a. með aðild að Atlantshafs-
bandalaginu. Það kom í raun og
veru fram ný og merkileg sögu-
skoðun í því, sem Eysteinn Jóns-
son sagði í fjölmiðlum um þetta
efni, bæði það sem fyrr er á
minnzt og einnig — og ekki síður
— þegar hann benti á, að það hefði
getað leitt til illdeilna og erfiðleika
fyrir ísland, ef það hefði haldið
hlutleysisstefnu sinni og orðið
bitbein stórveldanna, eins og hann
komst að orði. Þessi skoðun
Eysteins Jónssonar er hárrétt.
Hún er áminning til okkar allra
um að standa vörð um frelsi okkar
og sjálfstæði með aðild að Atlants-
hafsbandalaginu og nægilegum
vörnum hér á landi til að unnt sé
að bægja hættunni frá. Hún er
ekki sízt aðvörun til þeirrar
stjórnar, sem nú situr að völdum á
Islandi undir forystu framsóknar-
manna, en þeir hafa öðrum fremur
þurft á því að halda að vera á það
minntir, hversu mikilvæg trygging
aðild okkar að Atlantshafsbanda-
laginu er lítilli og vopnlausri þjóð
eins og okkur.
Samstaða
lýðræðis-
flokkanna
Nú hafa tveir af forystumönnum
Framsóknarflokksins, Eysteinn
Jónsson og Ólafur Jóhannesson,
minnt okkur rækilega á það, hvor
með sínum hætti, hversu nauðsyn-
legt er aó standa vörð um sjálf-
stæði Islands á þann hátt, sem
gert hefur verið. Og í forystugrein
Tímans 8. júlí 1978 s.l. var sagt, að
„úrslit tveggja síðustu þingkosn-
inga benda til, að meirihluti þjóðr
arinnar telji ekki annað óhætt
en að hafa hér bandarískt
varnarlið...“
Allir vita um afstöðu Sjálf-
stæðisflokksins og hve ríka
áherzlu hann leggur á varnarsam-
starf vestrænna þjóða. Varaforseti
Bandaríkjanna óskaði sérstaklega
eftir að fá að hitta formann
flokksins, Geir Hallgrímsson að
máli, enda hefur Sjálfstæðisflokk-
urinn haft fórystu um stefnu-
mörkun í utanríkismálum og lagt
mesta áherzlu allra íslenzkra
stjórnmálaflokka á þá farsælu
utanríkis- og öryggisstefnu, sem
fylgt hefur verið. Þá er ekki síður
kunnugt um ákveðna afstöðu
Alþýðuflokksins til varnarmála,
en þau heyra nú undir utanríkis-
ráðherra hans og er ekki annað að
sjá en treysta megi því, að Bene-
dikt Gröndal, formaður Alþýðu-
flokksins, framfylgi ákveðið þeirri
stefnu, sem hefur orðið íslenzku
þjóðinni til frelsis og farsældar,
þ.e. þeirri stefnu sem mörkuð var
meðan Stefán Jóhann Stefánsson,
formaður Alþýðuflokksins var for-
sætisráðherra, en Bjarni Bene-
diktsson, síðar forsætisráðherra
og formaður Sjálfstæðisflokksins,
gegndi störfum utanríkisráðherra.
Þessir menn, auk Ólafs Thors,
forsætisráðherra og formanns
Sjálfstæðisflokksins, og Eysteins
Jónssonár, eins skeleggasta
forystumanns Framsóknarflokks-
ins, áttu mestan þátt í því að
íslenzk stjórnvöld sýndu þann
kjark og það áræði, sem með
þurfti til þess að tryggja öryggi og
sjálfstæði íslenzku þjóðarinnar á
hættulegum og viðsjárverðum
tímum. Þeir eiga allir þakkir skilið
fyrir ákveðni sína og stefnumót-
andi forystu.
Lýðræðisflokkarnir hafa borið
gæfu til Jiess að standa saman að
vörnum Islands og vonandi verður
svo áfram. En þess skulu menn
minnast — og þá ekki sízt Banda-