Morgunblaðið - 24.04.1979, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. APRIL 1979
25
Áfengissalan:
Heildarsalan
fyrstu þrjá
mánuði árs-
ins tæpir
3,3 millj. kr.
IIEILDARSALA áfengis fyrstu
þrjá mánuði ársins 1979 nam kr.
3.291.009.694 og var hún á sama
tíma í fyrra kr. 2.308.891.473.
Söluaukning milli ára er 42,5% en
í frétt frá Áfengisvarnarráði
segir, að um nokkra hækkun
áfengis hafi orðið að ræða og hafi
t.d. brennivín hækkað um tæp
48%.
Á einstökum útsölustöðum var
salan þannig, að í Reykjavík var
selt fyrir rúma 2,4 milljarða
króna, á Akureyri fyrir tæpar 358
milljónir, tæpar 114 m. kr. á
Isafirði og í Vestmannaeyjum
fyrir tæpar 90 milljónir. Á sama
tíma í fyrra var salan í Reykjavík
tæpir 1,7 milljarðar, á Akureyri
252 milljónir, 79 milljónir á ísa-
firði og rúmar 68 milljónir í
Vestmannaeyjum.
Mótmæla lé-
legum sjón-
varpsskil-
yrðum á Snæ-
fellsnesi
Ólafgvfk, 23. aprfl.
EFTIRFARÁNDI mótmæli undir-
rituðu hátt á annað hundrað
sjónvarpseigenda á Ólafsvík og
sendu samgöngumálaráðherra,
yfirverkfræðingi hjá Pósti og
síma, tæknideild Sjónvarpsins og
innheimtumanni afnotagjalda á
Snæfellsnesi:
„Við undirrituð, sjónvarpseig-
endur í Ólafsvík, lýsum megnustu
óánægju með það ástand sem hér
ríkir í sjónvarpsmálum og viðgerð-
arþjónustu á endurvarpsstöðvum,
en hún virðist vera mjög slæleg.
Munum við skoða hug okkar
áður en afnotagjöld verða greidd,
ef ekki úr rætist og leita réttar
okkar ef með þarf.“
Á Hellissandi og Rifi hafa staðið
yfir sams konar undirskriftir.
— Helgi.
Landssamtök Klúbbanna
Oruggur akstur:
Ingjaldur ísaks-
son heiðraður
fyrir frábærstörf
SJÖUNDA fulltrúafur.di Lands-
samtaka Klúbbanna Öruggur
akstur var haldinn nú nýverið.
Fundinum lauk með stjórnarkjöri
fyrir næstu tvö árin. í stjórn voru
allir endurkjörnir, nema einn, er
nú var kosinn í stað Ingjalds
ísakssonar, sem setið hefur í
stjórninni frá upphafi, en baðst
undan endurkjöri. Kjörnir voru:
Hörður Valdimarsson aðstoðarfor-
stöðumaður, Akurholti v/Gunn-
arsholt, formaður, Friðjón Guð-
röðarson sýslumaður, Höfn, vara-
formaður. Aðrir í stjórn: Krist-
mundur J. Sigurðsson aðstoðaryf-
irlögregluþjónn, Reykjavík, Sig-
urður Ágústsson vegaverkstjóri,
Stykkishólmi, og Gísli Björnsson
lögreglufulltrúi, Reykjavík. í vara-
stjórn voru endurkjörin: Jónína
Jónsdóttir frá Gemlufalli og Her-
mann Björnsson póstfulltrúi, ísa-
firði.
Ingjaldur Isaksson bifreiða-
stjóri úr Kópavogi var heiðraður
fyrir frábær störf í þágu klúbb-
anna frá upphafi 1965.
Húsið á
sléttunni
Börn eru mismunandi við-
kvæm. Systkini geta einnig
verið ólík í þessu tilliti. Það sem
eitt barn þolir vel, þolir annað
al)s ekki. Sum börn lifa mest í
„raunveruleikanum" og þola því
illa dúkkuleiki og ævintýraleiki.
Önnur leika sér mest í ímyndun-
arleikjum, eru gjarnan í „öðrum
heimi" o.s.frv.
Þegar börn horfa á sjónvarp,
eru það mismunandi atvik, sem
hafa áhrif á þau. Flestir foreldr-
ar, sem horfa á sjónvarp með
börnum sínum, hafa tekið eftir
því, að spurningar þeirra í sam-
bandi við ýmsa þætti eru mjög
ólíkar. Það er ágæt regla for-
eldra að horfa á sjónvarp með
börnum sínum, ekki sfst meðan
þau eru ung. Ræða við þau um
það, sem gerist, það, sem kann
að hafa áhrif á þau, heyra
hvernig þeim lfkar, hvað þeim
mislíkar o.s.frv. Það styrkir
ekki aðeins sambandið milli
foreldra og barna, það eykur
snarlega við orðaforða barn-
anna og skilning þeirra á við-
fangsefninu, og kennir þeim
cinnig að láta ekki sffellt mata
sig á hverju sem er, án nokk-
urrar gagnrýni.
Sum börn spyrja og láta til-
finningar sínar í ljósi strax
meðan þau eru að horfa og
fylgjast með, önnur sitja og
hugsa.
Á sunnudögum hefur sjón-
varpið sýnt þætti, sem notið
hafa mikilla vinsælda hjá al-
menningi, enda ber þar margt
skemmtilegt og eðlilegt á góma
bæði í samskiptum manna og
dýra. Enginn í fjölskyldunni er
fullkominn, ekkert ofurmenni,
allir gera einhver mistök, lífið
er aldrei „bara leikur" og
„skemmtilegheit".
Fyrir skömmu heyrði ég um
litla stúlku, sem horfði á þáttinn
með foreldrum sínum. Þvotta-
björninn í myndinni var orðinn
mikill vinur barnanna. En dag
einn beit hann Láru í hendina
og skömmu síðar var haldið, að
þvottabjörninn væri með
hundaæði.
Lítið kom fram hjá litlu hnát-
unni um daginn, en um ellefu
leytið um kvöldið vaknar hún af
værum blundi og tekur að nudda
á sér hendina. „Hann beit mig,
mamma. Hann beit mig,“ kjökr-
aði hún.
E.t.v. hefði verið einfalt að
segja: „Það er enginn hér, sem
getur bitið. Þetta er tóm ímynd-
un. Þig er bara að dreyma"
Egget
ekki
sofið
Erfitt aö
sofa og sofna
En rrfoðir hennar svaraði ekki
á þennan hátt. Hún bað hana
um að leyfa sér að sjá og finna.
Nuddaði á henni hendina, leyfði
henni að finna, að hún var hjá
henni og ætlaði að reyna að
hjálpa henni. Og oftast er það
miklu huggunarríkara en að
segja þeim: „Haltu áfram að
sofa.“ Vertu ekki með þessa
vitleysu," o.s.frv.
Því að stundum virðist okkur
svo, að börnin séu að segja tóma
vitleysu. Þau sjá skugga undir
rúmi, dýr inni í skápum, kol-
krabba fyrir utan gluggann
o.þ.u.l. Stundum getur þetta
gengið svo langt, að börn geta
ekki sofið eða sofnað fyrir ein-
hverju, sem þau sjá, heyra eða
finna, og gangi það þannig í
langan tíma, er sjálfsagt að leita
til sérfróðra manna, sem gætu
veitt okkur hjálp og lið. Oft er
það þó þannig, að hræðsla
barna, ótti og öryggisleysi koma
og fara á ólíkum tímum, stund-
um eftir veikindi, stundum
vegna þreytu eða svefnleysis, og
stundum vitum við alls ekki
hvers vegna.
Dulin merking
spurninga
og oröa
Atta ára stúlka gat ekki sofn-
að. Eftir langa stund sagði hún
við föður sinn: „Er hættulegt að
borða leir?“ „Stundum." „Getur
maður orðið mikið veikur?" hélt
hún áfram. „Ef við borðum
mikið — annars fer það eitthvað
eftir tegund leirsins líka.“
„Svona leir, eins og ég var að
leika mér með?“ „Já, hann getur
verið svolítið hættulegur“ (Hér
datt föðurnum í hug, að stúlkan
hefði e.t.v. borðað e-ð af leirn-
um, en hefði ekki þorað að segja
frá því. Hann vildi ekki rjúka
upp með æðibunugangi, til þess
að skelfa hana ekki um of). Litla
stúlkan spurði áfram: „Getur
maður dáið. — Er hægt að skera
mann upp?“ „Ég veit það ekki
alveg. En heldurðu, að þú hafi
borðað pínulítið af leirnum?"
spurði hann varlega. „Nei, en
hundurinn okkar náði í eina
kúlu og át hana.“ Svo þagnaði
hún og beið eftir svari.
Hún gat ekki sofnað. Hún var
hrædd um að hundurinn gæti
eftir ÞÓRI S.
GUÐBERGSSON
dáið. Faðirinn reyndu því að '
milda málin og róa dóttur sína
með því að segja, að hundar
þyldu oft meira en menn. Senni-
lega mundi hundurinn kúka
kúlunni næsta dag. En næsta
dag var litla stúlkan ekki búin
að gleyma leirnum. Hún fylgdist
nákvæmlega með því, sem hund-
urinn „lét frá sér“, þangað til
saurinn var „leirlitaður". Þá
fyrst fór henni greinilega að
létta.
Orð barna geta stundum haft
dulda merkingu og spurningar
þeirra geta verið „dýpri" en
okkur grunar. Það er því nauð-
synlegt að gefa þeim oft góðan
tíma til þess að hugsa og spyrja.
Sum þurfa lengri tíma en önnur.
Það er óþarfi að „setjast á
rökstóla" seint að kvöldi. En
foreldrar læra fljótt að umgang-
ast börnin sín og lesa af atferli
þeirra, hvernig þeim líður.
Rólegt kvöld —
góöarsögur
og bænir
Stundum erum við miskunn-
arlaus og viljum, að börnin hlýði
okkur skilyrðislaust, eins og
áður hefur verið minnst á. Þau
fá engan tíma til þess að undir-
búa sig. Uppgötvum við allt í
einu, að háttatíminn er kominn
fyrir löngu, öskrum við á þau:
„Viltu koma þér inn eins og
skot. Þvoðu þér, burstaðu í þér
tennurnar, taktu til eftir þig,
slökktu ljósið frammi...“
Þau fá engan undirbúnings-
tíma, engan tíma til aðlögunar.
Þau eiga bara að hlýða og það
strax. Þetta er óréttlátt á allan
hátt. Börnin þurfa tíma. Okkur
hefði verið nær að fylgjast betur
með tímanum! Okkur hefði verið
nær að segja fimm mínútum
fyrr: Nú eru fimm mínútur,
þangað til þú átt að vera kominn
í háttinn o.s.frv.
Kvöldtíminn, tíminn eftir að
þau eru háttuð, er oft þýðingar-
mikill tími, sem vert er að gefa
gaum. Stundum er þetta eini
tími dagsins, sem barnið hefur
mömmu eða pabba „út af fyrir
sig". Eini tíminn, sem foreldr-
arnir hafa með bornunum sín-
um í friði og ró. þar sem allt er
ekki á fleygi ferð í alls kyns
látum og bægslagangi. Þá er
gott að slaka svolítið á og taka
sér góðan tíma. Lestur góðra
bóka, sem ekki eru alltof of
spennandi eða skemmtilega æs-
andi, hefur oft róandi og góð
áhrif á börnin. Þau hafa líka
gaman af að heyra frá „gömlu
góðu dögunum“ og lífi foreldra
sinna (ef þau eru þá ekki sífellt
að vitna í það, að allt hafi verið
svo miklu betra þá!) Mörgum
börnum finnst líka gott og þægi-
legt að við raulum fyrir þau
baeði söngva. ljóð og sálmavers,
þó að við syngjum með okkar
nefi. í bænum og kvöldversum
er mikill styrkur og kemur
einlægni þeirra á sviði trúarinn-
ar okkur oft á óvart.
Börn þurfa reglu, þau þurfa
aga í kærleika. Þau hafa oftast
best af reglulegum svefni. Kom-
ist óregla á svefninn, er oft
erfitt að komast inn í „sama
taktinn" aftur. Við skulum því
reyna að vanda vel til „kvöld-
tímanna", þeir geta orðið okkur
dýrmæt reynsla og börnunum til
öryggis og aukins þroska.
Á ólíku aldursskeiði purfa börn mismunandi mikinn svefn. Margir
kennarar kvarta yfir pví, að sífellt fleiri börn komi vansvefta í
skólann, og komi pað niður á náminu m.a. Og margir foreldrar
kvarta yfir pví, að peir eigi erfitt meö aö koma börnunum í rúmið á
kvöldin, að sjónvarpið sá „sterkl afl“ o.s.frv.