Morgunblaðið - 25.04.1979, Page 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 1979
Ráðherrar Alþýðubandalags:
Tökum ekki þakkar-
bréf Carters til okkar
töluðu þeir um nauðsyn þess að
styrkja atvinnuvegi Suðurnesja
þann veg, að vinnueftirspurn á
Keflavíkurflugvelli skipti ekki
máli. Fyrir fáum dögum hefðu þó
bæði Kjartan Ólafsson og Stefán
Jónsson ráðist að Suðurnesjamönn-
um vegna ágangs þeirra í
hrygningarstofninn og meðferð
þeirra á sjávarfangi til vinnslu.
Oddur vék að atvinnumálum
Suðurnesja almennt og taldi þörf
að athafnir kæmu í stað orða
stjórnmálamanna til uppbyggingar
þar syðra.
UM SL. ÁRAMÓT störfuðu í fullu eða hlutastarfi 400
einstaklingar með erlent ríkisfang á Keflavíkurflugvelli
í tengslum við varnarliðið, auk eftirlitssveita varnarliðs-
ins sjálfs. Þar af vóru 279 einstaklingar í fjölskyldum
varnarliðsmanna (makar og börn), sem skráðir vóru í
ýmsum þjónustustörfum, og 121 sérhæfður einstakling-
ur, sem sinnti ýmsum tæknistörfum og kennslu.
Engin breyting
frá fyrra ári
Þetta kom fram í ræðu Bene-
dikts Gröndals,
utanríkisráðherra, er hann svaraði
fyrirspurn Gunnlaugs Stefánsson-
ar (A) um atvinnumál á Keflavík-
urflugvelli. Ráðherra sagði að nær
engin breyting hefði hér á orðið frá
fyrra ári. Nú væru 400 útlendingar
í borgaralegum störfum (vóru 398),
fjölskyldumeðlimir varnarliðs-
manna 279 (vóru 272) og sérhæft
vinnuafl í tengslum við varnarliðið
121 (vóru 126).
Ráðherrann sagði að utan varn-
arsvæðis byggju nú aðeins tvær
fjölskyldur varnarliðsmanna (mið-
að við sl. áramót), sem báðar hyrfu
af landi burt í ár. í lok febr. sl.
hefðu 40 fjölskyldur manna, er
sinntu borgaralegum störfum í
tengslum við varnarliðið, búið utan
svæðis, í mörgum tilfellum væri
annað hjóna íslenzkt. Vitað væri og
að um 20 fjölskyldur varnarliðs-
manna hefðu sótt landið heim sem
túristar og dvalið hér skemmri eða
lengri tíma á liðnu ári.
Benedikt sagði að fjöldi erlendra,
borgaralegra starfsmanna á vellin-
um myndi ekki vaxa á þessu ári og
varnarliðið hefði ekki sagt upp
öðrum starfsmönnum en þeim, sem
gerzt hefðu sekir í starfi: 4 vegna
svonefnds hjólbarðamáls og 1
vegna smygls. Utanríkisráðuneytið
hefði og hnikað málum þann veg
til, að ekki hefði komið til uppsagna
hjá verktökum, þótt vinnutími hjá
sumum þeirra hefði stytzt.
Þá sagði ráðherra að leggja
þyrfti áherzlu á að byggja upp þá
atvinnuvegi, útveg og iðnað, sem
ekki mættu í dag viðvarandi og
fyrirsjáanlegri atvinnuþörf á
Suðurnesjum.
Starfsemi,
sem ekki
greiðir gjöld
Gunnlaugur Steíánsson (A)
þakkaði svör ráðherra. Hann vék að
því að í tengslum við varnarliðið
væru þjónustustofnanir, sem ekki
greiddu gjöld til ríkis né sveitarfé-
laga á Suðurnesjum. Hann lagði og
áherzlu á, að byggja þyrfti upp þá
atvinnuvegi á vegum landsmanna
sjálfra suður þar, sem dregizt hefðu
aftur úr í atvinnulegri þróun hér á
landi undanfarin ár.
Ekki þarf að þakka
Alþýðubandalagi
Svavar Gestsson,
viðskiptaráðherra, minnti á sér-
stakt þakkarbréf Carters, forseta,
sem Mondale, varaforseti hefði
fært núv. ríkisstjórn á dögunum,
vegna dvalarleyfis fyrir varnarlið.
Sagði Svavar að Alþýðubandalagið
tæki þessar þakkir ekki til sín.
Vera liðsins væri smán.
Einangrum
varnarliðið
Kjartan ólaísson (Abl) mót-
mælti harðlega þeim hugsunar-
Atvinnumál
á Keflavík-
urfhigvelli
rœdd á
Alþingi
hætti, sem fram hefði komið í
kvörtunum Gunnlaugs Stefánsson-
ar, þess efnis, að sveitarfélög á
Suðurnesjum nytu ekki skatts af
erlendri þjónustustarfsemi í
tengslum við varnarliðið. Þvert á
móti bæri að fagna því, að sveitar-
félögin hefðu ekki fjárhagslegan
hagnað af herdvölinni. Hann gagn-
rýndi og, að fjölskyldur varnarliðs
fylgdu varnarliðsmönnum. Meðan
varnarliðið væri hér ætti það að
lifa einangruðu herbúðalífi.
Ámóta og neyzluþörf
uppmælingaaðals
Sighvatur Björgvinsson (A)
vitnaði til skrifa Magnúsar Kjart-
anssonar um það nýja hlutverk
Alþýðubandalagsins, að „auka
neyzluþörf uppmælingaaðals".
Vera þess í ríkisstjórn, sem aðili
væri að varnarsamningi við Banda-
ríkin, án nokkurra skilmála í
stjórnarsáttmála um hið gagn-
stæða, bæri og þessu nýja hlutverki
Alþýðubandalagsins eftirtektar-
vert vitni. Sighv. minnti á sam-
þykktir síðasta þings um atvinnu-
áætlun fyrir Suðurnes, sem yrði
fullunnin á komanda hausti.
Alþýðubandalagið og
atvinnuöryggið
Karl Steinar Guðnason (A)
þakkaði utanríkisráðherra, að at-
vinnuöryggi íslenzks starfsfólks á
Keflavíkurflugvelli væri nú meira
en áður. Það talaði sínu máli um
heilindi Alþýðubandalagsmanna,
sem í orði vildu gera Suðurnes óháð
atvinnu á vellinum, að þeir hefðu í
ríkisstjórn beitt sér gegn því að
þangað fengist togari. Hann fjall-
aði og um Suðurnesjaáætlun Fram-
kvæmdastofnunar, sem fullbúin
yrði í haust.
Gustur á sorp-
haugi vallar
Stefán Jónsson (Abl) sagði
hvorki Carter né Mondale þurfa að
þakka Alþýðubandalagi herdvöl
hér. Orð og efni virtust breytast á
leið frá eyrum til munns Sighvats
Björgvinssonar, sem lag hefði á því
að gera Alþýðubandalagsmönnum
upp skoðanir og afstöðu. Gott væri
að gustaði á Alþingi úr öllum
áttum, jafnvel að Karl Steinar bæri
í þingsali gust að sorphaugum
Keflavíkurflugvallar. Stefán and-
mælti því, að Alþýðubandalagið
hefði staðið gegn atvinnuhags-
munum Suðurnesjamanna.
Um gildi starfa
og framtíðarmið
Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, lagði áherzlu
á brýna nauðsyn þess að byggja
upp traustara atvinnulíf á Suður-
nesjum innan ramma þjóðar-
búskapar okkar. Um það ættu allir
að geta orðið sammála; á sama hátt
og mikill meirihluti landsmanna
væri fylgjandi varnarsamstarfi
okkar við vestrænar þjóðir. Það
hefði verið stefna fyrri stjórnar að
draga úr vinnuframlagi varnarliðs-
ins í þeim störfum, sem borgaralegt
starfslið gæti innt af hendi. Þau
störf, sem íslendingar vinna í
tengslum við varnarsamstarf
okkar, eru þjóðnýt störf, og ekki
ástæða til að setja þau í ljós
tortryggni eða neikvæðrar gagn-
rýni. Þrátt fyrir þetta ber okkur,
sagði Geir, að halda þann veg að
málum, að við verðum ekki sem
þjóð eða landshlutar, fjárhagslega
háðir dvöl varnarliðsins.
Ég fagna því líka út af fyrir sig,
sagði Geir, að Alþýðubandalagið,
sem nú á sæti í ríkisstjórn, hefur
hvorki sett fram kröfur um úrsögn
úr Nató né brottför varnarliðsins í
stjórnarsáttmála. Kjartan Ólafs-
son hefði og rætt um hvern veg
skyldi haga dvöl varnarliðsins hér
á landi, meðan það dveldi hér, sem
einnig talar sínu máli.
Rangt hjá
Karli Steinari
Einar Ágústsson, fv. utanríkis-
ráðherra, mótmælti því, sem hann
taldi hafa fram komið hjá Karli
Steinari, að hann (EÁ) hefði gert
eitthvert samkomulag um, að her-
menn mættu ganga í borgaraleg
störf. Þetta væri rangt. Hann
fullyrti, að ekki hefði í hans ráð-
herratíð verið annað af því tagi en
það, að varnarliðsmenn hefðu mál-
að eina skemmu. En litlu væri
Vöggur feginn. EÁ tók undir það
með KÓ, að meðan varnarlið væri
hér, ætti varnarliðssvæðið að vera
sem mest einangrað. Skoraði hann
á núv. ríkisstjórn að hefja byggingu
nýrrar flugstöðvar, sem væri
forsenda að skýrum mörkum milli
eftirlitsstarfa varnarliðsins og
annarrar starfsemi.
Alþýðubandalagið og fisk-
vinnslan á Suðurnesjum
Oddur Ólafsson (S) sagði þá
Alþýðubandalagsmenn syngja
annað lag nú en þegar útvegsmál
Suðurnesjamanna hefðu verið á
dagskrá Alþingis fyrir páska. Nú
Ráðherrann og vara-
forsetinn í Árnagarði
Nokkrir framangreindra þing-
manna tóku aftur til máls.
Svavar Gestsson mótmælti því
að Alþýðubandalagið hefði staðið
gegn togaraútgerð á Suðurnesjum.
Minnti hann á tillögu Gils
Guðmundssonar og Geirs Gunnars-
sonar um Suðurnesjaáætlun.
Karl Steinar Guðnason tók
undir orð Geirs Hallgrímssonar
um, að íslenzkir starfsmenn á
Keflavíkurflugvelli ynnu þörf störf
í þágu varnarsamstarfs okkar.
Hann ítrekaði, að Alþýðubandalag-
ið léki tveim skjöldum í hagsmuna-
málum Suðurnesja.
Svava Jakobsdóttir taldi að
þakkir Carters og Mondale sýndu,
að varnarliðið væri hér í þágu
Bandaríkjanna en ekki okkar.
Benedikt Gröndal sagði varnar-
liðið vera hér í þágu sameiginlegra
varna. Það væri liður í að tryggja
varnaröryggi vestrænna þjóða og
Atlantshafsbandalagið hefði tryggt
frið í Evrópu í 30 ár. Hann sagði að
sá nýtízku útbúnaður, sem Mondale
hefði fjallað um í ræðu sinni, hefði
spannað tvennt: 1) nýjustu gerð
radarflugvéla, nokkurs konar fljúg-
andi radarstöðvar, sem væru
óvopnaðar eftirlitsvélar, og mjög
mikilvægar því eftirlitsstarfi á
hafsvæðinu umhverfis landið, sem
varnarliðið sinnti; 2) nýja gerð af
minni eftirlitsvélum, búnum full-
komnum rafeindatækjum, sem
einnig hefðu nýlega verið teknar í
notkun.
Þá minnti BGr á að Ragnar
Arnalds, menntamálaráðherra,
hefði tekið á móti Mondale í Árna-
garði, sem væri á sinn hátt tákn-
rænt fyrir stöðu Alþýðubandalags-
ins í dag.
Stefán Jónsson (Abl) vék enn
orðum að Sighvati Björgvinssyni
sem hann taldi hafa rangtúlkað
fyrri orð sín. Hann mótmælti og að
hann hefði í einu eða neinu höggvið
að Suðurnesjamönnum.
Ragnar Arnalds upplýsti, að
hann og Mr. Mondale hefðu ekkert
rætt nær í íslandssögu en frá því
fyrir aldamótin 1400.
Eggert Haukdal um iðngarða:
Ekkert nýtt fjármagn
fært til iðnaðarins
í UPPHAFI þessa þings lagði ég
ásamt hv. 5. þm. Sunnl. fram
þátill. um iðngarða, svohljóð-
andi með leyfi hæstv. forseta:
„Alþingi ályktar að fela
ríkisstj. að undirbúa löggjöf um
byggingu iðnaðarhúsnæðis með
samstarfi einstaklinga, félags-
samtaka og sveitarstjórna og
með stuðningi ríkisins. Hafa
skal samráð við Samband ísl.
sveitarfélaga, Iðnlánasjóð, Iðn-
þróunarsjóð, Byggðasjóð, Félag
ísl. iðnrekenda og Landssam-
band iðnaðarmanna. Könnun
þessari og undirbúningi skal
hraðað svo sem unnt er.“
Till. þessi fékk mjög góðar
undirtektir hjá iðnrh., svo og
þm. úr öllum flokkum. Því
miður hefur till. enn ekki verið
afgreidd úr n., en þess er að
vænta, að n. geri það nú strax
eftir páskana. Hún var send
ýmsum aðilum við umsagnar og
munu umsagnir vera jákvæðar.
Engum dylst, að aukin fjár-
magnsútvegun til byggingar
Iðngarða vítt og breitt um
landið yrði stórefling fyrir
iðnaðinn og þjóðina í heild.
Hafa raunar verið byggðir bæði
í Reykjavík og víðar, þótt skort
hafi stuðning. Á iðnkynningar-
ári var bent á byggingu Iðn-
garða sem mikilsvert tæki til
þess að efla iðnaðinn í landinu
og sveitarfélögin tóku þetta
mjög upp og hafa lagt mikla
áherslu á framgang þess.
Það frv., sem hér liggur fyrir,
sem ráðh. hefur nú reifað, ber
vissulega að þakka. Þetta er
vissulega viðurkenning og
nokkur stefnumótun og mjór er
mikils vísir. Harma ber hins
vegar, að ekki er í því meiri nýir
tekjustofnar en raun ber vitni.
Ekki er óeðlilegt, að hluti þess
fjár, sem rynni til Iðngarða
kæmi úr Iðnlánasjóði. En með
þessu frv. eru lánaveitingar til
annarra þátta iðnaðarins
skertar sem nemur hinu nýja
framlagi til lánadeildar Iðn-
garða. Ekkert nýtt Ijármagn er
fært til iðnaðarins með þessu
frv.
Sannarlega hefði það verið
æskilegra, að lánadeild Iðn-
garða hefði farið af stað með
meiri glæsibrag en hér liggur
fyrir, en þó ber að þakka það,
sem gert er, og með samþykki
þeirrar till. um Iðngarða, sem
liggur fyrir Alþ. og ég gat um
fyrr, muni ríkisstj. vonandi fela
þeim aðilum, er þar segir, að
undirbúa framtíðarlöggjöf um
Iðngarða svo sem raunar kom
fram í máli ráðh. áðan, þar sem
tryggt verði stóraukið fjármagn
til byggingar iðnaðarhúsnæðis
og þar með treystur grundvöllur
að þessum atvinnuvegi iðnaðin-
um, sem hlýtur að taka við
stórum hluta af því vinnuafli,
sem kemur á vinnumarkaðinn á
næstu árum.