Morgunblaðið - 30.05.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. MAÍ1979
15
Texti:
Jóhanna Kristjónsdóttir
Hann stendur einn — á sér
nánast engan vin I öllum Miö-
austurlöndum. Þessi þróun
hófst með Jerúsalemferð hans
fyrir tæplega einu og hálfu ári.
en hefur smám saman verið að
taka á sig meira alvörumót eftir
þvi' sem lengra hefur liðið og nú
náð hámarki eftir gjörð friðar-
samninganna við ísrael.
Skömmu eftir (sraelsferð hans
var spáð. að svo gæti farið að
það yrði Begin sem yrði Sadat
að falli. Það er enn ekki komið f
ljós hvort rétt var spáð. Allt um
það er útlitið ekki bjart fyrir
Sadat þó svo að hann láti út á
við engan hilbug á sér finna.
Það virðist ekkert f sjónmáli hjá
Sadat sem gæti gefið honum
fyrirheit um að betri og hugnan-
legri tíð sé f vændum. Araba-
bandalagið hefur gersamlega
snúið við honum bakinu, sendi-
herrar flestra Arabaríkja hafa
verið kvaddir heim einn af
öðrum og andúð á honum, er
mögnuð í flestum Arabaiöndum.
En samt er fátt sem gefur
vfsbendingu um að hann hafi
veikzt í sessi heima fyrir. Nema
sfður sé. Það má ætla að landar
hans, sem telja svo miklu skipta
að friður var saminn við ísrael,
álfti það eðlilegt að fylgja sér að
baki honum. Og það er ekki vafi
á því, að það verður honum
nokkuð til framdráttar að Ei
Arish er aftur f egypskum hönd-
um. En diplómatfsk stöðnun og
nánast óyfirstfganleg efnahags-
vandamál heima fyrir auka enn
á örðugleikana.
Það er engum vaía undirorp-
ið. að Sadat hefur naumast búizt
við svo afdráttarlausri afstöðu
Arabarfkjanna gegn honum. Þó
stendur hann sterkar að vfgi en
margir ætla við fyrstu sýn.
Landfræðilega séð eru Egyptar
allvel settir, þeir geta verið
sjálfum sér nógir varðandi elds-
neytisframleiðslu og þeir hafa á
að skipa fjölmennasta og bezt
búna her f Miðausturlöndum.
Sadat getur hamrað á þeirri
staðhæfingu — sem vissulega á
við rök að styðjast — að önnur
Arabarfki hafi allan hugann
haft við að auðgast sjálf á olfu
meðan þau létu Egyptum eftir
aö heyja fjárfrekar og mann-
skæðar styrjaldir við ísraela.
einfari
r
i
örgum
Araba-
heimi
En hins vegar er áreiðanlegt að
það hlýtur að hafa orðið Sadat
hið mesta áfali að Saudi-Arabar
skyldu á endanum taka þann
pól f hæðina að snúa einnig við
honum baki. Hann hefur látið f
það skfna, að þetta þýði meðal
annars að þeir muni ekki verða
fáanlegir til þess að fjármagna
50 bandarfskar orrustuvéiar af
gerðinni F-5A. Saudi-Arabar
hafa og tilkynnt að þeir muni
leggja til að Iðnþróunarstofnun
Arabarfkja hætti að veita fjár-
hagsaðstoö til Egypta. Þetta
kemur sér auðvitað f jarska illa f
þeim miklu kröggum sem
Egyptar eiga og áreiðanlega
gerir Sadat sér grein fyrir því
að Saudi-Arabar gerðu sinn hug
upp við sig með tilliti til falls
íranskeisara. Sadat hefur ekki
verið sériega diplómatfskur f
garð forystu Saudi-Arabíu síðan
og borið þeim það umbúðalaust
á brýn að hún hafi mútað öðrum
Arabaþjóðum og múhameðs-
trúarlöndum. Þykir mörgum
landa hans nóg um hversu
hispurlaus hann hefur verið í
tali sfnu.
Sumir eru þeir sem halda að
Sadat kunni að vera veikur f
sessi. Sumir hafa jafnvel orðið
til þess að spá falli hans eins og
keisarans f íran. Þetta er þó
ekki sennilegt, einfaldlega
vegna þess að egypskir
sunni-múhameðstrúarmenn eru
langtum hlutlausari f afstöðu til
stjórnmála og þjóðmála en
shita-múhameðstrúarmenn
írans. Samt hefur Sadat sjálfur
tekið með í reikninginn að at-
laga yrði hugsanlega gerð gegn
honum innanlands og hann hef-
ur lýst því yfir að fullri hörku
verði beitt gegn þeim sem
„reyna að vinna gegn hagsmun-
um ríkisins**.
Sadat hefur ifka margsinnis
lýst því yfir að tilraunir Araba-
rfkjanna til að einangra
Egyptaland muni aldrei takast.
En nokkur bræðralandanna
hafa sýnt tilburði til þess, suma
nokkuð afkáralega.
Saudi-Arabar og Jórdanir hafa
til dæmis lagt bann við að þar
séu sýndar egypskar myndir og
bönnuð er sala á egypskum
tfmaritum. Eftir fund flugráðs
Arabaríkja í Túnis var ákveðið
að hætta fiugi til Kairó og neita
egypskum vélum um leyfi til að
fljúga f lofthelgi Arabarfkja. En
reyndin hefur orðið sú, að í
þessu efni hefur ekkcrt gerzt og
meira að segja er flug milli
Arabarfkjanna óbreytt að
mestu.
Hin Arabarfkin hafa heldur
ekkert aðhafst f þvf að reka um
það bil eina milljón egypskra
verkamanna sem starfa f öðrum
Arabalöndum á braut, né heldur
hefur þeim verið gert örðugt
fyrir um að senda kaup heim til
ættingja sinna. Forsvarsmenn
segja að til dæmis séu enn um
250 þús. egypskir verkamenn
við störf í Lfbýu sem gangi
snuröulaust fyrir sig þó svo að
samskiptum fyrir löngu verið
slitið.
Eins og alkunna er var Egypt-
um bannað að taka þátt f ráð-
stefnu utanrfkisráðherra fslam-
ríkja í Marokkó og var óttast að
þetta kynni að draga dilk á eftir
sér. Nú hcfur hins vegar komið í
Ijós, að ýms fslamrfki f Afrfku
taka óstinnt upp þær kulda-
kveðjur sem Egyptum eru send-
ar og þykir sem þarna sé verið
að fara inn á afrfskt umráða-
svæði og verði þetta ekki látið
líðast.
Fram til þessa hefur Sadat
haft hemil á innanlandsand-
stöðu mcð því að veifa friðar-
samningi sfnum. Hann hefur
eflt lögreglu og her og gert
ýmsar ráðstafanir sem miða að
þvf að hafa sem flesta þræði f
sfnum höndum. Hann ætlar að
vísu að halda kosningar en hann
hefur lagt bann við að friðar-
samningurinn verði ræddur f
kosningabaráttunni á þeirri for-
sendu að það sé f raun búið að
segja allt f bili um það mál.
Pólitfskt séð er ekkert sem
ísraelar
gætu
styrkt
stöðu
hans ef
þeir
sýndu
sveigjan-
leika
bendir til að hann sé vaitur f
sessi. En efnahagsmálin gætu
orðið honum fjötur um fót. Ef
ekki tekst að cfla atvinnulff,
stórauka framleiðslu og bæta
kjör almennings f landinu eftir
friðarsamningana má vænta
hörkulegra viðbragða landa
hans. Ilamrað hefur verið á því,
að svo mikið fjármagn hafi farið
f að reka her landsins að efna-
hagslegar og félagslegar um-
bætur hafi orðið að sitja á
hakanum. Nú þegar þetta mál
hefur tekið á sig aðra mynd
krefjast landar hans líka breyt-
inga til bóta. Þær breytingar
geta auðvitaö tekið nokkurn
tfma og gæti aðeins skapað
vandamál ef of mikill hraði yrði
á hafður.
f viðtali við Sadat nýlega
viðurkenndi hann að harðskeytt
afstaða ísraela varðandi
Palestínumenn hefði „bakað sér
erfiðleika" en hann sagði að
þetta yrði leitt til lykta með
væntanlegum viðræðum (sraela
og Egypta um Vesturbakkann
og Gazasvæðið. „Ég er mjög
þolinmóður maður,“ sagði hann.
Ekki er nokkur vafi á þvf að
væru ísraelar fáanlegir til að
sýna ögn mciri lipurð í samræð-
um um sjálfsstjórnarmál
Palestfnumanna myndi þaö
verða rós f hnappagat Sadats og
gerbreyta stöðu hans gagnvart
Arabarfkjunum. — h.k.
Einnar kaloríu
kóladrykkur
Nú er kominn nær kaloríulaus kóladrykkur -
sykursnautt Spur - drykkur sem gleður alla
sem eru í kapphlaupi við kílóin.
Sykursnautt Spur inniheldur innan við eina
kaloríu í hverri flösku - það er 80 sinnum
minna en í venjulegum kóladrykk.
HF. ÖLGERÐIN EGILL SKALLAGRÍMSSON
í