Morgunblaðið - 17.07.1979, Blaðsíða 1

44 SÍÐUR MEÐ 8 SÍÐNA ÍÞRÓTTABLAÐI
161. tbl. 66. árg.
ÞRIÐUDAGUR 17. JÚLÍ 1979
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
TÖKUM SAMAN HÖNDUM.
— Jimmy Carter ávarpar
bandarísku þjóðina í sjón-
varpi sl. sunnudagskvöld. í
ávarpinu hvatti forsetinn
landa sína til að taka saman
höndum um að leysa orku-
vandræði þjóðarinnar. en nán-
ar er greint frá ræðunni og
viðbrögðum í forsíðufrétt og í
fréttum á bls. 16 og 17.
S(mamynd-AP.
Forystugrein í Metal Bulletin:
íslendingareru
„nýju heITarmr,,
„ÍSLAND GÆTI orðið einn mikilvægasti staðurinn í framtíðinni,“
segir í nýlegri forystugrein í ritinu Metal Bulletin undir fyrirsögninni
-Nýju herrarnir" (The New Mastersj.Ástæðan er hin mikla orka sem
landið ræður yfir seirir blaðið.
Það bendir á, að fslendingar noti aðeins lítið brot af þeirri orku sem
þeir geti framleitt.
Því finnst blaðinu ekkert undar-
legt að áhugi ýmissa fyrirtækja á
Islandi hafi aukizt og nefnir Alu-
suisse og Elkem. Fyrirtæki sem
fáist við framleiðslu orkufrekra
málma og varnings og starfi í
löndum þar sem orka sé dýr eða
lítil muni bráðlega líta til Islands
og líkra landa til að leysa orku-
vandamál sín að sögn blaðsins.
Blaðið bætir við varnaðarorð-
um: „Þeir ættu hins vegar að vara
sig því að íslendingar eru engin
lömb að leika sér við. Að vísu eru
þeir óreyndir á öðrum sviðum en
hinum hefðbundnu fiskveiðum og
landbúnaði þeirra, en þeir verða
ekkert auðvelt skotmark nokkrum
hinna fyrirferðameiri fyrirtækja.
Eins og allar eyþjóðir eru íslend-
ingar sjálfstætt fólk og harðir í
horn að taka og það mun taka þá
langan tíma að skynja hinn raun-
verulega mátt stöðu þeirra. ís-
lendingar eiga dálítið sem aðra
vantar átakanlega á meðan þeir
þurfa ekki erlent fjármagn til að
lifa af.“
Metal Bulletin segir að ástandið
á íslandi sýni að valdið sé í
vaxandi mæli að færast frá stóru
iðnaðarlöndunum til landa sem
ráða yfir orku sem heimur nútím-
ans byggi á. Bezta dæmið séu
olíulöndin.
Washin^ton, Kansas City,
London, París, Bonn. Brússel,
16. júlí, AP — Reuter.
JIMMY Carter Bandarfkjaforseti
gerði í dag grein fyrir tillögu um
142,2 milljarða dollara áætlun
sem miðar að því að ráða niður-
lögum orkukreppu Bandaríkja-
manna, en 12 tímum áður hélt
forsetinn sjónvarpsræðu og gerði
grein fyrir nýrri og harðri orku-
stefnu, þar sem m.a. er gert ráð
fyrir tafarlausum kvótum á olíu-
innflutning. Leiðtogar helztu
iðnríkja heims, sérfræðingar í
efnahagsmálum og bandarískir
þingmenn og embættismenn
Flugfar
hækkar
Genf, 16. júlí AP—Reuter.
TALSMAÐUR IATA, sem eru
samtök helztu flugfélaga heims,
skýrði frá því í dag, að leitast
yrði við á fundi samtakanna, er
hefst á morgun, að ná
samkomulagi um 5—15% hækk-
un flug- og farmgjalda frá og
með 1. október næstkomandi að
telja.
Búast mætti við því að mestar
yrðu hækkanirnar á flugleiðum
yfir Norður-Atlantshaf. Viðræð-
ur yrðu þó vafalaust erfiðar, þar
sem mörg flugfélaganna væru
undir þrýstingi frá stjórnvöldum
um að leggjast gegn hækkunum,
að sögn talsmannsins.
Samkomulag um hækkanir næð-
ist þó vafalaust, en þær yrðu þó
mismunandi eftir svæðum.
Verð á flugvélaeldsneyti er í
dag um 71% hærra en reiknað
hafði verið með á fundi IATA sl.
október, er flug- og farmgjöld
aðildarfélaga voru síðast ákveð-
in.
fögnuðu orkustefnu Carters, en
tillögur hans þóttu bera vott um
hugrekki og einlæga löngun til
að vinna bug á orkuvanda þjóðar-
innar. Jafnframt var þess víða
getið að tillögur Carters, ef þær
næðu fram að ganga og þeim yrði
sýndur viðhlítandi skilningur,
mörkuðu tímamót í efnahags- og
orkumálum.
í áætlun Carters er gert ráð fyrir
því að Bandaríkjamenn noti aldrei
meiri erlenda olíu en þeir gerðu
1977, þegar innflutningurinn var að
meðaltali 8,5 milljónir tunna á dag.
Það mark er og sett að framleiðsla á
eldsneyti úr gerviefnum verði 2,5
milljónir tunna á dag 1990, en sú
framleiðsla verður undir umsjón
orkuöryggisfyrirtækis, sem stofnað
verður, og sem mun verja 88 millj-
örðum dollara til fjárfestingar, en
sú upphæð verður fengin með skatti
sem Carter hefur beðið þingið að
setja á olíufélög.
Ennfremur er í áætluninni gert
ráð fyrir því að sett verði lög til að
neyða þjónustufyrirtæki til að
draga úr olínotkun um 50% á næsta
áratug, og taka í staðinn upp kol og
annað eldsneyti. Að lög verði sett til
að koma á laggirnar
orkuframleiðsluráði, sem yrði svip-
að og stríðsframleiðsluráð, til að
draga úr skriffinnsku og hafa um-
sjón með skyndiframkvæmdum
mikilvægra orkuáætlana. Loks að
sparnaðarherferð verði hafin til að
hvetja Bandaríkjamenn til að draga
úr benzínnotkun og upphitun og
loftræstingu. Forsetinn sagðist ætla
að biðja þingið um 10 milljarða í
viðbót næstu 10 ár til þess að efla
almannasamgöngur, og gert verður
ráð fyrir að verja 2,4 milljörðum
dollara á ári í 10 ár til að vega upp á
móti hækkandi orkukostnaði
fátækra fjölskyldna.
Sjá fréttir af ræðum Carters
og Observer-grein um aðdrag-
andann að ræðunni á bls. 16 og
17.
Kínver jar vilja
ræða við Rússa
PekinK, 16. júlí. Reuter.
SOVÉZKAR heimildir hermdu í
dag, að Kínverjar hefðu í dag
Stöðva
lítflutning
ákaffi
Río de Janeiro.lG.júlí.AP.
BRAZILÍUMENN ákváðu í dag
að stöðva til bráðabirgða kaffiút-
flutning og var haft eftir áreiðan-
legum heimildum. að gripið hefði
verið til þessara aðgerða vegna
lækkandi kaffiverðs á
heimsmörkuðunum.
Kaffiverð á heimsmörkuðum
hækkaði stöðugt fyrstu vikur sum-
ars, þar sem frosthörkur í Brazilíu
í júní skemmdu yfir eina milljón
kaffitrjáa, en seint í síðustu viku
tók verðið að síga bæði í London
og New York. Verð á 454 grömm-
um fór upp í 2,10 dollara, en
lækkaði niður í tvo dali. í ársbyrj-
un var kaffiverð á heimsmörkuð-
um 1,10 dollarar.
I boðizt til þess að senda sendi-
nefnd til Moskvu um miðjan
I september næstkomandi til við-
ræðna um bætt samskipti land-
anna tveggja.
í svari sínu við síðustu áskorun-
um Sovétmanna lögðu Kínverjar
til að fyrstu fundir viðræðnanna
yrðu haldnir í Moskvu, en önnur
lota færi síðan fram í Peking.
Lögðu Kínverjar til að aðstoðarut-
anríkisráðherrar landanna væru
fyrir viðræðunefndunum.
Kínverjar og Sovétmenn hafa
skipst á orðsendingum varðandi
viðræður um bætta sambúð land-
anna allt frá 3. apríl síðastliðnum,
er Kínverjar lýstu því yfir, að þeir
hygðust ekki endurnýja 30 ára
gamlan vináttusáttmála land-
anna.
Diplómatar herma, að Sovét-
menn hafi fjallað um málið af
mikilli varfærni, þó svo að Kín-
verjar séu fullir áhuga á að ná
sáttum við Sovétmenn, og séu í því
skyni reiðubúnir til að leggja
hugmyndafræðilegan ágreining á
hilluna.
Hardri orkustefnu
Carters vel tekið
Afsalar Somoza
sér völdum í dag?
Managua, 16. júlí. AP. Reuter.
ANASTASIO Somoza forseti Nicaragua bjó sig í dag undir það að segja af sér, og var jafnvel búist við
afsögn forsetans á morgun, þriðjudag, að því er háttsettur stjórnarmaður skýrði frá í dag.
Embættismaðurinn sagði, að margir helztu valdamenn 1 her og lögreglu forsetans hefðu flúið land eða
farið í felur, þar sem gert væri ráð fyrir í æðstu röðum, að landið væri í þann mund að falla í hendur
skæruliða sandinista.
Talsmaðurinn sagði, að verið
væri að ganga frá ýmsum forms-
atriðum og réðist það af þeirri
vinnu hvort Somoza yfirgæfi land-
ið á þriðjudag eða seinna í vik-
unni. Verið væri að reyna að
tryggja það að ringulreið yrði ekki
er Somoza segði af sér og að margt
fólk yrði ekki líflátið.
Samkvæmt heimildum setti So-
moza í dag af yfir 100 hershöfð-
ingja og ofursta.Mun það hafa
verið gert svo að líf þeirra yrði
síður í hættu þegar skæruliðar
tækju völdin i sínar hendur, en
þeir hafa hótað að lífláta þá, er
sekir verða fyrir byltingardóm-
stólum um samstarf við Somoza.
Margir ofurstanna hafa leitað
hælis í sendiráði Cólombíu í
Managua, farið í felur eða flúið
land.
Um 600—700 embættismenn og
aðrir samstarfsmenn Somoza
höfðust í dag við í Intercontin-
ental-hótelinu í Managua og eru
þeir tilbúnir til að hverfa úr landi.
Fjöldi þeirra hefur þegar komið
farangri fyrir á flugvelli borgar-
innar, og slegizt hefur verið um
sæti með flugvélum frá landinu,
en aðeins er flogið tvisvar frá
Managua á dag til annarra ríkja.