Morgunblaðið - 17.07.1979, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚLÍ1979
13
Nýlega bauð „Illums Kunstforening“. nokkrum íslenskum myndlistarmönnum að sýna verk
sín á sérstökum stað í húsakynnum sínum, sem ætluð eru til listkynninga. Illum er, svo sem allir
vita er heimsótt hafa borgina við sundið, stærsta verzlunarmiðstöðin á Strikinu í
Kaupmannahöfn.
Þarna hafa ýmsir nafnkunnir myndlistarmenn danskir, svo og frá hinum Norðurlöndunum
áður sýnt verk sín í boði Illum, en þetta er í fyrsta skipti sem fslenzkir listamenn sýna þar.
— A þessari sýningu áttu eftirtaldir listamenn verk: Ágúst Petersen, Björg Þorsteinsdóttir,
Bragi Ásgeirsson, Einar Hákonarson, Hringur Jóhannesson, Jóhannes Jóhannesson, Jón
Baldvinsson. Valtýr Pétursson og Þórður Hall. Listamennirnir voru með 4—8 verk hver,
málverk og grafík.
Margt manna var viðstatt opnun sýningarinnar og við það hátfðlega tækifæri flutti
framkvæmdastjóri Illum-verzlunarinnar ræðu og óskaði m.a. eftir fleiri sýningum frá íslandi.
Sendiráðherra íslands í Kaupmannahöfn Agnar Klemenz Jónsson og frú hans Ólöf
Bjarnadóttir heiðruðu sýninguna með nærveru sinni ásamt fleira sendiráðsfólki m.a. Þorieifi
Thorlacius sendiráðsritara og frú, forstjóri Flugleiða í Kaupmannahöfn og fulltrúum S.Í.S. í
K.höfn og Hamborg.
Við það tækifæri var þessi mynd tekin. Talið frá vinstri: Sendiráðherrafrúin Ólöf
Bjarnadóttir, Ólafur Haraldsson fulltrúi S.Í.S. í K.höfn og aðalhvatamaður sýningarinnar.
Bragi Ásgeirsson, Jón Baldvinsson, Agnar Klemenz Jónsson sendiráðherra og Poul Harlev
formaður Illums Kunstforening.
Þúsundir manna sáu þessa sýningu daglega og má ætla að þetta hafi verið góð landkynning
og spor í rétta átt varðandi gilda landkynningu íslenzkrar listar erlendis.
haustið frá nýrri hlið, —
draugalega haustþoku, þykka og
grámóskulega, svo maður sá
einungis fáa metra fram fyrir sig,
en einnig sól og bjartviðri. Það
haustar vissulega margvíslega að í
Evrópu og er einkar fróðlegt að
gera hér samanburð.
Er ég kom aftur til Kaup-
mannahafnar, biðu þar mín
einhverjir sólríkustu og fegurstu
haustdagar, er þangað hafa komið
á þessari öld. Nú var haustið í
algleymi, enda komið fram í októ-
ber, laufablöðin svifu til jarðar og
tóku mikla sveiga í loftinu, eins og
til að treina síðustu lífsmögnina.
Daginn áður en ég hélt til Osló,
var ég staddur í Fælledparken,
stærsta garðinum í Kaupmanna-
höfn, naut þess að horfa á unga og
aldna við leiki á grasvöllunum, þá
hrundu laufin yfir mig í bókstaf-
legum skilningi og var það undar-
leg tilfinning, er gagntók mig á
þeirri stund eftir að hafa fylgst
með framvindu haustsins, allt frá
því er ég sá fyrstu roðablettina í
skóginum í S. Karelíu.
Haustið var í algieymi, er ég
kom til Osló og lauf trjánna í
Bótaníska garðinum andspænis
íverustað mínum í Munch-safninu,
var rafgult, járnrautt og í ótal
tónum rauðra og búnna jarðlita.
Frognergarðurinn var og mjög
litríkur, — um þann garð má
segja, að styttur Vigelands
breytist eftir veðri og árstíðum.
Njóta sín einna best í haustrign-
ingu eða á skínandi björtum
sumardegi.
Dvöl mín í Osló var stutt að
þessu sinni, ég var búinn að fá nóg
í minn mal af útlandinu að sinni
og pyngjan tóm. Flugferðin heim
var mjög skemmtileg, einkum
heimsókn í stjórnklefann, en þá
hittist einmitt svo á, að fyrst sást í
rönd af íslandi, og var það
ægifögur sjón.
Nú voru veturnætur á íslandi,
heiðskírt og fagurt til fjalla, og þó
að eftir færi kaldur vetur, hefur
aldrei, svo ég muni eftir, verið
fegurri fjallasýn og hélst svo fram
á vor, en þá dimmdi yfir og
hráslaginn tók við.
Kaupmannahöfn
Það var líkast því að koma inn
úr kuldanum að koma til Kaup-
mannahafnará dögunum og það í
flestum skilningi. Burt var vor-
hretið, burt allt þetta yfirmáta
ómerklega og leiðinlega
stjórnmálaþras í blöðunum, sem
sannar einungis það, að íslending-
ar ásamt Norðmönnum eru mestu
útkjálkabúar norðursins í hugsun-
arhætti. Það er í lagi að vera af
fámennri þjóð, en hitt er afleitt,
að vera smár í hugsunarhætti að
maður segi ekki smásmugulegur,
verstir eru þó vandlætararnir og
þeir sem eru uppfullir af skinhelgi
og föðurlegri forsjá öðrum til
handa.
Aðdragandi farar minnar til
Hafnar í maílok var næsta und-
arlegur, a.m.k. óvæntur. Með
stuttum fyrirvara var nokkrum
íslenzkum myndlistarmönnum
boðið að sýna verk sín í húsakynn-
um Illum á Strikinu, sem er ein
stærsta verzlunarmiðstöð í K.höfn
svo sem kunnugt er. Ég vissi, að
verzlunin er með tvo sýningar-
staði í húsakynnum sínum, og að á
öðrum höfðu ýmsir nafntogaðir
danskir listamenn sýnt verk sín.
Ég lét tilleiðast að vera einn af
þeim átta, er voru valdir á sýning-
una og að sjá jafnframt um
sendingu myndanna utan ásamt
öðrum. Er það var afstaðið, áleit
ég jafnframt að hlutverki mínu
væri lokið, en þá þurftu nokkrar
myndanna að laskast á leiðinni
vegna harkalegrar meðferðar, og
þar á meðal voru tvær af mínum
stærstu myndum. Nú var illt í
efni, því að skemmdirnar á mynd-
um okkar Hrings Jóhannessonar
voru þess eðlis, að við yrðum að
gera við þær sjálfir, ef vel ætti að
fara. Aðstandendur sýningarinnar
vildu helst að við kæmum út í því
skyni, svo að öll sýningin kæmist
upp.
Það varð svo úr, að ég fór utan
og naut þar velvilja Flugleiða, er
allt vildu fyrir okkur gera, er þeir
vissu málavexti, enda var þetta í
fyrsta skipti, sem myndir skemm-
ast í flutningum myndlistarverka,
sem ég hef átt þátt í að senda
flugleiðis til útlanda, en þau eru
fjölmörg.
Hér var koiúið enn eitt dæmi
um það, að mjög ber að varast að
setja upp sýningar ytra, án þess
að einhver ábyrgur aðili fari með
þær og sé í ráðum varðandi
upphengingu. Slíkur gæti þá
jafnframt séð um viðgerðir á
myndum, er hugsanlega kunna að
verða fyrir áföllum á leiðinni, ef
hægt er þá að koma þeim við. —
Mörg ófögur dæmi eru til um
upphengingar íslenzkra sýninga
erlendis og jafnframt meðferð á
myndverkum. Eitt ljótasta dæmið
er sennilega sýning á grafík,
vatnslitamyndum, teikningum
o.fl. er gekk um 10 borgir Þýska-
lands og endaði í Vestur Berlín.
Þar var haldin mikil opnunar-
veizla og meðal gesta var Willy
Brandt, þáverandi borgarstjóri.
Myndirnar voru grútskítugar, ryk
og móða á glerinu, sem ekki var
hirt að þurrka af og sýningin illa
hengd upp. Má nærri geta, að hér
hefur verið um bágborna og vand-
ræðalega landkynningu að ræða,
hvað þá listkynningu! — Ég er
alveg á því, að íslenzkir myndlist-
armenn eigi í framtíðinni að neita
að lána myndir á sýningar ytra,
nema að gulltryggt sé, að mynd-
irnar hljóti góða meðferð.
— Mér tókst að gera við myndir
mínar og þær komust báðar upp
fyrir opnunina, en ver fór með
myndir Hrings, því að er ég sá
skemmdirnar, treysti ég mér ekki
að gera við þær í umboðsleysi.
Opnunarathöfnin var stutt en
virðuleg.
Vegna yfirfullra flugvéla heim,
fékk ég mig ekki bókaðann fyrr en
að nokkrum dögum liðnum, og þar
sem ég var staðsettur í næsta
nágrenni við hringiðu í Kaup-
mannahöfn vaT sjálfsagt að líta í
kringum sig. Hámark þess er
löngu fyrir bí og er af því lítil
eftirsjá, þar sem því fylgdi tölu-
verð spilling og teigði anga sína í
hverfi, þar sem það átti ekki
heima. Ér sem betur fer horfið
þaðan aftur að mestu.
Lausn á verð-
bólguvanda?!
Á fyrrnefndri ferð minni sl.
haust horfði ég allmikið á sjón-
varp, þar sem ég kom, enda hafði
ég góða aðstöðu til þess. Ég tók
eftir því, hve yfirþyrmandi alvar-
legir stjórnmálamennirnir voru,
er þeir ræddu efnahagsvandann.
Má segja, að svitinn hafi bogað af
þeim sumum, — þó er verðbólgan
ytra margfalt minni en á íslandi,
þar sem stjórnmálamenn hlógu
hrossahlátri framan í þjóðina við
tilraunir til stjórnarmyndunar á
þessum sama tíma. Yirtist jafnvel
skemmtilegt að yfirgefa ráðherra-
stólana og mikið gaman að setjast
í þá!
í tilefni hinnar hryggilegu verð-
bólgu á Islandi sem er vissulega
stórum alvarlegri en flestir gera
sér grein fyrir, a.m.k. stjórnmála-
menn og forusta fagfélaga, finn ég
hjá mér ríka hvöt til að upplýsa
eftirfarandi. — Einn er sá staður
á Norðurlöndum, þar sem verð-
bólgan virðist ekki ríkja, og er það
hverfið í kringum Istegade í
Kaupmannahöfn, sem margur
landinn þekkir af sjón og raun.
Þetta er sú verzlunargata í Kaup-
inhavn, þar sem gera má bestu
kaupin, allt frá fatnaði og til þess,
sem fatnaður hylur dags daglega.
Það er næsta ótrúlegt en þó rétt
að síðasta áratug hefur verið hægt
að gerast þátttakandi í tveggja
manna kortspili, líkt og Eiríkur
frá Brúnum nefndi það, fyrir
lítinn hundraðkall danskan. Hér
hljóta hyggindin ásamt notalegri
hagfræði hagræðingarinnar að
hafa yfirhöndina og má það vera
næsta óskiljanlegt á þessum síð-
ustu og verstu tímum. Þessi stöð-
ugleiki í óstöðugum efnisheimi
hefur valdið mér og fleirum mikl-
um heilabrotum. Með vísun til
þess að við erum þjóðhollir menn
og ættjarðarvinir, hefur komið til
tals að benda háttvirti ríkisstjórn
og öðrum ábyrgum aðilum verð-
bólgulandsins Islands á þessa
mikilvægu uppgötvum, — sem við
viljum síður sitja einir að. Mættu
meðlimir hennar og allir hinir
fjölmenna til fundar við „jóm
frúrnar góðu“ til skrafs og ráða-
gerða og er ekki að efa að þær
gerist þeim undirförulu mönnum,
hollir haukar á bergi og gefi þeim
góð ráð og áþreifanleg.
Bragi Ásgeirsson.
Danir eru staðráðnir í því að láta ekki sitt eftir liggja í viðleitni heimsins til orkusparnaðar.
Teikningin nefnist „ástar-orka og er eftir Kirsten Hoffmann.
„Aðeins örlitlu lengur Viggó minn, — ketillinn fer senn að flauta“....
Af skáldkonu sjálfsafhjúpunar og ástarbríma. Suzönnu
Brögger, segir frá í næstu grein.