Morgunblaðið - 17.07.1979, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚLÍ1979
Orka
og
elds-
neyti
Aí þessu korti, sem sýnir virkjan-
legt vatnsafl á íslandi, má á
svörtu súlunum sjá, hve lítinn
hluta þess er þegar búið að
virkja. Aðeins um 7% af saman-
lagðri rafmaKnsframleiðsluKetu
vatnsafls og jarð«ufu mun virkj-
að. Súlur I og II sýna það vatns-
afl, sem haKkvæmast er og fyrst
yrði tekið.
Innlend orka ein til húsahitunar
og raforkuframleiðslu árið 85
Hvað er hægt að gera til að draga úr innflutningi á orkugjöfum er spurning, sem
vert er að velta fyrir sér í framhaldi af síðustu grein um orku og eldsneyti, sem sýndi
hvernig orkunotkunin skiptist á orkugjafana og hvernig ýmsir þættir þeirra hafa
breyst síðan 1970. Aukist mjög innflutningur á bensíni og cldsneyti til fiskiskipa, en
minnkaður innflutningur á olíu til húsahitunar. Rökrétt spurning er því: Er ekki
hægt að halda áfram á sömu braut, til að draga úr innfluttu eldsneyti til upphitunar?
Jarðhiti uppfyllir nú þegar um
65% af orkuþörfinni til húsahit-
unar. Verður kominn í ca. 70%
þegar hitaveituframkvæmdum
þeim sem í gangi eru, eða að fara
af stað verður lokið, þ.e. hita-
veitur á Suðurnesjum, Akureyri
og í Borgarfirði. Eftir það eygj-
um við upphitun með hitaveitum
á nokkrum stöðum, Þorlákshöfn,
Eyrarbakka, Stokkseyri og
Egilsstöðum o.fl. svo að upp
undir í 80% af húsum á landinu
njóti hitaveitu. Úr því er varla
hægt að reikna með að hægt
verði að bæta svo nokkru nemi
við hitaveituupphitun. Upphitun
húsa þeirra, sem þá eru eftir, er
talið hagkvæmast að leysa með
afgangsrafmagni, en hafa olíu-
kyndingu sem varaorku á álags-
toppunum, þegar afgangsraf-
magn er ekki til. Til þess þyrfti
sáralitla olíukyndingu, e.t.v.
5—10% af hitunarþörfinni, að
því er Jóhannes Zoega hitaveitu-
stjóri telur. Er þá reiknað með
að séð verði fyrir afgangsraf-
magni í nægilegum mæli til
upphitunar, áður en því er ráð-
stafað annað. En um hagkvæmni
þess eru þó ekki allir sammála.
Sú olía, sem nú er nýtt í toppana,
er þykkolía, eða svartolía og því
, ódýr.
Aður en lengra er haldið, er rétt
að gera sér grein fyrir því hve
mikill sparnaður er að hitaveit-
um. Miðað við 14. maí sl. kostaði
kílówattstundin með olíu um 16
kr. Að vísu er það dálítið mis-
jafnt eftir nýtingu en á bilinu
14—18 kr. Með hitaveitu kostar
kílówattstundin 2,43 kr. og þá
miðað við Reykjavík og aðrar
eldri hitaveitur, en með raf-
magni 5—10 kr, og kemur þá til
10 kr. niðurgreiðsla því fram-
leiðslukostnaður mun nær 20 kr.
Niðurgreiðsla af þessu tagi er
framkvæmanleg, ef hún er látin
ná til örfárra, kannski til 5%
landsmanna, sem óhægast er að
koma tíl ódýrari hitun. En þegar
rafmagn til hitunar er greitt
niður, eins og nú er, fyrir Raf-
magnsveitur ríkisins, þá sligar
það bæði þær, svo og önnur
hagkvæm orkufyrirtæki, svo
sem raunin hefur orðið.
Sparnaðurinn við það að hafa nú
65% af upphitun með hitaveitum
á móts við það að hita með olíu
er um 30 milljarðar króna á
verðlagi olíu fram að þessu.
Þegar hitaveituhitun verður
komin upp í 70% má bæta þar
við 2—2'/z milljarði á ári. Og það
verður í fyrirsjáanlegri framíð,
198 kr. 82.
Því er spáð að húsahitun með
innfluttri olíu verði svo að segja
alveg úr sögunni 1985, og að
raforkuframieiðsia í oiíukynnt-
um stöðvum ætti einnig að vera
horfin nokkru fyrr, nema vegna
biiana. Jóhannes Norðdal orðaði
það svo í ræðu nýlega að það
mark nálgaðist nú óðfluga með
þeim orkuframkvæmdum, sem
þegar eru hafnar eða ráðgerðar,
að innlend orka hafði leyst olíu
af hólmi bæði í húshitun og til
raforkuframleiðslu. Má þá segja
að innlendir orkugjafar séu
komnir í stað innfluttra á öllum
þeim sviðum, þar sem það er
bæði tæknilega fýsilegt og fjár-
hagslega hagkvæmast við núver-
andi aðstæður. Auk þess sem
þegar er fyrir hendi eða í upp-
byggingu iönaður, sem byggist á
innlendri orku og skilar þjóðar-
búinu drjúgum gjaldeyristekj-
um, eíns og hann sagði. Og
einnig: Það er athyglisvert, að
íslendingar skuli vera komnir
svona langt í því að fullnægja
orkuþörf sinni með innlendum
orkugjöfum og í nýtingu hennar
til gjaldeyrisöflunar, án þess þó
að hafa beizlað meira en 7% af
nýtanlegri raforku landsins og
enn lægra hlutfall. ef öll jarðhit-
aorkan er með talin. Samkvæmt
áliti orkuspárnefndar, sem met-
ið hefur orkuþarfir almenna
markaðarins til aldamóta, verð-
um við þá aðeins búin að nýta
rúm 12% tiltækrar raforku og
aðeins 30% af hagkvæmustu
vatnsorkunni fyrir þann mark-
að.
Hamingja íslendinga í þeirri
orkukreppu, sem nú gengur yfir
heiminn og fyrirsjáanleg er, er
sú að eiga í náttúruauðlindum
óbeisluð fallvötn og jarðhita-
svæði.
1 fyrrnefndu erindi taldist
Jóhannesi Nordal svo til, að
virkjanlegt vatnsafl næmi um