Morgunblaðið - 18.07.1979, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ1979
7
Heppileg
grafskrift
Það er e.t.v. tilviljun, en
óneitanlega kemur Það
ekki á óvart, pótt Þeir
Þjóðviljamenn séu farnir
að birta skrár yfir graf-
skriftir, sem fyrri tíðar
menn kusu að settar yrðu
á legsteina sína. Áhyggj-
urnar af tilvistardögum
ríkisstjórnarinnar hafa
alltaf verið pungar og
raunar má segja, aö frá
fæðíngu hafi verið tvísýnt
um Kroann, nvorr nann
lifði deginum lengur eða
skemur. Það rifjast upp,
að fyrir vestan var ung-
barn, sem ekki var hugað
líf, skírt Lífgjarn, Þegar
Það vildi ekki deyja.
í grafskriftaskrá Þjóð-
víljans má sjá, að rithöf-
undurinn Robert Benchl-
ey vildi aö orðin „Þetta
vex mér allt yfir höfuð“
yrðu sett á legstein sinn,
— og verður ekki annaö
séð, en Þjóöviljinn hafi
Þarna dottið niður á Þá
grafskrift, sem yrði eink-
ar lýsandi fyrir ríkis-
stjórnina, Þegar hún er
öll.
„Aö gáöari
skoöurT
Hjörleifi Guttormssyni
Þykir gaman að láta birta
myndir af sér, pegar
hann er að lýsa Því,
hvílíkur fyrirhyggjumað-
ur hann só í orkumálum.
Ótal nefndir eru settar á
laggirnar, allt Þarf nánari
skoðunar og rannsóknar
við og iðnaðarráðuneytið
er önnum kafið við að
samræma áætlanir og
vinnubrögð, sem hlýtur
að vera erfitt verk meö
annan eins mann og Inga
R. Helgason sem ráð-
herra á bak viö tjöldin, —
eins og hann raunar var í
síðustu vinstri stjórn líka.
Á hinn bóginn er Hjör-
leifi ekki jafn gjarnt aö
rifja upp, hver urðu hans
fyrstu viðbrögð í sæti
iðnaðarráðherra. Þá átti
hann sór ekki dýrara
stefnumál en að slá fram-
kvæmdum viö Hraun-
eyjafoss á frest, líklega til
að magna orkukreppuna
sem mest, sem Baldur
Óskarsson telur helzta
haldreipi sósíalista um
Þessar mundír. Út frá
Þessu sjónarmiði er líka
skiljanlegt, hvers vegna
iðnaðarráöherra lagðist
gegn tillögum sjálfstæð-
ismanna um verulegt
átak í orkumálum á síð-
asta Þingi og var ekki til
viðtals um bein framlög
úr ríkissjóði til Þess að
rótta við fjárhag Raf-
magnsveitna ríkisins.
Nú er svo komið, að
iðnaðarráðherra treystist
ekki lengur til að standa
á móti frekari orkufram-
kvæmdum. Hann hefur
látið undan prýstingi
Sjálfstæðisflokksins og
finnur, að hans fyrri
stefna stenzt ekki „gáð-
ari skoöun", eins og rit-
stjóri Skírnis hefur kom-
izt að orði í blaðagrein
nýverið.
Nýjar
álögur
Það er hins vegar
athyglisvert, að ríkis-
stjórnin getur undir eng-
um kringumstæðum
hugsað sór að losa fó
með auknum sparnaði í
ríkísrekstrinum. Þannig
segir Þjóðviljinn: „Það
sem máli skiptir er að
snúist verði gegn vand-
anum af ákveöni og að
haft verði að leiðarljósi
aö álögum verði sem
réttlátast skipt.“ Þannig
ætlast stjórnarherrarnir
til, aö allir dragi úr út-
gjöldum sínum nema rík-
iö sjálft. Þaö á ekki ein-
ungis að halda áfram
sömu eyöslustefnunni og
áður, heldur eru nú
áformaðar enn frekari
skattahækkanir sem
„verði sem róttlátast
skipt“, segir Þjóðviljinn.
En vitaskuld er vand-
inn sá, aö ríkið tekur of
mikið í sinn hlut. Það er
af peim sökum, sem at-
vinnuvegirnir eru að
dragast saman og lífs-
kjörin aö versna í land-
inu.
Að segja sögu
Haft er eftir Simenon að eina
almenna ráðleggingin frá rifhöf-
undi sem orðið hafi honum að
ómetanlegu gagni séu orð sem
Colette lét falla um smásagnagerð
hans: „Líttu á, það er of mikið
bókmenntabragð af þessu. Alltof
mikið bókmenntabragð." (Sjá Við-
tal við Georges Simenon eftir
Carvel Collins sem fylgir skáld-
sögunni Bræðurnir Rico í þýðingu
Stefáns Bjarmans).
„Of mikið bókmenntabragð"
skýrir Simenon á eftirfarandi
hátt:
„Lýsingarorð, atviksorð, og
hvert orð sem er þar bara vegna
áhrifanna. Hverja setningu sem er
þar bara vegna setningarinnar.
Bókmenntir
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Sjáið þér, þér hafið frábærlega
fagra setningu — sleppið henni! í
hvert skipti sem ég finn eitthvað
því líkt í einni bók minna er það
dæmt til að strikast út.“
En Simenon leggur áherslu á að
það andrúmsloft sem hann skapar
í sögum sínum sé ljóðrænt: „ — ég
reyni að gera með lausu máli, með
skáldsögunni, það sem venjulega
er gert með ljóði". Það sem Simen-
on á við er að hann „reyni að tjá í
sögum mínum vissa hluti sem ekki
er hægt að útskýra ... “ Ef til vill
taka fæstir lesendur Simenons
eftir þessu og kannski hefur hon-
um ekki tekist þetta eins og hann
drepur sjálfur á.
Það er staðreynd að margar
helstu skáldsögur tímans eru
samdar af ljóðskáldum. Skáldsag-
an hefur nálgast ljóðið; ljóðið
aftur á móti, einkum á síðustu
árum,hallast að frásögn, farið að
lýsa hlutum í staðinn fyrir að
draga eingöngu upp mynd. Við
þurfum ekki að leita lengi í okkar
eigin bókmenntum til að finna
skáldsögur þar sem ljóðræna er
áberandi. Margt í skáldsögum
Halldórs Laxness til dæmis vitnar
um skynjun ljóðskálds.
En við skulum snúa okkur að
„bókmenntabragðinu" aftur. Jaro-
slav Hasek (1883—1923) var sagð-
ur lítið gefinn fyrir bókmennta-
legar umræður. Hann sneiddi
venjulega hjá þeim kaffihúsum og
krám í Prag þar sem rithöfundar
og bókmenntamenn vöndu komur
sínar. En hann lagði eyrun við því
sem venjulegu fólki fór á milli.
Skáldsaga hans um Góða dátann
Svejk (1921) er dæmigert epískt
verk. Þar ræður frásagnarlistin
ríkjum. Höfundurinn leitast ekki
við að búa til „fagra setningu" eða
ástunda ljóðrænu. Hann er fyrst
og fremst að segja frá auk þess
sem sagan er eins og allir vita
markviss ádeila á hrokafulla
valdsmenn, alla þá sem setja sig á
háan hest gagnvart lítilmögnum.
Hasek þekkti hermennsku af eigin
raun. Hann var í her Austurríkis-
manna í fyrri heimsstyrjöldinni
og sat lengi í fangelsi í Rússlandi.
Aður vann hann í banka.
Fólk verður ekki leitt á að láta
segja sér sögu. Sjónvarpið er til
dæmis alltaf að segja sögur í
myndum samanber „Eg, Claudius"
eftir Robert Craves.
Að undanförnu hefur Gísli
Halldórsson leikari lesið í útvarp
Góða dátann Svejk eftir Hasek í
þýðingu Karls ísfelds. Það hefur
verið andleg næring að hlusta á
Gísla lesa, enda er hann einn af
okkar snjöllustu upplesurum og
gildir það bæði um ljóð og sögur.
Rödd Gísla nýtur sín einstaklega
vel í þessum flutningi. Hann
kemur vel til skila ísmeygilegu
háði Haseks. Túlkun hans á Svejk
er með þeim hætti að hlustandi
sem nú kynnist Gísla í fyrsta sinn
í Svejkhlutverki hlýtur að sann-
færast um að einmitt svona hafi
þessi óviðjafnanlega sögupersóna
talað.
Þeir sem stundum skrúfa frá
útvarpi komast að því að þar
virðist löngum vera sama fólkið að
lesa sömu höfundana. Þessi gífur-
lega aðdáun dagskrárgerðar-
manna og stjórnenda ýmissa
þátta á fáeinum höfundum er
farin að verka hlægileg og er nú
kominn tími til að meiri fjöl-
breytni gæti í vali bókmenntaefnis
í útvarpi.
Torfærukeppni á Akureyri
Á sunnudaginn gekkst Bílaklúbb-
ur Akureyrar fyrir torfærukeppni
í malarnámum bæjarins. Kepp-
endur voru 5 og var gengi þeirra
misjafnt. Voru þrautirnar flestar
mjög erfiðar og þurfti oft að draga
bílana upp úr drulludýjum og
öðrum hindrunum.
Sigurvegari í keppninni varð
Benedikt Eyjólfsson sem ók
Willys-bíl með 428 cubica Ponti;
ac-vél. Hlaut hann 1800 stig. í
öðru sæti varð Sigurður Baldurs-
son á Willys 283 cubica, hann fékk
1710 stig. I þriðja sæti varð Einar
Ingólfsson á Willys Renegade 304
cubica með 1320 stig.
Myndin sýnir Sigurð Baldursson
í erfiðri hindrun.

HRAUN
KERAMIK
íslenskur listiðnaöur
LÆ^.
GLIT
HOFÐABAKKA 9
REYKJAVIK
SIMI 85411
SHAKESPEARE sportveiðarfæri eru löngu orðin lands-
þekkt á íslandi.
Urvalið gerir sportveiðimönnum kleift að nota SHAKE-
SPEARE frá unga aldri fram á hátind veiði-
mennskunnar.
Gæðin eru óumdeilanleg, hvort sem um hjól, stengur
línur eða annað er að ræða.
SHAKESPEARE fæst í næstu sportvöruverslun —
viðgerða og varahlutaþjónusta.
Taktu SHAKESPEARE með í næstu veiðiferð og njóttu
ánægjunnar.
þeir eru að fá ann á