Morgunblaðið - 18.07.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ1979
15
Leggja Færeyingar
flotanum 15. ágúst?
Þórshöfn,17.júlí. Frá Jögvan Arge, fréttarit-
ara Mbl.
FÆREYSKIR togaraútgerðarm-
enn segja útgerðina eiga við það
mikla rekstrarerfiðleika að etja í
dag, og samþykktu þeir á fundi
að leggja flotanum frá og með
15.ágúst næstkomandi, verði
þeim ekki sköpuð betri rekstr-
arskilyrði.
Það er samdóma álit samtaka
togaraeigenda, „Trolskip", að
vonlaust sé að halda áfram útgerð
við núverandi aðstæður. Einkum
hefur útgerð togara sem veiða á
heimamiðum gengið erfiðlega, og
sögðu fulltrúar útgerðarinnar að
grípa yrði nú þegar til aðgerða til
aðstoðar útgerðinni. Hefur lands-
stjórninni verið kynnt afstaða
útgerðarinnar, en verið er að gera
samantekt um rekstur togaranna
það sem af er á árinu, og verður
skýrslan lögð fram á fundum
fulltrúa útgerðarinnar og lands-
stjórnarinnar.
Það kom fram á fundi Trolskip
að rekstrarskilyrði útgerðarinnar
hafi versnað til muna frá því að
útgerðin átti fund með lands-
stjórninni 2.apríl sl. um vanda
togaraútgerðarinnar. Á þeim
fundi var stjórninni kynnt sú
afstaða útgerðarinnar að rekstur-
inn gæti ekki greitt hærra olíverð
en 60 aura á lítrann.
Samkvæmt upplýsingum frá
Landhelisgæslunni er afli fær-
eyskra fiskiskipa
handfærabátatlínubáta og togara
alls 12.306 tonn miðað við 16. júlí.
Áf þessu er þorskur 3383 tonn.
Stefna Carters í mannrétt-
indamálum hvatti andstæð-
inga Somozas til uppreisnar
Mana«:ua. Nicaragua, 17. júlí, AP.
ANASTASIO Somoza Debayle, er
afsalaði sér völdum forseta í dag,
var þriðji forseti úr fjölskyldu er
komizt hafði til valda f landinu í
krafti auðmagns.
Andstæðingar hans fundu
Somoza, sem útskrifaðist úr
bandaríska herskólanum í West
Point í New York, það heizt til
foráttu að hann virti mannrétt-
indi að vettugi. Stuðningsmenn
hans hældu honum hins vegar
gjarnan fyrir að koma á efna-
hagslegu jafnvægi f landinu, sem
telur 2,5 milljónir íbúa. Þeir
sögðu einnig að hann hefði bætt
hag hinna fátæku til muna, en
andstæðingar forsetans fyrrver-
andi sögðu að hann hefði merg-
sogið þjóðina, og kálað þeim er
ekki vildu lúta valdi hans.
Hvorki faðir Somoza, né bróð-
ir, en þeir gegndu embætti for-
seta á undan Somoza, mættu
slíkri mótspyrnu sem Somoza
hcfur átt við að stríða allt frá því
í júlí 1977.
Ljóst var að stórir hópar kunnu
ekki að meta stjórnarhætti
Somozas. Óánægjan brauzt fyrir
út í júlí 1977, er forsetinn leitaði
sér lækninga í Bandaríkjunum
vegna hjartaáfalls. Skæruliðar
sandinista, er reynt höfðu í tvo
áratugi að knésetja Somoza-
fjölskylduna og koma á marxískri
stjórn í landinu, létu til skarar
skríða. Gripu þeir til vopna og
réðust á sautján hervirki i des-
ember ’77. Talið er að þá hafi 24
fallið.
Kaþólska kirkjan í landinu er
hafði þangað til ekki skipt sér af
stjórnmálum, hóf um þetta leyti
að gagnrýna stjórn landsins og
tilnefndi mörg meiriháttar
mannréttindabrot. Lýðræðislega
frelsisbandalagið, sem Pedro
Chamorro blaðaútgefandi stofnaði
og var í andstöðu við stjórnina,
hvatti opinberlega til allsherjar
sáttaviðræðna og lagði til að
sandinistum yrði veitt aðild að
þeim. Verkalýðssamtök hófu að
krefjast kauphækkana.
Eftir að Chamorro var myrtur á
götu í Managua 10. janúar 1978
reið alda ofbeldisaðgerða og átaka
yfir landið. Fáir lögðu trúnað á
yfirlýsingar Somozas um að hann
hefði ekki átt aðild að morðinu, en
menn er grunaðir voru um morðið
á Chamorro sögðu fyrir rétti að
háttsettir menn í stjórn Somozas
hefðu komið morðinu í kring og
reitt í því skyni 100,000 dollara af
hendi.
Opinberlega hefur verið skýrt
frá að yfir 150 hafi farist og um
800 særst í átökum í landinu
fyrstu átta mánuðina 1978, en á
þeim tíma krafðist fólk með ólíkar
stjórnmálaskoðanir þess að
Somoza færi frá. Kaupsýslumenn
lögðust á sveif með verkalýðsleið-
togum og efndu til verkfalla í tvær
vikur í janúar, og var allt athafna-
líf í landinu lamað. Efnt var til
svipaðra aðgerða í júní og ágúst og
enn var krafan sú að Somoza færi
frá. Somoza lét sér ekki segjast og
lýsti því yfir að hann ætlaði að
sitja út kjörtímabilið, til 1981.
Kunnugir segja að utanríkis-
stefna Bandaríkjanna hafi orðið
þess valdandi að andstæðingar
Somozas létu opinberlega í sér
heyra. Allt þar til að stjórn
Carters, sem lagði ríka áherzlu á
virðingu fyrir mannréttindum
kom til valda naut Somoza full-
tingis bandarískra stjórnvalda
vegna hörku sinar gegn kommún-
isma.
Sandinista-hreyfingin hefur
hingað til verið n.k. sameiningar-
tákn andstæðinga forsetans fyrr-
verandi. Hreyfingin var stofnuð á
18. júlí
ólfur ofsi felldur) 1255 — Tyrkir
brenna upp dönsku húsin i Eyj-
um 1627 - d. Páll Vídalín
lögmaður 1727 — Jón Ólafsson
frá Svefneyjum 1811 — Bjarni
Jónsson frá Vogi 1926 — Holds-
veikraspítalinn í Laugarnesi
vígður 1898 — Jerome Napoleon
prins fer héðan til Grænlands
1856 — Sambandsnefndin nær
samkomulagi 1918 — Silfra-
staðakirkja flutt að Árbæ 1959
— Ásgeir Ásgeirsson forseti í
heimsókn í Washington 1967 —
Mótmælaferð Þingeyinga til Ak-
ureyrar gegn Gljúfurversvirkjun
1970 — Flugvél rekst á Geir-
mundartind í Akrafjalli (tveir
fórust) 1971 — f. Oddur Björns-
son 1865 — Eðvarð Sigurðsson
1910 — Örn Ó. Johnson 1915 —
Fritz Weisshappel 1908 — Stór-
bruni í ísaga 1963.
Orð dagsins — Ég segi ekki
brandara; ég horfi bara á ríkis-
stjórnina og segi frá staðreynd-
um — Will Rogers, bandarískur
leikari (1879-1935).
Somoza
miðjum síðasta áratug og starfaði
einkum fjarri höfuðborginni. En
1974 hóf hreyfingin hryðjuverk í
Managua, er ráðist var á sam-
kvæmi diplómata. Héldu skæru-
liðar 40 manns í gíslingu þar til
Somoza lagði þeim til flugvél og
mikla peninga og lofaði þeim að
fara til Kúbu.
Enn varð Somoza að ganga að
kröfum skæruliða eftir að þeir
réðust inn í þinghúsið í Managua
22. ágúst í fyrra og tóku 1,500
þingmenn, stjórnajmenn og
óbreytta í gíslingu.
Svo virtist sem Somoza, næði
yfirhöndinni í þeim öldum átaka
er brutust út 1977 og 1978. Þegar
mótbárur voru bældar niður, en
sóknin sem hófst 28. maí si.
reyndist honum um megn. Afhenti
hann þinginu lausnarbeiðni sína í
dag og sagðist myndu hverfa úr
landi.
Somoza var kosinn forseti 1967,
og þá til fimm ára, en háværar
raddir voru uppi um kosninga-
brall. Seinna gerði hann sam-
komulag við stjórnarandstöðuna,
kosningum var frestað, herstjórn,
með Somoza sem æðsta mann, var
stofnuð til bráðabirgða til þess að
endurskoða stjórnarskrána og
kosningalög. Þegar svo efnt var til
nýrra kosninga 1974 var Somoza
kjörinn forseti til sjö ára en hann
hefði ekki getað boðið sig fram ef
fyrri kosningalög hefðu verið í
gildi. En hann samþykkti þó að
eftir 1981 gæti hann eða fjölskylda
hans ekki gert tilkall til valda í
landinu.
Somoza-fjölskyldan var efnuð
og hafði fjárfest víða í Bandaríkj-
unum og annars staðar í Norður-
og Suður-Ameríku. Talið var að
eigur fjölskyldunnar væru á bilinu
10—500 milljóna Bandaríkjadoll-
ara virði.
Lule segir
Uganda lepp-
ríki Tanzaníu
Nairobí,17.júlí,AP.Reuter.
Yusufu Lule fyrrum Ugandafors-
eti sagði í dag að Uganda væri
ekkert annað en leppriki Tanzan-
íu, og að hermenn Tanzaníu
hefðu hrellt landsmenn upp á
síðkastið. Lule kom um heígina
til Nairóbí frá London, en þang-
að fór hann fyrir skömmu vegna
sjúkleika.
Lule sagðist hafa orðið fyrir
vonbrigðum með Julíus Nyerere
forseta Tanzaníu, er aðstoðaði
forsetann fyrrverandi að kollv-
arpa Amin í apríl. Hermt er að
Nyerere hafi lagt hart að Lule að
lýsa opinberlega stuðningi við
Godfrey Binaisa núverandi for-
seta Uganda, er Nyerere hélt Lule
í haldi í Dar Es Salaam í síðasta
mánuði, en Lule þrástagast við.
Lule var steypt af stóli vegna
ágreinings er kom upp um skipan
stjórnar hans, og var efnt til
mikilla mótmæla í Kampala er
bráðabirgðaþing landsins setti
hann af.
Bæði Nyerere og Binaisa eru um
þessar mundir staddir á leiðtogaf-
undi Afríkuríkja í Líberíu. Með
Lule í Nairóbí eru ýmsir helztu
ráðgjafa hans, svo og sonur hans.
Mikill öryggisvörður er hafður um
hótelið þar sem Lule og fylgdarlið
hans hefst við.
Á blaðamannafundi í dag sagði
Lule að þótt 50,000 hermenn frá
Tanzaníu væru í Uganda, héldu
þeir ekki uppi lögum og reglu,
heldur rændu híbýli, kvikfénaði og
notuðu byssur sínar til að heimta
peninga af fólki á götum úti.
Ferðamenn frá Uganda skýrðu
frá því í dag að yfir 300 manns
hefðu soltið heilu hungri í norð-
austurhluta landsins á síðustu
mánuðum, og að tugþúsundir
þjáðust af vannæringu. Sögðu
ferðalangarnir að fólk af Karam-
ojong ættflokki, sem væri vel
vopnum búið, hefðu rænt nautpen-
ingi frá nágrannaættflokkum.
Schlesinger hættir
Washington, 17. júlí.
AP-Reuter.
JAMES Schlesinger orkuráð-
herra í stjórn Carters sagði í
sjónvarpsviðtali í dag að hann
hyggðist hverfa úr embætti
_löngu áður“ en forkosningar
vegna bandarísku forsetakosn-
inganna hefjast á næsta ári.
Schlesinger sagði að Carter
forseta hefði verið þetta ljóst
áður en hann hélt til leiðtoga-
fundarins í Tókýó.
Schlesinger hefur lengi legið
undir mikilli gagnrýni í sam-
bandi við orkuvandamál Banda-
ríkjanna, og hafa jafnvel þing-
menn og ráðgjafar forsetans
krafist þess að ráðherra yrði
settur af.
Þetta gerðist
1976 — Fyrsta sigling sovézks
flugvélamóðurskips um tyrk-
nesku sundin.
1972 — Egyptar reka sovézka
hernaðarráðunauta úr landi.
1969 — Bifreið Edward Kenne-
dys fer út af brú á Chappaqui-
dick-eyju og lík Mary Jo Kop-
echne finnst í bílnum.
1962 — Herbylting í Perú og
bandarískri hernaðaraðstoð
hætt.
1960 — Hyato Ikeda verður
forsætisráðherra í Japan.
1944 — Tojo hershöfðingi segir
af sér í Japan.
1938 — Flugmaðurinn Douglas
(„Wrong-Way“) Carrigan kemur
til írlands frá New Yor.k úr ferð
sem hann ætlaði til Kaliforníu.
1925 — Nettuno-samningur ít-
ala og Júgóslava undirritaður. —
Uppreisn Drúsa hefst í Sýrlandi.
1925 — Fyrri hluti „Mein
Kampf“ eftir Adolf Hitler kemur
út.
1918 — Seinni orrustan um
Marne.
1917 — Tilraun bolsévíka til að
hrifsa völdin í Petrograd fer út
um þúfur.
1872 — Leynilegar kosningar
teknar upp í Bretlandi.
1870 — Lýst yfir óskeikulleika
páfa.
1812 — Bretar ganga í lið með
Svíum og Rússum gegn Frökkum
samkvæmt Örebro-samningn-
um.
1792 — Frakkar segja Sardiníu
stríð á hendur.
1526 — Vald páfa lýst dautt og
ómerkt í Englandi.
64 — Róm brennur og Neró
keisari leikur á fiðlu.
Afmæli — William M. Thacke-
ray, brezkur rithöfundur
(1811-1863) - Red Skelton,
bandarískur gamanleikari (1913
—) — John Glenn, fv. bandarísk-
ur geimfari (1921 —).
Andlát — John Paul Jones,
sjóliðsforingi, 1792 — Benito
Juarez, stjórnmálaleiðtogi, 1872.
Innlent — Þverárfundur (Eyj-
Veður víða um heim Lissabon London Los Angeles Madrid Malaga 30 léttskýjað 24 léttskýjað 26 heiðskfrt 34 skýjað 29 heiðskirt
Akureyri 7 alskýjað Mallorca Miami 30 léttskýjað 30 rigning
Amsterdam 20 skýjað Moskva 22 heiðskírt
Apena 31 heiðskirt NewYork 31 heiðskírt
Barcelona vantar Ósló 17 skýjað
Berlín 18 skýjað París 23 léttskýjað
Brflsael 21 skýjað Reykjavik 9 skýjað
Chicago 24 heiðskfrt Rio de Janoiro 25 rigning
Frankfurt 20 rigning Rómaborg 31 heiðskfrt
Genf 27 léttskýjað Stokkhólmur 17 skýjað
Helsinki 20 rigning Tet Aviv 32 léttskýjað
Jerúsalem 32 léttskýjað Tókýó 25 skýjað
Jóh.borg 18 heiðskírt Vancouver 27 léttskýjað
Kaupm.höfn 18 rigning Vínarborg 18 skýjað