Morgunblaðið - 18.07.1979, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JULI1979
23
Magnús Blöndal frá
Grjóteyri — Minning
Magnús Blöndal frá Grjóteyri
andaðist í Borgarspítalanum í
Reykjavík 5. júlí s.l. áttræður að
aldri og er útför hans gerð frá
Fossvogskirkju í dag.
Foreldrar Magnúsar voru
Sigríður Magnúsdóttir, föður-
systir mín, og Jón Blöndal, síðar
læknir í Stafholtsey, en Magnús
var fæddur að Sandfelli í Öræfum,
þar sem móðir hans dvaldi þá í
skjóli séra Ólafs bróður síns.
Magnús ólst upp með móður sinni,
en hún giftist árið 1901 öðlings-
manninum Jóni Magnússyni frá
Svínafelli og bjuggu þau á þeim
fornfræga stað á árabilinu
1902—1905. Engin sveit á landinu
mun á þessum tíma hafa verið
viðlíka einangruð og Öræfin,
umgirt háskalegum vötnum, hafn-
lausri strönd og konungi íslenskra
jökla. Það var því naumast von að
Sigríður, sem komin var úr marg-
menninu í Reykjavík, festi yndi á
þessum stað til langframa. Mun
henni hafa þótt betra að vera í
kallfæri við skyldulið sitt, sem allt
var nú búsett á suðvesturhorni
landsins eftir að séra Ólafur
bróðir hennar varð prestur að
Arnarbæli í Ölfusi árið 1903. Varð
það úr, að Jón Magnússon bóndi
hennar keypti jörðina Grjóteyri í
Kjós og fluttu þau þangað með
Magnús 6 ára gamlan árið 1905.
Ekki er ég viss um, að Jón
Magnússon hafi verið óðfús að
yfirgefa fagrar æskustöðvar sínar,
en hann var konu sinni eftirlátur
með þetta sem annað. Ferðalagið
úr Öræfum í Kjósina er mér sagt
að hafi tekið 11 daga og var þá að
vísu staldrað við í sólarhring í
Arnarbæli. Hefur þetta síst verið
minna fyrirtæki en hnattreisa nú
á dögum.
Líklega hefur Grjóteyri ekki
verið talin til kostajarða á þeim
tíma, enda bendir nafnið ekki til
þess. Þó búnaðist þeim hjónum vel
á þessum stað og hygg ég, að
hagur þeirra hafi alltaf verið
heldur góður eftir því sem þá
gerðist. Magnús fór líka snemma
að hjálpa til við bústörfin, en
hann var bráðger og kappsfullur
og lá ekki á liði sínu. Þegar
Magnús var 18 ára gekk hann í
bændaskólann á Hvanneyri og
útskrifaðist þaðan búfræðingur
með ágætum vitnisburði eftir
tveggja vetra nám. Um þessar
mundir mun hafa þótt í mikið
ráðist að leggja fyrir sig búfræði-
nám og liklega nokkuð útbreidd
skoðun í sveitum, að óþarft væri
að setjast á skólabekk til þess að
læra að verða bóndi. En Magnús
skildi, að breyttir tímar voru á
næsta leiti, enda var hann
upptendraður af hugsjónum ung-
mennafélaganna og staðráðinn í
að gera sitt til þess að gjalda
skuldina við landið. Síðar heyrði
Fædd 16. júlí, 1969.
Dáin 10. júlí 1979.
Hún Helga litla frænka mín er
dáin. Það er erfitt að trúa því að
hún, sem ég heimsótti á Barna-
spitala Hringsins íyrir hálfum
mánuði og s;^ alkiædd uppi í rúmi
sínu nýkomin af föndurstofunni,
hress og kát að sjá, sé dáin. Hún
sýndi mér þá hlutina sína, sem
hún hafði föndrað við og fengið
síðustu dagana. Þá hvarflaði ekki
að mér að hún ætti aðeins fáeina
daga eftir ólifaða.
Þegar ég kom svo viku seinna sá
ég að ekki var langt eftir og vissi
þó ekki þá að aðeins væru eftir
fáeinir klukkutímar. Hún kvaddi
mig af veikum mætti og reyndi að
brosa til mín og hún brosti til litlu
systur minnar, sem heimsótti
hana skömmu fyrir andlátið.
Við á Fálkagötunni eigum
margar góðar minningar frá
heimsóknum á Framnesveginn,
ég hann oft tala um, hvað þessi
skólaganga hafði verið honum
mikils virði og hann minntist
lærifeðra sinna jafnan með mikilli
virðingu og hélt ævilangt sam-
bandi við suma skólafélaga sína.
Eftir skólavistina á Hvanneyri
vann Magnús móður sinni og
stjúpföður á búi þeirra í nokkur
ár, en þau voru farin að reskjast,
er hér var komið sögu. Þeim til
styrktar var nú einnig Svava
Magnúsdóttir fósturdóttir þeirra,
sem ólst upp á Grjóteyri frá 6 ára
aldri, en þau Jón og Sigríður áttu
ekki börn saman. Svava var ættuð
úr Reykjavík, fædd 1911, og var
fósturforeldrum sínum alla tíð
mikil stoð og stytta. Hún giftist
síðar Sigurði Ingvarssyni, járn-
smið í Reykjavík og er hún nú
látin fyrir allmörgum árum. Var
alltaf kært með þeim uppeldis-
systkinum Svövu og Magnúsi.
Arið 1929 gekk Magnús að eiga
Ólafíu Guðrúnu, dóttur merkis-
hjónanna Ólafar Gestsdóttur og
Andrésar Ólafssonar, bónda og
hreppstjóra að Neðra Hálsi í Kjós.
Var hún Magnúsi tryggur lífsföru-
nautur frá þeirri stundu, en þau
hjónin áttu gullbrúðkaup 1. júní
s.l. Þau Magnús hófu fyrst búskap
á Grjóteyri í sambýli við Jón og
Sigríði, en tóku við fullum búsfor-
ráðum fáum árum síðar, þegar
eldri hjónin brugðu búi og fluttu
til Reykjavíkur. Magnús reisti
stórt og vandað íbúðarhús úr
steinsteypu á jörðinni og vann
mest við þá byggingu sjálfur. Var
þetta mikið átak á kreppuárunum
upp úr 1930. Þá hófst hann þegar
handa um ræktunarframkvæmdir
og kom honum nú að góðu haldi
menntun sú, er hann hafði hlotið í
búnaðarskólanum. Það bar til, að
vélaöldin var að ganga í garð í
sama mund og Magnús byrjaði
búskap og var hann fljótur að
tileinka sér hvers konar nýjungar
í búvélatækni. Má víst segja, að
þegar þau hjónin fluttu frá Grjót-
eyri 1963, hafi hver ræktanlegur
blettur á jörðinni verið orðinn að
túni.
Sveitungar Magnúsar fólu hon-
um ýmis trúnaðarstörf. Hann sat
lengi í hreppsnefnd og var oddviti
hennar frá 1946—1962. Sinnti
hann öllum stjórnsýslustörfum á
því sviði af kostgæfni, enda var
hann reikningsglöggur í besta lagi
og hafði góða rithönd. Hann var
vel hagmæltur og hafði gaman af
að kasta fram stöku þegar svo bar
undir. Skákmaður var hann góður
og iðinn við að tefla, þegar
frístundir gáfust.
Ekki kann ég tölu á fjölda
þeirra barna og unglinga, er
dvöldu á Grjóteyri hjá þeim
Magnúsi og Ólafíu um lengri eða
skemmri tíma á búskaparárum
þeirra. Á sumrin var þar jafnan
þar sem hún átti heima; ferðalög-
um og skíðaferðum, sem við fórum
með henni og fjölskyldu henn?r.
Alltaf lét hún fara lítið fyrir sér,
hversu erfitt sem hún átti, og
alltaf sama blíða ljósið þrátt fyrir
sjúkleika allt frá fæðingu. Ég veit
að búið var að gera allt sem í
mannlegu valdi stendur til að
hjálpa henni og átti þar starfsfólk
Barnaspitala Hringsins einn
stærstan þátt. Má þar helzt nefna
Ólaf Stephensen, lækni, sem ann-
aðist hana öll árin.
Auk foreldra Helgu, er sátu hjá
henni öllum stundum, kom til
hennar norskur kunningi Ólafs
læknis, Jan B. Moe að nafni, og
gerði ótalmargt til að létta undir
með henni og foreldrum hennar
hin síðari ár, þótt búsettur væri
hann í öðru landi.
Við á Fálkagötunni vottum for-
eldrum Helgu, Láru Jóhannes-
dóttur og Guðmundi A. Jóhanns-
fullt hús af börnum. Voru sum í
tengslum við þau hjón vegna
skyldleika, en önnur vandalaus.
Er ég þess fullviss, að öll minnast
þau dvalar sinnar á Grjóteyri með
þakklæti. Sjálfur átti ég samastað
hjá þeim hjónum um samfellt
fjögurra ára skeið á ungum aldri
og varð mér sú dvöi ómetanlegur
skóli.
Magnús var frændrækinn og
þótti betra að hafa skyldmenni og
venslafólk í nánd við sig, ef kostur
var. Þessa nutu móðir mín og
systkin, er hann lét þeim í té
landspildur við Meðalfellsvatn úr
landi Grjóteyrar fyrir sumar-
bústaði. Þarna dvöldu systkina-
börn mín sumar eftir sumar með
foreldrum sínum og ömmu og
síðar naut ég og fjölskylda mín
þar einnig góðs af. Var þá mörg
ferðin farin að Grjóteyri og
gestum alltaf tekið með virktum,
hvort sem í hlut áttu fullorðnir
eða þeir, sem lægri voru í loftinu.
Þegar þau Magnús og Ólafía
hættu búskap árið 1963, fluttu þau
í Kópavog og bjuggu þar síðan að
Ásbraut 5. Fór Magnús fljótlega
eftir komuna þangað að starfa á
skattstofu Reykjanesumdæmis og
vann hann þar svo lengi sem hann
mátti aldurs vegna. Veit ég að
hann leysti þar störf sín af hendi
með þeirri alúð og samvizkusemi
sem honum var í blóð borin.
Þeim hjónum varð ekki barna
auðið, en kjördóttir þeirra er
Unnur Inga Pálsdóttir, f. 22.
september 1932, og var mikið
ástríki milli hennar og kjörfor-
eldranna. Sonur Magnúsar og
Helgu Sigurðardóttur er Sigurður,
f. 26. mars 1928. Hann ólst upp
með móður sinni og er nú búsettur
hér í Reykjavík. Kona hans er
Sólveig Guðjónsdóttir og eiga þau
þrjú börn.
Að leiðarlokum þakka ég nú
Magnúsi frænda mínum fyrir upp-
fóstrið og allan velgjörning við
mig og mitt fólk og bið honum
blessunar guðs. Ólafíu og öðrum
ástvinum hans sendum við hug-
heilar samúðarkveðjur.
Guðm. Vignir Jósefsson.
Kveðja frá Kjósverjum.
Þann 4. júlí síðastliðinn andað-
ist í Borgarspítalanum Magnús
Blöndal, fyrrverandi bóndi og
oddviti að Grjóteyri í Kjós. Útför
hans fer fram frá Fossvogskrikju í
dag.
Magnús fæddist að Sandfelli í
Öræfum 9. apríl 1899, og varð því
áttræður á siðastliðnu vori. For-
eldrar Magnúsar voru Sigríður
Magnúsdóttir, Árnasonar frá
Enni á Höfðaströnd. Bróðir
Sigríðar var Ólafur Magnússon
prestur á Sandfelli í Öræfum og
síðar í Arnarbæli í Ölfusi. Faðir
Magnúsar var Jón Blöndal læknir
í Stafholtsey í Borgarfirði. Ungur
að árum, eða sex ára gamall,
fluttist Magnús með móður sinni
og stjúpa, Jóni Magnússyni frá
Svínafelli í Öræfum, að Grjóteyri í
syni, svo og systkinum; afa hennar
Jóhannesi Guðmundssyni og
ömmu okkar, Helgu Jónsdóttur,
samúð okkar.
Það er erfitt að sjá á bak Helgu
og mikil eftirsjá. Ég hugga mig
við að ég veit að henni líður nú vel.
Guðrún Helga Gylfadóttir.
Kjós. Þar óx hann upp og tók við
búi af stjúpa sínum árið 1929.
Á uppvaxtarárum sínum tók
Magnús virkan þátt í starfi U.M.F.
Drengur í Kjós, var formaður
félagsins og tók þátt í íþróttamót-
um á þess vegum, en á þessum
árum var blómaskeið ungmenna-
félaganna í landinu. Ungur fór
Magnús á Búnaðarskólann á
Hvanneyri og lauk þaðan prófi.
Árið 1929 kvæntist Magnús
eftirlifandi konu sinni, Ólafíu
Andrésdóttur, hreppsstjóra Ólafs-
sonar frá Neðra-Hálsi, mikilli
myndar- og ágætiskonu. Munu
margir Kjósverjar minnast
ánægjustunda á heimili þeirra
hjóna, þar sem gestrisni og
greiðasemi sat ætíð í fyrirrúmi.
Á Grjóteyri bjuggu þau Ólafía
og Magnús í 34 ár myndarbúi, þar
sem snyrtimennsku húsbændanna
bar hvarvetna fyrir auga. Á fyrstu
búskaparárunum byggðu þau upp
öll jarðarhús á Grjóteyri, og
stækkuðu tún. Kom sér þá vel að
Magnús var vel verki farinn og
ágætur smiður.
Þeim Ólafíu og Magnúsi varð
ekki barna auðið, en ólu upp
fósturdóttur, Unni Pálsdóttur,
sem hefur verið stoð fósturfor-
eldranna til þessa dags. Mörg
fleiri börn og unglingar voru á
Grjóteyri, sum ár eftir ár, undu
prýðilega hjá þessum^ ágætu hús-
bændum. Son átti Magnús áður en
hann giftist, Sigurð Blöndal.
Störf Magnúsar voru mÍKÍl og
margþætt. Hann átti sæti í
hreppsnefnd eftir aukakosningu
1939—1943 og aftur 1946-1963 og
var jafnframt oddviti 1946—1962,
en þá tók hann ekki við endurkjöri
sem oddviti. Á þessum árum var
mikið framfaratímabil í sveitinni:
lagðir vegir, byggðar brýr, sími og
rafmagn lagt um sveitina. Barna-
skólinn Ásgarður og Félagsgarð-
ur, sem er eign U.M.F. Drengur
voru byggð á fyrstu árum
Magnúsar sem oddvita.
Því var við brugðið á þessum
árum, þegar oddvitinn þurfti að
sinna erindum hjá opinberum
aðilum, að þótt hann fengi neitun
sinna málaleitana einu sinni, gekk
hann jafn ótrauður á fund sömu
aðila fljótlega aftur og hafði að
jafnaði sitt mál fram.
Magnús var virkur félagi í
Bræðrafélagi Kjósarhrepps, sem
var stofnað árið 1892, og var
undanfari ungmennafélagsins.
Hann átti um árabil sæti í stjórn
Búnaðarfélags Kjósarhrepps.
Hann gekkst fyrir stofnun Sjúkra-
samlags Kjósarhrepps og var í
stjórn þess um áraraðir. Þá var
hann' einn af stofnendum Veiði-
félags Kjósarhrepps og var í
stjórn þess. Þá beitti Magnús sér
fyrir stofnun taflfélags, sem starf-
aði í sveitinni um nokkurn tíma,
enda var hann ágætur skákmaður
og dró oft fram taflið þegar gesti
bar að garði. Þá var Magnús einn
af hvatamönnum að stofnun
Skógræktarfélags Kjósarhrepps,
enda voru þau hjónin mjög áhuga-
söm um slíka ræktun, og höfðu
þau komið sér upp einkar falleg-
um trjágarði á Grjóteyri. Einnig
létu þau Skógræktarfélagið hafa
spildu úr landi Grjóteyrar.
Magnús var í fjölda ára endur-
skoðandi Mjólkurfélags Reykja-
víkur. Magnús var eindreginn
sjálfstæðismaður og gengdi ýms-
um trúnaðarstörfum fyrir flokk-
inn. Árið 1963 seldu þau Ólafía og
Magnús jörð sína Grjóteyri og
fluttust að Ásbraut 5 í Kópavogi,
þar sem þau hafa átt heimili
síðan. Magnús gerðist þá starfs-
maður Skattstofu Reykjaness og
vann þar næstu árin.
Á síðastliðnu sumri kenndi
Magnús sjúkdóms og gekkst undir
uppskurð. Á þessu vori tóku þessi
veikindi sig upp, og þótti sýnt að
hverju stefndi.
Ég vil með þessum orðum þakka
þeim hjónum gott nágrenni, ekki
einungis fyrir mig, heldur fyrir
mitt fólk, sem var þeim meira
samtíða, en þar veit ég að bar
aldrei skugga á.
Að leiðarlokum vil ég þakka
Magnúsi Blöndal fyrir trausta
forystu við hin fjölþættu störf að
félagsmálum Kjósverja.
Ólafíu og öðrum aðstandendum
sendum við hjónin og Kjósverjar
dýpstu samúðarkveðjur.
Magnús Sæmundsson
t
SIGURBJÖRG JÓNÍNA EINARSDÓTTIR,
frá Endagerði á Miönesi,
til heimilis eö Stigehliö 20,
sem lézt 8. júlí, veröur jarðsungin frá Dómkirkjunni fimmtudaginn
19. júlí, kl. 13.30.
Sigríður Síguröardóttir,
Hanna Þórarinsdóttir,
Þórarinn Alexandersson.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og vinarhug viö andlát og útför
INGIBJARGAR V. SIGURDARDÓTTUR,
Sundlaugaveg 28.
Elín Siguröardóttir,
Samúel Friöleifsson,
Erna Hákonardóttir
og börn.
t
Alúöarþakkir færum viö öllum þeim, sem á margvíslegan hátt
sýndu okkur samúö, hlýhug og vináttu viö missi sonar okkar,
bróöur, mágs og dóttursonar.
GYLFA KRISTINS GUOLAUGSSONAR,
Skaftahlíð 20, Reykjavík.
Kristín Kristinsdóttir, Guölaugur Þorvaldsson,
Margrót Óskarsdóttir, steinar Þór Guólaugsson,
Styrmir Guölaugsson, Þorvaldur Guólaugsson,
Júlíana Kristjánsdóttir.
Helga Guðmundsdótt-
ir—Minningarorð