Alþýðublaðið - 21.03.1931, Blaðsíða 2

a ■ABpaaBBarÆSifó
Rfkisútgáfa skélalséka.
Fulltrúar Alþýöuflokksins í
neðri deild alþingis, Sig'urjon Á.
Ólafsson, Héðinn Valdimarsson
og Haraldur Guðmundsson, flytja
fmmvarp um, að allar löggisltar
kenslubækur barna skuli gefnar
út af ríkinu og sieldar við kostn-
aðarv'erði. Skal leitast við að gera
útgáfu bókanna ódýra, en þó
vandaða, og til þess að komast
hjá miklum sölukostnaði skuli
skólastjórar barnaskólanna ann-
ast sölu bókanna hver í sírium
skóla gegn 10«/o af andvirði
þeirra í ómakslaun.
Fræðslumálastjóri og tvedr
menn, sem stjórn Sambands ís-
lenzkra barnakennara nefnir til,
skulu hafa stjórn útgáfunnar á
hendi. Skulu þeir sjá um, að jafn-
an sé nægilegt til af bókunum og
hvergi sé skortur á þ-eim í hér-
aði, svo að ekki náist til þeirra.
Útgáfusíjóminni sé einnig heimilt
að gefa út skölabækur fyrir aðra
skóla, Iandabréf o. s. frv.
Ætlast er til, að ríkissjóður
leggi fram til útgáfunnar 10,þús.
kr. á ári fyrstu 5 árin. Eftir það ]
er gert ráð fyri.r, að útgáfan geti j
sjálf staðið straum af útgáfu- I
kostnaðinum með því fé, sem inn ]
Fuiltrúar Alþýðuflofcksins í
neðra deild alþingis, Héðinn
Valdimarsson, Sigurjón Á. Ólafs-
son og Haraldur Guðmundsson,
fiytja svo bljóðandii þingsálykt-
unartillögu:
„Alþingi ályktar ,að skora á
ríkisstjórnina að hlutast til um:
1) Að akvegir verði ekki gerðir
mjórri en 4 metrar. 2) Að stein-
stöplar ver& settir upp á veg-
brúnum til vamar akstri út af
vegum, þar sem hátt er rriður af
veginum, öðram megin eða
beggja. 3) Að brýr yfir ræsi í
vegum verði gerðar jafnbreiðar
vegunum og nægilega þykk
isteypa í brúnum, til þess að þær
haldist í sömu hæð sem vegurinn.
4) Að kappkostaö verói að gera
akbrautjr að brúm xsem beinast-
ar. 5) Að sérstakir eftirlitsmenn
verði alls staðar hafðir meö þjóð-
vegunum, er tilkynni vegaimála-
stjóra tafarlaust um nauðsynlegar
viðgerðir, og láti hann fram-
kvaana pær þegar í stað. Þar
sem bifreiðaeftirlitsmenn ríkisins
eru á vegum, skulu þeir skyldir
að senda vegamálastjöra slíkar
tilkynningar. 6) AÖ vi'ðvörunar-
og liættu-merki verði sett alls
staðar' með fram akvegum, þar
sem slysahætta er fyrir bifreiða-
akstur, svo sem í hæfilegri fjar-
lægð frá kröppum beygjum,
bröttum brekkum, brúm, hliöum,
vegamótum eða vegaköflum, sem
eru í aðgerð. 7.) Að leiðarvisir
verði festur upp við vegamót, er
sýni \ egalengd til helztu stoða
kemur fyrir seldar bækur, en ef
það hrekkur ekki til, þá láni ríkið
útgáfunnii viðbótarfé gegn vöxt-
um.
Með þessu móti myndi verö á
námsbókum barna lækka mjög
mikið frá því, sem nú er, og
góður frágangur á bókunum ætti
að vera trygður. í greinargerð
frumvarpsins er bent á, að þess
eru d-æmi, að kenslubækur séu
seldar við verði, er nemur alt að
1 kr. á hverja örk, og margar era
selidar fyrir um og yfir 50 aura
fyrir hverja örk. Hreinn útgáfu-
kostnaður nemur ekki nærri helm-
ingi þessa verðs. Þó eru bækurn-
ar prentaðar í stórum upplögum
o.g trygg miikil salia árlega. —,
Fátæk barnaheimili munar það
miklu, að verö ' skólabókanna
læklrii í kostnaðarverð. Þess eru
og mjög mörg dæmi, að fátæk
börn verði að vera án nauðsyn-
legra skólabóka, með þvi verði,
siem nú er á þeim.. Er það nám-
fúsum börnum mikil hugraun og
spillir fyniT góðum árangri af
kenslunní.
Rikisútgáfa skólabóka er því
mikið nauðsynjamál.
nærlendis. 6) Að undirbúin verði
almenn vegalög og lögð fyrir
næsta þing, þar sem .ákvíeði séu
setí um væntanlega akvegag-erð
næstu 5. ár, kostnaöaráætlun gerð
fyrir hvern veg og ákveðið í
hvaða röð vegirnir skuli lagðir
Sarns konar áætlun verði gerð um
slitlag á vegum.“
Segir svo í greinargerð flutn-
ingsmanna fyrir tillögunni:
„Þingsályktunartillaga þessi er
fram komin í því skyni, að bætt
verði úr ýmsum áberandi göllum
á vegamálunum, vegirnir verði
gerðir nægil-ega breiðir til þess
að bifreiðar geti mæzt á þeim
viðstöðulítið, varnarstöplar verði
s-ettir á vegarbrúnunum, þar sem
hátt er niður, hættumerki þar,
sem þess er þörf, geilar inn í
v-eginn við brýr á ræsum verði
ekki lengur fallgryfjur, og hætt
sé við að hafa hina frægu Z-
lögun á vegunum næst brúnum.
Þesis skal getið, að breidd fólks-
bifreiða er leyfð nú 182 senti-
m-etrar, en var áðúr leyf'ð 175
sm. Nú er verið að sækja ’ um
undanþágur fyrir 184 sm. breidcl
á vörubifreiðum.
Ipá verði og Ieiðarvísir seftur á
spjöld á vegamótum. Loks er rík-
isstjórninni fa’ið að undirbúa m-eð
lagafrumvarpi vegagerð á næstu
árum, sem hægt sé að fara eftir
áriega, þegar til fjárveitinga
kemur.“
Lettmska kolask'p:d, sem kom
með kol til Kveldúlfs og maður-
inn slasa'ðist í, fór í gærkveldi.
iypiiipi.
í gær samþykti efri deild frum-
varp Alþýðuflokksfulltrúanna unl
forkáupsrétt kmpstada og kaup-
túna á hafnarmannuirkjum og
lódum og afgreiiddi það til neðri
idieildar, sömuleiðis frv. uim úr-
skurðarvald sáttanefnda. — R'ædd
var fyrirspurn Jóns Þorl. út af
bráðabirgðaup pgjöri íjármáiaráð-
hierra á tekjum og gjöldum ríkis-
sjóðs s. 1. ár.
I neðri deild var frv. unr bú-
fjáiTækt afgreitt til Í. umr. í
frv. -eru ákvæði urn fó'ðurtrygg-
’ingar húfjár. Landbúnaðarnefnd
d.eildarinnar lét þess getið í áliti
sínu um frumvarpið, ari þau á-
kvæði út af fyrir síg. væru ekki
nóg. Þegar harðindx eru skollin á
og hafís Iokar höfnum dugi ekki
það eitt að hafa nægar fóður-
birgðir fyrir fénaðinn, ef bjargar-
Iaust ver'ði fyrir menriiria. Afleið-
ing þess verði vitanlega sú, að
það af fó'ðri fénaðarins, sem
rnenn geti lagt sér til munns,
veröi teki'ð til manneldis, og fén-
aðurinn líka, eftir því, sem með
þarf. Var svo því ákvæði bætt í
frumv., að fóöurbirgðafé! agi skuli
heimilt að taka upp í samþykt
sína ákvæði um, að það skuli
einnig tryggja hverju heimili inn-
an 'félagsins nægilegt rúgmjöl og
haframjöl til manneldis frá jóla-
■ föstubyrjun til fardaga. Til fleiri
rixatvæla nær ákvæðið ekki. —
Ef tryggingarsjóður fóðurbirgða-
félags nægir einhverju sinni ekki
til fóðurkaupa, geti það fengið
ián úr bjargráðasjóði nieð 5°/o
ársvöxtum, er endiurgreiðist innan
árs, ef félagfð sér að éins fyrir
fénaðarfóöri, en ef félagið trygg-
ir einnig heimilin gegn kornvöru-
skorti, á þann hátt, sem áður er
sagt, sé lánið afborguriarlaust
fyrstu 5 árin, en greiðist síðan á
10 árurn með jöfnum árlegum
afborgumim. — Hins vegar gerði
nefndiin tillögur um ao, fella niður
ýms nýmæli í frumvarpinu, én
aðaltillögur hennar í þá átt voru
ýmist feldar eða hún geymdi þær
til 3. umræðu.
Frv. um breytingu á lögum um
iðju og iðnað var afgreitt til efri
dieildar og leyft að tvær fyrir-
spurair komi síðar til umræðu
í deildinni. Er önnrn’ til kenslu-
málaráðheraans (J. J.) um bggg-
ingarkostnap Laugavatnsskolans,
og er Magnús Guðm. fyrirspyrj-
andiinn. Hin er frá Hákoni um
símalagningar í Barbastranda-
sjslu fyrjr fé í fjárlögum þessa
árs, og er henni’ beint til atvinnu-
málaráðherrans (Tr. Þ.). )
Togararnir. Otur, sem var éinn
af þeim, er fóru á vei'ðar í fyrri
nótt, kom iun hingað í gærkveldi
með b'ilaða vindu. Ver kom í
gærkveldi’ eftír 5—6 daga úti-
vist, með ágætan afla.
Aakakosxsifiigar
i ISnglandL
London, 20. marz.
United Press. — FB.
Frambjóðandii íhaldsflokksins,
Gooper, vann sigur í aukakosn-
ingunni, í St. Georges kjördiæmi.
Hlaut hann 17 242 atkv., en ó-
háði íhaldsfraxubjóðandinn, Sir
Ernest Petter, hlaut 11532.
Cardiif, 20. marz. U. P. FBt
Frambjóðandi jafnaðarmanna, D.
L. Davies, bar sigur úr býtum í
aukakosningunni í Pontypridd
kjördæmi, hlauí 20 687 atkvæði,
frambjóðandi frjálslyndra, Mr.
Crawshay, 8368 atkvæði og E-
vans frambjóðandii ihaldsmannia
5489.
Lækksrn sím sk eytagj 8 Ida
frá ísi tognmnj.
Úí af fram komnum óskum sjó-
manna á togurunum um lækkun
á ■ símgjaldataxta fyrir skeyti, er
sjómenn senda heim tií ættingja
sinna og vina til þess að láta
þá vita úm líðan sína, og svo eí
óveöu r hafa geysað, skrifaði
stjórn Sjómannafélags Reykjavík-
ur landssímastjóra bréf 21. jan.
s. 1. þess efnis, að símskeyta-
gjöldin yrðu lækkuð fyrir ísl. sjó-
menn, sem senda loftsheyti utan
af hafinu.
Landssimastjóri hefir nú í bréfi
dags. 18. þ. m. til Sjömannafé-
lagsins sýnt virðingarverðan
skilning á þessu máli og fallist
á að lækka símskeytagjöldiin um
helming frá því, sem þau voru
áður.
Til leiðbeiningar þeim, sern
njóta eiga, skal því birt bréf
landssímastjóni um þetta efni:
LAN DSSIMASTJ ÓRINN.
Reykjavík, 18. marz 1931.
Út af erindi yðar dags. 21.
jan. 1931, þar sem farið er fram
á lækkun á loftskeytagjöldium frá
ísl. skipum, skal þetta tekið fram
Það er ekki rétt, sem tekið ei’
fram í bréfinu, að enskir sjómenn
geti sent skeyti heim til sín, um
enskar loftskeytastöðvar, íjtíi 1
penny orðið. Lægsta .gjald frá
enskum fiskiskipum er 2Va pence
fyrir orðið og þá því að eins að
um isérstákt samkomulag við
ensku, símastjórnina sé að ræða.
Loftskeytagjald frá ísl- tog/ui-
um, um ísl. loftskeytastöð, er nú
40 aurar (40 centimes) fyrjr orðxð.
Til samanb'uröar má geta þess,
að frá belgiskum togara lum
belgiska stöð kostar 95 ctms, frá
norsku skipi um norska stöÖ 60
og 80 oentimes og frá dönsku
sldpi um danska stöð 50 ctms,
en ef skipsgjaldið er dregið frá
(hér er skipsgjald ekkert hjá tog-
urunum), þá veröur gjaldið samt,
tekið í sömu röð: Belgía 55 ctms,
Noregur 40 ctms og Danmörk 30
ctms.
i