Morgunblaðið - 23.09.1979, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. SEPTEMBER 1979
Útgefandi nMiKfeU> hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og skrifstofur Aóalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstrnti 6, sími 22480.
Afgreiósla Sími83033
Askriftargjald 4000.00 kr. á mánuöi innanlands.
1 lausasölu 200 kr. eintakið.
Lífsreynsla flóttafólksins
frá Víet Nam er átakan-
leg. Af viðtölum við það finn-
um við, að það er þakklátt
fyrir það eitt að fá að halda
lífi og hafa fast land undir
fótum, þar sem því er frjálst
að brjóta sér leið, — jafnvel
þótt þetta land sé víðs fjarri
ættarslóðum og umhverfið
allt svo framandi að það
hlýtur að kosta verulegt átak
að breyta svo hugsunarhætti
sínum og lífsháttum að geta
samlagazt því. Samt er þetta
fólk alls hugar fegið og hlakk-
ar til að takast á við þá
erfiðleika, sem hljóta að
mæta því. En það kemur líka
fram, að hugsun þess dvelur
hjá ættingjunum sem urðu
eftir, og draumur þess er að
geta rétt þeim hjálparhönd.
Umfram allt gerir það sér þó
vonir um að sjá ættjörð sína á
ný sem frjálst land.
Samtímis því sem nánari
spurnir berast af óhugnaðin-
um í ríkjum kommúnismans,
Víet Nam og Kambódíu, þar
sem mannslífið er ekki meira
virði en útigangshrossa á
íslandi fyrr á öldum — frétt-
ist af því, að í löndum komm-
únismans í Austur-Evrópu sé
verið að herða tökin. Þannig
voru 10 baráttumenn mann-
réttinda í Tékkóslóvakíu
handteknir á miðju sumri og
bíða nú dóms. Þessi sýndar-
réttarhöld eru rekin með því-
líku harðfylgi, að sakborning-
um gefst ekki einu sinni kost-
ur á verjanda og fjölskyldur
þeirra verða fyrir ofsóknum.
Þess eru dæmi, að heimilis-
faðir hafi verið svo langt
leiddur, að hann fór í hungur-
verkfall, eftir að konu hans
hafði verið misþyrmt og „ör-
yggisverðir" vöktu yfir hverju
þeirra spori. Jafnvel börn
þeirra voru auðmýkt og vinir
þeirra urðu fyrir ónæði eða
voru kvaddir til yfirheyrslu.
Tékkóslóvökum hafði verið
boðið að senda fulltrúa á
ársþing brezka Verkamanna-
flokksins. Eftir að þessir at-
burðir urðu kunnir, kröfðust
Bretar skýringa, en tékkneski
sendiherrann í London færð-
ist undan því að ræða mann-
réttindi í heimalandi sínu.
Forystumenn Verkamanna-
flokksins afturkölluðu þá boð
sitt og lýstu handtökunni á
andófsmönnunum tíu sem
„verstu kúgunaraðgerðum í
Tékkóslóvakíu frá því á sjötta
áratugnum". Hins vegar þótti
það ekki tiltökumál hér á
landi, að sósíaldemókratar
efndu til opinberrar móttöku
fyrir utanríkisráðherra
Tékkóslóvakíu og hafa þau
tíðindi spurzt þaðan, að hinn
erlendi gestur hafi látið vel
yfir því, hversu mikilla mann-
réttinda hin tékkóslóvakíska
þjóð fær að njóta. Það er
vonandi, að maturinn hafi
runnið ljúft niður með víninu
undir þvílíku spjalli.
Það er eftirtektarvert, að í
hvert skipti, sem ný réttar-
höld hefjast yfir saklausu
fólki í löndum kommúnism-
ans í Austur-Evrópu, hefur
Þjóðviljinn mikla ófræg-
ingarherferð á hendur Banda-
ríkjamönnum og Atlantshafs-
bandalaginu. Þeim mun meiri
sem harðstjórnin er, því
hærra sem hin sovézku vopn
tala og þó þau æpi upp í eyrun
á hverjum frjálsum manni —
samt berst ekkert hljóð til
þeirra, sem halda á penna
Þjóðviljans eða ráða ferðinni
í Alþýðubandalaginu. Það er
engu líkara en þeir séu með
eyrnahlífar fyrir skilningar-
vitunum. Og þessi lágkúra
kemur hvarvetna fram.
Kommúnistar eru hallir und-
ir Rússa í Jan Mayen-málinu
og m.a. hefur þess gætt í
ríkum mæli hjá viðskiptaráð-
herra, hversu hikandi og
flaumósa hann verður í hvert
skipti sem hagsmunir okkar
og Sovétmanna rekast á.
Hann fæst ekki til þess að
fara til Moskvuborgar til þess
að reyna að ná fram betri
viðskiptakjörum núna fremur
en hann fékkst til þess fyrr í
sumar að láta á það reyna,
hvort það væri hægt. Þó veit
hann eins og allir aðrir, að
hinar dæmalausu olíuverð-
hækkanir fara fram úr allri
sanngirni miðað við sambæri-
lega langtímasamninga við
önnur olíusöluríki og skerða
kaupmátt hvers einasta
manns í landinu.
Það er að sönnu grátbros-
legt, hvernig talsmenn
kommúnismans bregðast við,
þegar athyglin beinist að ríkj-
um undir ráðstjórn. í Þjóð-
viljanum hefur því m.a. verið
haldið fram, að ástandið hér
sé ekki hótinu betra en í
Tékkóslóvakíu og nafn her-
stöðvaandstæðinga hefur ver-
ið notað til þess að bera blak
af valdsmönnum, sem stjórna
böðulshendinni þar og víðar.
Þannig virðist það vera í eðli
sumra manna að bera í hjarta
ótta við frelsið en dragast að
ofbeldishugsjónum eins og
járnsíur að segli. Og eftir því
sem minna reynir á einstakl-
inginn í þjóðfélaginu, — eftir
því sem fleiri eru mótaðir í
sama eða svipuð mót og múg-
mennskan verður meiri, má
búast við því að þeim fjölgi
einnig, sem hugsa sér ríkis-
forsjána sem fyrirheitna
landið og þá er skammt í
ráðstjórnina, eins og við
þekkjum hana fyrir austan
járntjald.
Frelsið — andstæða
kommúnismans
Dulnefhi
fjármála-
rádherra
Formaður framkvæmdastjórnar
Alþýðubandalagsins segir, að
Tómas Árnason, fjármálaráð-
herra, hafi brugðizt algjörlega „og
rekið ríkissjóð illa“. Ráðherrann
hafi á jafnlöngum tíma og drott-
inn skapaði heiminn „komið því í
verk að stórhækka almenna
neyzluskatta í landinu", sem sagt:
að helzti munurinn á drottni
allsherjar og fjármálaráðherra
ríkisstjórnar formanns fram-
kvæmdastjórnar Alþýðubanda-
lagsins sé sá, að hinn fyrrnefndi
hafi gert allt af engu, en fjármála-
ráðherrann allt að engu. Þannig
mætti segja, að helzti munurinn á
Ólafi Ragnari Grímssyni, tals-
manni Alþýðubandalagsins, og
fjármálaráðherra sé sá, að hinn
fyrrnefndi sé í hlutverki Tómasar
trúlausa, en fjármálaráðherra í
hlutverki Tómasar Árnasonar.
Síðasta tilraun stjórnarsinna hef-
ur svo verið sú að reyna að hylja
hann undir dulnefninu: Matthías
Á. Mathiesen. Er enn með öllu
óvíst, hvernig sú herferð muni
reynast. En talið er, að Matthías
Á. Mathiesen hafi af þessu þó
nokkrar áhyggjur.
Formaður framkvæmdanefndar
Alþýðubandalagsins segir enn, að
hávaxtastefna Framsóknar og Al-
þýðuflokks, eins og hann kemst að
orði, sé andvíg stefnu Alþýðu-
bandalagsins. Samt samþykktu
beir hana.
Hvers vegna?
Hann segir og að landbúnað-
arstefna vinstri stjórnarinnar sé í
andstöðu við stefnu Alþýðubanda-
lagsins. Samt samþykktu þeir
hana.
Hvers vegna?
Hann segir ennfremur, að Al-
þýðubandalagið hafi gert tilraun
til að stöðva hækkun landbúnað-
arvara. Samt fór hún í gegn.
Hvers vegna?
Formaður þingflokks Alþýðu-
flokksins segir, að hann lýsi fullri
ábyrgð á hendur Alþýðubandalag-
inu og Framsóknarflokknum
vegna hækkunarinnar á landbún-
aðarvörum. Hvers vegna stendur
þá ríkisstjórn Alþýðuflokks að
málinu? Hann segir ennfremur, að
það sé svo afgreitt af ráðherrum
„sem ekki hafa þingmeirihluta á
bak við sig“. En styðja ekki
þingmenn Alþýðuflokksins þessa
ríkisstjórn? Og fyrst svo er, hvers
vegna? Formaður þingflokks krat-
anna segir ennfremur — til
áhersluauka — að það sé „vit-
firrt“, hvernig stjórnin standi að
málinu. Það þarf mikla andlega
heilbrigði til að styðja „vitfirrta"
ríkisstjórn!
Þessi dæmi sýna ekki einungis
óstjórn í ríkisstjórnarflokkunum,
heldur tvískinnung og hræsni, sem
eru allt að því einsdæmi í íslenzk-
um stjórnmálum.
Og þá er mikið sagt.
Hrottalegar
álögur
á almenning
Á sama tíma og þjóðinni eru
sýnd inn í þessi ósköp, tvínóna
stjórnarherrarnir ekki við að setja
rétt áður en Alþingi kemur saman
bráðabirgðalög, sem fela í sér allt
að 16 milljarða króna nýjar álögur
á almenning fram til áramóta og á
næsta ári, en það er hvorki meira
né minna en milljarður á mánuði.
En hvað er milljarður, þegar
ráðherrastóll er annars vegar?
Og hvað er % milljón króna
skattahækkun á hverja fimm
manna fjölskyldu í landinu fyrir
ráðherrastól?
Eða 700 þús. króna skattahækk-
un á hverja fimm manna fjöl-
skyldu í Reykjavík fyrir ráðherra-
stólana og borgarstjórnarmeiri-
hluta enn um nokkurt skeið?
Eða 50—60% verðbólga?
Eða gengisfellingar á heims-
mælikvarða?
Eða svik á öllum loforðum um
samningana í gildi?
Og allt annað sem þjóðin var
blekkt með? Ekki sízt tvísköttun.
Nei, sísköttun. Jafnvel brot á
stjórnarskránni í þeim efnum, af
því að lagaprófessorinn, forsætis-
ráðherra, telur að það, sem þar er
ekki bannað beinum orðum, sé
leyfilegt (!) Að minnsta kosti
ríkisstjórn hans.
En fólkið í landinu bíður og
hugsar sitt. Þetta eiga eftir að
verða valdhöfunum dýrar krónur,
áður en yfir lýkur. Flóðbylgja
skolaði þingmönnum og borgar-
fulltrúum valdstjórnarinnar á
land í síðstu kosningum.
Þeir eiga flestir eftir að lenda í
útsogi næstu bylgju. Og eitt er
víst: að þeir munu ekki hafa olíu
afgangs til að lægja öldurnar, eins
og frammistaða þeirra hefur verið
í þeim efnum.
Ólafur reiö
med
björgum fram
Tómas Árnason ætlar að svara
formanni framkvæmdastjórnar
Alþýðubandalagsins, þegar þing
kemur saman. Það er tilhlökkun-
arefni fyrir hann, eða hitt þó
heldur. Og Ólafur Ragnar mun þá
hafa í nógu að snúast, ekki síður
en formaður þingflokks Alþýðu-
flokksins, Sighvatur Björgvinsson,
og aðrir „stjórnarandstæðingar"
stjórnarliðsins. Báðir segjast þeir
vera móti stefnu, sem ríkisstjórn
þeirra framkvæmir með atkvæði
þeirra og annarra „stjórnarand-
stæðinga" Alþýðuflokks og Al-
þýðubandalags. Hinn fyrrnefndi
hefur jafnvel sagt, að efnahags-
stefna ríkisstjórnarinnar sé
„ónýt“ og hafi „aukið verðbólgu-
vandann". Þeir Alþýðubanda-
lagsmenn slógu þó skjaldborg um
hana á Alþingi. Ekki síður en
Alþýðuflokksmenn. Ólafur Ragn-
ar uppnefnir efnahagsstefnuna
„Ólafslög" til að geta afneitað
henni við hentugt tækifæri fyrir
næstu kosningar. Allt minnir
þetta brölt hans á orðagjálfrið um
einokun Flugleiða á síðasta þingi
og nýtekna ákvörðun samgöngu-
málaráðherra Alþýðubandalags-
ins um að auka þessa svonefndu
einokun. Auðvitað stendur for-
maður framkvæmdastjórnar Al-
þýðubandalagsins með Ragnari
Arnalds, þegar á reynir. En í
blöðunum segir hann, að stefna
ráðherrans sé röng. Ef hann
meinar eitthvað með þessu — og
ef ráðherrann framkvæmir ekki
stefnu Alþýðubandalagsins — á
hann auðvitað að krefjast þess, að
ráðherrann fari frá.
Mun hann gera það?
Nei.
Hvers vegna ekki???
Formaður framkvæmdastjórnar
Alþýðubandalagsins segir, að
„þessi vitleysa getur ekki haldið
áfram marga mánuði í viðbót".
Skyldi það ekki vera sem næst
einsdæmi, að þingmaður með
aukatitil kalli stjórnarstefnu sína
vitleysu framan í opið geðið á
þjóðinni — og eins og ekkert sé?
Mun hann þá kollvarpa stjórn-
inni á næstunni og sjá til þess að
vitleysan hætti?
Nei.
Hvers vegna ekki?
Þarf að spyrja að því? Eða
hvers vegna heldur hann og félag-
ar hans áfram að styðja stjórnina,
en uppnefna efnahagsstefnu henn-
ar „Ölafslög"? Vegna þess að þeir
kunna vel við sig í hráskinnsleikn-
um, ekki síður en framsóknar-
menn og kratar. En mikil börn eru
framsóknarmenn að verða í póli-
tík, að sjá ekki í gegnum þetta —
og kalla efnahagsvitleysuna jafn-
vel sjálfir „Ólafslög". Vita þeir
ekki, að rétt fyrir kosningar á að
klína allri vitleysunni á þá með
þessu eina orði — sem í hugum
íslenzks almennings merkir næst-
um því það sama og „Olög". Segja
má um forsætisráðherra: Ólafur
reið með björgum fram. En hver
vill fylgja honum eftir?
Framsóknarflokkurinn er geng-
inn í pólitiskan barndóm — og að
því er komið, að riddararnir í
Alþýðubandalaginu og Alþýðu-
flokknum berjist við vindmyllur
sínar — berhentir.
En hvers vegna leggja þeir allt
þetta á sig?
Af því þeir veðja á gálgafrest-
inn.
Á meðan æðir flóðbylgjan á
land. Og pólitíski fellibylurinn á
eftir að rífa upp með rótum stór
tré og litlar plöntur.
Þó einkum litlu plönturnar.
Skólabækur
Nú þegar skólarnir eru að hefj-
ast fyllast bókaverzlanir af skóla-
bókum af ýmsu tagi og sá, sem ber
þá feiknaframleiðslu augum, hlýt-
ur að komast að þeirri niðurstöðu,
að skólabókaútgáfa hérlendis sé
að verða meiriháttar hagsmuna-
mál fyrir útgefendur. En það þarf
ekki lengi að líta á þessa fjölda-
framleiðslu til að gera sér grein
fyrir því, að í skólabókabísnessn-
um eru margir kallaðir, en fáir
útvaldir. Þarna ægir saman góð-
um kennslubókum og alls kyns
rusli, sem útgefendur veðja á og
reyna svo eftir megni að troða inn
í skólana — en kennarar síðan inn
í börnin, með misjöfnum árangri
sem betur fer. Ein af nýju bókun-
um er sænsk þjóðfélagsfræði eftir
einhvern Israel eða Joakim og er
hún með því marki brennd eins og
sumar aðrar bækur af því tagi, að
hún virðist skrifuð fyrir bjálfa.
Þar er t.d. kafli um það, að ef Jón
slasast í vinnunni, þá er sóttur
sjúkrabíll, ekið er með Jón á
slysavarðstofuna, þar sem læknar