Morgunblaðið - 13.11.1979, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 1979 19
Bjartmar Guðmundsson:
HaustiÖ 1959 var fyrst kosið til
Alþingis eftir lögum sem síðan eru
í gildi, lítið breytt.
Einstaklega giftusamleg sam-
staða náðist þá um röðun á D
listanum í Norðurlandskjördæmi
eystra. Listinn fékk fleiri krossa
en búist var við og fleytti þremur
frambjóðendum inn á þing, tveim-
ur kjördæmis kosnum og einum
landskjörnum.
Aftur var kosið vorið 1963.
Sömu frambjóðendur voru í þrem
fremstu sætunum, og náðu kosn-
ingu. Déið bætti við sig krossum.
Enn var kosið 1967. Sömu dátar
voru enn í þremur fremstu sætum
og héldu þeim. Atkvæðatala i
hækkandi.
En 1971 var komið babb í
bátinn. Óskir komnar að sunnan
um að þriðja sætið yrði öðruvísi
skipað en verið hafði. Sá sem þar
var taldist vera búinn að bæla
sætið nógu lengi, gamall orðinn og
varla hafandi á lista þess vegna.
Um þá frómu osk urðu eitthvað
skiptar skoðanir í kjördæmisráði.
En meiri hluti réði þar eins og
vera ber og lét annan frambjóð-
anda í þriðja sætið og skipti
einnig í fyrsta sætinu. Báðir fóru
út af listanum óhljóðalaust.
Um leið og þetta gerðist varð
samstaða manna um listann samt
ofurlítið öðruvísi en verið hafði.
Og þegar búið vr að telja upp úr
kössunum kom í ljós að þriðja
sætið var tapað. Eins fór í næstu
kosningum og þeim næst næstu.
Nú á haustdögum 79 var mikil
ástæða til að ætla að þriðja sætið
ynnist á nýjan leik svo framarlega
að góð samstaða gæti skapast um
sætaskipan á listanum. Sú von er
nú að litlu orðin af ástæðum sem
allir þekkja.
Til viðbótar þessari greinargerð
get ég nú sagt að ekki var laust við
að í mig fyki vorið 71. En aldrei
datt mér í hug að skemmta
skrattanum með því að koma mér
upp D—lista. Sat bara á strák
mínum eins og hver annar aum-
ingi og reyndi að hjálpa mínum
mönnum eins og ég gat. En það
var hægara sagt en gert.
Jón minn Sólnes er aðeins yngri
en ég var 71. Þó hygg ég að það sé
fyrst og fremst aldur hans, sem
veldur því að kjördæmisráðið vildi
ekki hafa hann nú í fyrsta sæti
eins og í síðustu kosningum og
næstu þar á undan. Þegar þannig
atvikast er lang skynsamlegast að
taka því eins og um ekkert sé að
vera. Enn er tími til fyrir S—lista
menn á Ákureyri að draga lista
sinn út úr umferð. Ég er hjartan-
lega sammála Gísla Jónssyni, sem
sagt hefur í blaði. „Þá stæði Jón
Sólnes keikari eftir og Sjálfstæð-
isflokkurinn sterkari.
Prófkjörsreglur þær sem nú
hafa verið notaðar á höfuðborg-
arsvæðinu og sums staðar annars-
staðar á landinu eru svo gallaðar
að þær hljóta að bjóða ósamkomu-
lagi heim hvar sem þær eru
notaðar. Mér finnst full ástæða til
að þakka kjördæmisráði Norður-
lands eystra fyrir skilning á því að
þær eru ónothæfar.
A höfuðborgarsvæðinu munaði
minnstu að þær kæmu því til
leiðar að engin kona gæti náð
viðunandi sæti á stóra listanum.
Og enginn maður fékk þar sæti
samkvæmt prófkjörinu sem full-
trúi verulegra sjómanna eða dag-
launamanna. Ef enginn Ellert
væri til vita menn sannarlega ekki
hvernig farið hefði, áreiðanlega
illa.
Ef prófkjörsreglurnar ætti að
nota í Norðurlandi eystra, yrðu
báðar þingeyjarsýslur að engu við
hliðina á Akureyri, að undantekn-
um tveimur hreppum. Ef þær ætti
að nota á Suðurlahdi yrði svipað
uppi á teningnum. Það allra
versta við prófkjörið er þó hvað
það er ankanalega opið. Hver sem
er og hverjir sem eru fá að vaða
inn á flokka og taka þátt í vali
frambjóðenda, án þess að ætla sér
að styðja flokkinn þegar til alvöru
kosninga kemur. Hvaða vit er í
því?
Það hljóta að vera til skárri
aðferðir við að kanna fylgi fram-
bjóðenda en prófkjörsreglur þær
sem menn hafa verið að burðast
með að undanförnu.
Þegar kosningalögum verður
breytt þyrftu inn í þau að koma
góðar reglur um aðferðir við að
kanna kjörfylgi frambjóðenda áð-
ur en raðað er á lista.
Á því liggur meira heldur en að
slíta þingmenn af fámennustu
kjördæmunum, þar sem þeir eru
sem við örðugustu aðstöðuna
verða að búa.
10. nóv. 1979.
Fáein orð um próf-
kosningar og framboð
Norskur bók-
menntafrædingur
heldur f yrirlestra
Fulltrúar Sjálfsbjargar og Blindrafélagsins á fundi með blaðamönnum i gær. Talið frá vinstri: Sigursveinn
D. Kristinsson, Rafn Benediktsson, Magnús Kjartansson, allir frá Sjálfsbjörgu, Halldór . Ragnar og Gisli
Helgason frá Blindrafélaginu.
„Uppistaða í mann-
réttindayfirlýsingu’ ’
Stjórnmálaflokkarnir hafa svarað spurn-
ingum Sjálfsbjargar og Blindrafélagsins
SAMSTARFSNEFND Sjálfs-
NORSKI bókmenntafræðingur-
inn Willy Dahl mun halda tvo
fyririestra í Norræna húsinu. í
dag, þriðjudaginn 13. nóvem-
ber, fjallar Willy um norskan
dægurlagatexta frá stríðsárun-
um og nefnist fyrirlesturinn
„Nidelvan stille og vakker
Willy Dahl bókmenntafræðingur.
í HAUST hefur verið unnið við
bryggjuna á Reykhólum, steypt-
ur kantur og festingar settar.
Verkinu er ekki iokið, og mun
endahnúturinn verða settur að
vori.
í sumar hefur Reykhólakirkja
verið máluð, og er það vel því á
kirkjum má oft lesa menningar-
ástand hvers byggðarlags, og séu
kirkja og grafreitur vel hirt mun
svo vera um fleira.
Nú á að fara að leggja hitaveitu
upp að Mjólkurvöllum, en það hús
var eitt sinn fyrirhugað sem
mjólkurbú fyrir Austur-Barða-
du...“ En slagertekst fra 40
aarene i litteratursociologi.sk
perspektiv“.
Síðari fyrirlesturinn verður
fimmtudaginn 15. nóvember kl.
20.30 og nefnist hann „Kristiania
bohmen — borerskabets usikkel-
ige sö sönner", og er um skáld-
söguna „Kristiania — Bohemen"
eftir Hans Jæger. Bók þessi vakti
mikið hneyksli um öll Norður-
lönd vegna opinskárra kynlífs-
lýsinga og var hún bönnuð og
höfundur dæmdur.
Willy Dahl mun einnig halda
fyrirlestur í boði Háskóla
íslands.
Dahl var lektor í bókmennta-
sögu við Óslóarháskóla 1965 og
1977 varð hann prófessor í bók-
menntasögu við háskólann í
Þrándheimi. Einnig hefur hann
verið bókmenntagagnrýnandi við
blöð í Noregi og skrifað fjölda
bóka.
Þess má geta að eiginkona
Dahl, Etelka Tamminen, áður
lektor í finnsku hér á landi, er
hér í heimsókn með manni
sínum.
strandarsýslu. Þessi framkvæmd
mun kosta fimm til sjö milljónir
króna.
Fólki hefur fjölgað hér á Reyk-
hólum, og mun íbúatalan vera að
nálgast eitt hundrað manns.
Hvergi er ódýrara á landinu að
kynda hús en hér. Mínútulítrinn
yfir árið kostaði 1978 12 þúsund
krónur, og notar meðal hús þar
þrjá og hálfan lítra, sem gerir að
meðaltali 40 þúsund krónur á hús
á ári. Vegna hitaveitufram-
kvæmda mun verð á hverjum
sekúndulítra hækka, að minnsta
kosti í takt við verðbólguna.
— Sveinn.
bjargar og Blindrafélagsins
hafa borist svör stjórnmála-
flokkanna við spurningum sem
fyrir þá voru lagðar um málefni
fatlaðra og almenna stefnu-
mörkun á þeim sviðum.
„Þetta er ákaflega mikilvæg-
ur atburður fyrir okkur,“ sagði
Magnús Kjartansson starfs-
maður nefndarinnar á fundi þar
sem blaðamönnum voru kynnt
svörin. „Við teljum að með þessu
hafi allir stjórnmálaflokkarnir
mótað stefnu sina varðandi mál-
efni fatlaðra og hér sé jafn-
framt komin uppistaða í mann-
réttindayfirlýsingu fyrir fatl-
aða á íslandi.“
Magnús sagði að svör flokk-
anna væru jákvæð en samstarfs-
nefndin hefði ekki farið út í það
að gagnrýna þau eða að bera þau
saman, það væri ekki hennar
verk.
„Eins og við vitum eru orðin til
alls fyrst,“ sagði Magnús. „En ef
þeim er ekki fylgt eftir með
efndum eru þau til lítils. Við
munum því fara fram á það við
það Alþingi, sem til starfa tekur
eftir kosningar, að skipuð verði
nefnd sem í sitji bæði fulltrúar
fatlaðra og stjórnmálaflokkanna.
Hlutverk þessarar nefndar verð-
ur að semja áætlun um úrbætur
og munum við fara fram á það að
kappsamlega verði unnið að því
að framkvæma þau fyrirheit sem
felast í þessum stefnuyfirlýsing-
um stjórnmálaflokkanna."
Magnús sagði að framkvæmdir
þessar, t.d. breytingar á bygging-
um í eigu ríkisins á þann hátt að
fatlaðir eigi að þeim greiðan
aðgang, yrðu mjög kostnaðar-
samar en þegar litið væri fram í
tímann væri hér í rauninni um
arðsemisframkvæmd að ræða.
Hann sagði að gífurlegur vinnu-
kraftur væri ónýttur þar sem
fatlaðir væru að ræða en ef þessi
loforð yrðu að veruleika myndi
sá kraftur nýtast.
Magnús var á fundinum spurð-
ur að því hvort það hvarflaði
ekki að þeim að hér væru á
ferðinni kosningaloforð?
„Með kosningaloforðum hefur
maður eitthvað til að halda sér
í,“ sagði Magnús. „Næst er að
ganga á eftir því að þessi loforð
verði efnd.“
I svörum flokkanna er þess
m.a. getið fyrir hverju hver
þeirra hefur beitt sér í málefnum
fatlaðra á síðustu árum. Þá er
einnig gerð grein fyrir ýmsum
samþykktum sem gerðar hafa
verið á vegum flokkanna varð-
andi málefni fatlaðra og sagt frá
því hvaða umbætur flokkarnir
telji nauðsynlegar á lífskjörum
fatlaðra.
I þakkarbréfi sem samstarfs-
nefndin hefur sent stjórnmála-
flokkunum er farið fram á það að
flokkarnir geri þessu máli þau
skil sem þeir telji það verðskulda
í málgögnum sínum um allt land
í kosningabaráttunni, á kapp-
ræðufundum og kynningarsam-
komum, þar á meðal í ríkisfjöl-
miðlum.
Reykhólar á Barðaströnd:
Kostnaður við hitun húsa
um 40 þúsund krónur á ári
Miðhúsum á Barðaströnd, 12. nóvember.