Morgunblaðið - 14.11.1979, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1979
Hitaveita Suðurnesja:
Sparar tvo og
Hitaveita Suðurnesja
er eina fyrirtækið sinnar
tegundar í heiminum, sem
nýtir jarðgufu til vatns-
hitunar (hitaveitu) og
jafnframt til raforku-
framleiðslu. Hitaveitan
nær þegar til Grinda-
víkur, Njarðvíkur,
Keflavíkur, Sandgerðis,
Garðs og Voga — eða um
12.000 manna byggð á
Suðurnesjum. Eftir er
að koma varmanum til
Hafna og strjálbýlis í
Miðneshreppi og á
Vatnsleysuströnd, auk
Keflavíkurflugvallar,
sem nýta mun allt að
helmingi ráðgerðs vatns-
varma. Miðað við full-
tengd sveitarfélög á Suð-
urnesjum nýta þau um
1200 mínútulítra heits
vatns, sem samsvarar
22,8 milljónum olíulítra á
ári. Miðað við núverandi
verðlag olíu og í saman-
burði við hitakostnað
með olíu þýðir þetta 2yk
Ólafur G. Einarsson. varaformaður stjórnar HS við líkan af mannvirkjum fyrirtækisins
í Svartsengi.
hálfan milljarð árlega
RættviðÓlaf
G. Einarsson
um orkumál á
Suðurnesjum
að völlurinn nýti allt að því eins
mikið af heitu vatni og sveitar-
félögin á Suðurnesjum til sam-
ans, ef til kemur. Samningarnir
lúta að því, að kaupendur heita
vatnsins greiði allan stofnkostn-
að við vatnsútvegun til þeirra og
vatnsverð í tengslum við verð-
þróun á olíu. Ef um semst verður
hægt að ljúka tengingu vallar-
svæðisins fyrir árslok 1981.
Raforkuframleiðsla
Raforkuframleiðsla hófst í
Svartsengi í apríl 1978 með
einum 1 Mw. hverfli. Nú • eru
tveir slíkir hverflar nýttir. Guf-
an nýtist ekki nema að hluta til
við framleiðslu raforku en með
hitun vatns, jafnhliða og sam-
tímis, nýtist hún vel. Við seljum
nú afgangsorku, 0,5 — 0,6 Mw,
til RARIK og Landsvirkjun hef-
ur hvatt til framleiðslu 6 Mw. til
viðbótar. Leyfi til viðbótar-
framleiðslu er nýfengið — en
vinstri stjórnin lá á málinu allan
sinn feril. Stjórn HS auglýsti þó
eftir tilboðum í 6 Mw. hverfil, í
trausti þess að tilskilin leyfi
stjórnvalda fengjust, og vinnur
milljarðs króna sparnað
fyrir Suðurnes á ári eða
um 800 þúsund krónur
á hvert meðalheimili þar.
Morgunblaðið sneri
sér til Olafs G. Einars-
sonar, sem verið hefur
varaformaður í stjórn
Hitaveitu Suðurnesja
frá upphafi, og innti
hann eftir framvindu mála
hjá fyrirtækinu.
Frumkvæðið var
Grindvíkinga
Árið 1969 hófust rannsóknir í
Svartsengi, sagði Ólafur, að
frumkvæði Grindvíkinga. Borað-
Jarðgufa nýtt
til vatnshitunar
og raf orku-
framleiðslu
ar voru tvær tilraunaholur árið
1971, sem gáfu góða raun. Þetta
var upphafið að því, sem nú er
Hitaveita Suðurnesja. Sveitarfé-
lögin á Suðurnesjum stóðu að
samátaki og sameign um þetta
fyrirtæki. Eignarhluti þeirra í
fyrirtækinu er samtals 60%.
Eignarhluti ríkisins er 40% og
fyrst og fremst til orðinn vegna
væntanlegrar heitavatnssölu til
Keflavíkurflugvallar.
Alttöðumynd af atarfasvaaöl HHavaitu Suöurna*|a, aina og fiun varður tutlgarð Tölur mað atofnaðum aýna Isngð palrra i
kflómatrum Tðlur undlr nafnl hvara ataðar aýna orVuþörf i Mvr nú og tölur i avlgum áaatlaða orkuþörf hvara byggðarlags á
ártnu 1967. Varfcfrasðlslofan Fjarhllun hf. garðl afstööumyndlna.
1977 1978 1979 1980 1981
Súlurltlð sýnir, hva mlkll olia, talln í þúsundum tonna,
sparaat á hvarju árl tímabllið 1977 tll 1961 mað lllkomu
hltavaltu i byggðariögum á Suðurnasjum og i Grlndavifc.
Fyrsti stjórnarfundur HS - Gunnar Thoroddsen, þáverandi orkuráðherra, í forsæti og Matthías
Á. Mathiesen, þáv. f jármálaráðherra honum á vinstri hönd.
Þáverandi orkuráðherra,
Gunnar Thoroddsen, þáv. fjár-
málaráðherra, Matthías Á.
Mathiesen, og þingmenn kjör-
dæmisins höfðu frumkvæði að
lagasetningu á Alþingi haustið
1974, sem stofnun fyrirtækisins
var grundvölluð á. Það keypti
síðan 100 hektara lands og á
einkarétt til nýtingar jarðvarma
innan „10 óma viðnámslínu".
Það er því engum háð í fram-
tíðinni, hvorki ríki né jarðeig-
endum í grennd, í nýtingu til-
tækra hitamöguleika.
Búið að tengja
12.000 manna
byggðarlög___________
Það er þegar búið að tengja
alla þéttbýlisstaði á Suðurnesj-
um nema Hafnir. Hin dreifða
byggð í Miðneshreppi og á
Vatnsleysuströnd er og eftir.
Hitaveitan nær nú til um 12.000
íbúa og sparar Suðurnesjum um
2% milljarð króna árlega, miðað
við olíuhitun og núverandi verð-
lag olíu, eða allt að 800 þúsund
krónum á meðalheimili þar.
Fyrir iiggja kostnaðaráætlan-
ir um tengingu þeirra byggða-
svæða, sem enn eru ótengd. Þó
sú framkvæmd sé ekki hag-
kvæm, út frá þrengstu arðsemis-
sjónarmiðum, eru stjórnendur
hitaveitunnar staðráðnir í, að
allir eignaraðilar, þ.e. viðkom-
andi byggðir á SuSurnesjum,
sitji við sama borð. í athugun er
og að fyrirtækið greiði niður
hitunarkostnað þar sem og á
meðan hitaveitunnar nýtur ekki.
Tólf milljarðar
á verðlagi
dagsins í dag
-----------------------------
Gert er ráð fyrir að f stofn-
kostnaður framkvæmda, miðað
við sveitarfélögin öll (Kefla-
víkurflugvöllur ekki meðtalinn),
sé um 12 milljarðar króna — á
verðlagi dagsins í dag.
Nú eru hins vegar á lokastigi
viðræður við yfirvöld á Kefla-
víkurflugvelli um viðskipti við
HS. Þeir samningar, sem að er
stefnt, geta haft grundvallarþýð-
ingu fyrir framtíðarrekstur
fyrirtækisins. Gert er ráð fyrir
nú að athugun tilboða er borist
hafa.
Sérstætt fyrirtæki
Hitaveita Suðurnesja er eina
fyrirtækið sinnar tegundar sem
ég þekki til, sagði Ólafur G.
Einarsson. Ég þekki ekki önnur
dæmi þess að jarðgufa sé eða
hafi verið nýtt til vatnshitunar.
Jarðgufa hefur hins vegar verið
nýtt til raforkuframleiðslu á
nokkrum stöðum en ekki sam-
hliða vatnshitun. Framtak og
samátak sveitarfélaganna á Suð-
urnesjum er lofsvert. Suðurnes
gætu verið sjálfum sér nóg um
orkuöflun og óháð öðrum. Að
sjálfsöjjðu er samtenging og
samstarf raforkusvæða nauð-
synlegt og eðlilegt, bæði af
öryggis- og hagkvæmnisástæð-
um, en heimastjórnun í öllum
undirstöðumálum hvers byggða-
svæðis er afar mikilvæg, tryggir
visst sjálfstæði þeirra, orkuör-
yggi og samkeppni við önnur
svæði, sem alltaf er hvati fram-
taks og framþróunar og þannig
öllum almenningi í hag, sagði
Ólafur G. Einarsson að lokum.
—sf.