Morgunblaðið - 18.11.1979, Page 41

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. NÓVEMBER 1979
41
Hólmfríður Hall-
dórsdóttir prófasts-
frú — Kveðjuorð
Aldurhnigin heiðurskona hefir
lokið vegferð sinni hér á jörðu.
Hinn 4. þ.m. lést í Landspítalan-
um frú Hólmfríður Halldórsdóttir
frá Setbergi við Grundarfjörð.
Útför hennar var gerð frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík 13. þ.m.
Hólmfríður var fædd 19.
febrúar 1891, hér í Reykjavík, á
Suðurgötu 5, og ólst þar upp og
síðar á Suðurgötu 4. Hún var
einkadóttir foreldra sinna, Krist-
jönu, dóttur Péturs Guðjohnsen
organista og Guðrúnar Knudsen,
og Halldórs Jónssonar banka-
gjaldkera Halldórssonar bónda að
Bjarnastöðum í Bárðardal
(Hraunkotsætt) og Hólmfríðar
Hansdóttur frá Neslöndum í Mý-
vatnssveit. Bræður hennar fjórir
voru: Pétur, fyrrum borgarstjóri í
Reykjavík, Jón, þekktastur sem
söngstjóri Karlakórsins Fóst-
bræðra, Gunnar, verslunarmaður,
og Halldór, bankaútibústjóri, ísa-
firði. Jón lifir nú einn þeirra
systkina.
Heimasætan í Suðurgötu fékk
besta uppeldi þess tíma til mennt-
unar og þroska. Hún þótti næm til
lærdóms, en fljótt var áberandi sá
þáttur, er ríkastur var í gáfnafari
hennar, tónlistargáfan. Hún var
gædd hinu svokallaða óbrigðula
ejra. Hún lærði píanóleik hjá
Astu Einarsson, frændkonu sinni,
bróðurdóttur tónskáldsins Svein-
björns Sveinbjörnssonar. Síðar lá
leiðin til Danmerkur og Þýska-
lands til frekara tónlistarnáms.
Árið 1916 giftist Hólmfríður sr.
Jósep Jónssyni frá öxl í Húna-
þingi. Séra Jósep vígðist árið 1915
að Barði í Fljótum sem aðstoð-
arprestur en 1916—18 þjónaði
hann sem aðstoðarprestur á
Sauðanesi og þar varð heimili
prestshjónanna fyrstu búskapar-
árin. 1918 flytjast þau að Setbergi
við Grundarfjörð og bjuggu þar í
35 ár. Að Setbergi kom ég aldrei
meðan frú Hólmfríður og séra
Jósep bjuggu þar, en svo margar
sögur og frásagnir hefi ég heyrt
frá þessu heimili að mér finnst ég
þekkja Setberg þess tíma. Síðar á
sólskinsdegi gengum við hjónin
þar um garða undir leiðsögn Jóns
mágs míns og systur mihnar. Það
var fagur dagur og Kirkjufellið
speglaðist í firðinum.
Mér er í barnsminni að heyra
talað um bæði prófastshjónin og
staðinn af virðingu. Ég hefi þekkt
maga, sem dvöldu þar á sumrum
og eiga ógleymanlegar minningar.
Heimilið var mannmargt og
gestkvæmt mjög, þó ekki lægi við
þjóðbraut. Börnin urðu fimm,
Halldór, starfsmannastjóri,
kvæntur Unni Jakobsdóttur,
Kristjana, gift Friðþjófi óskars-
syni, rakarameistara, er lést árið
1967, Skafti, garðyrkjumaður í
Hveragerði, kvæntur Margréti
Jónsdóttur, Jón, skrifstofumaður
hjá Flugleiðum, kvæntur Sigrúnu
Þorsteinsdóttur, og Pétur, kenn-
ari, Akureyri, kvæntur Rósu Dóru
Helgadóttur. Ennfremur ólst upp
á Setbergi bróðurdóttir Hólmfríð-
ar, Ása Gunnarsdóttir, gift Gunn-
ari Egilsyni, klarinettuleikara. —
Séra Jósep lagði mikla rækt við
embættisstörf sín, en Hólmfríður
var organisti í kirkjunni alla hans
embættistíð og rak heimilið af
rausn. í þann tíð þótti sjálfsagt að
bjóða veitingar öllum kirkjugest-
um eftir athafnir. Auk þess að
spila í kirkjunni og æfa kirkjukór-
inn, þurfti líka að sinna hinni
veraldlegu hlið. Getur hver hús-
móðir ímyndað sér hina miklu
vinnu, sem öllu þessu hefir verið
samfara. Og allt varð að gera vel.
Ég veit að prófastshjónin nutu
bæði mikillar hylli og virðingar
sóknarbarnanna. Það sýndi best
sambandið við sóknarbörnin sem
hélst eftir að hjónin fluttu til
Reykjavíkur. — Frá Setbergi
fluttust prófastshjónin eftir 35
ára búsetu, keyptu sér hús við
Efstasund í Reykjavík og undu vel
hag sínum. Við húsið var stór
garður, einhver hinn fegursti í
Reykjavík meðan frú Hólmfríðar
naut þar við. Hún unni blómum og
hafði lag á að láta allt gróa.
Séra Jósep lést árið 1974. Eftir
lát hans bjó frú Hólmfríður til
skiptis á hemilum barna sinna,
lengst af hjá Kristjönu dóttur
sinni í Efstasundi 33.
Sem barn man ég eftir að heyra
oft talað um þessa frænku mína,
— en móðir mín og hún voru
systkinadætur — og þá einkum í
sambandi við tónlist. Ég man eftir
henni í stuttum heimsóknum á
heimili foreldra minna. Móðir mín
hafði dvalið í tvo vetur á Suður-
götu 5, þegar hún gekk á Kvenna-
skólann. Hún talaði oft um heimil-
ið á Suðurgötu 5, sem var hið
fyrsta sem hún kynntist, er hún
fór að heiman. — Ég man eftir
Hólmfríði á æfingum hjá dr.
Urbancic í Fríkirkjunni, þegar
verið var að undirbúa flutning á
„Messias“efti Hándel í fyrsta sinn
hér í Reykjavík. Þá hafði þessi
prestskona vestan úr Grundarfirði
tíma til þess að sitja klukkutímum
saman og hlusta á æfingar, eyða
dýrmætum tíma af stuttri heim-
sókn í höfuðborginni. Mér verður
hugsað til þess er ég heyrði sem
barn og lýsir henni hvað best.
Árið 1907 var frumflutt Kantata
eftir Sveinbjörn Sveinbjörnsson í
Alþingishúsinu í tilefni konungsk-
omunnar. Frú Ásta Einarsson
annaðist píanóleik og aðstoðaði
Hólmfríður hana við að fletta
nótunum — Hólmfríður hafði
annars ekki nóturnar undir hönd-
um, en lærði samt allt verkið
utanað. Þegar ég innti hana eftir
þessu fyrir nokkrum árum, gekk
hún að píanóinu og sagði: „Já, það
var þetta“ og spilaði.
Ég kynntist ekki frænku minni
fyrr en hún fluttist aftur suður til
Reykjavíkur. Heimilið í Efsta-
sundi var aðlaðandi, margar bæk-
ur, blóm og hljóðfæri. Húsbóndinn
las mikið, hún ræktaði blóm, vann
feiknin öll í höndum og spilaði á
píanóið. Uppáhaldstónskáldið var
án efa Schubert. Þegar hún lék og
raulaði „An die Musik", leið öllum
vel. Minnið var með ólíkindum og
sterk tilfinning fyrir hljómum. En
alla músik sagði hún vera borna
upp af taktinum. „Hann verður að
vera réttur." Oft ræddum við um
tónlist, stundum sammála og
stundum hroðalega ósammála. Þá
hlógum við, hlógum dátt þegar við
vorum mest ósammála, hvorug
slakaði á, en gaman var að ræða
mismunandi sjónarmið. Hún hafði
ímugust á allri tilgerð í tónlist og
ómstríð hljómasambönd yngri
tónskálda skáru hana í eyru. Allt
átti að vera tært og hreint, eins og
hjá Schubert. Hólmfríður Hall-
dórsdóttir var falleg kona. Hún
var lág vexti, grönn og fínleg, ljós
yfirlitum en sérkennilegur glampi
í augunum. Hún var hógvær í allri
framkomu og mjög háttvís. Hún
var alla ævi dáð. Hún var dáð af
foreldrum sínum og bræðrum, dáð
af eiginmanni og dáð af börnum
sínum. Að sjá á bak aldraðri
móður þykir ekki tíðindum sæta,
né eiga skylt við sorg, en söknuð-
urinn getur orðið býsna sár og
enst ævina út. Þá er gott að draga
fram í hugann óm liðinna ára og
gleðjast yfir því, að takturinn var
alltaf réttur. Ég kveð frænku
mína og þakka henni vináttu við
mig og mína. Ástvinum hennar
bið ég blessunar.
Guðrún J. Þorsteinsdóttir.

r
SG-450H sambyggt steríósett
%
Hlustaðu! - og þú heyrir
mismuninn-tóngæði uSánd”
sem ekki eiga sinn líka.
SHARP hljómflutningstæki eru ekki nein eldri
módel send hingað til íslands á útsölu,
heldur það allra nýjasta á sviði hljómflutningstækja.
Tæki sem þú rekst á í fremstu hljómtækjaversl-
unum stórborga og fríhöfnum um allan heim
þar sem toppgæði eru í fyrirrúmi.
SG-450H sambyggða steríósettið er
tæki í toppklassa- á tækifærisverði.
TÆKNILEGAR UPPLÝSINGAR: MAGNARI: 2X25 WÖTT R.M.S.
ÚTVARP: 4 ÚTVARPSBYLGJUR, FM, FM STERIO, LW, MW, SW.
PLÖTUSPILARI: SJALFVIRKUR, S-ARMUR, MAGNETIC PICKUP.
sjAlfleitara.
■■lÍíijÍppSftÍ^