Morgunblaðið - 26.01.1980, Blaðsíða 8

g MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1980
DÓMKIRKJAN: Kl. 11 messa.
Sr. Þórir Stephensen. Kl. 2
messa. Sr. Hjalti Guðmundsson.
Dómkórinn syngur, organleikari
Marteinn H. Friðriksson.
LANDAKOTSSPÍTALI: Kl. 10
messa. Organleikari Birgir Ás.
Guðmundsson. Sr. Hjalti Guð-
mundsson.
ÁRBÆJARPRESTAKALL:
Barnasamkoma í safnaðarheim-
ili Árbæjarsóknar kl. 10.H0 árd.
Guðsþjónusta í safnaðarheimil-
inu kl. 2. Sr. Erlendur Sig-
mundsson, farprestur þjóðkirkj-
unnar messar. Sr. Guðmundur
Þorsteinsson.
ÁSPRESTAKALL: Messa kl. 2
að Norðurbrún 1. Sr. Grímur
Grímsson.
BREIÐHOLTSPRESTAKALL:
Barnastarfið í Breiðholtsskóla
og Ölduselsskóla kl. 10:30 árd.
Guðsþjónusta í Breiðholtsskóla
kl. 14. Sr. Jón Bjarman.
BÚSTAÐAKIRKJA: Barna-
samkoma kl. 11. Guðsþjónusta
kl. 2. Organleikari Guðni Þ.
Guðmundsson. Miðvikud. 31.
jan.: Félagsstarf aldraðra milli
kl. 2 og 5. Æskulýðsfundur kl.
20:30. Sr. Ólafur Skúlason
dómprófastur.
DIGRANESPRESTAKALL:
Barnasamkoma í safnaðarheim-
ilinu við Bjarnhólastíg kl. 11.
Guðsþjónusta í Kópavogskirkju
kl. 2. Sr. Þorbergur Kristjáns-
son.
FELLA- og Hólaprestakall
Laugardagur: Barnasamkoma í
Hólabrekkuskóla kl. 2 e.h.
Sunnud.: Barnasamkoma í Fella-
skóla kl. 11 f.h. Guðsþjónusta í
safnaðarheimilinu að Keilufelli
1 kl. 2 e.h. Sr. Hreinn Hjartar-
son.
GRENSÁSKIRKJA< Barnaguðs-
þjónusta kl. 11. Guðsþjónusta kl.
2. Organleikari Jón G. Þórar-
insson. Almenn samkoma n.k.
fimmtudag kl. 20:30. Sr. Halldór
S. Gröndal.
HALLGRÍMSKIRKJA: Messa
kl. 11. Sr. Ragnar Fjalar Lárus-
son. Messa kl. 2. Sr: Karl Sigur-
björnsson. Fyrirbænamessa
þriðjudag kl. 10:30 árd. Munið
kirkjuskóla barnanna á laugar-
dag kl. 2.
GUÐSPJALL:
Matt.8: Jesús gékk ofan
af fjallinu.
LITUR DAGSINS:
Grænn. Litur vaxtar og
þroska.
LANDSPÍTALINN: Messa kl.
10. Sr. Karl Sigurbjörnsson.
HÁTEIGSKIRKJA: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11 f.h. Sr. Arngrím-
ur Jónsson. Messa kl. 2. Sr.
Tómas Sveinsson. Organleikari
dr. Orthulf Prunner.
KÁRSNESPRESTAKALL:
Fjölskylduguðsþjónusta í Kópa-
vogskirkju kl. 11 árd. Foreldrar
og forsvarsmenn barna eru
hvattir til að mæta með þeim til
guðsþjónustunnar. Sr. Árni
Pálsson.
LANGHOLTSPRESTAKALL:
Barnasamkoma kl. 11. Athugið
vel að tímanum er breytt til
hagræðis fyrir morgunsvæfa.
Jón Stefánsson, skáldhjónin
Jenna og Hreiðar, Kristján Ein-
arsson og sóknarpresturinn ann-
ast þessa stund. Guðsþjónusta
kl. 2. Ræðuefni: Hann gekk um
og læknaði. Predikun Sig. Hauk-
ur Guðjónsson. Organleikari Jón
Stefánsson. Eftir guðsþjónust-
una bjóða nokkrir velunnarar
upp á kirkjukaffi og umræður
um efnið „Hvernig getur kirkjan
náð til fleiri með helgihaldi
sínu“. Sóknarnefndin.
LAUGARNESPRESTAKALL:
Laugardagur 26. jan.: Guðsþjón-
usta að Hátúni 10B níundu hæð
kl. 11. Sunnudagur 27. jan.:
Barnaguðsþjónusta kl. 11. Messa
kl. 2. Mánud. 28. jan.: Fundur
fyrir foreldra fermingarbarna í
kjallarasal kirkjunnar kl. 20:30.
Þriðjud. 29. jan.: Bænaguðsþjón-
usta kl. 18 og æskulýðsfundur kl.
20:30. Sóknarprestur.
NESKIRKJA: Barnasamkoma
kl. 10:30 árd. Messa kl. 2. Kirkju-
kaffi. Sr. Frank M. Halldórsson.
SELTJARNARNESSÓKN:
Barnaguðsþjónusta í félags-
heimilinu kl. 11 árd.
FRÍKIRKJAN í Reykjavík
Bænaguðsþjónusta kl. 2. Organ-
leikari Sigurður ísólfsson. Prest-
ur sr. Kristján Róbertsson.
KIRKJA ÓHÁÐA safnaðarins:
Messa kl. 2 síðd. Kaffiveitingar í
Kirkjubæ að lokinni messu til
styrktar Bjargarsjóði. Séra Emil
Biörnsson.
FILADELFÍUKIRKJAN: Al-
menn guðsþjónusta kl. 8 síðd.
Organisti Árni Arinbjarnarson.
Einar J. Gíslason.
DÓMKIRJA Krists Konungs
Landakoti: Lágmessa kl. 8.30
árd. Hámessa kl. 10.30 árd.
Lágmessa kl. 2 síðd. Alla virka
daga er lágmessa kl. 6 síðd.,
nema á laugardögum kl. 2 síðd.
FELLAHELLIR: Kaþólsk
messa kl. 11 árd.
GRUND elli- og hjúkrunar-
heimili: Messa kl. 10 árd. Séra
Jakob Jónsson prédikar.
ESK messa verður í háskólakap-
ellunni kl. 2 síðd.
HJÁLPRÆÐISHERINN:
Sunnudagaskóli kl. 10, árd.
Helgunarsamkoma kl. 11 árd.
Bæn kl. 20 og hjálpræðissam-
koma kl. 20.30. Deildarstjórinn
major Gudmund Lund og frú
stjórna og tala.
KIRKJA Jesú Krists hinna
siðari daga heilögu-Mormónar:
Samkomur að Höfðabakka 9 kl.
14 og kl. 15.
KAPELLA St. Jósefssystra
Garðabæ: Hámessa kl. 2 síðd.
HAFNARFJARÐARKIRKJA:
Sunnudagaskóli kl. 10.30 árd.
Fjölskylduguðsþjónusta kl. 2
síðd. Sóknarprestur.
VÍÐISTAÐÁSÓKN: Barnaguðs-
þjónusta kl. 11 árd. — Almenn
guðsþjónusta kl. 14. Séra Sigurð-
ur H. Guðmundsson.
KAPELLAN St. Jósefsspítala
Hafnarfirði: Messa kl. 10 árd.
KARMELKLAUSTUR: Há-
messa kl. 8.30 árd. Virka daga er
messa kl. 8 árd.
NJARÐVÍKURPRESTAKALL:
Barnasamkoma í safnarðar-
heimili Innri-Njarðvíkurkirkju
kl. 13 í dag, laugardag. í Ytri-
Njarðvíkurkirkju verður sunnu-
dagaskóli kl. 11 árd. Sóknar-
prestur.
KEFLAVÍKURKIRKJA:
Sunnudagaskóli kl. 11 árd. Mun-
ið skólabílinn. Sóknarprestur.
GRINDAVÍKURKIRKJA:
Messa kl. 2 síðd. Sóknarprestur.
STOKKSEYRARKIRKJA:
Barnaguðsþjónusta kl. 10.30 árd.
G AULVERJ ABÆJ ARKIRK J A:
Guðsþjónusta kl. 2 síðd. Sókn-
arprestur.
AKRANESKIRKJA: Barna-
samkoma kl. 10.30 árd. Messa kl.
2 síðd. Helgi Hróbjartsson préd-
ikar. Altarisganga. Sér Björn
Jónsson.
— Þetta gengur ekki, eða
hvað? Verðið þið konur ekki að
leggja til atlögu við þennan
texta, hvíslaði Kristján J. Gunn-
arsson stríðnislega, þar sem við,
fræðsluráðsfólkið, sátum og
hlustuðum á börnin í einum
skólanum í Reykjavík syngja á
jólaskemmtuninni sinni um að
ungir drengir spörkuðu bolta og
ungar stelpur vögguðu brúðu. Og
fékk hvatskeytslegt svar: — Má
ég þá heldur biðja um hefð-
bundna barnasönginn „Nú skal
segj a“ á íslenzku en Attikatti-
nova, emissa demissa, dolla
missa dei..., sem barnaheimilin
hafa árum saman lagt kapp á að
kenna hverju barni, sem kemur
á áhrifasvæði þeirra. Krakkarn-
ir skilja þó hvað þau eru að fara
með og geta þjálfað beygingar,
framburð og skilning á
merkingu íslenzku orðanna.
Af þessum orðaskiptum leiddu
spurningar og hugleiðingar.
Ætli sé svona miklu léttara að
kenna ungum börnum þulu af
merkingarlausum hljóðum? Ef
öll sú orka, sem í öll þessi ár er
búin að fara í að kenna öllum
þessum börnum, og hjá þeim í að
læra þessa löngu þulu, hefði nú
verið virkjuð í söngva á íslenzku,
hefði það þá ekki getað bætt í
orðaforða barnanna? Á titilblaði
bókarinnar, sem hann Símon
Jóh. Ágústsson valdi í vísur fyrir
börn með myndum Halldórs
Péturssonar, felst stefnuyfirlýs-
ing Vísnabókarinnar:
Vertu í tungunni trúr,
tryggur og hreinn í lund.
Hugsaðu um það, hýr sveinn,
á hverri stund.
En hvernig eiga börn að vera
trú tungunni, sem þau ekki
heyra eða læra á þeim aldri, sem
þau eru að velta nýjum hljóðum
og orðum í munni sér og tengja
merkingu í huganum? Lærum
við ekki sjálf ný orð og me. \ -
ingar t.d. í erlendum máiu.ii,
með því að heyra þau og lesa og
láta smám saman skýrast og
tengjast í huganum merking-
unni? Ekki lærist þó ylhýra
málið af að hlusta á það, ef það
er allt beyglað og bjagað. Ef til
dæmis þeir, sem boðskap sinn
flytja oft í útvarpi og sjónvarpi,
beygja meira og minna vitlaust
eða bera ástkæra málið fram
upp á útlensku með áherslu á
seinni atkvæðum orðanna, eins
og fyrir kemur.
Það er leikur að læra
leikur sá er mér kær.
Læra meira og meira
meira í dag en í gær
orti Guðjón Guðjónsson í hvatn-
ingarsöng til krakkanna. Og ég
hefi það fyrir satt að alveg eins
sé hægt að leika sér að því að
læra réttskapað íslenzkt mál,
eins og hrognamál. Meira að
segja við hinar verstu sendingar
á borð við Strumpana.
Andrés Indriðason brást
snögglega við og af hugkvæmni,
þegar strumpamálið barst inn á
hans heimili. En strumparnir,
sem haldið er að börnum um
þessar mundir, láta sér nægja
eina sögn um allt sem sagt er á
fósturjörðu. Dæmi: Nú strumpar
mér ekki fyrir dámar mér ekki.
Strumpið ykkur fyrir flýtið ykk-
ur. Vonandi strumpar þetta
smyrsl einhvern árangur fyrir
ber árangur. Látið það ekki
misstrumpast fyrir mistakast.
Eg fékk hugstrump fyrir hug-
mynd. Við strumpum um það
fyrir keppum um það, svo ein-
hver gullkorn þessara bók-
mennta séu til tínd. Andrési
leist sýnilega ekkert á þetta
andlega fóður á heimilinu og
áhrif þess á framtíðarmálfar
dætra hans. Svo hann bjó til
leik, þar sem heimilisfólk keppt-
ist um að finna orð, sem nota
mætti í hverju tiíviki fyrir
sögnina að strumpa. Þannig varð
leikur að læra — og sjálfsagt
aukinn orðaforði og skilningur á
nákvæmri merkingu orðanna.
Á barnaárinu sáluga varð eitt-
hvað sem heitir barnamenning
munntamt orð. Ég skil það að
vísu ekki almennilega, enda
missti ég víst af miklu af hinum
lærðu útskýringum á því í fjöl-
miðlum. Ég vissi ekki annað en
að við værum öll á sama menn-
ingarsvæðinu hér á þessu
íslenzka skeri — og sypum þar
af sama brunni, í misstórum
sopum að vísu, þar sem hver
sötrar ekki hraðar en hann
ræður við eða hefur lyst á. Ég
held að oft áe gróflega vanmetið
hvað börnin geta innbyrgt á
þeim aldri, sem þau eru opnust
og gleypa það sem að berst,
hvers kyns sem það er.
Fyrir jólin sá ég sýningu
barna í Melaskólanum á
Skugga-Sveini, sem þau sýndu
fyrir félaga sína á aldrinum
6—11 ára. Leikritið var að vísu
nokkuð stytt. Á fremstu bekkj-
unum sátu yngstu börnin, 6 og 7
ára gömul. Matthías Jochums-
son notar ekkert barnamál í
textanum og raunar úir þar og
grúir af orðum, sem nútíma-
börnum eru framandi. Þar er
talað um þingmannaleið, grasa-
fjall og fleira þvílíkt. En viti
menn, allur barnahópurinn sat
eftir
ELÍNU
PÁLMADÓTTUR
og raunverulega hlustaði og
fylgdist með. Hefur eflaust ekki
skilið hvert orð, en merkinguna
samt — og bætt við sig þekk-
ingu.
Ég hefi verið að velta því fyrir
mér, þegar ég heyri litlu krakk-
ana vera að syngja gamla
söngva, sem einhver hefur geng-
ið í skrokk á og breytt handa
þeim, hvort það sé gert í þeim
fróma tilgangi að einfalda og
láta þau skilja. Eins og þegar
hann Gamli Nói er afbakaður,
hættur að vera mikils háttar
maður, guðhræddur og vís, en
farinn að keyra kassabíl án þess
að kunna að stýra og byrjaður að
poppa og láta poppið skoppa.
Oftast eru þessar afbakanir
miklu klúðurslegri í máli og
kveðandi en frumtextarnir. Allt-
af er þörf fyrir ný barnaljóð, en
gætu ekki útvaldir eða til kallað-
ir eins samið nýja texta eins og
að afbaka gamla? Margir góðir
höfundar hafa gert skemmtileg-
ar vísur fyrir börn. Það var t.d.
mjög gaman á jólaskemmtun í
Austurbæjarskólanum að heyra
krakkana flytja verk eftir frá-
bæra kennara, sem starfað
höfðu í skólanum, eins og Jó-
hannes úr Kötlum og Stefán
Jónsson. Enn hlýtur að vera
hæfileikafólk, sem kann og vill
semja söngljóð fyrir börn — á
íslenzku. Og auðvitað vilja fóstr-
ur, kennarar og aðrir sem um-
gangast börn kenna þeim söngva
á góðri íslenzku — og gera það í
vissum mæli.
Ef krökkunum eru veittir
möguleikar á að læra orð og mál
á þeim aldri, sem þau eru hvort
sem er að reyna það, og öll
tækifæri notuð til þess þar sem
þau eru á þeim aldri, ætli þau
þurfi þá nokkuð annars konar
„barnamenningu". Geti bara
eignast hlut í íslenzkri menn-
ingu ómengaðri.
Á listahátíð barna í sumar
sýndu krakkarnir sannarlega að
þau eru hlutgeng í öllum list-
greinum, sem fullorðnir stunda.
Ráðstefna á,
vegum S.D.Í.
í DAG verður haldin á Loftleiða-
hóteli ráðstefna, sem stjórn Sam-
bands dýraverndunarfélags ís-
lands, efnir til með trúnaðar-
mönnum S.D.Í. af öllu landinu.
Hefst ráðstefnan klukkan 10
árd. Forseti íslands, sem er
verndari sambandsins, mun
vcrða við setningu ráðstefnunn-
ar. Mun hann ávarpa ráðstefnu-
fulltrúa.
Er þetta í fyrsta skipti sem
sambandið heldur slíka ráðstefnu.
Meðal helztu mála ráðstefnunnar
eru að rædd verða dýraverndunar-
og forðagæzlulögin. Mun Sigríður
Asgeirsdóttir héraðsdómslög-
maður vera frummælandi. Þá mun
Ólafur R. Dýrmundsson landnýt-
ingarráðunautur fjalla um vetrar-
beit og útigang. Fjallað verður um
umhverfismál og mun Haukur
Hafstað framkvæmdastjóri Land-
verndar reifa það mál. Formaður
S.D.Í., Jórunn Sörensen, mun
fjalla um ýmis innansambands-
mál, svo sem samstarf trúnaðar-
manna og um blað sambandsins
hið gamla virðulega blað Dýra-
verndarann.
Byggingarfram-
kvæmdir á Sauð-
árkróki í blóma
SAMKVÆMT upplýsingum bygg-
ingarfulltrúans á Sauðárkróki, Jó-
hanns Guðjónssonar, var á árinu
1979 byrjað á byggingu 28 íbúða,
en 99 voru í smíðum frá fyrra ári
og hefur þannig verið unnið meira
og minna við 127 íbúðir á árinu og
urðu 43 fullgerðar eða teknar í
notkun. Hafa ekki fyrr svo margar
íbúðir komist í gagnið á einu ári.
Um áramótin eru því 84 íbúðir í
smíðum. Fullgerðir urðu 31 bíl-
skúr og byrjað á 32 og voru 52
skúrar í smíðum um áramótin.
Fullgerðar urðu einnig 9 aðrar
byggingar af ýmsu tagi og mis-
stórar. Byrjað var á 11 og 14 eru í
byggingu nú. Byggingarnefndin
hélt 21 fund á árinu 1979.
KÁRI.