Morgunblaðið - 26.01.1980, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1980
21
Þórhallur Vilmundarson
Baldur Jónsson
Bjarni Vilhjálmsson
hátt o.fl. og taldi hann að íslensk
málnefnd hefði þar ráðgjafarhlut-
verki að gegna.
Örn Bjarnason sagði nokkur
orð og tók undir það sem fram
hafði komið.
Baldur Jónson kvað þessar
hugmyndir mjög í samræmi við
þær- sem hann hefði lengi haft í
huga. Hann taldi eðlilegt að
íslensk málnefnd yrði forystuafl í
slíku miðstjórnar- og samræm-
ingarstarfi sem fundarmenn
hefðu lagt áherslu á og benti á að
þær væru í anda 1. gr. Reglna um
starfsemi íslenzkrar málnefndar
nr. 49/1965.
Þórhallur Vilmundarson tjáði
sig einnig mjög samþykkan þeim
Komið verði á fót orðabanka
ræn ferðamannaorð" og nefndi
þess ýmis dæmi að verkefnin væru
ærin. Fjárhagur nefndarinnar
hefur hins vegar lengst af verið
bágborinn og er það löng rauna-
saga. Að lokum skýrði formaður
tengsl Islenskrar málnefndar við
málnefndir annars staðar á Norð-
urlöndum. — Að inngangsorðum
Baldurs loknum kynntu menn
orðanefndir sínar.
Þrándur Thoroddsen kynnti
fslandsdeild NFTU (Nordisk Film
og TV Union). NFTU er samband
þeirra félaga og einstaklinga á
Norðurlöndum sem starfa við
kvikmyndun og sjónvarp. íslands-
deildin hefur átt formlega aðild að
NFTU í þrjú ár en íslenskt
kvikmynda- og sjónvarpsfólk hef-
ur haft samband við samtökin
síðan 1968.
NFTU hefur samið orðasafn á
ensku og sett við norrænar þýð-
ingar. Islandsdeildin (Þrándur,
Jón D. Þorsteinsson og Þórarinn
Guðnason) hefur tekið þátt í þessu
verki, bætt inn íslenskum þýðing-
um, og lauk því verki af hálfu
íslandsdeildarinnar sl. vor, en
ekkert hefur komið út enn.
Reynir Axelsson kynnti orða-
söfnunarstarf íslenzka
stærðfræðafélagsins. Þar er ekki
um eiginlega orðanefnd að ræða
en nokkrir menn vinna þetta starf
á vegum félagsins. Þeir eru nú að
vinna að orðasafni um stærð-
fræðiorð og er það á þessu stigi í
tveimur hlutum. Annars vegar er
um að ræða stærðfræðiorð í
íslensku máli (þar hafa verið
orðteknar íslenskar stærðfræði-
bækur; einnig hafa stærðfræði-
kennurum verið sendir orðalistar
sem þeir hafa getað aukið við og
breytt og sent svo aftur til félags-
ins). Hins vegar er um að ræða
enskt-íslenskt orðasafn, þ.e. enskt
stærðfræðiorðasafn með íslensk-
um þýðingum. Ætlunin er að
koma söfnum þessum á tölvu-
spjöld, gera síðan bráðabirgðaút-
gáfu sem gagnrýnd verði og end-
urskoðuð áður en haldið verður
áfram.
Páll Theodórsson talaði fyrir
hönd Orðanefndar Eðlisfræðifé-
lags íslands. Orðanefnd þessi varð
til seint á þessu ári. Páll lagði
áherslu á að „snertifletir" væru
við ýmsar aðrar greinar og lýsti
áhuga á samvinnu við aðrar
nefndir. Hann kvaðst hafa áhuga
á tölvuvinnslu orðasafns og drap á
þá hugmynd að safnað yrði í
„tölvubanka" sem hinir ýmsu að-
iljar gætu haft aðgang að og
vinsað úr.
Helgi Hálfdanarson kynnti
starf Orðanefndar Kennarahá-
skóla íslands. Nýlega er komin út
orðaskrá úr uppeldis- og sálar-
fræði og skyldum greinum, fjölrit-
uð sem handrit. Helgi lýsti starfi
og aðstöðu nefndarinnar á síðustu
árum. Hann fór síðan nokkrum
orðum um þessa orðaskrá sem nú
hefur verið gefin út og lýsti efni
hennar og innri skipan með
nokkrum dæmum.
Örn Bjarnason kom fram fyrir
hönd Orðanefndar Læknafélags
íslands. Hann kynnti rit Guð-
mundar Hannessonar, greindi frá
Læknablaðinu og gat þess að
efnisskrá Læknablaðsins um
síðustu áratugi væri nú komin í
tölvu. 1973 var skipuð þriggja
manna orðanefnd og fór Örn
nokkrum orðum um starfsemi
hennar og verksvið sem virðist
vera ærið.
Jakob Gislason gerði grein fyrir
störfum Orðanefndar RVFÍ. Verk-
fræðingafélag íslands hóf nýyrða-
starf 1919 en á fjórða tug aldar-
innar varð á því starfi nokkurt
hlé. Rafmagnsverkfræðmgadeild
félagsins stofnaði orðanefnd 1941
(Orðanefnd RVFÍ) og hefur hún
starfað óslitið siðan. 1952 gaf
nefndin út orðakver með
raftækniorðum en síðan hefur hún
unnið að þýðingum á alþjóðlegum
raftækniorðasöfnum og hefur gef-
ið út tvö bindi raftækni- og
ljósorðasafns en mikið efni á því
sviði bíður nú útgáfu. Jakob sagði
að nefndarmenn hefði oft langað
til að hafa samband við aðrar
orðanefndir og reyndar oftlega
fundið nauðsyn þess.
Sigrún Helgadóttir kynnti
Orðanefnd Skýrslutæknifélags
íslands. Skýrslutæknifélag
Islands er félag þeirra sem starfa
við tölvuvinnslu. Félagið skipaði
orðanefnd 1968 og hefur hún gefið
út orðalista, enskt orðasafn með
íslenskum þýðingum. Undanfarið
ár hefur nefndin farið yfir alþjóð-
legan staðal um gagnavinnslu.
Sigrún minntist á tölvuvinnslu
orðasafna og kvaðst hafa í fórum
sínum skýrslu um tölvukerfi sem
hægt væri, með nauðsynlegum
breytingum, að nota í þessu skyni.
Hún óskaði eftir skriflegri grein-
argerð frá öðrum orðanefndum
þar sem gerð væri grein fyrir því
hvernig menn vildu að slíkt kerfi
væri úr garði gert.
Baldur Jónsson þakkaði
mönnum ágæta nefndakynningu
og hvatti nú til almennra um-
ræðna. í upphafi þeirra bar hann
fram nokkrar spurningar sem
hann taldi þörf að ræða:
1. Er ástæða til að koma heild-
arskipulagi á nýyrðastarfsem-
ina í landinu? Hvernig ætti það
skipulag að vera?
2. Getur Isl. málnefnd orðið orða-
nefndum og einstaklingum að
liði við óbreyttar aðstæður og
þá hvernig?
3. Er ástæða til að efla ísl.
málnefnd til meiri þátttöku í
nýyrðastarfseminni og hvernig
á að efla hana?
Páll Theodórsson taldi að ein-
stakar orðanefndir hlytu að hafa
samstarf ef tölvuvinnsla við orða-
söfnun kæmist á, slík aðferð
kallaði á samstarf. Eitt meginat-
riði við nýyrðasöfnun og nýyrða-
smíð væri að fá sem fyrst góð orð
og koma þeim þegar á framfæri.
Þá nefndi hann það að unglingum,
sem yrðu að notast við erlendar
kennslubækur í námi sínu, væri
það mikil stoð ef til væri íslenskur
orðalisti um hugtök og orðafar í
slíkum greinum.
Þrándur Thoroddsen lýsti
reynslu sinni af þýðingum fyrir
sjónvarp og taldi fulla þörf á
sameiginlegum „orðabanka" sem
menn úr ólíkum greinum gætu
gengið í. Lagði hann áherslu á að
koma þyrfti nýyrðum á framfæri.
Þorsteinn Sæmundsson varpaði
fram þeirri spurningu hvort ekki
væri brýnt að íslensk málnefnd
skipulegði þennan orða- eða tölvu-
banka. — Hann minntist á orða-
skrá Khí sem gengið hefði milli
manna þar á fundinum. Ekki
skyldi maður ætla að óreyndu
sagði Þorsteinn, að stjörnufræð-
ingur fyndi í slíku orðasafni
íslensk orð sem hann gæti notað í
fræðum sínum. Slíkt hefði samt
gerst núna. Hann hefði ekki verið
búinn að fletta nema nokkrum
blaðsíðum þegar hann hefði rekist
á orð sem hann teldi að vel færi á
að nota í stjörnufræði.
Páll Theodórsson tók aftur til
máls og fór nokkrum orðum um
tölvubanka. Taldi hann að innan
seilingar væri kerfi sem gerði
mörgum aðiljum í senn (jafnvel
símnotendum) kleift að leita vitn-
eskju í upplýsingabanka. Væri
ekki fráleitt að miða nýyrðasmíð
og orðasöfnun við það að slíkt
kerfi yrði að raunveruleika eftir
nokkur ár.
Reynir Axelsson ræddi nokkuð
um tilhögun (sameiginlegs) orða-
safns, ritstjórn, orðaval, útgáfu-
hugmyndum sem fram hefðu kom-
ið. Lagði hann áherslu á að íslensk
málnefnd yrði efld og auglýsti
eftir hugmyndum í því skyni.
Sigrún Helgadóttir spurði
hvort einstakar orðanefndir gætu
hjálpað íslenskri málnefnd á ein-
hvern hátt, t.d. með því að senda
fjárveitingarvaldinu einhvers
konar erindi.
Baldur Jónsson tók undir þetta
en bað menn að íhuga fleiri leiðir
og spurði með hvaða hætti menn
vildu að yrði framhald þessa
fundar.
Bergur Jónsson kvaðst sam-
þykkur orðabankahugmyndinni.
Hann greindi frá því að orðanefnd
RVFÍ hefði viðað að sér nýyrða-
söfnum, smáum og stórum, en
nefndarmenn fyndu sífellt þörfina
á samræmingu, miðlun og teng-
ingu. Hann taldi að íslensk mál-
nefnd hefði miklu hlutverki að
gegna og hvatti til samvinnu.
Hann minnti á athugasemd Þor-
steins Sæmundssonar fyrr á fund-
inum og kvaðst sjálfur hafa orðið
fyrir sömu reynslu nú fyrir
stundu.
Páll Theodórsson taldi rétt að
bíða í svo sem hálft ár með frekari
aðgerðir. Þá yrði væntanlega hægt
að leggja fram ákveðnar hug-
myndir og áætlanir um tölvu-
vinnslu orðasafns.
Þorsteinn Sæmundsson taldi
enga ástæðu til þess að bíða.
Bjarni Vilhjálmsson lýsti þeirri
skoðun sinni að semja þyrfti
greinargerð um fund þennan, þar
sem sýnt yrði fram á nauðsyn
samvinnu og bent á framtíðar-
verkefni. Slíka greinargerð aétti að
gera öllum kunna.
Þrándur Thoroddsen tók undir
orð Bjarna og Þorsteins, ekki væri
eftir neinu að bíða.
Þórhallur Vilmundarson tók og
undir orð Bjarna og spurði hvort
ekki kæmi til greina a§ semja
ályktun.
Nokkrar umræður og orðaskipti
urðu um það hvort og þá hvernig
standa skyldi að slíkri ályktun eða
með hverjum hætti öðrum vekja
skyldi athygli á fundi þessum og
málefnum þeim sem þar hefði
verið fjallað um. Ýmsir voru þess
rojög fýsandi að þegar kæmi fram
í fjölmiðlum frétt um þennan
fund. En í sambandi við skipti
málnefndar við yfirvöldin kom
fram sú hugmynd að einstakar
orðanefndir sendu íslenskri mál-
nefnd bréf þar sem lögð væri
áhersla á hlutverk nefndarinnar.
Helgi Hálfdanarson kvaddi sér
hljóðs og taldi dæmið um viðbrögð
manna á fundinum við orðaskrá
Khí sýna þörfina á einhvers konar
miðstýringu og taldi brýna nauð-
syn á að efla íslenska málnefnd.
Hann taldi fund þennan hinn
gagnlegasta og merkasta og þakk-
aði formanni íslenskrar mál-
nefndar, Baldri Jónssyni, fyrir það
framtak að efna til hans.
Síðan þakkaði Baldur mönnum
komuna og sagði fundi slitið.
Baldur Jónsson (sign)
Gunnlaugur Ingólfsson (sign)
Prísarnir sem fá
alla til að brosa
Buxur frá kr. 2.900.-
Blússur frá kr. 3.900-
Skyrtur frá kr. 500.-
Bolir frá kr. 500.-
Peysur frá kr. 2.900-
Úlpur frá kr. 5.000 -
Þaö er sannkölluð fjölskylduskemmtun að koma á
Partner verksmiðjuútsöluna, því þar fá allir eitthvað við
sitt hæfi.
OPIÐ í DAG KL. 10—7
og út næstu viku.
Verksmiðju
útsalan,
bak við gamla Litavers-
húsið, Grensásvegi 22.