Morgunblaðið - 26.01.1980, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1980
45
umrætt frumvarp sitt í þinginu
var þar aðeins einn þingmaður,
(Albert Guðm.), sem kom með
mótfrumvarp um rannsókn á
Sambandinu. (Ætli það væri nú
ekki meiri nauðsyn á að rannsaka
ýmsan opinberan rekstur t.d. Rar-
ik, Skipaútgerð ríkisins, Land-
helgisgæsluna og ótal fleiri bæði
þarfar og alóþarfar stofnanir, sem
allar vinstristjórnir hafa verið
mjög duglegar við að koma á fót.)
Enginn þarf að efast um það að
sæmilega rekinn einkarekstur
hefur mikla yfirburði samanborið
við flestan rekstur hins opinbera.
Ég hefi unnið mikið bæði hjá
einkaaðilum og opinberum. Einka-
reksturinn reynir ætíð að ná
„endum saman“ með hagræðingu
eða ýtrasta sparnaði. Opinber
rekstur er nær alltaf rekinn með
stórhalla. Hann gerir sig ætíð
sekan um gífurlegt bruðl, allt er
kaffært í ráðum og nefndum og
alls konar stjórum jafnvel fleiri en
þeir sem verkin vinna. Þessi stað-
reynd er að verða einhver alvar-
legasta mengunin í stjórnkerfi
okkar.
ísraelska flugfélagið E1 A1 hefir
átt við svipaða örðugleika og
Flugleiðir að stríða. Nú hefir
borist hingað bæði óvænt og
gleðileg fregn, að samkomulag
hafi náðst við starfsfólk fyrirtæk-
isins um 40% tímabundna launa-
lækkun! Mörgu starfsfólki var líka
sagt upp. Trúað gæti ég að þessum
stórmerku tíðindum yrði ekki ha-
mpað í fjölmiðlum, því þetta
sannar tvímælalaust að það eru
fyrst og fremst kröfuþrýstihópar
og hálaunamenn, sem eru að sliga
efnahagskerfi þjóðarinnar þvert
ofan í margítrekaðar yfirlýsingar
þrýstihópaforystu Alþýðusamb-
andsins og BSRB um það, að
gífurlega há laun hafi engin áhrif
á þjóðarhaginn. Ég held að töluðu
íslenskir forstjórar og ráðamenn
meira við starfsfólk sitt þegar þeir
sjá engin ráð út úr örðugleikunum
önnur en að draga saman seglin
eða leggja fyrirtækin niður og trúi
ég þá vart öðru en að allir
sameinist um að leggja nokkuð af
mörkum þar til hagur vænkast
öllum til framtíðarhags.
Staðreyndin er, að nú eru laun
of margra hér alltof há. Það sýnir
ótvírætt hin gífurlega óhófs-
eyðsla, sem blasir nær alls staðar
við. Minni aðeins á hin hryllilegu
brennivínskaup fyrir síðustu jól
og áramót á meðan þriðjungur
barna í heiminum sveltur og
þjóðfélagið rambar á gjaldþrotab-
armi.
Ingjaldur Tómasson.
Þessir hringdu . . .
• Nýr iðnaður?
Áhugamaður um kvikmynd-
ir og dægurtónlist kom með
eftirfarandi hugmynd:
—Um þessar mundir eru að
hefjast í landinu frumsýningar á
íslenskum kvikmyndum, sem
gerðar hafa verið í sumar og skilst
mér að ekki færri en 3 stórar
myndir, þ.e. í fullri lengd séu að
verða tilbúnar eða þegar orðnar
það.
Þetta hefðu þótt merkileg
tíðindi fyrir fáum árum, en nú
kippir sér kannski enginn lengur
upp við það. En merkileg tíðindi
eru þetta eigi að síður og hér er að
hlaupa af stokkunum nýr iðnaður
og ekki ómerkur. Ég þykist þess
fullviss að vel megi koma íslensk-
um kvikmyndum á framfæri er-
lendis, kannski helst í Færeyjum
eða öðrum Norðurlöndum, en það
held ég samt að gerist ekki
áreynslulaust. Hér þarf að koma
til aðstoð frá ríkinu, það þarf að
koma þessum myndum á framfæri
erlendis og væri t.d. hægt að
hugsa sér að sjónvarpið nýtti
sambönd sín í þessu skyni, það
þyrfti ekki að kosta svo mikið að
sjónvarpið sendi upplýsingar um
myndirnar til erlendra sjón-
varpsstöðva eða kvikmyndadreif-
ingarfyrirtækja.
I þessu sambandi mætti einnig
minna á framtak dægurtónlist-
armanna, sem nú eru eða voru í
Frakklandi, til að koma á fram-
færi list sinni. Ríkið studdi ekki
við bakið á þeim, enda kannski
engin furða svona í fyrsta sinn, en
ef þeim gengur vel þá er ég viss
um að þar er líka kominn nýr
iðnaður, sem við verðum að gefa
nokkurn gaum, því á þessum
sviðum báðum eiga íslendingar án
efa að geta náð langt, ef um það er
hugsað.
SKÁK
Umsjón:
Margeir Pétursson
Á alþjóðlega skákmótinu í Pol-
anica Zdroj í Póllandi í fyrra kom
þessi staða upp í viðureign stór-
meistaranna Planinc, Júgóslavíu,
sem hafði hvítt og átti leik, og
Spassovs, Búlgaríu.
20. Rg5! — Ra3+ (Eina vonin, því
20. ... fxg5 yrði svarað með 21. f6
og skálína biskupsins á d3 opnast)
21. Kal og svartur gafst upp.
HÖGNI HREKKVÍSI
„HAMi'l MlLL TÁ íbEltoK % K6'i HÁOE6INU.'"
Dómsmálaráðuneytið kynn-
ir sér stöðu tveggja mála
MORGUNBLAÐINU barst í gær
eftirfarandi fréttatilkynning frá
dóms- og kirkjumálaráðuneytinu:
Dómsmálaráðuneytið hefur kynnt
sér stöðu tveggja rannsóknarmál-
efna, sem fyrir alllöngu voru mjög
umfjölluð, en nú hefur um hríð
ekkert spurzt til. Telur ráðuneytið
óæskilegt að almenningur geti feng-
ið þá tilfinningu, að doði hafi færst
yfir meðferð mála, sem álitin hafa
verið méiriháttar sakarefni. Mál
þessi eru:
Svonefnt Landsbankamál (Ákv.
gegn Hauki Heiðar).
Mál þetta var kært af Landsbank-
anum með bréfi, dagsettu 22. des-
ember 1977. Ákæra var gefin út 12.
marz 1979. Málið verður flutt fyrir
sakadómi Reykjavíkur á næstunni.
Málið hefur tafizt nokkuð nú undan-
farið vegna annríkis dómara við
annað meiriháttar mál sem verið er
að ljúka dómi í.
Hið síðara mál er Mál Hafskips
h/f.
Málið var kært af stjórn Hafskips
til rannsóknarlögreglustjóra ríkisins
14. desember 1978. Rannsóknarlög-
reglustjóri sendi ríkissaksóknara
málið til fyrirsagnar 26. júní 1979.
Síðan var málið tvívegis sent rann-
sóknarlögreglustjóra til framhalds-
rannsóknar en málið mun hafa tekið
nokkrum stakkaskiptum við að kær-
ur voru dregnar til baka. Máþð var
síðast sent ríkissaksóknara 25. sept-
ember sl. til fyrirsagnar. Má vænta
þess að ákvörðun verði tekin um
meðferð þess innan tíðar.
Dóms- og kirkjumála-
ráðuneytið,
25. janúar 1980.
Fraxinus exelsior i snjó. Ýmsar ask-tegundir þykja frábærlega
fagrar að vetrarlagi, ekki hvað sist þegar jörð er snævi þakin.
Myndin er tekin i Danmörku.
ASKUR
Fraxinus
Eftir að það varð heyrum kunnugt að árið 1980 yrði „Ár
trésins" hér á landi var þess þegar getið að BLÓM VIKUNNAR
myndi að verulegu leyti verða helgað því málefni og er ekki
annað að sjá en að svo geti orðið.
Eins og vera ber verður ASKUR fyrstur á dagskrá en af hinu
fornhelga tré ASKI YGGDRASILS kviknaði sjálft mannlifið hér
á jörðu svo sem segir í Gylfaginningu:
„Þá er þeir- gengu með sævarströndu þeir Borssynir, fundu þeir
tré tvau ok tóku upp trén ok sköpuðu af menn. Gaf inn fyrsti önd ok
líf, annarr vit ok hræring, þriði ásjónu, mál ok heyrn ok sjón, gáfu
þeim klæði ok nöfn. Hét karlmaðurinn Askr, en konan Embla, ok
ólst þaðan af mannkindin sú er byggðin var gefin undir Miðgarði".
En ekki meira um það.
Vilhjálmur Sigtryggsson, skógræktarfræðingur, hefur tekið að
sér að fræða okkur lítilsháttar um Ask — ekki sem sjálfan
lísmeiðinn — heldur sem venjulegt garðtré.
Askur
Til eru um 65 tegundir af aski í heiminum, flestar vaxa í Asíu og
Ameríku en fáar í Evrópu. Flestar tegundirnar mynda falleg tré en
þó eru þarna á meðal nokkrar sem aðeins vaxa sem runnar. Sú
tegund af ask sem helst kæmi til greina að rækta hérlendis er
Fraxinus exelsior, hann vex í Evrópu og Asíu.
Askur vex norður eftir Noregi og er þar fallegt tré. í
heimkynnum sínum getur askur orðið allt að 40 metra hár. Hann
hefur stór stakfjöðruð blöð líkt og á reynivið en þriðjungi stærri.
Árssprotinn er græn- eða gráleitur, brumin dökkbrún eða svört,
gagnstæð. Askur blómast fyrir laufgun, blóm fjólublá í klösum,
fræin eru vængjaðar hnetur og spíra á öðru ári eftir sáningu.
Lítillega hefur verið plantað af aski hérlendis og mun hæsti
askurinn vera á Laufásvegi 43 í Reykjavík, er hann þar í mjög góðu
skjóli og um 13 metrar á hæð.
Askur þarf mjög góðan jarðveg og vex best þar sem jarðvegur er
kalkríkur. Hann vex mjög hratt við góðar aðstæður en vegna þess
að sá askur sem hingað til lands hefur verið fluttur vex lengi fram
á haust hættir honum við haustkali og dregur þá jafnframt úr
vexti. Maðkur sækir nokkuð á ask um það leyti sem hann laufgast
og þarf þá að úða trén með skordýraeitri. Askur er mjög góður
smíðaviður, í háum verðflokki.
V.Sigtr.