Morgunblaðið - 19.02.1980, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. FEBRÚAR 1980
Víkingarnir fá
uppreisn æru
Saga þeirra rakin og skýrð á merkri sýningu í British Museum
í námsbókum kennir margra
undarlegra grasa og þar á meðal er
sögnin um víkingana einna ævin-
týralegust. Auðvitað vita allir
hverjir vikingarnir voru. Þeir
klæddust bjarndýrafeldum, báru
hyrnda hjálma á höfði og höfðu með
sér bitvopn hvert sem þcir fóru.
Dagiegt líf víkinganna var í nokk-
uð föstum skorðum. Þeir byrjuðu
daginn snemma með því að fara
ránshendi um héruð. Eftir hádegi
svívirtu þeir konur. og um kaffi-
leytið skáru þeir menn á háls. Til
þess að fullkomna dagsverkið létu
þeir greipar sópa um klaustur og
kirkjur áður en þeir tóku á sig
náðir.
Samkvæmt þjóðsögunni unnu
víkingar aldrei ærlegt handtak, og
svo er að sjá, að þeir hafi hvergi átt
sér fasta bólfestu, því að langskipin
þeirra voru sífellt á sveimi úti við
sjóndeildarhring, þegar þeir voru
ekki á slóðum saklausra manna,
grenjandi af vigamóði. Þegar þessir
hjálmprúðu síbrotamenn létu svo
lítið að gera skammvinnt hlé á sinni
óþokkaiðju, stýrðu þeir skipum
sínum norður á bóginn til torsóttra
og jökulkaldra landa. Þar sat kon-
ungur þeirra niður á sjávarkambi og
fylgdist með eftirtekjunni.
Það er því engin furða þótt
skólabörn botni hvorki upp né niður
í víkingunum og flokki þá með
ýmsum óskiljanlegum fyrirbærum í
henni veröld. En nú eru horfur á því
að eitthvað fari að rofa til í þessum
skringilega hugmyndaheimi, því að
komið hafa fram á sjónarsviðið
ýmsir málsvarar víkinga, og munu
þeir ætla að nota árið 1980 til þess
að rétta hlut þeirra verulega. Það
hefur komið á daginn, að víkingarnir
hafa verið hrapallega misskildir
öldum saman.
I vikunni sem leið var opnuð í
British Museum í London stórfeng-
leg sýning, sem ber nafnið
Víkingarnir. Þar eru til sýnis rúm-
lega 500 munir, sem fundizt hafa á
fornum slóðum víkinganna í Norður-
álfu. Þar á meðal eru munir og
minjar, sem fundist hafa við upp-
gröft í hinu forna konungdæmi
víkinganna á Englandi — Jórvík.
Sýningin mun standa í 5 mánuði
og á þeim tíma mun BBC sýna 10
sjónvarpsþætti um víkingana. Kynn-
ir þessara þátta er hinn kunni
sérfræðingur á sviði íslenzkra fræða,
Magnús Magnússon, en hann hefur
verið mikill víkingur til starfa á
þeim vettvangi. Þetta þrennt, sýn-
ingin, uppgröfturinn og sjónvarps-
þættirnir hafa í öllum meginatriðum
sama tilgangi að þjóna, þ.e. að sýna
hvílík fjarstæða það er, að
víkingarnir hafi einungis verið þeir
blóðþyrstu brjálæðingar, sem sagan
greinir frá. Komið hefur í ljós að
menning þeirra var fjölbreytt og
þróuð. Þeir voru ekki einvörðungu
verkfræðingar, landkönnuðir og
skartgripasmiðir, heldur sýndu þeir
einnig undravert framtak á sviði
Eftir Ian Cotton
verzlunar og viðskipta. Dr. James
Graham-Campell við University
College í London segir: — Það versta
við víkingana var það, hversu
hörmulega útreið þeir fengu í fjöl-
miðlum. Sannleikurinn er sá að þeir
voru ekki einungis afreksmenn á
sviði vopnaviðskipta heldur ekki
síður á sviði almennra viðskipta.
Minjagripir
Þó að víkingarnir séu löngu liðnir,
eru enn gerð strandhögg til að ná í
skjótfenginn gróða og slík dæmi
hafa m.a. komið fram í tengslum við
„víkingaárið". Þar ætla hugmynda-
ríkir uppfinninga- og kaupsýslu-
menn að mata krókinn og hafa sett á
markað ýmsan varning til þess að
freista kaupenda í tilefni ársins. Eru
þar m.a. pappalíkön af víkingaskip-
um, sem fólk getur sett saman
samkvæmt leiðarvísi og einnig út-
saumsteppi með víkingamyndum.
Framleidd hafa verið víkingaarm-
bönd, nælur og sylgjur, og jafnvel
ýmislegt, sem harla langsótt er að
tengja við víkinga, svo sem silkiklút-
ar og bindi úr gerviefnum, en hvort
tveggja er kallað víkingavarningur.
Þá hefur verið framleitt Hnefatafl
eins og það sem víkingarnir styttu
sér stundir við á löngum skammdeg-
iskvöldum, áður en þeir fengu sjón-
varp, og ekki má gleyma áletruðum
bolum, sem á stendur: — Hér ríkir
Eiríkur blóðöx, OK. Ætla má, að
víkingar myndu hvessa brýnnar og
breyta hornum sínum, ef þeir ættu
þess kost að kíkja inn í víkingaárið.
En nú hefur bara komið í ljós, að
víkingar báru alls ekki hyrnda
hjálma, eins og talið hefur verið. Og
sýningin, sem dr. Graham-Campell
hefur átt sinn þátt í að undirbúa,
mun afsanna margar aðrar furðu-
kenningar um þetta víðreista illþýði.
Allir sýningargripir eru frá víkinga-
öld fyrir utan líkan af víkingabæ,
sem gert hefur verið eftir rústum frá
Heiðarbæ, hinni miklu verzlunar-
miðstöð í Norður-Þýzkalandi. Þar
verða ýmsir sérstæðir munir, sem
fundizt hafa t.d. gullhálsfesti frá
Tisso í Danmörku og 40 kg. af silfri
frá Cuerdale í Lancashire. Sérstök
áherzla verður lögð á að sýna
hagnýta verkmenntun víkinganna
t.d. verkfæri frá Mestermýri í
Svíþjóð og skreyttan veðurvita úr
bronzi frá Heggen í Noregi.
Dr. Graham-Campell segir: —
Ástæðan fyrir því, að við höfum
fengið svo ranga mynd af víkingun-
um, sem raun ber vitni er sú, að við
sjáum þá umfram allt með augum
óvina þeirra. Fram á 12. öld og þar
til íslendingasögurnar voru skrifað-
ar, voru einu rituðu heimildirnar um
víkinga annálar Engilsaxa og annað
slíkt. Þeir sem þá rituðu voru að
sjálfsögðu fulltrúar óvinaþjóða, og
einnig voru þeir kirkjunnar menn,
en það var einmitt um kirkjur og
klaustur, sem víkingarnir létu greip-
ar sópa einfaldlega vegna þess að
þar var yfirleitt margt fémætt að
finna.
— En á síðustu tveimur áratugum
hefur verið grafið upp í Heiðarbæ,
Jórvík og Dyflinni, en grundvöllun
að síðasttöldu borginni lögðu
víkingarnir sjálfir. Hefur þar ýmis-
legt nýtt verið dregið fram í dags-
ljósið og nú hefur okkur veitzt víðari
yfirsýn yfir lif og störf víkinganna
en getur að líta í samtímaheimild-
um, sem ritaðar voru af óvinum
þeirra.
Sæfarendur
Og hvernig voru víkingarnir þá? í
fyrsta lagi voru þeir frábærir sæfar-
endur, sennilega þeir mestu sem
sögur fara af miðað við tima þeirra
og tækni. Það tímabil, sem almennt
er kallað víkingaöld nær nokkurn
veginn yfir þrjár aldir, þ.e. frá
áttundu til elleftu aldar. Á þessum
tíma fóru hinir miklu ferðagarpar
um gervalla byggð kristinna manna,
tóku sér bólfestu á íslandi og síðan á
Grænlandi. Þeir áttu viðskipti við
araba í Mið-Austurlöndum. Þeir
82455
Krummahólar 2ja herb.
Einstaklega falleg íbúö, bílskýli.
Verð aöeins 20 millj. íbúöin er
laus í júní.
Mosfellssveit
Höfum til sölu fokheld raöhús
og einbýlishús í Mosfellssveit.
Flúðasel, raðhús
Selst rúmlega tilb. undir tré-
verk. Skipti æskiieg á minni
eign.
2ja—4ra herb. íbúðir
Höfum á söluskrá okkar all gott
úrval af 2ja—4ra herb. íbúöum
í Breiöholtshverfum.
Öldugata
einstaklingsíbúð
Höfum til sölu einstaklingsíbúö
á 2. hæö í steinhúsi viö Öldu-
götu. Verö aöeins 13—14 millj.,
útb. 9—10 millj. sem má skipt-
ast verulega. íbúðin er laus nú
þegar.
Vestmannaeyjar,
3ja herb.
íbúö í húsi viö Hásteinsveg.
Herb. í risi fylgir. íbúöin er laus.
Hagstæö kjör og útb. • 3ja—5
herb. íbúðir óskast.
Höfum kaupendur
• 2ja herb. fbúöir óskast.
• 3ja—5 herb. íbuöir óskast.
• Sérhæöir og raöhús óskast.
Makaskipti
Hjá okkur eru margvíslegir
möguleikar á makaskiptum.
Skoöum og metum samdæg-
urs.
EIGNAVCR
Suðurlandsbraut 20,
simar 82455 - 82320
Ámt ElnarMon Iðgfraölngur
ÖMur ThoroddMn Iðgfraeingur.
Austurrískt-íslenskt félag
endurreist í Vínarborg
AUSTURRÍSKT-ÍSLENSKT fé-
lag í Vínarborg hefur verið end-
urreist.
Hér á árum áður var slíkt félag
starfandi en starfsemi þess lagð-
ist niður um 1967. Á seinni árum
hefur svo komið fram mikill
áhugi meðal Austurríkismanna á
því að endurreisa slíkt félag.
Þann 1. febrúar 8.1. var haldinn
fundur i Palais Plaffy þar sem
þetta félag var endurreist í sam-
ráði við sendiráð íslands i Bonn
og ræðismenn íslands i Austur-
riki.
I félagslögum er m.a. kveðið á
um tilgang félagsins. Félagið, sem
ekki er stofnað með gróðahyggju
fyrir augum, skal beita sér fyrir
auknum samskiptum Austurríkis-
Mosfellssveit
Einbýlishús viö Dalatanga. 213 fm á einni hæö. Rúmlega tilb. undir
tréverk. Teikningar og myndir fyrirliggjandi. Uppl. á skrifstofunni.
Hlíðarnar
4—5 herb. íbúö á 2. hæö í Hlíðunum. Rúmgott herbergi í kjallara
með aðgangi að snyrtingu. Bílskúrsréttur. Útborgun 28,5 millj. Bein
sala.
Asparfell
4—5 herb. endaíbúö á 2. hæö 123 fm. Geymsla í íbúðinni.
Gestaklósett. Þvottahús á hæðinni. Barnaheimili starfrækt af
íbúum viö Asparfell.Útborgun 26 millj. Bein sala.
Hraunbær
4—5 herb endaíbúð á 3. hæö 106 fm. Herb. í kjallara. Æskilegt
væri aö taka 2. herb. íbúö í Breiðholti uppí kaupin. Hentugt til að
stækka viö sig.
Hagamelur
2. herb. íbúö. Lítið niðurgrafin. íbúðin er nýstandsett og lítur mjög
vel út. Útborgun ca. 20 millj.
Hverfisgata
3 herb. 70 fm íbúö í timburhúsi (bakhús). íbúðin er í ágætu
ásigkomulagi. Verö 18 millj. Bein sala.
Hafnir á Reykjanesi
4—5 ára gamalt einbýlishús í Höfnum á Reykjanesi 120 fm. Verö 18
millj.
Óskast
Góð 4. herb. íbúö í eldri austurborginni óskast. Til greina kæmu
skipti á 6. herb. sérhæö viö Safamýri.
Höfum kaupendur aö öllum stæröum íbúöa. Verömetum sam-
dægurs.
ÍBÚÐA'
SALAN
Gegnt Gamlabíó
aími 12180.
Heimaaími 19284.
Söluatjóri: Þórður Ingimaraaon.
Lögmenn:
Agnar Biering, Hermann Helgaaon.
manna og íslendinga og rækta
menningartengsl milli þessara
þjóða.
Þetta skal gert með fyrirlestr-
um, tónleikum, sýningum og
kynnisferðum eftir því sem við
verður komið. Einnig hyggst fé-
lagið gangast fyrir útgáfu upplýs-
ingablaðs. Félagið hyggst enn-
fremur reyna að safna íslenskum
munum og bókum um ísland svo
og íslenskum bókmenntum á
þýskri tungu. í ráði er að gera
skrá yfir rit varðandi ísland og
íslenska menningu sem eru að
finna á bókasöfnum í Austurríki.
I stjórn félagsins voru kjörnir
Helmut Naumann, formaður, dr.
Werner Schulze, varaformaður,
Irmgard Hanreich, ritari, Magda
List, vararitari, próf. mag. Inge-
borg Holler, gjaldkeri, mag.
Gertrude Zeilinger, varagjaldkeri,
og Kjartan Óskarsson, meðstjórn-
andi. Endurskoðendur eru dr.
Martha Sammer og Christopher
Mondel.
Samkvæmt lögum félagsins skal
útnefna sérstakt heiðursráð og
var formaður þess tilnefndur dr.
Norbert Otta en einnig eiga sæti í
ráðinu Alfred Schubrig, aðalræð-
ismaður, Erich Eibl, ræðismaður í
Salzburg, dr. Erwin J. Gasser,
vararæðismaður, próf. Otto
Gschwantler og próf. Svanhvít
Egilsdóttir.
Á fundinum var ennfremur
ákveðið að hafa sem nánast sam-
starf við ræðismenn Islands í
Austurríki, Félag íslendinga í
Austurríki svo og öll önnur félög
og stofnanir sem hafa áhuga á að
auka samskipti þessara tveggja
landa og þjóða.
Djúpivogur:
Byggingarvinna
sem á sumardegi
Djúpavogi, 16. febrúar.
TÍÐARFAR hefur verið ágætt
hér undanfarið og hefur varla
sézt snjóföl á jörðu í allan vetur
og frost hafa verið væg. í gær var
verið að steypa hér grunn að nýju
íbúðarhúsi. Byggingarvinna og
önnur útivinna er unnin iíkt og á
sumardegi væri. í nýja frystihús-
inu er verið að vinna úr rúmlega
40 tonnum af fiski sem komu hér
á land í gær og fyrradag af
þremur bátum, sem róa með linu
og net.
Hér hefur oftast verið næg
vinna fyrir alla og er ekki meira
en svo að hafist undan þegar mest
berst að. Fjórir bátar hafa verið
að skreppa á rækjuveiðar öðru
hvoru, en veiði hefur verið treg.
Engin loðna hefur borist hingað
og er það mjög bagalegt fyrir
byggðarlagið þar sem flesta und-
anfarna vetur hefur oft verið
unnið úr um 10 þúsund tonnum af
loðnu. Verksmiðjan okkar hefur
verið verkefnalítil undanfarið.
Þorrablót var haldið hér 26.
janúar og var það hin bezta
samkoma. Tóku þátt í því um 200
manns, en það háir okkur verulega
að húsnæði til félagsstarfa og
samkomuhalds er orðið alltof
þröngt. Danskennsla stendur hér
yfir á vegum Dansskóla Sigurðar
Hákonarsonar. Taka þátt í þeirri
kennslu nálægt 130 manns úr
Búlands- og Geithellnahreppi.
Fréttaritari.