Morgunblaðið - 22.02.1980, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1980
Nemendaráð Kennaraháskóla íslands:
Hættum viðskipt-
um við Vífilfell
NEMENDARÁÐ Kennarahá
skóla íslands hefur ákveðið að
hætta öllum viðskiptum við
Vífilfell hf. „vegna árása á
verkafólk og morða á forystu-
mönnum þeirra í verksmiðjum
Coca-Cola auðhringsins í Guate-
mala, sem forráðamenn fyrir-
tækisins þar í iandi stóðu fyrir
og hinn alþjóðlegi auðhringur
hefur nú lagt blessun sína yfir.“
í fréttatilkynningu frá nem-
„VIÐ höfum ekki orðið varir við
neinn samdrátt í sölunni," sagði
Pctur Björnsson. framkvæmda-
stjóri Vífilfells h.f., er Mbl.
spurði hann um það í gær. Pétur
kvaðst ekki sjálfur vilja ræða
ásakanir á hendur Coca-Cola, en
fékk Mbl. þess í stað til birtingar
eftirfarandi:
„Vegna þess að sænskt verka-
lýðsfélag í matvælaiðnaði reis upp
skyndilega og heimtaði að Coca
Cola í Svíþjóð yrði sniðgengið
þangað til Coca Cola félagið hefði
tekið framleiðsluleyfi af verk-
smiðju í Guatemala og hvatti um
leið alþjóðleg samtök verkafólks
við matvælaiðnað að styðja við
bak sér, þá viljum við koma á
framfæri yfirlýsingu frá Coca
Cola félaginu í Atlanta um þetta
mál, og einnig vegna þess að
hingað eru komin bréf um þetta
efni til Iðju og fleiri félaga. Þykir
okkur rétt að skýring þessi komi
núna, einkum vegna þess að fregn
þessi er forsendulaus og auk þess
ár síðan að farandfrétt þessi fór
um Vesturlönd en hefur legið
niðri vegna ónógrar forsendu og
sanninda um þetta óljósa mál. Við
vitum að margir aðilar og hópar
eru ávallt reiðubúnir að dæma
strax þó enginn fótur sé liggjandi
fyrir söguburðum.
Yfirlýsing frá Coca Cola
Company, Atlanta.
Beiðni sem fram hefur komið
frá Í.Ú.F. sem er alþjóðlegt sam-
band starfsfólks við matvæla-
framleiðslu, um að úthýsa Coca
endaráðinu segir og að neytend-
ur séu hvattir til að gera slíkt
hið sama og starfsfólk Vífilfells
og verkalýðssamtökin til að sýna
samstöðu með starfsbræðrum í
Guatemala, „sem er jafnframt
stuðningur við verkalýð Þriðja
heimsins og alþjóðlega verka-
lýðsbaráttu yfirleitt." Segist
nemendaráðið reiðubúið til að
styrkja starfsfólk Vífilfells fjár-
hagslega, ef þess verði óskað.
Cola af markaði er algjörlega
óréttlætanleg. Sambandið byggir
úthýsunarkröfu sína á þeirri
ákæru að fyrirtækið Emotella-
dora Guatemala, sem er verk-
smiðja í einkaeign og hefur um-
boð til framleiðslu á Coca Cola í
Guatemala City, hafi gerst sek
um ofbeldi gagnvart starfs-
mönnum sínum. Coca Cola félagið
hefur staðið að víðtækum rann-
sóknum á þessum aðdróttunum,
en ekki tekist að afla nokkurra
haldbærra sannana. Þrátt fyrir
það, hefur Alþjóðasambandið of-
an á allt annað, vísað á bug
tillögum Coca Cola fyrirtækisins í
Atlanta, um að taka umkvörtun-
ina beint til fyrirtækisins í
Guatemala. Vegna bakgrunns, eða
tengsla, hafa nokkrir fréttamiðlar
af misskilningi skýrt þannig frá
málurn, sem Verksmiðjan í
Guatemala og Coca Cola félagið
sé eitt og hið sama. Þetta er alls
ekki rétt. — Verksmiðjan í Guate-
mala er sjálfstætt fyrirtæki í
ríkinu Guatemala. Enginn af for-
stöðumönnum þess né starfs-
mönnum er undir stjórn Coca
Cola félagsins. Verksmiðjan í
Guatemala hefur aðeins löglega
gerðan samning um framleiðslu
við Coca Cola félagið. Vegna
mikilla umræðna, sem fram fóru
á aðalfundi Coca Cola félagsins í
maí 1979, vegna frétta sem bárust
um staðhæfðar ofbeldisaðgerðir
af hendi forstöðumanna verk-
smiðjunnar í Guatemala, hóf Coca
Cola félagið upp á eigin spýtur
einkarannsókn, vegna þessara
frétta.
Rannsóknin var byggð upp af
fjölda viðtala í mörgum löndum
við þá aðila sem höfðu borið fram
ákærurnar og þóttust búa yfir
sönnunargögnum, sem tengdu
verksmiðjustjórnina við ofbeldis-
verkin. Samhliða þessu var haft
náið samstarf við rétta opinbera
aðila.
Þrátt fyrir þessar rannsóknir
tókst ekki að afla sönnunargagna
frá fyrstu hendi um sannleiksgildi
ákærunnar, né heldur að ná í
ábyrga skjalfestingu um ofbeldis-
verkin. Það er einnig mjög mikil-
vægt að gera sér ljóst að hin réttu
og löglegu yfirVöld í Guatemala-
ríki hafa hvorki borið fram ákær-
ur í þessu máli, né því síður dæmt
nokkurn aðila fyrir ábyrgð á
ofbeldisverkunum.
Sumir hópar, að meðtöldum
Alþjóðasamtökum I.Ú.F. hafa
þrýst á það, að Coca Cola félagið
rifti samningum við verksmiðj-
una á framleiðslu á Coca Cola og
byggja kröfur sínar á þeirri
óraunhæfu forsendu að stjórn
verksmiðjunnar í Guatemala City
sé ábyrg fyrir ofbeldisverkunum.
Samt sem áður er hvergi staf að
finna í lögum Guatemalaríkis né
heldur í lögum Bandaríkjanna,
sem heimilar riftingu á samning-
um á grundvelli óraunhæfra ásak-
ana. Coca Cola félagið hefur látið
fara fram þá bestu rannsókn sem
völ er á og framkvæmanleg af
hendi einkafyrirtækis.
Að lokum. Ef einhverjar hald-
„VIÐ ræddum þetta Coca Cola
mál á stjórnarfundi i vikunni
og þar var ákveðið að leita eftir
viðræðum við Félag starfsfólks
i veitingahúsum og Landssam-
band verzlunarmanna,“ sagði
Bjarni Jakobsson, formaður
Iðju, félags verksmiðjufólks.
„Eg geri ráð fyrir því að þessar
viðræður fari fram eftir helg-
ina.“
Bjarni sagði, að samkvæmt
beiðni Iðju hefði framkvæmda-
stjóri ASÍ kannað viðbrögð
verkalýðssambanda á hinum
Norðurlöndunum við óskum Al-
þjóðasambands starfsfólks í
matvælaiðnaði um aðgerðir gegn
framleiðslufyrirtækjum Coca
Cola, en slík bréf hafa m.a.
borizt Iðju.
„Samkvæmt fyrstu svörum
virðist afgreiðslubann á Coca
Cola komið til framkvæmda að
„ÞETTA mál hefur ekki verið
tekið sérstaklega fyrir í stjórn-
inni,“ sagði Bjarni Ragnarsson,
formaður starfsmannafélags
Vífilfells hf., er Mbl. ræddi við
hann i gær. „Hins vegar hafa
menn rætt þetta svona sin í
milli og ég ræð það af þeim
samtölum, að það sé enginn
áhugi á þvi að fara út i
einhverjar aðgerðir.
Hvað nemendur Kennara-
háskólans gera, er þeirra mál.
Okkur hefur ekki borizt þetta
bréf þeirra, en ég býst við, að ég
bærar sannanir liggja fyrir
tengdar þessum staðhæfingum —
þá viljum við fá að vita um þær,
segir Coca Cola fyrirtækið.
Þessar ofangreindu upplýsingar
eru þegar í höndum I.Ú.F. al-
þjóðasamtakanna."
hluta í hótelum og veitingahús-
um í Danmörku," sagði Bjarni.
„Sams konar aðgerðir eru til
umræðu í Noregi, Svíþjóð og
Finnlandi og einnig eru til at-
hugunar í Danmörku, Noregi og
Svíþjóð tveggja vikna fram-
leiðslustöðvanir. Ákvarðana er
að vænta á næstu vikum. í öllum
þessum löndum er í athugun að
verkalýðssamböndin skori á
neytendur að hætta að kaupa
Coca Cola.“
„Ég kann enga skýringu á því,“
sagði Bjarni, er Mbl. spurði,
hvers vegna þetta mál bærist
svona seint hingað til lands.
„Coca Cola félagið í Atlanta
hefur látið rannsaka þetta
Guatemalamál eftir fund félags-
ins í maí 1979. Fyrsta bréfið,
sem við fengum hins vegar frá
Alþjóðasambandi starfsfólks í
matvælaiðnaði er dagsett 1.
febrúar sl.“
leggi það fyrir stjórnina, þegar
það kemur.
Persónulega get ég hér og nú
afþakkað fjárhagslegan stuðn-
ing frá þessum nemendum. Ég
tel ekki rétt að þetta sé gert að
einhverju æsingamáli hér og
einhvern veginn finnst mér hálf-
gerður kommabragur á þessu
öllu saman. Ég hugsa að við
höldum bara áfram að vinna að
framleiðslunni og sinna okkar
málum, en þau eiga sér hvorki
upptök í Guetamala né Kennara-
háskólanum."
Coca Cola:
Engar haldbær-
ar sannanir um
ofbeldisverk í
Guatemala
Iðja ræðir við
starfsfólk veit-
inghúsa og
verzlunarmenn
Okkar mál eiga sér
hvorki upptök
Guetamala né Kenn-
araháskólanum
— segir Bjarni Ragnarsson formaður
starfsmannafélags Vífilfells
SINDRA
STALHF
Aukinn útflutning-
ur Gefjunaráklæða
VERULEG aukning varð á síðasta
ári á sölu Gefjunaráklæðis að því er
fram kemur i Sambandsfréttum.
Var framleiðsla ullaráklæða hjá
verksmiðjunum árið 1978 um
33.700 metrar, en á siðasta ári var
hún 75.900 metrar.
Um 60 þúsund metrar voru fluttir
út, aðallega til Danmerkur. Aðal-
kaupandi þar er fyrirtækið Kvadrat,
sem er umfangsmikill gluggatjalda-
og áklæðaseljandi. Eru Gefjunar-
áklæðin, sem seld eru til Danmerk-
ur, hönnuð af þessu fyrirtæki og
öðrum aðilum utan verksmiðjunnar.
Auk þess flytur Gefjun talsvert af
áklæðum til Svíþjóðar og lítils hátt-
ar til Finnlands og Englands.
Fjölbreyttar stæröir og þykktir
SÍVALT JÁRN VINKILJÁRN
FLATJÁRN
u
FERKANTAÐ JÁRN
□
Borgartúni 31 sími27222
Stúdentaráð:
Mótmæla umf jöllun f jöl-
miðla um mál Afganistans
STÚDENTARÁÐ Háskóla íslands
hefur sent frá sér ályktun er
samþykkt var á fundi þess nýlega
og segir þar að ráðið vilji nota þann
atburð, sem innrás Sovétrikjanna i
Afganistan sé til að mótmæla
heimsvaldastefnu stórveldanna.
„Við lýsum stuðningi við afgönsku
þjóðina í baráttu hennar gegn aft-
urhaldi og kúgun og hörmum hvern-
ig Afganistan hefur orðið vettvang-
ur valdatafls stórveldanna. Við mót-
mælum umfjöllun vestrænna fjöl-
miðla um Afganistanmálið, sem
virðast hafa meiri áhuga á að magna
upp kaldastríðsáróður en að vekja
athygli á eymdarlífi sautján millj-
óna afgana," segir m.a. í ályktun
Stúdentaráðs.