Morgunblaðið - 23.02.1980, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
45. tbl. 67. árg.
LAUGARDAGUR 23. FEBRÚAR 1980
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Sameinuðu þjóðirnar:
Hús hrynja og kistur skolast til í kirkjugörðum
Myndin er frá Topanga Canyon í Kaliforníu og er tekin nokkrum andartökum áður en húsið hrundi,
en flóð höfðu skolað burtu öllum undirstöðujarðvegi. Ekkert lát var á rigningunum í suðurhluta
Kaliforniu i dag og rikir þar viða fullkomið neyðarástand. Fólk hefur viða flúið heimili sin og alls
hafa um 1300 manns orðið heimilislausir. Vitað er nú að 31 maður hefur látið lífið i þessum veðraham
sem gengið hefur yfir. í kirkjugarði einum flæddu kistur upp og flutu til og frá um kirkjugarðinn og
runnu sumar í átt að ibúðarhverfi i grenndinni. Var svæðið lýst hættusvæði i dag.
Rannsgknamefnd
fer til Lrans í dag
(íení. Tehcran. 22. fcbrúar. AP.
RANNSÓKNARNEFND Sameinuðu þjóðanna. skipuð til þess að kanna
afglöp og hugsanleg afbrot á stjórnartíma Mohammeds Reza Pahlevis
fyrrverandi íranskeisara, hefur nú loks fengið grænt ljós á að koma til
Teheran og mun halda þangað á morgun. laugardag. Nefndin átti að fara
fyrir nokkrum dögum. en hcfur tafizt af ótilgreindum ástæðum. sem mun
stafa af tregðu íranskra yfirvalda að ræða við nefndina.
Virtist koma babb í bátinn þegar
Khomeini erkiklerkur gaf út þá
yfirlýsingu af sóttarsæng að ekki
kæmi til greina að gíslarnir yrðu
látnir lausir fyrr en keisarinn hefði
verið framseldur til írans. Kallaði
hann stúdentana „kæru vini“ sína
og brýndi fyrir þeim að standa
saman.
Af ýmsu er og ljóst að Banisadr
Tíu ára
olía fyrir
tækrdhjálp
London, 22. febr. AP.
FUNDUR sex ráðherra frá olíu-
framleiðslurikjunum OPEC
samþykkti i dag áætlun sem
miðar að þvi að tryggja öruggar
birgðir eldsneytis til Vestur-
ianda að minnsta kosti næstu tiu
ár í skiptum fyrir vestrænan
tæknibúnað og aðstoð, stöðug-
leika gjaldmiðla og að haldið
verði áfram þróun nýrra orku-
linda.
forseti írans virðist sem milli
tveggja elda í þessu máli og hefur
heldur hallast á sveif með Khom-
eini, eins og fram hefur komið, þar
sem Banisadr hafði áður sagt að
sjálfsagt væri að sleppa gíslunum,
þegar nefndin ha‘fi störf. Þetta
hefur hann nú dregið til baka.
Banisadr sagði á fjöldafundi í
Teheran í dag að undirrótin að
níutíu prósent vandamála Irans
lægi í landinu sjálfu og aðeins tíu
prósent væru sprottin af aðgerðum
fjenda írana, að því er júgó-
slavneska fréttastofan sagði. Tekið
var fram að hann væri fyrsti
forystumaður írans sem héldi fram
þessari skoðun. Einnig er sagt að
Banisadr hafi óbent gefið í skyn að
ágreiningur væri milli stefnu hans
og byltingarsveita Khomeinis, en
hann fór þó ekki nánar út í þá
sálma.
Skothríð á götum Kabul
og mótmæli halda áfram
Nýju Delhi. 22. íehrúar. AP.
MINNST þrír biðu bana í dag í Kabul þegar efnt var til víðtækra
mótmælaaðgerða gegn Rússum þrátt fyrir nánast stöðuga skothríð
samkvæmt fréttum sem bárust til Nýju Delhi frá höfuðborg
Afganistans.
Samkvæmt einni írétt virtist neyðarástand ríkja í horginni.
Samkvæmt annarri frétt var talsverð skothríð í Kabul.
Fund þennan sátu olíumálaráð-
herrar Saudi-Arabíu, Alsír, írak,
Kuwait og Venezuela. Fer nú
samþykkt þessi fyrir sérstakan
fund þrettán olíumálaráðherra
OPEC. Staður og stund þess
fundar hefur ekki verið ákveðinn,
en olíumálaráðherra Abu Dhabi
hefur verið falið að leita eftir
stuðningi OPEC-landa við áætl-
unina og leggur hann upp í
sendiför sína á sunnudaginn.
Olíumálaráðherra Venezuela,
Calderon Berti, upplýsti nokkur
atriði sem myndu felast í því sem
vestrænum ríkjum yrði gert til-
boð um. Hann benti og á að ríkin
framleiddu nú milli 30 og 32ja
milljón tunna af hráolíu á dag og
á næstu tíu árum væri hægt að
auka framleiðsluna í 35 milljónir
tunna. Sagði Calderon að þegar
lokið væri athugun OPEC-ríkja á
hvernig þessu yrði bezt hagað
mundi iðnríkjunum gert tilboð
sem yrði einn „heildarpakki".
Erlendir íbúar í Kabul sáu
sovézkt herlið og herflutningabíla
halda til borgarinnar og taka sér
stöðu við stjórnarbyggingar.
Skothríð heyrðist á nokkurra
mínútna fresti allan morguninn,
en ekkert benti til þess að hún
stæði í sambandi við miklar mót-
mælaaðgerðir sem var efnt til á
þremur stöðum. Sovézkar herþot-
ur flugu rétt yfir húsaþökum í
borginni.
Vestrænn blaðamaður kvaðst
hafa séð 2.000 manns veifa græn-
um islömskum fánum og hrópa
vígorð gegn Rússum við ráðhúsið í
miðborginni. Fréttir bárust um
önnur álíka mikil mótmæli í
Sherpur-hverfi.
Mótmælin fylgja í kjölfar lok-
ana verzlana í gær. Um kvöldið
heyrðist sönglað um alla borgina
„Allahu Akbar“ („Allah er mik-
ill“) og „Dauði yfir Rússunum“.
Fréttir herma að verkfall kaup-
mannanna hafi borið mikinn og
óvæntan árangur í Kabul og það
mun samtímis hafa náð til borga
eins og Kandahar, Herat, Jalala-
bad, Wardak og Baghlan.
í Washington sögðu bandarískir
embættismenn að allt hefði farið í
handaskolum hjá Rússum í Afg-
anistan og þeir hefðu stækkað
flugvelli og birgðastöðvar sín
megin landamæranna til að senda
til landsins 25—50.000 hermenn til
viðbótar 70.000 hermönnum sem
þeir hefðu þegar sent og 30.000
þeirra megin landamæranna.
Þeir sögðu að Babrak Karmal
forseti væri misheppnaður og hon-
um kynni að verða steypt, en
trúarleiðtogar eða meðlimir kon-
ungsfjölskyldunnar teknir í
stjórnina.
I Dresden í Austur-Þýzkalandi
munu fjórir stúdentar hafa verið
handteknir fyrir að skipuleggja
undirskriftasöfnun gegn innrás
Rússa í Afganistan og er þetta
fyrsta málið af þessu tagi í
Austur-Evrópu. Áróðursspjöld
sem á stóð „Við viljum ekki
Ólympíuleikana í Moskvu, við vilj-
um kol í stað hergagna" voru
skilin eftir í símaklefum í Eerfurt.
Andsovézk vígorð hafa verið mál-
uð í verksmiðjur í Sömmerda og
Unterwellenborn.
í Róm sagði Josef Luns, fram-
kvæmdastjóri NATO, að Afganist-
anmálið væri ekki deila milli
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna
eingöngu heldur víðtækara deilu-
mál sem snerti öryggi allra Evr-
ópuþjóða.
Brezhnev vísar
ásökunum á bug
Lsraelar taka aftur upp sikil
Tel Aviv, 22. febrúar. AP.
STJÓRN ísraels kunngerði í
dag að ákveðið hefði verið að
taka upp nýja mynt i landinu,
sikil i stað israelskra pundsins,
og verður einn sikill jafnvirði
núverandi 10 israelskra punda.
Eitt ísraelskt pund samsvarar
nú röskum 40 isl. krónum.
Yigal Hurvitz fjármálaráð-
herra sagði fréttamönnum frá
þessu að loknum rikisstjórnar-
fundi og sagði að þessar aðgerð-
ir væru einn liðurinn í því að
berjast gegn verðbólgu og ná
peningum, sem ekki hafa verið
greiddir af skattar. Ekki var
minnzt á að gengislækkun
myndi fylgja i kjölfar þessara
breytinga.
Hurvitz sagði að stjórnin von-
aðist til að þessar gjaldmiðils-
breytingar myndu efla trú
manna á peninga, þar sem þeir
myndu eftir breytinguna greiða
1 sikil í stað 10 punda, eins og að
ofan greinir. Sikill er nafn á
mynt Gyðinga til forna.
Arnon Gafny, bankastjóri
Israelsbanka, sagði að áætlað
væri að strax yrði um 130 millj.
punda sparnað að ræða, vegna
þess að prenta þyrfti langtum
færri seðla og slá minna mynt-
magn en nú. Eins og alkunna er
hefur verðbólga í ísrael farið
yfir 100 prósent á sl. ári og
verðgildi ísraelska pundsins hef-
ur lækkað frá því að vera tíu
gagnvart Bandaríkjadollar í
tæplega 40 nú.
Gafny sagði að gamla myntin
yrði í umferð enn um hríð en
sikillinn myndi síðan hægt og
sígandi leysa hana af hólmi.
Spáð er að frekari ráðstafanir
verði boðaðar fljótlega, þótt
Hurvitz fjármálaráðherra segði
í dag að ekki væri tímabært að
segja meira á þessu stigi.
Moskvu, 22. febrúar. AP.
LEONID Brezhnev, forseti Sov-
étrikjanna, neitaði því i dag að
Rússar hefðu gripið til hernaðari-
hlutunar i Afganistan og sagði að
sovézka herliðið yrði flutt burtu
jafnskjótt og „utanaðkomandi af-
skiptum“ lyki.
Brezhnev sagði að „Carter og
hans menn vissu að engin rúss-
nesk ihlutun hefði átt eða ætti sér
stað i Afghanistan“. Hann endur-
tók að sovézka herliðið hefði
komið til landsins að beiðni
stjórnarinnar þar samkvæmt
samningi við Sovétríkin. Hann
sagði að „við og bandamenn okkar
- gætum hrundið hvers konar
f jandsamlegum árásum“.
Forsetinn virtist þreytulegur
þegar hann flutti harðorða ræðu
sína styrkri röddu í 40 mínútur.
Hann sakaði Bandaríkin um að
auka viðsjár í Miðausturlöndum og
Asíu og kvað viðbrögð Carter-
stjórnarinnar við „atburðunum í
Afganistan" neyða Rússa til að
hafa áfram herlið í landinu.
Hann sakaði Bandaríkjastjórn
um að leita að átyllum til þess að
auka nærveru sína í Asíu. Hún
hefði ákveðið að koma upp neti
herstöðva í löndunum við Ind-
landshaf, Miðausturlönd og Afríku
og nota þær til árása á sósíalista-
ríki.
Brezhnev sagði að „menn í
Washington töluðu um öryggi olíu-
leiða og það væri skiljanlegt að
nokkru marki, en öryggi væri ekki
hægt að tryggja með því að gera
þessi svæði að púðurtunnu." Hann
kvað „móðursýki í garð Rússa hafa
verið nauðsynlega nú“ til að
tryggja Carter endurkjör í haust.
Hann minntist ekkert á þá ákvörð-
un Carters að hundsa Ólympíuleik-
ana.