Morgunblaðið - 29.02.1980, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. FEBRÚAR 1980
Umræður um húsnæðismálatillögur meirihlutans:
Tillögurnar eintóm sýndarmennska
— aðeins verið að klóra í bakkann
— segir Markús Örn Antonsson
Á borgarstjórnaríundi sem haldinn var fyrir nokkru voru
samþykktar tillögur frá borgarstjórnarmeirihlutanum um húsnæð-
ismál. Tillögurnar voru endanlega samþykktar í þessari mynd:
„Borgarstjórn Reykjavíkur samþykkir að taka upp viðræður við
verkalýðshreyfinguna i Reykjavík um nýtt átak þessara aðila á sviði
íbúðabygginga fyrir láglaunafólk og aldraða. í þessum viðræðum skal
m.a. kannað, hvort lífeyrissjóðir verkalýðsfélaganna í Reykjavík vildu
veita fjárhagslega aðstoð við íbúðarbyggingar í höfuðborginni.
annaðhvort með beinum lánveitingum til slikra framkvæmda eða á
annan hátt.“
Síðari tillagan var svohljóðandi:
1) „Reykjavíkurborg beiti sér fyrir að reist verði fjölbýlishús með
sérhönnuðum íbúðum fyrir aldrað fólk, þar sem m.a. verði aðstaða
fyrir húsvörslu og félagslega þjónustu af ýmsu tagi.
í þessu skyni útvegi borgin hentuga lóð.
íbúðir þessar verði seldar fullbúnar á kostnaðarverði til fólks, sem
orðið er 65 ára.
Á ibúðunum verði kvöð um forkaupsrétt til handa borginni til að
tryggja að íbúðirnar haldist í eigu aldraðs fólks.
2.) í sambandi við ný byggingarsvæði innan gömlu borgarmarkanna
og þéttingu byggðar verði kannað, hvort ekki er hægt að ætla
ákveðinn hluta húsa á hverju svæði sérstaklega fyrir aldrað fólk.“
Tillögur þessar voru samþykkt-
ar með 15 samhljóða atkvæðum,
en þó höfðu verið gerðar lítilshátt-
ar orðalagsbreytingar á þeim áð-
ur. Þrátt fyrir samhljóða álit
borgarstjórnar urðu töluverðar
umræður um tillögur þessar.
Fyrstur tók til máls Björgvin
Guðmundsson (A), en hann hafði
orð fyrir fyrri tillögunni.
í upphafi máls síns lýsti Björg-
vin tillögunni og drap á þann
skort á leiguhúsnæði sem í borg-
inni er. Hann sagði að til félags-
málastofnunar Reykjavíkurborgar
leitaði fjöldi fólks, hjá stofnuninni
væru langir biðlistar fólks, en
Félagsmálastofnun gæti ekki einu
sinni leyst vanda einstæðra
mæðra, hvað þá annarra. Björgvin
taldi það brýnt hagsmunamál
launafólks að úr húsnæðisvandan-
um yrði bætt og húsnæðiskostn-
aður lækkaður. Það væri kjarabót
fyrir hina lægstlaunuðu. Þá upp-
lýsti Björgvin að það væri skoðun
hins nýja meirihluta í borgar-
stjórn að borgin og verkalýðs-
hreyfingin ættu að taka höndum
saman við að leysa þetta vanda-
mál. I því sambandi benti Björg-
vin á lífeyrissjóði verkalýðshreyf-
ingarinnar og að e.t.v. gætu þeir
lánað borginni fé til íbúðabygg-
inga. Hann kvað það ekki ætlun
hins nýja meirihluta að þetta átak
í húsnæðismálum drægi nokkuð
úr byggingu verkamannabústaða í
Reykjavík. Því næst rakti Björg-
vin hve miklu fjármagni borgin
verði til byggingar verkamanna-
bústaða og einnig kostnað við að
útrýma heilsuspillandi húsnæði í
borginni. Að lokum sagðist
Björgvin vonast til þess að borgar-
stjórn samþykkti tillöguna.
Aldraða vantar um-
önnun og eftirlit
Að máli Björgvins loknu tók til
máls Kristján Benediktsson (F),
en hann hafði orð fyrir síðari
tillögunni.
Kristján sagði að skammt væri
síðan Reykjavíkurborg hefði á
skipulegan hátt farið að byggja
sérhannaðar leiguíbuðir fyrir
aldrað fólk, en gat þess síðan
hvaða byggingar hefðu verið
byggðar með það í huga. Þetta
taldi Kristján gott og blessað, svo
langt sem það næði. Staðreyndin
væri hins vegar sú, að öldruðum
íbúum borgarinnar hefði fjölgað
ört í borginni síðustu árin og
húsnæðismál því ekki batnað hin
síðari ár, þegar á heildina væri
litið.
Þá sagði Kristján:
„Þrátt fyrir góðan vilja borgar-
yfirvalda er augljóst, að ekki
verða tök á því að leysa húsnæðis-
vanda aldraðra nema að hluta til
með þeim leiguíbúðum, sem borg-
in getur reist. Til þess að auka
verulega byggingu leiguíbúða
skortir borgina einfaldlega fjár-
magn. Margt aldrað fólk býr hins
vegar í eigin íbúð og á eignir.
Vandamál þess er ekki húsnæðis-
leysi heldur vantar þetta fólk
umönnun og eftirlit."
Yfirborðskennd tillaga
Er Kristján hafði lokið máli
sínu tók til máls Magnús L.
Sveinsson (S). Magnús sagði, að
við lestur fyrri tillögunnar sýndist
að um nokkuð yfirborðskennda
tillögu væri að ræða. Af tillögunni
mætti ráða að núverandi meiri-
hluti hefði ekki fylgst með því
sameiginlega átaki sem gert hefði
verið af borginni og verkalýðs-
hreyfingunni á sviði íbúðabygg-
inga á undanförnum árum. í því
sambandi minnti Magnús á, að
árið 1965 hefði verið gerður kjara-
samningur sem hefði kveðið á um
að á næstu árum á eftir yrðu
byggðar leiguíbúðir. Þá minnti
Magnús á lög um verkamanna-
bústaði frá árinu 1970, en í kjölfar
þeirra hefði borgin ákveðið að
veita fé í byggingu verkamanna-
bústaða í Reykjavík. Þá minnti
Magnús einnig á, að borgin ætti
aðild að stjórn verkamanna-
bústaða sem fulltrúaráð verka-
lýðsfélaganna ætti einnig aðild að,
þannig að um beint samstarf hefði
verið milli þessara aðila um þess-
ar framkvæmdir. Magnús sagði
það ekki nýtt að rætt væri við
verkalýðshreyfinguna um að fé
væri veitt úr lífeyrissjóðunum til
íbúðabygginga fyrir láglaunafólk
því að slíkar umræður hefðu farið
fram allt frá árinu 1974. Magnús
sagði að hann teldi heppilegra að
efla og einfalda það kerfi sem nú
væri í gangi, þ.e.a.s. hvað varðaði
byggingu verkamannabústaða, en
ekki vera að bæta þar við einu
kerfi enn. Frekar bæri að efla það
sem nú væri við lýði. Þá beindi
Magnús þeirri spurningu til meiri-
hlutans hversu miklu fé meiri-
hlutinn ætlaði að verja til þessa
átaks í húsnæðismálum sem sagt
er að eigi að koma til viðbótar
framlaginu til verkamanna-
bústaða. Síðan sagði Magnús: „Ég
vil vekja athygli á því, að meiri-
hluti borgarstjórnar hefur ekki
treyst sér til þess að verða við
beiðni stjórnar verkamanna-
bústaða, sem lögð var fram með
bréfi 14. desember 1978, um aukið
grunnframlag til byggingar
verkamannabústaða. Þetta fram-
sé hægt að verja stórfé í annan
þátt byggingarframkvæmda."
’Eru þettá efndirnar
á stóru orðunum?
Er Magnús hafði lokið máli sínu
tók til máls Markús Örn Antons-
son (S).
„Það fer ekki hjá því, að þeir,
sem fylgdust með málflutningi
þríflokkanna, sem hér eru í meiri-
hluta í borgarstjórn, fyrir síðustu
borgarstjórnarkosningar reki upp
stór augu þegar þessar tillögur
eru lagðar fram og í þeim end-
urspeglast vilji meirihlutans í
húsnæðismálum," sagði Markús.
„Það er von að menn velti því
fyrir sér hvort þetta sé nú í fullu
samræmi við þær yfirlýsingar,
sem gefnar voru á sínum tíma, og
hvort þetta sé allur sá vilji sem þá
var fyrir hendi, í orði kveðnu,
þegar það var fullyrt frammi fyrir
háttvirtum kjósendum að þessi
núverandi meirihluti ætlaði að
beita sér fyrir því að íbúar
Reykjavíkur hefðu algert valfrelsi
um það, hvort þeir kysu að búa í
eigin húsnæði eða hafa á leigu
íbúðir, sem byggðar væru á félags-
samstarf borgarinnar við verka-
lýðshreyfinguna og kvað það hafa
verið ágætt. Einnig ræddi hann
um stöðu lífeyrissjóðanna og hin-
ar ýmsu skyldur sem þeim væru
lagðar á herðar. Þá ræddi Markús
nokkuð um möguleika borgarinn-
ar í þessu sambandi og sagði það
skoðun sína að bygging verka-
mannabústaða væri verkefni núm-
er eitt. Síðan sagði Markús: „Ég
vil að lokum undirstrika að leigu-
íbúðir af því tagi, sem borgin
hefur verið að byggja upp núna að
undanförnu í Furugerði, við
Lönguhlíð og við Dalbraut, gerði
áður í Norðurbrún, eru mál sem
full ástæða er til þess að setja
aukinn þunga á. Þeirri byggingar-
áætlun á tvímælalaust að halda
áfram með svipuðum hraða og
verið hefur núna allra síðustu
árin. Það hefur komið í ljós við
úthlutun þess húsnæðis, sem fyrir
er, að afskaplega mikil þörf er
fyrir þetta og þeir umsækjendur
sem hafa verið að sækjast eftir að
fá fyrirgreiðslu borgarinnar af
þessu tagi — sá mikli fjöldi sem
við höfum ekki getað sinnt, hann
bíður tvímælalaust eftir því að
lag er óbreytt eins cg það hefur
verið, það hefur bara tekið vísi-
töluhækkun eins og lög gera ráð
fyrir. Það er óbreytt og það er gert
ráð fyrir, að það verði óbreytt á
árinu 1980. Þetta þykir mér mjög
athyglisvert að meirihluti borgar-
stjórnar treysti sér ekki til þess að
verða við beiðni stjórnar verka-
mannabústaða um aukið grunn-
framlag til byggingar
verkamannabústaða, til þess kerf-
is, sem verkalýðshreyfingin leggur
höfuðáherzlu á að efla. Nokkuð
finnst mér það skjóta skökku við
að á sama tíma, sem þessu er
hafnað, er látið í það skína, að það
Frá
borgarstjórn
legum grundvelli og þá náttúrlega
fyrst og fremst á vegum Reykja-
víkurborgar. Eru þetta þá
efndirnar á þeim stóru orðum,
sem látin voru falla fyrir síðustu
borgarstjórnarkosningar? Ég segi
það alveg eins og er, að þessar
tillögur sýna það glögglega að
þetta er eintóm sýndarmennska
og það er verið að reyna með
einhverju móti að klóra í bakkann.
Það hefur kannski runnið upp það
ljós fyrir háttvirtum fulltrúum
meirihlutans, að aðstæðurnar og
skilyrðin til þessara stórátaka,
sem lofað hafði verið, eru kannski
dálítið öðru vísi en menn létu í
veðri vaka og þeir átta sig á núna,
þegar þeir standa frammi fyrir
raunverulegum staðreyndum
varðandi fjárhagsstjórn borgar-
innar.“
Þá gat Markús þess, að þetta
plagg væri nánast hlægilegt, mið-
að við þau gullnu loforð sem gefin
voru fyrir síðustu kosningar.
Síðan ræddi Markús nokkuð um
fleiri úrræði skapist og að því ber
borgarstjórn tvímælalaust að
stuðla."
Um byrjunar-
framkvæmdir að ræða
Að máli Markúsar loknu, tók til
máls Þorbjörn Broddason (Abl). í
upphafi máls síns velti Þorbjörn
því fyrir sér hvaða aldursmark
ætti að setja því fólki sem hefði
áhuga á að flytjast í leiguíbúðir
borgarinnar. Áð hans mati væri
hugsanlégt að setja þessi mörk við
60 ára aldur, frekar en t.d. 65 ára
aldur. Þá benti hann á ýmsa
möguleika á byggingum fyrir
aldraða, t.d. þétta byggð smáhýsa,
eða byggingu fjölbýlishúss, en
þann hátt taldi hann að væri
farsælli lausn. Hins vegar taldi
Þorbjörn það merg málsins að
Reykjavíkurborg ætti að auka
mjög á uppbyggingu leiguhúsnæð-
is, og að sú uppbygging ætti að ná
til fleiri aðila heldur en nú er.
Meginávinningin af samþykkt
Björgvin Guðmundsson
Kristján Benediktsson
Magnús L. Sveinsson
Markús örn Antonsson
Davíð Oddsson