Morgunblaðið - 13.07.1980, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JÚLÍ 1980
25
Veldur St. Helena
kulda og vætu
á Bretlandi?
óskýr, og fylgi flokksins er nú ekki
síður á meðal ýmissa harðsnúinna
gróðamanna í þéttbýli en sam-
vinnubænda í strjálbýlinu. Það er
einkum hinn sterki fjárhagsbak-
hjallur og margháttuð fyrir-
greiðsla í skjóli hans, er tengir
hina ólíku hagsmunahópa saman í
eina fylkingu. í flestum megin-
málum hefur flokkurinn hreinlega
gefist upp við að hafa ákveðna
stefnu, heldur treystir á, að hjörð-
in skili sér á réttum tíma að
básunum, sem henni hafa verið
búnir.
Þess vegna getur flokkur-
inn eftir atvikum þóttst vera
ýmist milliflokkur, vinstri flokkur
eða hægriflokkur, eftir því hvern-
ig vindurinn blæs á hverjum stað
og tíma. Nú er það út af fyrir sig
ekkert einstakt fyrirbæri að flokk-
ar geti haldist, þó að þeir hafi
engar sameiginlegar hugsjónir
eða hugmyndafræðilegan hrygg.
Slíkt hefur t.d. lengi tíðkast í
Bandaríkjunum, og ýmsir telja að
það hafi þar vel gefist. Það er og
vafalaust vegna reynslunnar fyrir
vestan, sem Framsóknarmenn
fyrir nokkru árum fundu upp á
því, að segjast ætla að koma á
svokölluðu tveggja flokka kerfi
hér á landi. Þá ráðgerðu þeir, að
Sjálfstæðisflokkurinn myndi í
stórum dráttum haldast óbreyttur
en sjálfir hugðust þeir taka að sér
hlutverk allra vinstri flokkanna
til viðbótar sínu eigin! Með þessu
ætluðu þeir strax í upphafi að
verða jafningjar Sjálfstæðismanna
og innan stundar tryggja sér
varanleg völd, svo sem þeir áður
höfðu í skjóli ranglátrar kjör-
dæmaskipunar.
Gerum ekki
þjóðarskömm
Það sýnist vera orðinn fastur
liður á samkomum forystumanna
ferðamála hérlendis, að gera sam-
þykktir, þar sem fjargviðrast er
yfir, að Almannagjá skuli hafa
verið lokuð fyrir bifreiðaumferð.
Hér er um að ræða mál, sem menn
hafa bersýnilega mjög ólíkar
skoðanir á. Þess vegna tjáir ekki
að láta ferðamálamenn talast eina
við. Víst má á það fallast, að fyrir
ókunnuga sé það tilkomumikið að
aka skyndilega af gjárbarmi ofan í
Almannagjá. Svo kann það og að
taka allt að því fimm mínútur að
ganga frá bílastæðum að Lög-
bergi, og verður að játa að það sé
langur gangur fyrir farlama fólk.
En ekki er síður tilkomumikið að
fara fótgangandi í gjána, heldur
en að aka þangað i lokaðri bifreið,
og öll gönguferðin á milli bíla-
stæða tekur ekki meira en h.u.b.
10 mínútur. Ekki myndi það þykja
löng gönguferð á safni eða í stórri
kirkju erlendis, sem tíðkað er að
teyma ferðafólk um. A hitt er
einnig að líta, að einmitt á þessum
spöl er Almannagjá hluti af okkar
fornhelga þingstað, og er jafnfrá-
leitt, að trufla hann með bílaum-
ferð eins og söfn, kirkjur, Colosse-
um, Akropólis eða aðra slíka
helgistaði annarra þjóða. Ofan á
þetta bætist mikil hætta af grjót-
hruni, ef uppi væri haldið stöðugri
umfeð þungra ökutækja. Þingvell-
ir hafa stórum breytt um svip til
hins betra eftir að Almannagjá
var friðuð með þessum hætti. Nú
ríkir ró og tign yfir Lögbergi, þar
sem áður mátti oft ekki heyra
mannsins mál fyrir vélaskrölti og
moldarmökkur grúfði yfir. ís-
lenzkir ferðamálamenn hafa sýnt
lofsverðan áhuga og sennilega
unnið gott starf. En svo margt er
enn ógert í þeim málum, að mjög
er óhyggilegt fyrir þá að vekja
gegn sjálfum sér óvild og deilur,
sem þeir hefðu enga getu til að
verjast, ef þeim tækist að van-
virða helgi Þingvalla.
Lítill
þjóðhátíðar-
bragur
Eins og á stóð, var skiljanlegt,
að lítili þjóðhátíðarbragur væri
yfir Reykavík hinn 17. júní að
þessu sinni. Svo var einnig yfir
dagblöðunum, þar á meðal Morg-
unblaðinu. E.t.v. skýrist þetta af
því, að menn verði þreyttir á því
að segja ætíð hið sama og óttist að
ofmetta lesendur á stöðugum frá-
sögnum af því, sem áður gerðist og
varð tilefni þess, að þjóðhátíð er
haldin. Hugsi menn svo, þá er því
gleymt, að ætíð bætast nýir í
hópinn og að gamla atburði verður
að skoða í ljósi líðandi tíma.
Sennilega hefur það verið tilvilj-
un, að Morgunblaðið skyldi hinn
17. júní birta mynd af Grími
Thomsen, en ekki Jóni Sigurðs-
syni. Gríms var hins vegar ekki
minnst þegar hann átti 150 ára
afmæli fyrir rúmum mánuði, þ.e.
hinn 15. maí sl. Grímur var þó eitt
bezta og rammíslenzkasta skáld
ekki einungis á síðustu öld, heldur
um allar aldir íslandsbyggðar.
Enn hafa honum engan veginn
verið gerð þau skil, er honum ber.
Haft hefur verið á orði, að ýmsir
mætir menn hafi verið að safna
drögum að ævisögu hans. En
ekkert hefur orðið úr því, að sú
saga birtist. Sannarlega væri þó
fróðlegt að fá úr því skorið, hvort
Grímur hafi komizt til jafn mik-
illa valda í Danmörku og sumir
hafa haldið fram. Um þetta hljóta
að vera til öruggar heimildir. Ef
ekki, þá er um að ræða ýkjur í
hugmyndum manna hér, ýkjur
sem þarf að leiðrétta. En 17. júní
er hollt, að minnast þess að þeir
Jón Sigurðsson og Grímur Thom-
sen þóttu lengi vera litlir vinir. Á
æskuárum sínum var Grímur þó
um hríð viðriðinn útgáfu Nýrra
félagsrita undir forystu Jóns. Síð-
ar beindist hugur hans að öðru.
Eftir að hann settist hér að var
hann talinn í hópi andstæðinga
Jóns. Þess vegna var það, að þegar
Grímur kom í jarðarför Jóns á
gráum frakka, kvað Matthías
Jochumsson.
Grímur fylgdi á gráum kufli
gamla Jóni
hreysiköttur konungsljóni.
Á þessum árum var Grímur
talinn dansklundaður og þar með
lítill íslendingur. Nú á dögum
kemur engum til hugar að segja
slíkt. Stjórnmálaskoðanir Jóns
Sigurðssonar og Gríms Thomsen
voru vafalaust harla ólíkar. Jón
Sigurðsson hafði óendanlega meiri
þýðingu fyrir frelsi íslands og var
miklu betur að sér í sögu þjóðar-
innar. Grímur var hins vegar
betur menntaður á alþjóðlega vísu
og miklu víðförulli.
Báðir voru dæmi þess, hvernig
gerólíkir menn geta verið jafngóð-
ir íslendingar og lifað þannig, að
aðrir mega vera stoltir af að
teljast til sömu þjóðar.
Ixindon. 10. júli. AP.
BRESKUR vísindamaður. próf-
essor Hubert Lamb. segir að
askan úr eldgosinu i St. Helenu
setliklegasta skýringin á köldu
og vætusömu sumri i Bretlandi.
Lamb segir að askan úr eldfjall-
inu hafi þrýstst inn i skýjahulu
sem umlýkur norðurhveli jarðar.
Segir hann að magn öskunnar sé
liklega eins mikið og það sem
sprengingin mikla á Krakatoe
þeytti út i andrúmsioftið árið
1883. Aska sú gerði það m.a. að
verkunt að mjög kólnaði i veðri.
Síðasti mánuður var sá vætu-
samasti sem komið hefur í Bret-
landi í meira en 100 ár, segir
VERKFALLSAÐGERÐIR á olíu
borpöllum við Noreg urðu við-
tækari er í hóp verkfallsmanna
bættust meðlimir i Norska sjó-
mannafélaginu. Hófu þeir verk-
fall á miðnætti 9. júlí en alls
starfa 2.100 meðlimir í félaginu
við olíuhoranirnar. Áður hafði öll
starfsemi á svæðinu stöðvast
vegna verkfallsaðgerða 2000
starfsmanna við borana sjálfa.
ÞRÍR Palestinuarahar biðu bana í
gær. þegar sprengja. sem þeir
höfðu í smíðum. sprakk i höndun-
um á þeim. að því er haft er eftir
talsmanni ísraelska hersins. At-
hurðurinn varð á vesturbakka Jór-
danár. sem ísraelsmenn ráða.
Mjög ófriðlegt hefur verið á Vest-
Fagnað sem
þjóðhetju
Nahlus. 10. júli. AP.
BASSAM Shakaa bæjarstjóra.
sem missti báða fætur í bila-
sprengjutilræði, var fagnað sem
þjóðhetju þegar hann kom aftur
heim i dag frá Jórdaniu. þar sem
hann fékk læknismeðferð, og mik-
ill fögnuður og eldmóður greip
um sig meðal Palestinumanna i
Nablus.
Þúsundir söfnuðust saman á
götunum til að fagna sjúkrabíln-
um, sem flutti þjóðernisleiðtogann
heim og sauði var fórnað á þaki
bifreiðarinnar, þegar hún kom til
heimilis hans i borginni.
„Þeir ætluðu að drepa mig, en ég
lifi,“ sagði Shakaa hundruðum
manna sem ruddist inn í hús hans.
„Ég lifi í nafni Allah og í nafni
Palestínu. Blóð þjóðar minnar er
sterkara en það sem þeir ætluðust
fyrir. Við erum sameinaðri en
áður.“
„Þjóð Palestínu. Ég gef ykkur líf
mitt, blóð mitt og ást.“
Syntu til
frelsisins
Vln. 10. júli. AP.
ÞRÍR Slóvakar komust heilu og
höldnu til Austurríkis á mánudag
með því að synda yfir landamæraá
þrátt fyrir skothríð frá tékkó-
slóvakískum landamæravörðum
að því er skýrt var frá í dag.
veðurstofan í London þrátt fyrir
að endanlegar skýrslur liggi ekki
enn fyrir. Fyrsti dagur júlímánað-
ar var kaldasti dagur þess mánað-
ar í 34 ár. Mesti hitinn þann dag
mældist 130C.
Starfsfólk veðurstofunnar er orðið
svo langþreytt á fólki sem kennir
því fiersónulega um kuldann og
rigninguna að það sendi frá sér
yfirlýsingu þess efnis að það eigi
enga sök á því hversu slæmt
veðrið hafi verið í sumar og að það
sé orðið jafn leitt á því og aðrir.
Veðurstofan spáir minnkandi
rigningu en áframhaldandi skýja-
hulu yfir Bretlandseyjum.
Ríkisstjórnin mun ekki stöðva
verkföllin með lagasetningum í
bráð þó svo að ríkið tapi sem
svarar 9 milljörðum íslenskra
króna á dag.
Verkfallið tefur líka tilrauna-
boranir norðan 62. breiddargráðu.
Upphaflega átti að bora þar tvær
holur en verði verkfallið lengi
verður aðeins ein hola boruð á því
svæði.
urbakkanum síðan í maíbyrjun þeg-
ar Palestínumenn sátu fyrir og
drápu sex ísraelska landnema. Mán-
uði seinna slösuðust tveir leiðtogar
Palestínumanna þegar sprengjur
sprungu í bílum þeirra. Talið er, að
ísraelsku landnémarnir hafi verið að
hefna félaga sinna með þeim hætti.
Utanríkisráðherrar múham-
eðstrúarríkja koniu saman til fundar
í dag í Amman í Jórdaníu til að ræða
aðgerðir Israelsmanna á Vestur-
bakkanum og í Gaza og hvernig
koma megi Austur-Jerúsalem undan
yfirráðum ísraelsmanna. Frelsis-
hreyfing Palestínumanna (PLO) fór
fram á, að fundurinn yrði haldinn
vegna atburðanna á Vesturbakkan-
um og þess, að ísraelska þingið hefur
samþykkt tillögu, sem gerir ráð fyrir
að ísralesmenn slái eign sinni á
Austur-Jerúsalem. Sú tillaga olli
því, að Anwar Sadat sleit viðræðun-
um við ísraelsmenn um sjálfsstjórn-
armál Palestínumanna.
Von fyrir
M.G.-sport-
bíla
London. 11. júlí. AP.
ÓNAFNGREINDUR Japani til-
kynnti í dag. að hann heíði áhuga
á að leggja fram fé það. sem þarf
til þess að bresku Leylandverk-
smiðjurnar geti haldið áfram að
framleiða sportbílinn M.G. For-
maður þess hlutafélags. sem und-
anfarið hefur reynt að afla fjár-
ins, tilkynnti þetta 21 stundum
eftir að verksmiðjurnar, til-
kynntu að framleiðslu bílsins
yrðu hætt í október.
Talsmaður Leylandverksmiðj-
unnar sagði, að ef trygging fyrir
fénu fengist fyrir lok þessa mán-
aðar, væri hugsanlegt að taka upp
viðræður við hlutafélagið. „Ef það
dregst lengur er engin von,“ sagði
talsmaðurinn.
•bréfi í dag eru birtir nokkrir kaflar úr Reykjavíkurbréfum. sem hann
Fleiri í verkfall
á olíuvinnslu-
svæðinu við Noreg
Frá Jan Krik Lauré. írótta-
ritara Mhl. i Ósló. 12. júli.
Þrír Arabar bíða
bana í sprengingu
Tel Aviv. 12. júll. AP.