Alþýðublaðið - 27.04.1931, Blaðsíða 2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
E|ósændaréttnr
eða
kjordæmisnafn.
í „Tímanuni“, sem kom út síð-
asta vetrardag, er pví tialdið
fram, að sú breyting í fejördæma-
skipuninni að kosið yrði hlut-
fallskosningu í stórum kjördæm-
uan og mun færri en þau eru
nú, myndi „þurka út Dalasýslu,
Borgarfjörð, RangárvelLi og
Skagafjörð". Þetta nær ekki
nokkurri átt, því að íbúar þess-
ara héraða eins og annara hefðu
þá auðvitað sinn hlutfallslega
rétt til að ráða vali þingmanna,
og réttur hvers einstaklings yrði
einmitt miklu betur trygdur. Eins
og nú er hafa t. d. „Framsókn-
arflokks“imenn í Skagafirði orðið
að sætta sig við það, að íhalds-
mennirnir Magnús Guðmundsson
og Jón á Reynistað hafa verið
þingmenn sýslunnar, en 'þeir
sjálfir hafa engum komið að, svb
að þeirra eigin atkvæði hafa
raunvérulega orðið ónýt, og þeir
hafa því engin áhrif getað haft á
skipun alþingis. Við óhlutbundn-
ar kosningar getur meiri hlutinn
í hverju kjördæmi ráðið einn öllu
um þingmannaval 'þar. Réttur
minni hlutans er algerlega fyrir
borð borinn. Þetta ranglæti hefir
mest bitnað á Alþýðuflokknum
og fyrir því hefir hann haft
miklu færri þingmenn en honum
ber, en í hverju héraði bitnar hið
óskoraða meirihlutavald á öllum
þeim kjósendum, sem engum
þingmanni koma að úr sínum
flokki fyrir það kjördæmi, sem
þeir eru í, sökum pess ad peim
er meinab a'ð nota atkuæoisrétt-
inn l félagi við önnur skoðana-
vystkini sín. Kosningaúrslitin eru
jafnvel oft tilviljun ein.
Hins vegar fengju allir flokkar
fult jafnrétti ef landið væri gert
að einu kjördæmi með hlutfalls-
kosningum, og að milílu leyti
næst jafnréttið einnig með þvi
að kosið sé hlutfallskosningu í
fáum, stórum kjördæmum. Þá
geita t. d. jafnaðarmenn í Skaga-
firði kosið þingfulltrúa ásamt
öðrum Norðlendingum með raun-
verulegum árangri, og skagfirsk-
ir „Framsóknarfiokks“menn eru
sömuleiðis trygðir gegn því,
að þingmenn þeirra séu eintómir
Ihaldsflokksmenn. Hvort þing-
mennirnir eru kallaðir þingmenn
Skagfirðinga eða þingmenn Norð-
lendinga skiftir vitanlega ekki
málL Réttlát flokkaskifting á al-
þingi er trygð og örlítill meiri
hluti getur þá ekki tekið allan á-
hrifarétt um þingmannaval af
öðrum héraðsbúum.
Það er réttur kjósenda til þess
að velja þá þingmenn, er þeir
vilja fela umboð sitt, en ekki
nafnið á kjördœminu, sem skiftir
ináli.
1* naal^
1. mai, hátíðisdagur verkalýðs-
ins, er á föstudaginn kemur. Hafa
alþýðufélögin kosið nefndir til að
sjá um undirbúning dagsins, og
sitja þær nú að störfum. Þenna
dag safnast alþýðan um heim all-
an saman til að gera kröfur.og
minnast þess, sem gert hefir ver-
ið. Hér mun alþýðan gera hið
sama. Er þess vænst að sem
flestir taki þátt í því, er fram fer
af hendi alþýðufélaganna þennan
dag. Nú á alþýðan um land alt
að ganga fram til orrustu að fá-
um vikum Iiðnum gegn andstöðu-
flokkunum, og er því rétt að
nota hátíðisdaginn til að kanna
liðið og treysta samtökin.
Verkamannafélagið „Dagsbrún“
hefir samþykt, að enginn félags-
manna hennar megi vinna 1. maí.
Þetta er nú þeirra aðfeið
Það er ekki í fyrsta skifti að
Verkalýðsblaðið tekur sömu af-
stöðu og Morgunblaðið, þegar
það á laúgardaginn talar um
„þegar stjórnarbyltingin strand-
aði á Gunnari frá Selalæk".
Allir vita að íhaldið hefði ver-
ið nákvæmlega jafnlangt frá því
að vera með lýðveldisstofnun, þó
Gunnar hefði verið með því. En
Guðjóni Benediktssyni, sem býð-
ur sig fram í vor fyrir Spart-
verja, finst hér ágætt tældfæri
til þess að ráðast á þá foringja,
sem verkalýðurinn hefir kosið
sér, og segir að framkoma þeirra
(í stjórnarskrárbrotsmáli Fram-
sóknar) sýni, að þeir séu „ekkert
annað en vesælir eiginhagsmuna-
spekúlantar“. Þetta orðbragð
heldur Guðjón að muni afla hon-
um fylgis meðal verkalýðsins. —
Þetta er nú þeirra aðferð.
Sendisveinar.
Snemma í vetur tók Félag
ungra kommúnista að safna
skýrslum um Kjör sendisveina
við verzlanir hér í bæ. Voru þær
skýrslur alt annað en glæsilegar
og blöskraði mörgum, er þær
sáu, hversu léleg kjör sendisvedn-
ar allflestir eiga við að búa.
Hefir nú verzlunarmannáfélag-
ið Merkúr ákveðið að stofna sér-
staka deild fyrir sendisveina og
reyna að koma málum þeirra í
viðunandi horf. — Verður stofn-
fundurinn haldinn i kvöld kl. 9
í K.-R.-húsinu uppi.
Þarf ekki að hvetja sendisveina
til þess að taka 'þátt í þessum
félagsskap. Þeirn mun þegar
flestum Ijóst, að hér þarf að
hefjast handa og að kjör þeirra
verður að bæta.
Væri óskandi að Merkúr takist
að koma þessu máli í viðunandi
horf, og vonar Alþýðublaðið að
sendisveinar allir sæki fundann
vel og stundvíslega.
Hiagsaiiaf En tni gar inn.
Tilraunin tókst.
Geovanni Otto.
Á laugardaginn kom sjónhverf-
ingamaðurinn Geovanni Otto að
máli við ritstjóra Alþýðublaðsins
og bað hann að vera eftirlits-
mann við tilraun um að senda
hugskeyti héðan til Danmerkur.
Vildi ritstj. ekki skorast undan
því að gera honum þann greiða
og fékk mann sér til aðstoðar,
sem vanur er alls konar sálfræði-
legum tilraunum.
Fóru þeir ritstj. og aðstoðarm.
uim kl. níu í gærmorgun á Hótel
Borg, en ekki varð af því að til-
raunin byrjaði fyr en kl. hálf
tíu; var það á herbergi nr. 310.
Var hr. Otto þá spurður að hvort
það þyrfti að vera nafn á spili,
sem hann reyndi að „hugsíma".
Kvað hann nei við því, en sagði
hins vegar, að því algengari, sem
hluturinn væri, sem tilraunin
væri gerð með, því meiri líkindi
væru til þess að hún hepnaðist,
og var því fallist á að nota spil.
Kom hr. Otto nú með spil, en
ritstj. dró önnur spil upp úr vasa
sínum og mæltist til að þau yrðu
notuð. Stokkaði hann þau lítils
háttar og dró svo aðstoðaim. eitt
þeirra. Var það spaða tvistur.
Varð hr. Otto harla glaður er
hann sá spilið og sagði að m>
væxi hann viss um að tilraunin
myndi hepnast, því hún væri því
auðveldari, sem spilið væri fá-
brotnara.
Fékk hann nú ritstj. í hendur
utanáskrift mannsins, sem átti að
taka við hugskeytinu, og bað
hann síma honum að vera viðbú-
inn; sagðist hr. Otto ekki vilja
vita hvernig skeytið yrði stílað.
Fóru því ritstj. og aðstm. fram
fyrir herbergisdyrnar og skrifuðu
skeytið, og fór annar þeirra (rit-
stj.) með það á símstöðina, en
þurfti að bíða til kl. 10, því fyr
er hún ekki opnuð á helgum
dögum. En á meðan á því stóð
beið aðstoðarmaðurinn í herberg-
inu hjá hr. Otto.
Alitið var að símskeytið myndi
vera um tvo tíma á leiðinni frá.
Reykjavík til Khafnar, og að
ekki þýddi fyrir hr. Otto að
benda hug sínum til mannsins í
Kaupmannahöfn fyr en hann væri
búinn að fá símskeytið. Var því
tímanum varið til þess að-skrafa
saman og sagði hr. Otto meðal
annars frá einum sjónhverfinga-
manni, sem léti. fíl hverfa fyrir
augum manna.
,Þegar kl. . vantaði lj\ í tólf
sagði hr. Otto að nú byggist
hann við að maðurinn í Khöfn
væri búinn að fá símskeytið.
Settist hann nú með hönd undir
kinn með sþaðatvistinn reiatan á
rönd fyrir framan sig og sat
þannig hér um bil hreyfingarlaus
í 21/2 klst. eða til kl. 214 e. h.
Sat hann oftast með opin augun,
en stundum voru þau lokuð. Ekki
var hann þó í neins konar svefni,
því ekki þurfti nema klóra nögl
við borð eða fletta blaði í bók
til þess hann opnaði þau.
Meðan þessu fór fram voru
ritstjór. og aðstm. ýmist að lesa
eða þeir gengu hljóðlega um í
herberginu. Um kl. 2 fóru þetr
að skrafa saman lágt og stund-
arfjórðungi seinna stóð hr. Otto
upp og sagðist halda að maður-
inn í Khöfn væri búinn að fá
^ugskeytið. Virtist hann þá dálít-
ið þreyttur, en náði sér svo að
segja strax.
Var nú seti ð áfram í herberg-
inu til kl. 41/2 e. h., en ekkert
skéyti var þá enn komið.
Kl. næstum sjö símaði ritstj.
til skeytasendingarinnar, og var
þá skeytið komið. Var honum þá
fært það heim. Hafði skeytið ver-
ið sent frá Khöfn kl. 3,50 eftir
dönskum tíma, þ. e. kl. 1,50 eftir
Reykjavíkurklukku, og hefir því
verið sent frá Khöfn 2 tím. og
40 mín. áður en ritstj. og aðstoð-
arm. fóru frá hr. Otto. 1 skeyt-
inu stóð:
Spaða tvistuT. Kveðja (skeytið
var á dönsku).
Tilraunin hafði þvi tekist. Á
morgun verður sagt nánar frá
þeim varúðarreglum, er gætt var.
Spilið, sem dregið var, og svar-
símskeytið er að sjá í dag í sýn-
ingarkassa Alþýðublaðsins.
Grein þessa sendi ég til Alþbl.
fyrir nokkru, en af einhverjum
ástæðum hefir hún glatast í af-
greiðslu blaðsins, og hefir því
ekki birst. Er því um einhvern
misskilning að ræða í Verkalýðs-
blaðinu þegar það segir, að
greininni hafi verið neitað um
rúm í Alþbl.
G. S.
Skipafréttir. „Botnía“, „Bes-
segg“, aukaskip Eimskipafélags
íslands, 0g „Alexandrína drottn-
ing“ komu í gær frá útlöndum.
„Suðurland" fór í morgun í
Borgarnessför. „Goðafoss“ fer I
dag vestur og norður um land
og þaðan utan. — „Columbia“
fór héðan í gær á aðrar hafnií
til fisktöku.