Morgunblaðið - 02.08.1980, Qupperneq 27

ólafur M. Jóhannesson
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. ÁGÚST 1980
27
myndar
Kveðja til
Svar til Elínar Benediktsdóttur
Ég þakka þér fyrir greinarkorn-
ið, Elín. Til þess var grein mín
skrifuð að hún vekti umræður. Ég
varð alveg hissa þegar ég sá
ljósmyndina af þér sem fylgdi
greinarkorninu. Hafði einhvern-
veginn ímyndað mér að þú litir
allt öðru vísi út eftir að hafa lesið
textann daginn áður, myndlausan.
Svona getur ein mynd sagt meir
en þúsund orð. Ég nennti nú ekki
að telja orðin í texta þínum en þau
virðast því miður flest byggjast á
misskilningi, sem ég hirði ekki um
að leiðrétta af ótta við að þú
skrifir aðra grein, byggða á mis-
skilningi á útskýringum mínum.
Eitt vil ég þó leiðrétta og það
snarlega. Mér virðist þú gefa í
skyn í greinarkorninu að ég sé
„ ... fylgjandi trumbuslætti and-
setinna afríkunegra ... frá
morgni til kvölds". Sé sem sagt
andstæðingur tónlistar klassískr-
ar ættar og þeirrar sem kemur úr
smiðju yngri, alvarlegra tón-
skálda. Nei, Elín, ég vil veg
þessarar tónlistar sem mestan og
þá sérstaklega að stutt sé við
ólafur M. Jóhannesson.
bakið á ungum íslenskum tón-
skáldum með öilum ráðum. En
þau lifa ekki án almennings í
landinu. í grundvallaratriðum
fjallaði grein mín um samskipti
almennings í landinu við Ríkisút-
varpið, á tónlistarsviðinu. Fjöldi
lesendabréfa i blöð og pósthólfs-
þátt Ríkisútvarpsins fyrr á árum
svo og kannanir hafa sýnt að
almenningur er ekki ánægður með
þessi samskipti hvað varðar klass-
íska tónlist. Ég álít því að ég tali
hér hiklaust fyrir munn meiri-
hluta þjóðarinnar. Það er svo mín
persónulega skoðun að við heftum
framgang klassískrar tónlistar og
tónlistar yngri tónskálda með því
að útvarpa slíkri músik í grið og
erg á háannatíma. Ég tel að við
stuðlum að framgangi þessarar
tónlistar með því að hljóðvarpa
henni á næðisstundum.
Mér sýnist, Elín, greinarkorn
þitt og sá misskilningur sem þar
birtist ýta undir hlustun annarrar
útvarpsstöðvar sem starfrækt er
hér á landi, hver veit nema hann
verði til þess að sá ótti sem þú
hefir lengi alið með þér verði að
veruleika og þú heyrir „ ...
frumskóginn öskra ... úr hverju
einasta viðtæki frá morgni til
kvölds". Kær kveðja og þar með
lokaorð mín í þessu máli.
Hrafn Sæmundsson:
Að lítilli hugmynd
verði fylgt eftir í haust
Þann 28. júni sl. skrifaði ég
örstutta grein um litla hugmynd
hér í Morgunblaðið. Nú hef ég, að
gefnu tilefni, sannfærst um það,
að þessi litla hugmynd getur
hæglega vaxið og stækkað ef rétt
er á haldið.
Hugmyndin var sú, að setja
málefni aldraðra og fatlaðra inn á
námsskrá framhaldsskólanna. Að
það yrði metið inn í námsefni
framhaldsskólanna í sálar- og
félagsfræðikennslu, að aðstoða
fatlaða og aldraða við að halda
félagslegum tengslum í þjóðfélag-
inu.
Ég er orðinn, vegna umræðna
um málið, sannfærður um að þessi
hugmynd er vel framkvæmanleg
og gæti orðið nokkuð snar þáttur í
skólastarfi framhaldsskólanna.
Hún myndi auk þess verða kær-
komið tækifæri fyrir þetta skóla-
stig til að tengjast raunveruleika
þjóðfélagsins og koma nemendum
í samband við þá þætti þjóðlífsins,
sem alltaf verða fyrir hendi, hvað
sem annars gerist í þróuninni.
Ekki sist ættu skólamenn hér á
Stórreykjavíkurstæðinu að huga í
alvöru að þessari hugmynd. Hér í
Reykjavík eru 10% allra íbúanna
ellilífeyrisþegar. Fatlaðir eru ekki
eins afmörkuð tala, en trúlega
gætu þeir verið að jafnaði um 5%
af heildaríbúafjöldanum.
Þessar staðreyndir segja svo
mikla sögu að ekki verður fram
hjá henni gengið. Malefni aldr-
aðra og öryrkja eru orðin eitt af
stærstu og vandamestu málefnum
þjóðfélagsins.
Fram hjá þessum staðreyndum
verður sem sagt ekki gengið. Og
málefnið skiptist í tvær höfuð-
greinar. Annarsvegar hina fjár-
hagslegu. Hinsvegar siðferðilegu
hliðina.
Ég er hér að reifa hugsanlegar
úrbætur á hinni siðferðilegu hlið
málsins. Þá hlið er hægt að setja
inn í núverandi kerfi að nokkru
leyti, eins og sú hugmynd bendir á
sem ég hef viðrað hér í Morgun-
blaðinu. Þennan mannlega þátt
málsins verður aldrej hægt að
leysa einhliða með fjármagni,
jafnvel þó að það væri fyrir hendi.
Vegna þeirra breytinga sem
orðið hafa á fjölskyldunni undan-
farna áratugi, hafa tengsl ungs
fólks og hinna öldruðu losnað.
Núverandi kjarnafjölskylda gerir
ekki ráð fyrir svipuðum tengslum,
hvorki í innri gerð eða húsakynn-
um, milli kynslóðanna, og voru
nokkuð ráðandi í þeirri fjölskyldu
sem var uppistaðan í bændaþjóð-
félaginu gamla, sem leið undir lok
að mestu leyti um og upp úr siðari
heimsstyrjöld. Til að sameina
kynslóðirnar aftur verður þvi að
leita nýrra leiða. Ein þeirra er
hugsanlega sú sem ég er að benda
á. Ég held að þetta sé ískalt
raunsæi.
Sú leið, sem ég bendi á, er að
visu svolítið ópersónulegri en hin
gömlu ættartengsl voru. Hitt sýn-
ist mér ljóst, þrátt fyrir það, að
þessi leið sé vel fær og gæti í
framkvæmd bundið kynslóðirnar
nokkuð hliðstæðum tilfinninga-
legum böndum og tengsl ömmunn-
ar og afans við barnabörnin gerðu
áður. Mér er nær að halda að þessi
hugmynd sé nokkuð rökrétt fram-
hald og samsvari á raunsæjan
hátt þróuninni.
Eins og ég hef oft drepið á áður,
þá eru margir aldraðir vel settir.
Stór hluti aldraðra býr við góðar
aðstæður eða sæmilegar í efna-
hagslegu tilliti. Hinir eru hinsveg-
ar ótrúlega margir sem búa við
þröngan kost og þeir eru þó miklu
fleiri sem búa í meira og minna
félagslegri einangrun. Félagslegt
samneyti verður sem sagt ekki
alltaf keypt nema að óverulegu
leyti fyrir peninga. Það er vegna
þessara staðreynda sem það er svo
mikil nauðsyn nú að rjúfa ein-
angrun gamla fólksins eftir öðrum
leiðum.
Þessi sömu rök koma einnig í
sjónmál hvað fatlað fólk áhrærir.
Fatlað fólk og aldraðir eiga afar
marga hluti sameiginlega. í sum-
um tilvikum er fatlað fólk þó sínu
ver sett. Fatlað fólk er í mörgum
tilvikum fangar í þjóðfélaginu.
Margt fatlað fólk er algjörlega
heilbrigt, með oft á tíðum óveru-
lega skerta starfsorku, sem haldið
er í skefjum með hindrunum i
umhverfinu, með ytri hindrunum
að komast til vinnu og ótrúlega
lífseigum fordómum um að fatiað-
ir séu verri starfskraftar en aðrir.
Fyrir utan þetta hefur fatlað
fólk svo einnig ákaflega lík félags-
leg vandamál við að glima og
aldrað fólk. Það er oft á tíðum
einangrað í félags- og menningar-
lífinu, vegna þess einfaldlega að
það kemst ekki leiðar sinnar án
einhverrar uppörvunar og aðstoð-
ar.
Vegna allra þessara staðreynda,
held ég enn á lofti hugmyndinni
um að unga fólkið okkar í skólun-
um komi þarna inn í dæmið og
vinni þetta nauðsynlega og ánægju-
lega verk. Ég er sannfærður um að
allir myndu græða á þessu. Og ég
vil eindregið hvetja skólamenn og
skóla- og félagsmálayfirvöld til að
hefja þegar í haust tilraunir með
þennan nýja þátt í skólastarfinu.
Hrafn Sæmundsson.
EF ÞAÐ ER FRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU

VI (iLYSINCÍA-
SÍMINN EK:
22480
Þegar teygja
þarf hanskana
Það má teygja dálítið og stækka skinn-
hanska með því, að rúlla þeim innan í rakt
handklæði og láta liggja um stund. Ef síðan er farið í
hanskana eiga þeir auðveldlega að teygjast og
laga sig eftir hendinni.
I stað
ermabrettis
Enn eru til flíkur, sem þarf að hand-
strauja, þó allskonar straufrí efni séu nú mikið
notuð. Ermabretti þóttu áður mjög nauðsynleg við
frágang á þvotti, þ.e. þegar strauja þurfti ermar á
skyrtum og blússum. En í staðinn fyrir
ermabretti, sem er sjálfsagt ekki til á hverju
heimili lengur, má notast við annað, þegar strauja á
ermarnar á spariblússunni. Á myndinni, sem hér
fylgir með, má sjá, hvernig upprúllað þykkt
handklæði kemur í stað ermabrettis.