Morgunblaðið - 16.08.1980, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST 1980
Haukur Eggertsson:
Laugardaginn 9. ág. sl. birtist í
Tímanum grein eftir Ingvar Gísla-
son menntamálaráðherra, undir
heitinu Ríkisútvarpið i tekju-
svelti. Mér fannst greinin góð og
var í mörgu sammála því, sem þar
var sagt. Tilefni minna skrifa er
því ekki að setja út á hana, heldur
að draga nokkrar ályktanir af því,
sem þar kemur fram, eða kannski
frekar því, sem ekki kemur fram.
Stjórnarsáttmálinn
Greinin hefst með upprifjun á
nokkrum atriðum í sáttmála ríkis-
stjórnarinnar, og þá sérstaklega
hvernig eigi að ráða niðurlögum
verðbólgunnar með „niðurtaln-
ingu“. Sýnilega er það þó formáli
að framhaldinu og meginefni
greinarinnar, sem eru málefni
Ríkisútvarpsins og hvernig er
fyrir því komið fjárhagslega. Ráð-
herrann er æðsti yfirmaður þeirr-
ar stofnunar og á sjálfssagt að
vera hennar sverð og skjöldur.
Fjármál
Ríkisútvarpsins
Rekstrartap Ríkisútvarpsins s.l.
ár var 444 mkr. og fyrstu 6 mánuði
þessa árs er hallinn kominn yfir
400 mkr., samkvæmt upplýsingum
ráðherrans."Hver mun nú vera hin
raunverulega ástæða fyrir slíku
ástandi? Yfirmaður stofnunarinn-
ar er ráðherra í ríkisstjórn þeirri,
er nú situr. Og þrátt fyrir það, að
hann hafi fullan vilja á því sem
einstaklingur að bæta hag hennar,
er hann þess ekki umkominn sem
ráðherra, vegna þess að kerfið
leyfir það ekki. Öll ríkisstjórnin er
í bráðahirgðaskráningu um-
ferðarslysa hjá Umferðarráði
kemur fyrir júli 1980 kemur m.a.
fram að alls urðu umferðaróhöpp
607 talsins, þar af 521 þar sem
einungis var um eignartjón að
ræða. Slys með meiðslum urðu i
mánuðunum alls 46, auk þriggja
hanaslysa. Sambærilegar tölur
fyrir siðasta ár eru 477 umferð-
aróhöpp án meiðsla, 43 slys með
meiðslum og sex banaslys, en alls
í hafti þess kerfis, sem allar
ríkisstjórnir s.l. 40 ár hafa verið
að skapa! þ.e. að vera með nefið
niðri i hvers manns koppi af
eintómri umhyggju fyrir lýðnum.
Ráðherrann verður að horfa á
„fyrirtæki" sitt koðna niður fjár-
hagslega, og það er komiö í slíka
fjárþröng, að það getur ekki sinnt
hlutverki sínu svo viðunandi sé.
Hvers konar ástand er þetta að
verða — og aftur — hver er
ástæðan? Jú, rikisstjórnin er að
telja niður dýrtíðina. Útvarpsnot-
endur mega ekki, þótt þeir vildu
sjálfir, greiða eðlileg gjöld til
þeirrar stofnunar, svo að hún gæti
haldið uppi viðunandi starfssemi.
Ef þeir greiða hærri gjöld fara
þau beint inn í vísitöluna og þá
verða þau yfirfærð á atvinnuveg-
ina í hærri launum, atvinnuveg-
irnir geta ekki greitt hærri laun
nema tilkomi meira gengisfall.
Rikisútvarpið veldur því gengis-
falli og verðbólgu. Ráðherrann
getur ekki komið fjárhag Ríkis-
útvarpsins í viðunandi horf, þrátt
urðu 526 umferðaróhöpp i júli-
mánuði 1979.
í bráðabirgðaskráningu umferð-
arslysa með meiðslum á tímabil-
inu jan.—júlí, kemur m.a. fram að
alls urðu 12 banaslys í umferðinni
en 10 á sama tíma í fyrra. Slys
með meiðslum í júlílok voru orðin
278 en voru á sama tíma í fyrra
224. Langflest umferðaróhappa
verða í þéttbýli, eða 224, en 71 í
dreifbýli, segir í skýrslunni.
fyrir góðan vilja, og útvarpshlust-
endur mega það ekki sjálfir.
Er þetta ekki skrýtið?
Hitaveita Reykjavíkur
Hópur manna — stór eða lítill,
það skiptir ekki máli — tekur sig
saman og stofnar mjög arðbært
fyrirtæki. Það framleiðir mikil
verðmæti og selur þau gegn mjög
vægu gjaldi. Kaupendurnir eru að
mestu eigendurnir sjálfir, og svo
nokkrir góðir nágrannar, sem
þygf?ja vöruna heimflutta, og þeir
njóta sömu kjara og eigendurnir.
Almennt ætti að vera háégt að
álykta að þessi hópur manna væri
ekki að gera neitt illt af sér, og
öðrum kæmi ekki við, hvað þeir
eru að aðhafast fyrir sig sjálfa.
Þarna er lýðræðislega kjörin stjón
og allir hafa sama atkvæðisrétt.
Flestir eu ánægðir og vilja hag
sinnar stofnunar sem beztan, enda
er hlutverk hennar ekki að safna
peningum, heldur að selja á lágu
verði og færa út starfsvið sitt svo
að fleiri geti notið hinna hag-
kvæmu viðskipta. Nei, þetta má
ekki. Fólkið hefur ekki vit fyrir
sér; meðlimir ríkisstjórnarinnar
vita betur. Fólkið, sem á „fyrir- *
tækið“ vill greiða meira til þess að
koma því út úr hinu fjárhagslega
öngþveiti, en það má ekki. Oll
hækkunin færi beint í vísitöluna,
vísitalan í launin, launin á
atvinnuvegina og atvinnuvegirnir
þurfa nýja gengislækkun og geng-
isfallið í vísitöluna á ný.
Hitaveita Reykjavíkur veldur því
gengislækkun og verðbólgu! Er
þetta ekki skrýtið?
Kaupfélögin
á íslandi
Um allt land hefur fólk myndað
með sér félagsskap til að kaupa
vörur, framleiða vörur og þjón-
ustu og selja svo félagsmönnum
þessar vörur og þjónustu. Kaup-
félögin eru stofnuð og rekin á
algjörum lýðræðisgrundvelli. Eng-
inn er neyddur til að vera í
kaupfélagi og engin neyddur til að
verzla við það. Kaupfélögin eru
ekki stofnuð af auðhyggju, heldur
til mótvægis við auðhyggjuna.
Þetta fólk ætti því ekki að vera að
gera mikið illt af sér, og það væri
hægt að líta svo á, að það mætti fá
að ráða því sjálft á hvaða verði
það seldi sjálfu sér sína eigin vöru.
Nei, það má ekki. Mennirnir í
ríkisstjórninni vita mikið betur,
hvað þessu fólki er fyrir bestu. En
staðreyndin er þessi, að ef fólkið í
kaupfélaginu selur sjálfu sér vöru,
sem er eitthvað dýrari en verið
hefur, t.d. vegna verðgbólgu, á því
verði sem hún kostar, hleypur sú
hækkun beint í vísitöluna, vísital-
an í launin, launin í atvinnuvegina
og atvinnuvegirnir þurfa meiri
gengislækkun og sú gengislækkun
í vísitöluna á ný. Niðurstaða:
Kaupfélögin valda gengisfalli og
verðbólgu!
Er þetta ekki skrýtið?
Hvar er botninn?
Eru ekki allir vitibornir menn
búnir að sjá hvers konar firna-
vitleysa hér er á ferðinni. Það
mætti lengi telja. Muna ekki allir
eftir því, þegar Ríkið hækkaði
brennivínið og sígaretturnar
vegna verðbólgu og sú hækkun fór
um leið út í verðlagið og olli enn
meiri verðbólgu. Sjálfsagt hefði
verið hægt að nota eitthvað af
þeim tekjum ríkisins til að greiða
niður aðrar vörur til að draga úr
hinni sömu verðbólgu. Er það ekki
sárgrætilegt, að fólk skuli ekki
enn viðurkenna þessar blekkingar.
Munum við ekki eftir samningun-
um um fiskverðið í vetur. Þar voru
hagsmunaaðilar við samninga-
borðið sýndir í Sjonvarpinu. Þeir
reyndu ekki að semja, héldu að sér
höndum og biðu eftir því, að
ríkisstjórnin segði til um það,
hvað gengissigið yrði mikið næstu
vikurnar, þá var fyrst hægt að
semja. Sjómennirnir þurftu að fá
sambærilega kronutölu við fólkið í
landi, það varð því að fjölga
krónunum með gengislækkun. Og
fiskvinnslan varð að fá sitt svo að
hún gæti greitt sínu starfsfólki
eitthvað í áttina við það, sem aðrir
höfðu. En skyldi verðmæti aflans
hafa aukist? Öll vitum við hvernig
ástandið er í öðrum atvinnuvegum
s.s. landbúnaði og iðnaði. Bænd-
urnir þurfa að hafa svipuð kjör og
aðrir og iðnaðurinn þarf öðru
hvoru að hækka lítilsháttar hin
svívirðilega lágu laun, sem hann
greiðir starfsfólki sínu. Um opin-
bera starfsmenn verður ekki rætt
hér, það gera „Þulir“. Sízt mun
ástandið betra þar. Niðurstaða
enn: Allt athafnalifið veldur því
verðbólgu!
Sem lokaorð í hugleiðingum
þessum vil ég fullyrða það að hin
miklu, óeðlilegu afskipti ríkis-
valdsins af öllu athafnalífi, hverju
nafni sem nefnist, halda stórlega
niðri lífskjlörum í landinu. Ekkert
fær að dafna á eðlilegan máta;
öllu er haldið á horriminni fjár-
hagslega, og allir, launþegar sem
aðrir, keppast við að „forða"
fjármunum sínum undan vargi
ofstjórnarinnar, og þá fara þeir að
mestu í beina eyðslu. Lífskjörin
gætu verið mikið betri á Íslandi.
Og það er ekkert skrýtið!
Haukur Eggertsson.
Austurríki:
Mesta hneykslismál
allt frá stríðslokum
Vin 14. áKÚNt. AP.
AUSTURRÍSKI Þjóðarflokk-
urinn. sem er í stjórnarand-
stöðu, krafðist þess i dag. að
þingið yrði hvatt saman til
aukafundar i næstu viku til að
ræða það, sem hann kallar
mesta hneykslismál í Austur-
riki allt frá stríðslokum. Talið
er liklegt, að á fundinum verði
borin fram vantrauststillaga á
Hannes Androsch fjármála-
ráðherra og hart sótt að
Bruno Kreisky kanslara.
Níu embættismenn sitja nú í
fangelsi grunaðir um að hafa
þegið gífurlegar mútur í sam-
bandi við smíði stórs sjúkra-
húss í Vín. Formaður Þjóðar-
flokksins, Alois Mock, sagði, að
þetta hneyksli væri það mesta
frá lokum síðari heimsstyrjald-
ar. Bruno Kreisky kanslari,
sem nk. þriðjudag er væntan-
legur til Vínar úr fríi, hefur
farið fram á fund með Norbert
Stegger, formanni Frelsis-
flokksins, sem hefur látið eftir
sér hafa að hann telji ástæðu
til að ætla að múturnar snerti
ekki aðeins embættismenn, sem
höfðu yfir sjúkrahússsmíðinni
að segja, heldur einnig Sósíal-
istaflokkinn og Þjóðarflokkinn.
þetta ekki skrýtið?
49 slys í júlí
jHeáöur
y á morgun
DÓMKIRKJAN: Messa kl. 11 árd.
Dómkórinn syngur, organleikari Mar-
teinn H. Friöriksson. Fermd verður
Hulda Björgvinsdóttir 275 Mable-
wood Road, Huntington Station, New
York USA, — Safamýrl 69 Rvík. Sr.
Hjalti Guðmundsson. Klukkan 6 síðd.
sunnudagstónleikar, Marteinn H.
Friðriksson leikur á orgeliö.
Kirkjan opnuö stundarfjórðungi fyrr.
— Aðgangur ókeypis.
FELLA- OG HÓLAPRESTAKALL:
Sameinleg útiguösþjónusta Fella- og
Hólasafnaöar og Breiöholtssafnaöar
veröur f garöinum viö Gaukshóla kl.
2 síöd., — ef veöur leyflr. Hljómsveit-
in Fyrra Kor. 13 leikur. Sr. Hreinn
Hjartarsson.
BREIOHOLTSPREST AK ALL: Sam-
eiginleg útiguösþjónusta Breiö-
holtssafnaöar, Fella- og Hólasafnaö-
ar veröur í garðinum viö Gaukshóla
kl. 2 síöd. ef veöur leyfir. Hljómsveit-
in Fyrra Kor. 13 leikur. Sr. Lárus
Halldórsson.
HÁTEIGSKIRKJA: Messa kl. 11 árd.
Sr. Arngrímur Jónsson.
NESKIRKJA: Guösþjónusta kl. 11
árd. Sr. Guömundur Óskar Ólafsson.
LANGHOLTSPRESTAKALL: Guós-
þjónusta kl. 11 árd. — Organisti Jón
Stefánsson, prestur sr. Siguröur
Haukur Guöjónsson.
DÓMKIRKJA KRISTS Konungs
Landakoti: Lágmessa kl. 8.30 árd.
Hámessa kl. 10.30 árd. Lágmessa kl.
GUÐSPJALL DAGSINS:
Lúkas. 18: Farísei og tollheimtu-
maöur
2 síöd. Alla virka daga er lágmessa
kl. 6 síód., nema á laugardögum, þá
kl. 2 síðd.
FELLAHELLIR: Kaþólsk messa kl. 11
árd.
KIRKJA ÓHÁÐA SAFNADARINS:
Messa kl. 11 árd. Sr. Emil Björnsson.
FÍLADELFÍUKIRKJAN: Almenn
guösþjónusta kl. 8 síöd. Organisti
Arni Arinbjarnarson. Einar J. Gísla-
on.
GRENSÁSKIRKJA: Guösþjónusta kl.
11 árd. Sr. Halldór S. Gröndal.
KÓPAVOGSKIRKJA: Guösþjónusta
kl. 11 árd. Þorbjörn Hlynur Árnason
guöfræöingur prédikar. Sr. Árni
Pálsson.
BÚSTAÐAKRIKJA: Guösþjónusta kl.
11 árd. Sr. Úlfar Guömundsson
umsækjandi um Seljaprestakall
messar. Fermingarmessa kl. 2 síðd.,
fermdir veröa: Bjarni Breiófjöró
Kárason, Vesturgötu 12, John Willi-
ard Blevina, Háaleitisbr. 121 og
Þorsteinn Þorsteinsson, Hrísateig
43. Organisti Guöni Þ. Guömunds-
son. Sr. Ólafur Skúlason.
SELJAPRESTAK ALL: Sr. Úlfar Guð-
mundsson umsækjandi um presta-
kalliö messar í Bústaöakirkju kl. 11
árd. Útvarpaó veröur á miðbylgju.
Sóknarnefndin.
ÁSPRESTAKALL: Messa aö Noróur-
brún 1 klukkan 11 árd. Sr. Grímur
Grímsson.
ELLI- OG HJÚKRUNARHEIMILID
Grund: Messa kl. 2 síöd. Sr. Óskar J.
Þorláksson fyrrv. dómprófastur
messar. Fél. fyrrv. sóknarpresta.
HJÁLPRÆDISHERINN: Bæn kl. 20
og almenn samkoma kl. 20.30.
NÝJA POSTULAKIRKJAN Háaleit-
isbr. 58: Messur kl. 11 og 17.
KAPELLA ST. Jósefssystra Garóa-
bte: Hámessa kl. 2 síöd.
VÍDISTAÐASÓKN: Guösþjónusta í
kapellu sóknarinnar kl. 11 árd. Sr.
Siguröur H. Guðmundsson.
KAPELLA St. Jósefsspltala Hafn.:
Messa kl. 10 árd.
KARMELKLAUSTUR: Hámessa kl.
8.30 árd. Virka daga messa kl. 8 árd.
KEFLAVÍKUR- OG NJARÐVIK-
URPREST AKÖLL: Guösþjónusta í
Keflavíkurkirkju kl. 11 árd. Sr. Þor-
varöur Karl Helgason.
KIRKJUVOGSKIRKJA: Messa kl. 2
síöd. Sóknarprestur.
HVALSNESKIRKJA: Messa kl. 11
árd. Sóknarprestur
SELFOSSKIRKJA: Messa kl. 10.30
árd.
SKÁLHOLTSKIRKJA Messa kl. 17.
Sóknarprestur.
KIRKJUHVOLSPRESTAKALL: Helgi-
stund meö Blindrafélaginu í dag,
laugardag, í Hábæjarkirkju, kl. 3
síöd. Guösþjónusta í kirkjunni
sunnudag kl. 2, Sr. Kristján Róberts-
son prédikar. — Auöur Eir Vilhjálms-
dóttir.
ÞINGVALLAKIRKJA: Messa kl. 14.
Organisti Oddur Andrósson á Hálsi.
Sóknarprestur.
HÓLAR í HJALTADAL: Hátíöarguós-
þjónusta kl. 2 síöd. Sr. Guömundur
örn Ragnarsson prédikar, sr. Pétur
Sigurgeirsson, sr. Gunnar Gíslason
og sr. Sighvatur Emilsson þjóna fyrir
altari.