Morgunblaðið - 17.08.1980, Blaðsíða 16

48
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 1980
1b grein
Mjög hefur færzt í vöxt á undanförnum
árum að feröamenn haldi til fjalla á vetrum
og glíma þá við hinar fjölbreytilegu erfiöu
aðstæður sem þá eru. Nokkrar feröir hafa
verið farnar norður og suöur yfir háiendi
landsins, þá ýmist yfir Kjöl eða Sprengi-
sand og a.m.k. ein ferð hefur verið farin
þvert yfir iandið frá austri til vesturs og
voru þar á ferð félagar í Flugbjörgunar-
sveitinni í Reykjavík. Þessar feröir hafa
veriö frá 100 km í um 300 km loftlína, en þá
tölu má í flestum tilfeilum tvöfalda og þær
hafa staöið frá 1—2 dögum upp í 22 daga
sú lengsta. Þeir sem helzt hafa lagt upp í
þessar feröir eru félagar í hinum ýmsu
björgunarsveitum landsins, sem hafa séö
sér leik á boröi með því að sameina bæði
æfingu og ánægju. Þarna geta þeir unnið
aö ákveðnu marki og jafnframt hlotið
nauðsynlega reynslu og þjálfun fyrir starf
sitt að björgunarmálum.
Ferðamátinn í þessum ferðum hefur
breytzt ótrúlega mikiö frá för Sturlu í
Fljótshólum gangandi suöur yfir Sprengi-
sand um hávetur illa búinn með lítiö nesti,
en sagan segir aö hann hafi gengiö
stanzlaust nætur jafnt sem daga og óö
árnar. Með honum var hundur hans og
þegar Sturla kom aö síöustu ánni, sem var
dýpst og mest, treysti hundurinn sér ekki á
eftir honum út í og varö úti norðan árinnar.
Sturla treysti því að komast hratt yfir enda
var hann léttur svona birgöalaus.
Fyrsta feröin yfir hálendiö aö vetrarlagi
var farin yfir Sþrengisand í marz 1925. í
feröinni tóku þátt þeir Teitar Sörensen, Axel
Einarsson, Tryggvi Einarsson og L.H. Múll-
er. Búnaður þeirra var allur hinn vandaöasti
á þeirra tíma mælikvaröa. Þeir voru átta
daga aö fara um 180 km leiö, en þeir fóru
um 300 km samkvæmt vegmæli, eöa aö
meðaltali um 22 km á dag. Þaö er óhætt aö
fullyröa aö þetta var mikiö afrek á þessum
tíma.
Flestar þessar feröir hafa veriö farnar á
síöasta áratug og hafa félagar í Flugbjörg-
unarsveitinni í Reykjavík veriö iönastir viö
kolann. Tilefni þessara greina er einmitt
ferö okkar sex félaga úr sveitinni, er við
lögöum í seint sl. vetur. Hugmynd okkar var
aö ganga á skíðum úr Báröardal í Þingeyj-
arsýslu inn í Kverkfjöll í Vatnajökli. Fara
þaöan annað hvort yfir jökulinn í Lónsöræfi
eöa yfir í Esjufjöll sunnan í jöklinum og til
byggöa.
Þaö er óhætt aö segja, aö undirbúningur
fyrir feröina hafi hafist fyrir um ári síöan. Þá
lá fyrir aö tveir hópar úr Flugbjörgunarsveit-
inni höföu þurft frá að hverfa vegna erfiðs
færis eöa veöurs. Fyrsta skrefið var svo, aö
nokkrir okkar fóru akandi í Kverkfjöll á
síðasta sumri og komu þar fyrir matarbirgö-
um.
Þeir sem tóku þátt í ferðinni voru
bræöurnir Arngrímur og Björn Hermanns-
synir, Guöjón Halldórsson, Guölaugur Þórö-
arson, Gylfi Gunnarsson og Rúnar Nord-
quist, sem var aldursforseti ferðarinnar og
er án efa einn reyndasti fjallafari landsins.
Æfingar voru svo hafnar þegar á síöasta
hausti og þeim haldiö áfram fram aö
ferðinni. Þar fórum viö ýmist í dagsferðir
eöa lengri. Viö vorum því mjög vel í stakk
búnir æfingalega séö er kom að feröinni og
viö þurftum ekkert að kvarta yfir búnaöin-
um, hann var af beztu gerö.
Segja má, aö búnaöur fyrir svona ferö sé
kafli út af fyrir sig. Þaö myndi sjálfsagt
enginn trúa því, ef honum væri sagt aö
búnaöur í svona ferö kostaöi á bilinu
1.5—2.5 milljónir króna, en þaö er nú engu
aö síður staöreynd. Þar má nefna rándýr
gönguskíði, jökiatjöld, jöklasvefnpoka og
margt fleira. Þegar allt er taliö meö má ætla
aö farangur hvers og eins sé 45—50 kíló.
Laugardagsmorguninn 15. marz sl. var
allt í óvissu um hvort flogiö yröi á Húsavík
þann daginn, en úr rættist og flogið var af
stað. Á flugvellinum á Húsavík tóku á móti
okkur Guðjón, sem þar er nú búsettur og
kona hans Magga. Þegar var haldiö heim til
þeirra þar sem var tekiö til matarins. Eftir
ærlega veizlu var svo haldiö af staö á
tveimur jeppum í átt að Svartárkoti í
Báröardal. Bílstjórar voru Magga kona
Guöjóns og Sigurjón, tannlæknir á staö-
num.
í Svartárkoti var svo snjólétt, aö viö
freistuðumst til þess aö reyna aö komast
lengra á jeppunum. Þaö tókst ekki betur til
en svo, aö þeir sátu fastir eftir örfáa metra.
Ekki var því um annaö aö gera en henda
farangrinum út og halda af staö á tveimur
jafnfljótum, en þaö var um sexleytiö. Við
þræddum snjóskafla fram í myrkur og
slógum þá upp tjöldum.
Þegar fyrsti maöur haföi sig í aö líta út
morguninn eftir var hiö fegursta veöur,
sólskin og heiöríkja, auk þess sem töluvert
frost var. Brúnin léttist mjög viö þetta og
fóru menn þegar aö tygja sig til aö þræla í
sig morgunverðinum, sem var kannski ekki
alltof kræsilegur, blanda af haframjöli,
púöursykri og rúsínum, auk þess sem menn
fengu sér „þrumara" meö kæfu. Okkur þótti
þaö tíöindum sæta, aö allir voru tilbúnir til
brottfarar um áttaleytiö.
Þaö sem okkar beiö var aö þræöa skafla
áleiðis yfir Ódáöahraun í mjög leiöinlegu
færi. Þennan dag heyröi þaö til undantekn-
inga aö hægt væri aö ganga á skíðunum.
Eftir 11 klukkutíma stanzlaust lapp, eftir
miklum krókaleiöum, höföum viö lagt aö
baki um 23 km, sem teljast verður þokka-
legasti árangur miöað viö aöstæöur, sem
voru hinar verstu. Hæöin var orðin um 650
metrar og ekkert bólaði á blessuðum
snjónum. Þaö sem viö blasti voru klaka-
bunkar eöa hraunnibbur. Viö fundum eigi
aö síður þokkalegt tjaldstæði í mynni
Dyngjudals.
Eftir heldur dapra vist um nóttina drött-
uöust menn á fætur rúmlega sjö. Þrátt fyrir
aö tjaldstæöiö hafi litiö þokkalega út um
kvöldiö reyndist þaö heldur óslétt og
mönnum því ekki ýkja svefnsamt. Fastir liöir
eins og venjulega, hafist var handa viö
morgunveröargerö. Að þessu sinni var
ákveöið aö gera bragarbót og elda hafra-
graut í staö „óætisins" dagana á undan.
Þótti jafnvel þeim sem aldrei boröa hafra-
graut hann hiö mesta lostæti aö þessu
sinni.
Viö vorum komnir í 650 metra hæö, en
þrátt fyrir þaö var ekkert fariö aö hilla undir
skíöasnjóinn góöa, þaö sem viö blasti voru
klakabunkar svo langt, sem augað eygöi.
Viö létum það ekkert á okkur fá og héldum
af staö meö allan farangurinn á bakinu. Þaö
rættist þó fljótlega úr þessum haröindum,
því þegar viö höföum gengið í um tvo
klukkutíma komum viö í snjóröndina. Af því
tilefni drógu menn upp hádegisveröinn,
enda orönir glorsoltnir eftir morgungöng-
una, þaö er reyndar einkennilegt hversu
mikil „matargöt" höföu valist saman í þessa
ferð, menn virtust hreinlega alltaf vera
hungraðir.
Eftir skamma göngu komum viö í mynni
Dyngjudalsins í fegursta veöri. Fjallasýn var
því fögur. Viö fórum nú fyrir alvöru að tæta
utan af okkur spjarirnar, því hitinn var
næsta óbærilegur á göngunni.
Næsti áfangi var mjög ánægjuiegur, því
nú var skíöaö undan brekkunni í nær sjö
kílómetra og skíöafæriö var hiö ágætasta.
Afrakstur þessa dags varö því nokkuö
góöur, eöa nærri 34 kílómetrar. Viö ákváð-
um aö gista i Holuhrauni. Þar átum viö hinn
ágætasta kvöldverð og var alveg Ijóst, að
kokknum fór stööugt fram meö hverjum
deginum.
Ur Holuhrauni er aöeins um skamman
veg aö fara í Siguröarskála, sem var næsti
áfangastaöur okkar. Viö renndum af staö
um níuleytið og eini hugsanlegi trafalinn á
leiðinni, Jökulsá á Fjöllum, reyndist aöeins
vera smálækur aö þessu sinni, og var því
auöveld yfirferöar. í Kverkfjöllum komum
við upp úr hádeginu. Viö notuðum daginn
svo aöallega í aö bisa viö aö gera ekki neitt.
Kokkurinn Guöjón, og aöstoðarsveinn hans
báru svo fram Ijúffengan kvöldverö og voru
menn farnir aö hafa á oröi, aö kokkurinn
sómdi sér vel á hinum virtu veitingahúsum
Reykjavíkur.
Úr Siguröarskála var svo hugmyndin aö
halda yfir Vatnajökul, annað hvort í Lóns-
öræfi, eöa þvert yfir niöur í Esjufjöll, en frá
þeim tilraunum veröur sagt í næstu grein.
Flugbjörgunarsveitarmenn á faraldsfæti:
Guðjón og Rúnar reikna út stefnur
yfir Vatnajökul.
Aldursforseti feröarinnar, Rúnar
Nordquist.
Ekki var komist hjá því að iofta
ærlega út eftir puð dagsins, þegar
heitast var.