Morgunblaðið - 02.09.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1980
Gísli G. Auðunsson læknir, Húsavík:
Náttúru-
vernd
eða
örtraðar-
ótti
Laugardaginn 2. ágúst birtist í
Morgunblaðinu smáhugleiðing
eftir undirritaðan um furðulegar
tiltektir varðliða á vegum nátt-
úruverndarráðs í þjóðgarðinum
meðfram Jökulsá í Öxarfirði.
Hugleiðingin bar yfirskriftina:
Alfakóngurinn í Ásbyrgi og aðrar
vemdarvættir. Ekki stóð á and-
svari (?) því miðvikudaginn 6.
ágúst birtist í Morgunblaðinu
grein eftir sjálfskipaðan Álfakóng
í Ásbyrgi Árna Reynisson, fram-
kvæmdastjóra náttúruverndar-
ráðs. Andsvar þetta bar yfirskrift-
ina: Um verndarstörf í þjóðgarð-
inum við Jökulsárgljúfur.
Satt að segja er þetta andsvar
Árna Reynissonar með þeim hætti
að það liggur við að varla sé
sæmandi að eiga orðastað við
hann opinberlega. Mér fannst því
orka tvímælis hvort rétt væri að
fara út í frekari opinbera umræðu.
Sérstakiega þegar maður finnur
hvað viðbrögðin við gagnrýni eru
vanstillt. En þar sem mér er þetta
svæði mjög kært — og svo er um
marga fleiri — læt ég undan
hvatningum að ræða málið frekar.
Ég hygg að dómar Árna Reyn-
issonar um mig í hinu hvatvísa
svari séu álíka vel grundaðir og
ákvarðanataka hans við „vernd-
arstörf" í þjóðgarðinum við Jök-
ulsá. I því liggur alvara málsins.
Og fyrst og fremst þess vegna
ræði ég þetta mál frekar. Vegna
þess að grein Árna er full af
fullyrðingum og í henni eru
ósannindi. Vegna þess að Árni er
framkvæmdastjóri opinberrar
stofnunar sem mark hefur verið
tekið á til þessa og sem mark
verður að mega taka á. Hann má
því alls ekki vera fulltrúi þrýsti-
hóps sem gerir sérkröfur
áhangendum sínum til handa.
Árni kallar mig ágætan fulltrúa
fyrir vélaherdeild nútíma túrisma.
Hann dylgjar um að ég sé andlega
fatlaður. Eða hvernig á að skilja
orð hans öðruvísi? Eftir að hafa
lýst umhyggju sinni fyrir fötluð-
um, segir hann:
„En til er annað fatlað fólk. Það
eru þeir, sem sjálfviljugir hafa
bundist nútíma þægindum svo
römmum fjötri, að þeir mega sig
hvergi hreyfa án þess að hálf
búslóðin fylgi með. Þetta fólk á
ekkert skylt við sjálfsbjörg. Þetta
er hinn orkufreki, plássfreki,
heimtufreki túristi, sem lætur sér
ekki nægja að parkera í grennd
hinna fegurstu staða, heldur
hlammar sér ofan á þá. Það kemur
skemmtilega á óvart að rödd þessa
hóps kemur úr röðum gæslu-
manna heilbrigðis og hollustu."
Það er því ekki illa til fundið að
næsta setning í grein hans hljóðar
svo: „Ég læt lesendum eftir að
meta hvort gagnrýnin sé réttmæt
og orðbragð við hæfi."
Ekki veit ég hvar Árni hefur
aflað sér upplýsinga um ferða-
máta minn en þær sýnast honum
þó nógu tryggar til að dæma mig
af þeim andlega fatlaðan. Tilgang-
urinn virðist vera að auðmýkja
mig opinberlega. Allt opinberar
þetta þó við hverskonar vandamál
hér er að glíma. Ég kannast ekki
við að hafa nokkru sinni spillt
landi eða farið utan slóða þó ég
eigi jeppa. Hef meira að segja
ávallt hlýtt fyrirmælum varðlið-
anna hans Árna, hversu ósann-
gjörn sem mér annars hafa fund-
ist þau. Eins var það þegar ég fór í
Ásbyrgi fyrr í sumar ásamt tveim
öðrum fjölskyldum. Ég sá ekki að
landvörðurinn sem þar var fyrir
hefði nokkurn áhuga á að „leið-
Allsherjaratkvæöagreiðsla
^ ríkisstarfsmanna
B5RB 4. og 5. september
Kjörskrá er eftir heimilisföngum en ekki á vinnustað.
Kjörskráin skiptist allt öðru vísi en í fyrri
atkvæðagreiöslum, þar sem kjósendur
skiptast nú á kjörstaöi og kjördeildir eftir
heimilisföngum en ekki eftir vinnustað.
Heimilt er aö greiöa atkvæöi annarsstaöar,
ef þaö hentar betur, og er þá atkvæöaseöill-
inn settur í umslag og talinn meö utankjör-
staðaatkvæðum.
KJÖRSTAÐIR
verða opnir:
Fimmtudag 4. sept. kl. 14-22
Föstudag 5. sept kl. 13-19
Akranes — Grunnskólinn við
Vesturgötu (gamli lönskólinn)
Borgarnes — Borgarnesskóli
Stykkiehólmur — Barnaskólinn
PatreksfjörAur — Barnaskólinn
Isaf jóróur — Gagnfræöaskólinn
Blönduóe — Grunnskólinn
Sauóárkrókur — Aöalgata 2
(gamli bæjarþingssalurinn)
Siglufjöröur — Borgarkaffi
Akureyri (Oddeyrarskóli
Húsavík — Gagnfræðaskólinn
Egilsstaóir — skólinn
Neekaupelaður — Sjómannastofan
Höfn í Hornafirói Gagnfræðaskólinn
Vestmannaeyjar — Félagsheimilió
viö Heiöarveg
Hvolsvöllur — lögreglustööin
Selfoss — Matsalur gagnfr.skólans
Keflavík — Gagnfræöaskólinn
Hafnarfjörður — Góötemplarahúsiö
Garðabær — Flataskóli
Moefellseveit — Varmárskóli
Kópavog ur — Kópavogsskóli
v/Digranesveg
Reykjavfk og Seltjarnarnee —
Miöbaejarskólinn viö Tjörnina.
Athugið þeeae breytingu
auglýeingu f Asgaröi.
frá
Vegna mikilla breytinga á starfsmannahaldi
um þassi mánaðamót, vantar óvenju marga
á kjörskrá.
Allir félagar í BSRB, sem eru í hálfu starfi
eöa meira 4. og 5. sept. 1980 og ekki eru á
kjörskrá, geta greitt atkvæöi á hvaöa kjör-
staö eöa kjördeiid sem er.
KJÖRDEILDIR
verða opnar:
Fimmtudag 4. sept. kl. 16-19
Hellissandur (skólinn)
Ölafsvík (skólinn)
Grundarfjörður
Búðardalur
Reykhólar (skólinn)
Bíldudalur
Pingeyri (skólinn)
Flateyri
Suöureyri (Aöalgata 2)
Bolungarvík (Fél.heimili verkal.fél.)
Hólmavík (skólinn)
Hvammstangi (Grunnskólinn)
Skagaströnd (pósthúsiö)
Hofsós (skólinn)
Ólafsfjöröur (Gagnfræöaskólinn)
Dalvfk (Grunnskólinn)
Laugar, S-Ping. (pósthúsiö)
Lundur, Axarfiröi (skólinn)
Kópasker (Duggugeröi 2)
Raufarhöfn (skólinn)
bórehöfn (skólinn)
Vopnafjöróur (skólinn)
Seyóisfjörður (Barnaskólinn)
Eskifjöröur (Barnaskólinn)
Reyöarfjöröur (skólinn)
Fáskrúósfjöröur (Gamli barnask.)
Breiödalsvík (skólinn)
Djúpivogur (Grunnskólinn)
Kirkjubsejarklaustur (Fél.heimiliö)
Vík f Mýrdal (skólinn)
Laugarvatn (Barnaskólinn)
Hveragerói (skólinn)
Eyrarbakki (Barnaskólinn)
Grindavík (Víkurbraut 42)
Frekari upplýsingar gefur yfirkjörstjórn á skrifstofu BSRB, Grettisgötu 89
- Sími 26688 YFIRKJÖRSTJÓRN BSRB
beina fólki". Þvert á móti hafði
hann rekið niður bannspjöld og
húkti síðan í hjólhýsi (!) sínu.
Sennilega bundinn nútíma þæg-
indum svo römmum fjötri. Eini
staðurinn þar sem þessar 3 fjöl-
skyldur gátu verið saman var
meðfram veginum lengra inn í
Byrgi. (Ég var með hjólhýsi, hin
með tjöld). Þar var nóg pláss og
svörðurinn meðfram veginum var
ólgjörlega heill og bar engin merki
örtraðar. Hinsvegar voru nokkur
tjaldstæði í rjóðrum inni í skógi
farin að láta á sjá. Það er satt. Og
í því átti leiðbeining piltsins að
vera fólgin, að biðja fólk að hlífa
þeim rjóðrum. Að meina okkur að
vera meðfram veginum var hins
vegar einstaklega ósanngjarnt.
Enda höfðu þó nokkrir þetta bann
að engu og höfðu sest að þarna
samt sem áður. Það var sennilega
þess vegna sem pilturinn var
svona upptrekktur.
Við hefðum getað farið eins að,
en kusum heldur að yfirgefa
staðinn. Þennan valdsmann í Ás-
byrgi kallaði ég Álfakónginn í
Ásbyrgi. En Árni vill skilja grein
mína á þann hátt, að sá titill sé
honum gefinn, en ekki húskarli
hans. Og þann titil má hann eiga
mín vegna.
Þetta atvik varð reyndar til þess
að ég skrifaði áðurnefnda hug-
vekju. En það hefði ég ekki gert ef
fleira hefði ekki komið til. Vil ég
nú fara nokkrum orðum um þjóð-
garðssvæðið og svokölluð vernd-
arstörf náttúruverndarráðs þar,
sem eiga reyndar sáralítið skylt
við náttúruvernd, en bera sterkan
keim af ofvernd en þó helst ofríki.
Byrjum á Ásbyrgi. Innantil er
það einstaklega skjólsæll staður,
þar sem unun er að dvelja. Það á
því fyrst og fremst að verða
dvalarstaður fólks — sannkallað-
ur fólkvangur. Þar má mynda
fjölda rjóðra þar sem njótendur
útivivistar gætu dvalið í smáhóp-
um útaf fyrir sig. Til þess þarf
hjálp mannshandar. Til þess þarf
meiri skógrækt, til að „skjólbeltið"
teygi sig lengra út eftir Byrginu.
Ásbyrgi yrði í engu spillt heldur
bætt. Ásbyrgi er þvílík hrikasmíð
að lágvaxinn trjágróður í botni
þess eykur skjólið en spillir í engu
hrikaleik þess. Þó virðist ákveðinn
hópur manna sem ekki má heyra á
slíkt minnst. Hópur sem trúir á
jómfrúreðli íslenskrar náttúru,
eins og Hákon Bjarnason orðaði
það einu sinni svo hnyttilega. Sá
hópur trúir því að eðli íslensks
gróðurfars sé nákvæmlega það
sem hann ólst upp við og þekkir.
En sleppum öllum hugleiðingum
um hvort æskilegt sé að hjálpa
trjágróðri í Ásbyrgi. Nóg er nú
samt. Náttúruverndarráð lætur
nú reisa þjónustumiðstöð nyrst í
Byrginu út undir Sandi og skipu-
ieggur þar tjaldstæði. Fram-
kvæmdin er þörf og sjálfsögð. En
hinsvegar vekur það ugg og furðu
að áætlanir hafa verið uppi um
það í náttúruverndarráði að leyfa
ekki tjaldstæði inni í Byrginu og
einnig að banna bílaumferð lengra
inn í Byrgið. Eins og ég hef áður
lýst hefur þessi staður út undir
Sandi ekkert við sig og er skjól-
laus. Náttúruverndarráð ætti að
íhuga af fullri einurð hverskonar
reynslu eða upplifun það er að
svifta fólki með því að banna því
að tjalda og eiga næturstað djúpt
inni i Ásbyrgi. Það virðist nú
reyndar vera að linast á fyrri
áformum sínum um lokun Ásbyrg-
is, virðist vera að gera sér grein
fyrir um hverskonar gerræði er að
ræða.
Og hvað um bílaumferðina?
Ef við settum Ásbyrgi ofan á
Reykjavík og létum Lækjargötuna
samsvara þjóðveginum norðan við
Byrgið mundi mynnið ná frá
Skúlagötunni og suður í Vatns-
mýri. Botn Ásbyrgis yrði þá því
sem næst þar sem verslunarhúsið
Glæsibær er nú. Samkv. skipulagi
náttúruverndarráðs eiga tjald-
stæðin þá að vera við Hlemmtorg
— þó tæplega svo langt frá
miðbænum. Þangað vill Árni leyfa
bílaumferð um lk km. Þá þrjá km
sem eftir eru á fólkið að ganga —
frá Hlemmi inn að Glæsibæ fram
og til baka. Gerið þið svo vel.
Aðstaða ykkar fatlaðra í þjóð-
görðunum á öðrum fremur að
miðast við þjálfun ykkar og sjálfs-
björg, svo notuð séu eigin orð
Árna. Hann munar ekki um að
taka heilbrigðismálin í sínar
hendur líka. Éða er hann bara að
ala fólkið upp?
Þá kemur að því sem er þó
furðulegast af öllu í mistakaröð
náttúruverndarráðs á þessu svæði.
En það er nýi vegurinn uppi á
heiðum fyrir ofan Vesturdal —
Svínadal — Hólmatungur. Hann
hefur verið nefndur „Brúnavegur"
af náttúruverndarráði. Nafngiftin
gefur í skyn að farið sé með
brúnum og útsýn því góð yfir
svæðið. En hvernig er þetta í
reynd. Stærðar lykkja á heiðum
uppi hálfhring í kringum svæðið í
allt að fimm km fjarlægð frá því.
Og svo til alla leiðina lokað af
hæðum og hálsum svo ekkert sést
niður yfir þjóðgarðinn nema á
smákafla suður af Svínadal. Þessi
vegur endar svo á Þórunnarfjalli
ytra u.þ.b. einn km ofan við syðsta
hiuta Hólmatungna.
Sannleiksást framkvæmda-
stjórans ríður ekki við einteyming.
Hann lýsir nýja veginum svo: „Nýi
bílvegurinn, sem minnst er á, er
einmitt til þess ætlaður að hinn
venjulegi þjóðgarðsgestur geti
komist í þægilega nálægð við
helstu skoðunarstaði, lagt bílnum
þar og gengið langan eða stuttan
spöl til að njóta þeirra. Þetta
Gluggað í skólabækur í upphafi skólaárs.