Morgunblaðið - 02.09.1980, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. SEPTEMBER 1980
21
450 millj. kr. til að
styrkja nýjar tekju-
öf lunarleioir bænda
Ásgeir Bjarnason. formaður búnaðarfélags íslands. ávarpar aðalfund-
RÍKISSTJÓRNIN hefur samþykkt
tillögur landbúnaðarráðherra,
sem unnar voru í samstarfi við
stjórn Framleiðnisjóðs landbún-
aðarins um ráðstöfun á um 450
milljónum króna, sem sparast
vegna skerðingar á framlögum til
jarðabóta, sem samþykktar voru á
síðasta ári í samræmi við breyt-
ingar á landbúnaðarstefnunni.
Fénu á að verja til að styrkja
nýjar tekjuöflunarleiðir bænda og
njjai icrjuuim
Drlof og veikinda-
álag tekið út úr verð-
lagsgrundvellinum?
til að draga úr búvöruverðshækkunum E* ir1hlLrfSiikaUðrn
ÞEIRRI hugmynd hefur verið
hreyft af hálfu Pálma Jónssonar,
landbúnaðarráðherra innan ríkis-
stjórnarinnar og í viðræðum við
fulltrúa Stéttarsambands bænda,
hvort unnt sé að draga út úr
verðlagsgrundvelli landbúnaðar-
vara orlof og veikindaálag vinnu-
liðarins. í stað þess verði varið fé
af niðurgreiðslulið fjárlaga eða að
þessir liðir verði greiddir bændum
eftir öðrum leiðum, sem fæstar
þykja. Er þetta hugsað til að
draga úr búvöruhækkunum en
yrðu fyrrnefndir liðir teknir út úr
grundvellinum, myndi það lækka
útgjöld grundvallarins um 4%.
Pálmi Jónsson sagði, að þetta
atriði þyrfti nákvæmari athugun-
ar við bæði fjárhagslega og félags-
lega og einnig þyrfti að huga að
margvíslegum framkvæmdaatrið-
um. „En ég tel rétt, að sú athugun
fari fram, því það er þýðingarmik-
ið bæði fyrir neytendur og fram-
leiðendur, ef hægt er að draga úr
búvöruhækkunum með tilfærslum
af slíku tagi,“ sagði Pálmi.
Gunnar Guðbjartsson, formað-
ur Stéttarsambands bænda sagði,
að þessari hugmynd hefði verið
hreyft á fundi, sem fulltrúar
Stéttarsambandsins áttu með
þremur ráðherrum í síðustu viku.
„Við óskuðum eftir því að ríkis-
stjórnin skipaði menn til viðræðu
við okkur um þetta atriði, ef hún
hefði hug á að það yrði skoðað. Við
gerum okkur ljóst að í þessu eru
ýmsir framkvæmdaþættir, sem
geta valdið erfiðleikum og þá til
dæmis hvort eigi að miða við
grundvallarbúið eða taka að ein-
hverju leyti tillit til afkasta og
vinnumagns við þessar greiðslur.
Ég tel hugsanlegt að þetta komi til
framkvæmda við haustverðlagn-
inguna nú og sjálfsagt verður
gengið í að ræða þetta strax eftir
aðalfundinn, ef ríkisstjórnin hefur
áhuga á að málið nái fram að
ganga," sagði Gunnar.
Pálmi Jónsson sagði í ræðu á
Stéttarsambandsfundinum að
hann teldi að gera þyrfti breyt-
ingar á vísitölukerfi og þá meðal
annars þannig, að þegar niður-
greiðslur væru auknar, til dæmis
1. september, hefðu þær strax
áhrif á vísitöluna en ekki þyrfti að
bíða í þrjá mánuði eftir að þau
áhrif kæmu fram.
Gunnar Guðbjartsson, formaður Stéttarsambands bænda og Pálmi Jónsson landbúnaðarráðherra.
Yerður selt hér smjör
blandað með jurtaolíu?
Á síðasta Alþingi voru samþykkt
lög, sem heimila að blandað sé
jurtaolíu í smjör, allt að 20—25%
af heildarfitumagni. Pálmi Jóns-
son, landbúnaðarráðherra gerði
þessa lagaheimild að umræðuefni
í ræðu sinni á Stéttarsambands-
fundinum. Sagði hann fyrirmynd-
ina að þessu sótta til Svíþjóðar, en
þar í landi hefði slík vara verið
seld undir nafninu „bregott".
Pálmi sagði, að hann hefði
fengið nýjar upplýsingar frá Sví-
þjóð um þessi efni og kæmi þar
fram að á síðasta ári hafi orðið 13
til 14% aukning á sölu bregotts,
sem um leið hefur þýtt 3 til 4%
aukning á sölu smjörfeiti í heild.
Á hinn bóginn hefur ekki orðið
heildaraukning í sölu feitmetis
þar vegna þess að samdráttar
hefur gætt í sölu smjörlíkis.
„Ég tel eðlilegt að hér sé gerð
tilraun til að selja smjör með af
þessu tagi, ef það gæti orðið til
þess að auka söluna á smjörfeiti í
heild, en þetta er þó ekki komið
hér til framkvæmda, vegna þess
að viðskiptaráðuneytið hefur enn
ekki samþykkt að niðurgreiðsla á
smjöri af þessu tagi verði í sama
mæli og á venjulegu smjöri, en það
er talin forsenda fyrir málinu,"
sagði Pálmi.
auka fjölbreytni í framleiðslu bú-
vara, til að stuðla að bættri
heyverkun og til hvers konar
hagræðingar, sem orðið getur til
að bæta tekjur bænda án fram-
leiðsluaukningar í nautgripa- og
sauðfjárrækt.
Til fiskiræktar- og veiðimála er
gert ráð fyrir að verði varið alls 72
milljónum kr., sem skiptist þannig
að 10 millj. kr. verði veitt Veiðifé-
lagi Fljótsdalshéraðs sem framlag
og lán, 6 millj. kr. framlag fer til
Búnaðarsambands S.-Þing. vegna
laxaræktar í vötnum, 35 millj.
fara sem lán til veiðikofa veiðifé-
laga í óbyggðum, til tilrauna við
silungsveiði, geymslu og markaðs-
öflunar fyrir silung 21 millj. og til
námsstyrkja vegna fiskræktar og
loðdýraræktar verður varið allt að
12 millj. kr. Hundrað milljónum
kr. verður varið til lána vegna
refaræktar og tveimur milljónum
til kynnisferðar vegna loðdýra-
ræktar erlendis. Framlög til að
stuðla að bættri heyverkun nema
allt að 50 millj. kr. og til kartöflu-
ræktar og loftræstikerfa í kart-
öflu- og garðávaxtageymslum
verður varið 60 millj. kr.
Sérstakt framlag til búnaðar-
sambandanna nemur 15 milljón-
um kr. og 80 milljónum verður
varið til Stofnlánadeildar land-
búnaðarins m.a. vegna jarðakaupa
og lána en af þessu munu um 30
millj. ganga til þess að lækka
vexti deildarinnar á almennum
lánum bænda úr 3% í 2%. Til
markaðsleitar fyrir landbúnað-
arvörur verður varið allt að 50
milljónum kr. og til feldfjárrækt-
ar 6 millj. kr., til uppeldis æðar-
unga verður varið 2 millj. og til
vindvarmaveitu í Kárdalstungu í
Vatnsdal verður varið 2 millj.
Alls er talið að á þessu ári verði
til ráðstöfunar 558 millj. kr. vegna
skerðingar á jarðræktarframlög-
um og á því eftir að ráðstafa 107
millj. kr.
Greiðir ríkið hluta
af 4,6 milljarða halla
á útflutningi búvara?
PALMI Jónsson, landbúnaðarráð-
herra vitnaði í ræðu sinni á Stéttar-
sambandsfundinum til þess að í
samstarfssamningi núverandi rík-
isstjórnar væri fyrirheit um það, að
leitað verði eftir samkomulagi við
bændasamtökin um lausn á fyrir-
sjáanlegum vanda vegna halla á
útflutningi búvara á þessu verð-
lagsári í tengslum við heildar
stefnumótun í landbúnaði. Sagði
Pálmi að ríkisstjórnin hefði haft
þessi mál til athugunar, en enn
væri ekki unnt að skýra frá niður-
stöðu.
Er hér um að ræða hugsanlega
viðbótarfyrirgreiðslu af hálfu ríkis-
ins varðandi útflutningsuppbætur
umfram það, sem er í fjárlögum en
fram hefur komið, að talið er að
nær 4,6 milljarðar króna falli á
bændur á því verðlagsári, sem lauk
sl. sunnudag. „Þrátt fyrir það að á
þessu ári hafi tekist að útvega 3.000
millj. króna til þess að mæta halla
af útflutningi á síðasta og þessu
verðlagsári, og þrátt fyrir það að
vonir standi til þess að að einhverju
leyti verði unnt að bæta frekar úr
halla þessa verðlagsárs, sem nú er
senn liðið, þá má ekki búast við, að
það geti orðið að neinu marki
framvegis umfram það sem útflutn-
ingsbætur gera ráð fyrir og raunar
má sæmilega við það una ef við
getum í framtíðinni gert ráð fyrir
því, að við höldum þeim útflutn-
ingsbótarétti, sem lög gera nú ráð
fyrir," sagði Pálmi.
30 þús. tonn af
fóðurbæti notuð
í alifugla og svín?
VIÐ útgáfu skömmtunarkorta til
alifugla- og svínabænda vegna
fóðurbætisskattsins hefur komið í
ljós að framleiðsla alifugla- og
svínaafurða og kjarnfóðurnotkun
þessara framleiðslugreina er mun
meiri heldur en talið hefur verið.
Þegar hafa 600 framleiðendur
fengið sín kort en talið er að
framleiðendur í þessum greinum
séu nær 1200.
Árleg notkun þessara 600 fram-
letðenda á kjarnfóðri svarar til 22
þúsund tonna en fram að þessu
hefur verið talið að heildarnotkun
alifugla- og svínaframleiðenda á
kjarnfóðri næmi um eða innan við
20 þúsund tonn á ári. Enn munu
stórir framleiðendur í þessum
greinum ekki hafa sótt skömmt-
unarkort sín og þykir því allt
benda til að árleg kjarnfóðurnotk-
un í þessum framleiðslugreinum
geti verið um 30 þúsund tonn.
Samkvæmt forðagæsluskýrslum
hefur alifuglum hérlendis fjölgað
um 77,59% á árunum 1975 til 1979
en svínum hefur á sama tíma
fjölgað um 39,59%. Talið er að
upplýsingar um fjölda alifugla
kunni að vera að hluta til rangar,
þar sem með séu taldir alifuglar,
sem aldir eru til slátrunar. Ali-
fuglar voru 1979 taldir vera
393.974 en voru 1975 221.848.
Léttmjólkin
föst í nefnd
PÁLMI Jónsson, landbúnaðarráð-
herra sagði í ræðu sinni á aðalfundi
Stéttarsambands bænda, að óskað
hefði verið eftir heimild til þess að
selja svokallaða léttmjólk á markaði
hérlendis. Jafnframt hefði verið
óskað eftir því að léttmjólk nyti
sömu niðurgreiðslu og nú væri á
nýmjólk. Sem kunnugt er hafa bæði
samtök bænda og neytenda lagt á
það áherslu að hafin verði sala á
léttmjólk hér.
Sagði Pálmi að hann hefði vísað
léttmjólkurmálinu til nefndar, sem
starfar á vegum þriggja ráðuneyta,
landbúnaðar-, fjármála- og við-
skiptaráðuneytisins og fjallar um
niðurgreiðslumál, en enn hefði
nefndin ekki skilað niðurstöðum
varðandi þetta mál. „Ég tel rétt að
reyna þessa leið og við eigum ekki að
hika um of að reyna nýjar leiðir til
þess að auka sölu á okkar hollu og
góðu landbúnaðarafurðum innan-
lands," sagði Pálmi.
Sjá einnig fréttirá síðu 29.