Morgunblaðið - 09.09.1980, Blaðsíða 38

46
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1980
Minningarathöfn um Peter Sellers
Kvikmyndaleikarinn David Niven sést hér fylgja Lynn Frederick,
ekkju Peter Sellers, frá minninKarathöfn, sem haldin var um mann
hennar i London i Kær.
Bani-Sadr samþykkir
tvo þriðju ráðherra
íran. 8. sept. AP.
BANI-SADR, forseti írans, hefur samþykkt 14 af 21 ráðherranna sem
forsætisráðherrann. Ali Rajai, tilnefndi í ráðuneyti sitt ok er þetta
talið auka líkur á að lausn á gislamálinu fáist fljótlega. íranska
þingið mun nú taka til umfjöllunar ráðherralista Rajai og ef hann
verður samþykktur mun stjórnin geta snúið sér að hinum mörgu
vandamálum. sem nú bíða úrlausnar, þ.á m. ákvörðuninni um afdrif
bandarísku gislanna, sem hafa verið í haldi í 310 daga.
Talsmaður utanríkismálanefnd-
ar íranska þingsins sagði, að
haldinn hefði verið undirbúnings-
fundur um gíslamálið á föstudag,
en hann sagði ekki hvenær næstu
fundir væru fyrirhugaðir. Utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, Ed-
mund Muskie, sagði á sunnudag að
líkur bentu til að Iranir myndu nú
hefja umræður um gíslamálið af
fullum krafti, enda væri það
írönum hagsmunamál að lausn
fyndist á málinu hið fyrsta.
Síðasti sendiherra Bandaríkj-
anna í Iran, William Sullivan,
sagði nýlega í grein í bandarísku
tímariti, að stjórn Bandaríkjanna
hefði gert alvarleg mistök með því
að neita að viðurkenna að bylting-
in í Iran hefði verið óhjákvæmileg.
Hann sagði að samskipti Irans og
Bandaríkjanna hefðu getað verið
miklu betri, ef Bandaríkjamenn
hefðu farið skynsamlega að undir
lok valdatíma keisarans. Hann
sagði t.d. að Bandaríkjamenn
hefðu átt að eiga viðræður við
Khomeini erkiklerk meðan hann
var enn í útlegðinni í París.
Sullivan sagði að stjórn Carters
bæri ábyrgð á þessari þróun mála
og að Brzezinski, ráðgjafi forset-
ans í varnarmálum, hefði viljað
stuðla að gagnbyltingu í íran.
Talsmaður Brzezinskis sagði þess-
ar fullyrðingar ósannar og Sulli-
van vildi aðeins auglýsa sjálfan
sig með þessu.
Utvarpið í Teheran skýrði frá
því í dag, að 4 óbreyttir borgarar
hefðu látist í árás, sem hermenn
frá írak gerðu á borgina Mehran á ■
landamærum írans og íraks.
Lech Walesa ásakaður um að
hafa „skipulagt“ verkföllin
Monkvu, 8. sppt. AP.
T ASS-FRÉTT ASTOF A N rússn-
eska hefur ráðist harkalega á
Lech Walesa. einn af helstu
leiðtogum pólskra verkfalis-
manna. Sagt var, að um „tveggja
ára skeið hefði Walesa unnið að
skipulagningu „frjálsra verka-
lýðsfélaga" á Eystrasaltsströnd-
inni“. Talið er að Rússar vilji
með þessu láta lita út fyrir að
verkföllin haíi verið „skipulogð"
en ekki stafað af óánægju
pólskra verkamanna með kjör
sin.
Stanislav Kania, sem tók við
forystu pólska kommúnistaflokks-
ins sl. laugardag, hét því að
samkomulagið við verkfallsmenn
yrði haldið en hrósaði jafnframt
Varsjárbandalagslöndunum fyrir
„skilning" og „traust“ sem þau
hefðu sýnt Pólverjum. Kania
sagði, að verkföllin sýndu
„óánægju verkamanna, sem beind-
ist þó ekki gegn sósíalismanum
sjálfum né bandamönnum okkar“.
Yfirmaður kaþólsku kirkjunnar
í Póllandi, Stefan Wyszynski
kardináli, átti í gær fund með
Lech Walesa, leiðtoga verka-
manna. Þykir þessi fundur sýna
vel þá virðingu og þau áhrif, sem
Walesa hefur í Póllandi nú um
stundir. Talið er að þeir hafi rætt
samskipti kaþólsku kirkjunnar og
verkamanna en mörgum þótti sem
kirkjan væri of vilhöll stjórnvöld-
um þegar verkföllin voru sem
mest.
I skýrslu sem lögð hefur verið
fyrir Bandaríkjaþing kemur fram,
að efnahagur Pólverja mun verða
mjög erfiður næstu fimm árin.
Þjóðin er á kafi í skuldum og
stefna stjórnvalda dregur úr
vinnusemi og frumkvæði einstakl-
inga. Því er spáð að skuldirnar
eigi eftir að aukast enn og verði
um 40 milljarðar dollara um 1985.
Sprejiging-
ar íIsrael
Dam&skus, Sýrlandi. 7. srpt. AP.
PALESTÍNSKU skæruliðasam-
tökin, A1 Fatah, tilkynntu i dag,
að þau bæru ábyrgð á þremur
sprengingum. sem urðu i Tel
Aviv og Jerúsalem um helgina,
og særðu ótilgreindan fjölda Isra-
elsmanna.
Yfirvöld í ísrael hafa engar
upplýsingar gefið um spreng-
ingarnar en tilkynntu, að þrír
palestínskir skæruliðar hefðu ver-
ið handteknir í vesturhluta Jerús-
alem, grunaðir um að hafa
sprengjur í fórum sínum.
ERLENT
Lech Walesa, leiðtogi pólskra verkamanna. og Mieczyslaw Jagielski,
varaforsætisráðherra. Myndin var tekin þegar þeir héldu til fundar í
Lenin skipasmíðastöðinni í Gdansk þegar verkföllin voru i hámarki.
Veður
víða um heim
Akureyrí 6 skýjaó
Amsterdam 22 heióskírt
Aþena 31 heióskírt
Barcelona 25 alskýjaó
Berlín 21 heióskirt
BrUsiel 25 heióskirt
Chicago 23 skýjaó
Feneyjar 24 þokumóóa
Frankfurt 22 heióskírt
Færeyjar 10 alskýjaó
Genf 22 heióskírt
Helsinki 19 heióskírt
Jerúsalem 29 heióskírt
Jóhannesarborg 20 skýjað
Kaupmannahöfn 23 heióskírt
Las Palmas vantar
Lissabon 29 heióskírt
London 20 skýjaó
Loa Angeles 25 skýjaó
Madrid 35 skýjaó
Malaga 26 mistur
Mallorca 27 lóttskýjaó
Miami 31 skýjaó
Moskva 20 skýjaó
Now York 29 heióskirt
Oslo 18 heiðskírt
Parft 26 skýjaó
Reykjavík 7 hálfskýjaó
Rio de Janeiro 27 skýjaó
Rómaborg 23 heióskfrt
San Fransisco 19 heióskírt
Stokkhólmur 22 heióskírt
Tel Aviv 30 heiðskírt
Tókýó 33 heióskírt
Vancouver 17 heióskírt
Vínarborg 23 heiðskirt
ítalir vilja
hlutleysi
Möltu
Rómaborx. 8. srptember. AP.
STJÓRN Ítalíu gaf í dag í
skyn að hún kynni að vera
reiðubúin til þess að tryggja
hlutleysi Möltu, ef stjórn eyj-
unnar lýsti formlega yfir
hlutleysi. Möltubúar fóru
þess á leit við Ítalí, að þeir
tækju að sér varnir landsins,
eftir að missætti kom upp á
milli Líhýumanna og Möltu-
búa um nýtingu olíu á hafs-
botni á svæði milli Iandanna,
en Líbýumenn hafa hingað til
ábyrgst öryggi Möltu.
Forsætisráðherra Möltu,
Dom Mintoff, fór í vikuheim-
sókn til Ítalíu á dögunum til
þess að ræða möguleika á, að
Italir veittu Möltubúum efna-
hagslega aðstoð. Hann hefur
sagst munu beita sér fyrir því
að stefna Möltu í utanríkis-
málum verði hvorki hliðholl
Sovétríkjunum né Bandaríkj-
unum.
Reagan fer illa af stað
WaKhinxton. 8. srptrmbor. (rá Önnu
Bjarnadóttur. fréttaritara Mbl.
FORMLEG forsetakosningabar-
átta Ronalds Reagans fór ekki
eins vel af stað og hann og
stuðningsmenn hans hefðu kosið.
Á fyrsta degi gagnrýndi hann
Carter fyrir að hefja baráttu sina i
fæðingarbæ Ku Klux Klan hreyf-
ingarinnar, sem var misskilning-
ur og Reagan varð að hiðjast
afsökunar.
Þessi mistök Reagans voru ekki
svo alvarleg í sjálfu sér, en þau
voru framhald af öðrum mistökum
frambjóðandans í ræðum sem hafa
vakið mikla athygli í fjölmiðlum.
Reagan er nú mun varkárari í
orðum sínum og forðast fundi með
fréttamönnum. Hann hefur hafið
harða gagnrýni á stjórn Jimmy
Carters í utanríkismálum og segir
ráðherra varnarmála og utanrík-
ismála taka þátt i kosningabaráttu
forsetans í fyrsta sinn. Hann hefur
gagnrýnt sérstaklega fréttir, sem
láku úr varnarmálaráðuneytinu, af
nýrri flugvél, sem er í undirbúningi
og er þeim töfrum búin, að hún
mun ekki sjást á leitartækjum
Sovétmanna. Reagan telur að þess-
um fréttum hefi verið lekið af
ásettu ráði, til að hjálpa forsetan-
,um í baráttunni, en um leið gefið
Sovétríkjunum 10 ára forskot til að
hanna sams konar vél.
Barátta Carters fór vel af stað,
en vikan bar beztu fréttirnar í
skauti sér fyrir John Anderson.
Ákveðið var, að hann fái fjárstyrk
frá ríkinu, eins og frambjóðendur
stóru flokkanna, eftir kosningarn-
ar, ef hann hlýtur a.m.k. 5 prósent
atkvæða í kosningunum. Framboð
Andersons hefur átt við fjárhags-
vanda að stríða en þetta mun gera
honum kleift að hefja auglýsinga-
herferð í sjónvarpi og væntanlega
ýta undir peningagjafir margra,
sem áður töldu, að hann yrði að
gefast upp vegna peningaskorts.
Frjálslyndi flokkurinn í New
York ákvað í vikunni að styðja
Anderson í kosningunum, en flokk-
urinn studdi Carter 1976. Carter
vonaðist lengi eftir að hljóta stuðn-
ing flokksins á ný í ár. Demókratar
óttast, að án stuðnings muni repú-
blikanar vinna í New York, en það
er ríki, sem Carter þarf verulega á
að halda til að halda embætti sínu.
Raymond Harding, formaður
Frjálslynda flokksins, spáði, að
Anderson og Patric Lucey, varafor-
setaefni hans, myndu fara með
sigur af hólmi í New York.
Þetta gerðist
1971 — Geoffrey Jackson, sendi-
herra Breta í Uruguay, látinn laus,
átta mánuðum eftir að skæruliðar
rændu honum.
1948 — Lýst yfir stofnun alþýðu-
lýðveldis í Norður-Kóreu.
1945 — Landganga bandarisks
herliðs í Suður-Kóreu; Rússar taka
norðurhlutann af Japönum og 38.
breiddarbaugur gerður að marka-
línu.
1943 — Landganga Bandamanna í
Salerno.
1934 — Uppþot fasista og and-
stæðinga þeirra í London.
1914 — Orrustunni við Marne
lýkur.
1899 — Árásir „brjálaða mullah“ á
Brezka og ítalska Somaliland hefj-
ast.
1894 — Fyrsta byltingartilraun
Sun Yat-Sen í Kína.
1881 — Uppreisn þjóðernissinna
undir forystu Arabi Pasha í Eg-
yptalandi.
1850 — Kalifornía tekin í Banda-
rikin.
1835 — Blöð sett undir ritskoðun
og róttæk félög bæld niður með
„september-lögunum" í Frakk-
iandi.
1776 — Heitið „Bandaríkin“ gert
opinbert á ráðstefnu nýlendnanna
í Norður-Ameríku.
1585 — Sixtus páfi V bannfærir
Hinrik af Navarre.
1513 — Orrustan við Flooden (d.
Jakob IV Skotakonungur) —
Margrét Tudor verður ríkisstjóri í
Skotlandi.
Afmæli. Richelieu kardináli,
franskur stjórnmálaleiðtogi
(1585—1642) — Cornelius van
Tromp, hollenzkur flotaforingi
(1629-1691) - Luigi Galvani,
ítalskur vísindamaður (1737—
1789).
Andlát. 1087 d. VilnjSmur bast-
arður, konungur af Englandi —
1583 d. Sir Humphrey Gilbert,
landkönnuður (drukknaði) — 1960
d. Jussi Björling, óperusöngvari —
1976 d. Mao Tse-tung, byítingar-
maður og stjórnmálaleiðtogi.
Innlent. 1000 Svoldarorrusta <d.
Ólafur Tryggvason) — 1208 Víði-
nesbardagi (d. Kolbeinn Tumason)
— 1877 Vígð kirkja á Þingeyrum —
1883 d. Þórarinn Kristjánsson
prófastur — 1886 „Heimskringla*
hefur göngu sína í Winnipeg —
1905 Sogsbrúin vígð — 1909 Reglu-
gerð um menntaskóla — 1921 Nýr
„Goöafoss" kemur — 1960 Stofnuð
Samtök hernámsandstæðinga.
Orð dagsins. í stjórnmálum er
fjarstæða ekki til trafala — Napo-
leon Bonaparte (1769—1821).